7765 1
JN EWENXY
SES
V» RS
URRRN
: νῷ aes “) sk j
s | A x»
NO (Ps AN: ΣΝ
^
Ya A RSS οὗ
πα
« νῷ» ΖΦ» »/ ἢ : 7
τ y d
C Wo SS
e at |
SOS
e NE
ΩΝ
| ine uS
PELAGONII
ARTIS VETERINARIAE QVAE EXTANT
RECENSVIT PRAEFATVS COMMENTATVS EST
MAXIMILIANVS IHM
LIPSIAE
IN AEDIBVS B. 6. TEVBNERI
MDCCCXCII
Nullius rei scientia vilis est.
Veget. mulomed. praef. 8. 9.
L Anno 1826 Florentiae prodiit *Pelagonii Veterinaria
ex Rüchardiano codice exscripta οὐ a mendis purgata αὖ
losepho Sarchianio, nunc primum edita cura C. Cionü.
Accedit Sarchianii versio Italica! codex Riccardianus hodie
n. 1179 chartaceus f. 1—28 Pelagonii libellum exhibet
eum hac Angeli Politiani subscriptione f. 28': Hunc librum
de codice sanequam vetusto Angelus Politianus Medicae domus
alumnus et lawrenti cliens curavit exscribendum. | Dein ipse
cum exemplari contulit: οἱ certa fide emendavit. Iia tamen
ut ab éllo mutaret nihil, sed. et quae depravata inveniret,
relinqueret intacta, neque suum ausus est. unquam iudicium
interponere. Quod si priores institutum | servassent: minus
qultio mendosos codices haberemus. Qui legis boni consule
et vale. Flor(entiae) anno MCCCCL XXXV Decembri mense.
de archetypo autem unde exscribendum curavit Politianus
nihil praeterea scimus: periisse putandus est ut Marcianus
Catonis et Varronis librorum de re rustica codex anti-
quissimus, quem cum principe editione scriptorum de re
rustica idem vir doctissimus Florentiae a. 1482 contulit!)
Pelagonii codicem non contemnendae vetustatis fuisse ho-
dieque ex Riecardiano perspici potest. nam αὖ alia taceam,
particula eapitis IV (edit. Sarchianii p. 25 seq.) a scriba
omissa in margine adiecta legitur Politiani manu scripta
1) Politiani exemplar nunc in publica bibliotheca Parisina
servatur. de eius post Varronis libros subscriptione HRiccar-
dianae plane simili vide Henrici Keilii in Catonis et Varronis
editionem praef. I. p. V.
Ium, Pelagonius. 1
ταν NODE
litteris fere uncialibus. neque aliis locis vestigia desunt
quae confirment archetypum propter litterarum formam
saeculo IX antiquiorem iudicandum esse, scriptum fortasse
saec. VII/VIII?). nomen auctoris prodit altera libelli sub-
scriptio notatu digna haec
COMENTVM ARTIS MEDICINAE SEV VETERANAERIAE
EXPLICIT PELAGONIORVM SALONINIORVM ?).
quam qui legerit facile Osanno aliis?) adsentietur ipso
plurali numero nominis Pelagoniorum indicium artis non
ab uno sed ἃ duobus vel pluribus confectae contineri,
praesertim cum bene comparari possint Sasernae pater
et filius Quinctilique fratres librorum de rebus rusticis
auctores^). sed facilius rem expediri posse credo, si arche-
iypi indolem accuratius perpenderimus. non raro verborum
contextus libri. Riecardiani ita turbatus est, ut duobus
locis iam Florentinus editor interpolationes statueret. dico
autem locos a me uncis quadratis comprehensos 88 14.
69. 118. 138. 146. 204. 206. 421. 441, quibus eiectis
bene procedit oratio. quae aliter explicari non possunt
nisi statuerimus ex duobus codicibus commentum illud
artis veterinariae fluxisse, eum autem qui concinnavit ea
quae in altero codice discrepantia reperiret adnotasse aut
in margine aui inter versus, unde culpa scribae minus
periti in ipsam orationem locis non suis inrepserunt.
unum hie satis habeo proposuisse exemplum luculentum,
de alis vide quae exposui Mus. Rhen. vol. 46 p. 372 sq.
eap. VIII ὃ 118 (p. 39 ed. Sarch.) Si equus peduculos
in inlestimis habuerit, intellegitur cum frequenter. torquetur.
1) Cf. commentatiuncula quam scripsi Zwr Ueberlieferung
des Pelagonius Musei Rhenani vol. 46 p. 371 seq.
2) Secundum versum Politianus scripsit.
3) Osann, Quaedam de Pelagonio Hippiatricorum scriptore
(Gissae 1843) p. 17. cf. L de Eichenfeld, Wiener Jahrbücher
der Literatur vol. 44 (1828) Anzeigeblatt p. 51.
4) De illis cf. Reitzensteinii diss. de scriptorum rei rusticae
qui intercedunt inter Catonem et Columellam libris deperditis,
Berol. 1884 p. 3seq., de his Geopon. edit. Niclas I p. LXIX.
Dé m ES at 2 qf
το ΩΣ
e EU
coriandri sucum, sinapi, opopanacis paululum cum [in alio
inveni singularum specierum p. quaterna dena esse, non
qualerna sicut supra scriptum est] mulsa et oleo modico
dabis. spectare adnotationem illam uncis inclusam ad re-
medium capitis praecedentis 114 (p. 38 ed. Sarch.) mani-
festum est facileque confundi poterant p. X 7111 h. e. pondo
denariorum quattuor et p. XIIII h. e. pondo quattuor-
decim. ex duobus illis codicibus (α et 8), quos nescio quis
adhibuit ad conscribendum Pelagonii exemplum (y), in
subscriptione pluralem nominis Pelagoniorum Saloninorum)
— iia enim scribendum videtur pro Saloniniorum — ortum
esse putaverim. stemma igitur codicum efficitur hoc
Pelagonius « Pelagonius 8
hacc od.
y
^g archetypus Politiani
HR Riecardianus
II. Ex hoe uno codice neglectis alis subsidiis edi-
tionem instituit Sarchianius, opus eius morte interruptum
Cionius amicus absolvit. librum autem illorum mendis
Scatere neque accurate ex codice exscriptum esse dudum
1) Propter Salonini cognomen Osanno l. c. p. 17 in men-
iem venit ne forte Salonas Dalmatiae Pelagonii patriam urbem
fuisse concludi possit. certe Saloninus derivatur a Salonis urbe
tune florentissima, ubi Diocletianus Salonitanus post regnum
abdicatum degit. ethnicum legitimum Salonitanus est (cf.
Mommsen Corp. inscr. Latin. III p. 304).
IT
wa ap
inter viros doctos constabat intellegetque qui Florentinam
editionem cum mea comparaverit!) duobus annis ante-
quam editio illa lucem videret, losephus de Eichenfeld
Vindobonensis commentatus est diligenter de codice olim
Bobiensi, nunc Vindobonensi 16, cuius septuaginta et
sex folia rescripta sunt?) f. 837—41 quae continent frag-
menta Hippiatricorum Latinorum vir ille doctus liquoribus
chemicis non adhibitis extricavit?). tribuitur autem scriptura
prior saeculo V vel VI, posterior saeculo VIII vel IX. iam
edito Sarchianii libro cum Pelagonii fragmenta esse idem
vir vidisset, editionis illius censuram scripsit lectionum-
que Vindobonensis et Riccardiani codicum comparationem
instituit nec non alia quaedam de Pelagonio Vegetio
Hippiatrieis Graecis utiliter disseruit). sunt autem frag-
menta capitum XXVI, XXVIII, XXVIIII. capita longe
aliter numerata fuisse quam in Riccardiano numeri duo
servati CXLVIII, CXLVIIII (— 408. 409 meae editionis)
produnt.
1) Codicem excussi a. 1890, capita selecta recognovi anno
qui secutus est. menda editionis Florentinae talia sunt: 18 pulvis
Pelagonia propinas (codex pulvis Pelagon? apopiras), 66 per-
mixtam (cod. pinsitam), 98 columbis (cod. coliculis), 19 servus
(eod. 2eiwnus), 48 in pedem (cod. incedere), 168 fasciam mundae
caepae ipsius (cod. fascae mwnde caepe ipm), 362 iuncta (cod.
iwmenta) alia.
2) Jahrbücher der Literatur (Vindob. 1824) vol. XXVI
Anzeigeblatt p. 20 seq. subscriptio est ILéber sancti Colum-
bani de Bobio. ex monasterio Neapolitano S. Iohannis de
Carbonaria translatus est in bibliothecam Palatinam Vindo-
bonensem. St. Endlicher, Catal. codd. latt. bibliothecae Vindob.
(a. 1836) n. CCCXXIIL. Tabulae codd. ms. bibliothecae Vindob. I
(1864) n. 16. idem continet Lucani Pharsaliae fragmenta anti-
quissima.
3) Accurate diligenterque Eichenfeldium fragmenta lectu
diffieilia descripsisse cum Carolus Schenkl mihi olim per litteras
affirmavit tum ipse nuper, cum codicem examinarem, expertus
sum. de paucis quibusdam quae aliter legenda esse censui in
adnotatione critica dictum est.
4) Annales Vindobonens. 44 p. 141 seq. (cf. Anzeigeblatt
p. 46 seq.)
δύω, clo os
ken eio
IIT. Praeter codices Riecardianum (1) et Vindobonen-
sem (B) ad recensendam et emendandam Pelagonii ora-
tionem plurimum conferre Hippiatrica Graeca Eichenfeldius
editores Florentinos exemplis docuit luculentis. de quo opere
eiusque scriptoribus praelibare pauca non inutile visum est.
Simonem Atheniensem, qui ante Xenophontis tempora
fuit (Xenoph. περὶ ἱππικῆς | 1. 8. XI 6), primum de re
equestri scripsisse auctor est Plinius nat. hist. 34, 76
eius imaginem ἃ Demetrio statuario factam laudans!)
Epicharmum Syracusanum pecudum medicinas diligentissime
conscripsisse Columella testatur VII 3, 6 (cf. I 1, 8)?);
Magonem Carthaginiensem in libris de agricultura XXVIII,
quos Cassius Dionysius Vticensis vertit libris XX ac Graeca
lingua Sextilio praetori misit, Diophanes in epitomen redegit
(Varr. rer. rust. I 1, 10), Catonem, Varronem nonnulla de
pecudum morbis edidisse praecepta curasque non est quod
fusius exponam. post Cornelium Celsum, qui in libris
de agricultura rem pecuariam minime neglexit (Colum. VI
5, 5; 14, 6. Pelagon. 22. 31. 185. 287), Columella duo-
bus rerum rusticarum libris, VI et VII, maxime boum,
brevius equorum aliorumque pecorum morbos curasque
complexus est, quibus ex posterioribus multi usi sunt, ex
Latinis scriptoribus maxime Pelagonius, Vegetius, Palla-
dius. qui autem de arte veterinaria peculiares libros
Scriberent vix ante saeculum Chr. tertium extitisse pro-
1) Libri ab eo compositi partem περὶ εἴδους καὶ ἐκλογῆς
ἵππων in Cantabrigiensi Hippiatricorum codice inventam Darem-
bergius edidit, Notices et extraits des ms. médicaux (Paris. 1853)
p. 169. cf. de Simone J. G. Schneideri comment. in Veget. praef.
p. 15; Frider. Blass in Libro miscellaneo edito a societate
philologiea Bonnensi (Bonnae 1864) p. 49 sq. Miller, Notices
et extraits des ms. de la bibl. impériale vol. XXI 2 (1865)
p.159. laudat Simonem Hierocles Hipp. p. 3. 173; in capite
περὶ εἴδους ἵππων ἀφορισμοί cui auctoris nomen adscriptum
non est, haec p. 261: περὶ ἕππου εἴδους πολλοῖς γέγραπται καλῶς,
ἄριστα δὲ πάντων Σίμωνι καὶ Ξενοφῶντι ᾿4ϑηναίοις ἀνδράσιν.
2) cf. Eug. Oder apud Franciscum Susemihl, Geschichte
der griech. Litteratur in der Alexandrinerzeit, I (Lipsiae 1891)
p. 487 sq.
DS ANIM
babile est. ex quibus excerptionem Hippiatrica Graeca quae
vocantur servaverunt duobus libris comprehensa auctore
isnoto. quod Constantino Porphyrogenneto auctore ut
Geoponiea quae vulgo appellantur, rectius ef περὶ γεωργίας
ixloyeí inscribuntur, aliaque, ita etiam Hippiatrica com-
pilata esse credunt, certis quidem argumentis confirmari
potest nullis, sed cum aliqua probabilitate concludi posse
non negarim!). dico autem Hippiatrica editionis Simonis
Grynaei adhuc unicae, quae in lucem prodiit Basileae
a. 1537, postquam a. 1530 Iohannes Ruellius?) in Latinum
sermonem conversa ediderat. neque huic neque alteri Hippia-
irieorum recensioni, de qua infra dicendum erit, prooe-
mium praemissum est. is autem scriptor, cui longe plurima
Hippiatrieorum debentur, Apsyrtus est Prusaensis vel
Nicomediensis, de quo Suidae (s. v.) testimonium extat
hoc: άψυρτος, Προυσαεὺς (ἢ) Νικομηδεύς, στρατιώτης.
στρατευσάμενος ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ βασιλέως ἐν Σχυϑίᾳ
παρὰ τὸν Ἴστρον. ἱππιατρικὸν βιβλίον οὗτος ἔγραψε καὶ
φυσικὸν περὶ τῶν αὐτῶν ἀλόγων" καὶ ἕτερα). militavit
igitur sub Constantino Magno — nam alium Constantinum
subesse quod ex prioribus quidam voluerunt, omnino non
est cur credamus — ad Istrum, quod ipse quoque testatur
Hipp. p. 1 hisce verbis: Z/rogevevocusvog ἐν τοῖς τάγμασι
τοῖς ἐπὶ τοῦ Ἴστρου ποταμοῦ ἔγνων τὰ συμβαίνοντα τοῖς
ἵπποις 4TÀ., quibuscum conferendus alter locus p. 118:
ἔγνων δὲ ἐγὼ καὶ τοῦτο παρὰ Σαρμάταις (cf. Pelag. 151).
contra Gothos in Sarmatarum terra Constantinum feliciter
pugnasse a. 332—334 scimus?) post hoc igitur tempus
1) cf. Oder, Mus. Rhen. 46 p. 61 adn. 1.
2) Veterinariae medicinae libri II Iohanne Ruellio Suessio-
nensi interprete. Parisiis 1530. consentit fere cum Grynaei
editione, ubi tantum desunt tractatus duo metrici, qui extabant
in eodice ἃ Ruellio adhibito.
3) De Apsyrto Bithynio programma scripsit Curtius Sprengel,
Halae 1832. de eodem cf. Schneideri comment. in Veget.
p. 15. 22 seq. Eichenfeld, Annal. Vindobon. 44 p. 154.
4) Vide testimonia apud Schillerum, Histor. imperat. Roman.
ll p. 220. 221. nummi Constantini Sarmatiam devictam prae-
Masc priflton ^ og w^
Mri cw appel n le RC
cred, UNUM
Apsyrtus ad Asclepiadem librum aut totum aut partem
eius misit!) liber autem compositus est ex epistulis plu-
rimis de morbis curisque equorum ad varios homines datis,
postea in unum coniunctis?) eadem ratione Pelagonium
per epistulas res veterinarias persecutum esse videbimus.
Ex prioribus Apsyrtus unum laudat Eumelum Thebanum
mulomedicum: p. 12 ὡς εἴρηται καὶ Εὐμήλῳ. và Θηβαίῳ,
p. 88 εἴρηται δὲ καὶ Εὐμήλῳ ἱππιατρῷ (cf.p 39; Hierocles
p. 15. 40 ex Apsyrto). post Columellam eum scripsisse
ex hisce quos subicio locis inter se comparatis intelleges.
Col VI 30, 6 si equo
maxillae dolent, calido aceto
fovendae et axungia vetere
confricandae sunt eademque
medicina | iumentibus | adhi-
benda est.
VI 30, 8. 9 at si bilis
anolesta est 4wmento, wventer
iniwmesciti nec emittit ventos.
manus wncia 4nseritur alvo
οἱ obsessi maturales exitus
adaperiuntur exemptoque ster-
core postea cunila bubwla et
herba pedicularis cwm sale
Eumelus Hipp. 63 πρὸς
γνάϑων πόνον καὶ φλεγμο-
νήν. ὄξει ϑερμῷ καὶ παλαιῷ
ἀξουγγίῳ πυρία καὶ εἰ ἐπι-
μένοι ὃ πόνος ἐπίκαιε. τὸ δὲ
αὐτὸ βοήϑημα καὶ πρὸς φλε-
γμονὰς προσαγόμενον ὠφελεῖ.
Eumel. Hipp. 202 ἐπαχϑὴς
χολὴ διὰ τῆς κατὰ γαστέρα
φλεγμονῆς διαγινώσκεται᾽ δεῖ
τοίνυν ἐμβάλλοντα τὴν χεῖρα
τὴν κόπρον ἀφέλκειν ἔξω καὶ
μετὰ ταῦτα ὀρίγανον ἀγρίαν
καὶ ἀγριοσταφίδα καὶ ἅλας
λεπτὸν μετὰ μέλιτος ἡψημέ-
irita et decocta melli miscen-
tur aique iia facia collyria
vov μίξαι καὶ ποιήσαντα xoÀ-
λύρια ἐμβαλεῖν. τοῦτο καὶ
dicant; ludos Sarmaticos Mommsenus CIL. I p. 407 ad victoriam
a Constantino de Sarmatis a. 332 reportatam refert, ad eandem
titulum CIL. III 733, ubi vide adnotata.
1) Hipp. p. 1 ἀναταξάμενος οὖν ταῦτα καὶ và πρὸς αὐτὰ
βοηϑήματα προσφωνῶ σοι, φίλτατε ᾿Δσκληπιάδη, τοῦτο τὸ βιβλίον,
ὄντι μοι πολίτῃ καὶ ἰατρῷ μεγίστῳ. num idem sit Asclepiades
p. 133 dubito (Miller, Not. et extraits XXI 2 p. 105). :
2) In epistula ad Achaicum Nicaenum data p. 39 ipse re-
vocat ad priorem suam epistulam (ὡς εἰρήκαμεν ἐν τῇ πρὸς
Πούπλιον Οὐάρωνα ἐπιστολῇ), ubi (p. 37) viri nomen traditur
hoe Τυράνιος Βάρων.
subiciuntur, quae ventrem
movent bilemque omnem de-
ducunt. quidam mwurrae tri-
iae quadrantem. cum hemina
vini faucibus infundunt et
anwm pice liquida oblinunt.
ali marina aqua lavant al-
vwm, alii recenti muria.
Co1.VI 30,9. 10 solent etiam
vermes quasi lumbrici nocere
intestinis, quorum signa, sunt,
si iumenta cum dolore crebro
volutantur, si admovent ca-
put utero, si caudam saepius
iactant. praesens medicina est,
ita wl supra scriptum est, in-
serere manwm et fimum exi-
mere, deinde alvum marina
aqua vel muria dura lavare,
postea radicem. capparis iri-
iam cum sextario aceti fauci-
bus infundere. nam hoc modo
praedicta intereunt. animalia.
Col. VI 31,1 recens tussis
celeriter sanatur pinsita lente
ei a, valvulis separata minute-
que molita. quae cum ita facta
sunt, sextarius aquae calidae
in eandem mensuram lentis
miscetur et faucibus ànfundi-
iur similisque medicina triduo
κοιλίαν καϑαίρει καὶ τὴν χο-
λὴν ὑπάγει. τινὲς δὲ σμύρνης
λελειωμένης yo γ΄ μετὰ οἴνου
εἰς τὸν λαιμὸν ἐμβάλλουσιν
καὶ τὸν δακτύλιον πίσσῃ ὑγρᾷ
ἀλείφουσιν. ἕτεροι δὲ ϑαλατ-
τίῳ ὕδατι τὴν γαστέρα κλύ-
ἕξουσιν, ἄλλοι δὲ νεαρᾷ ἅλμῃ
τὸ αὐτὸ πράττουσιν.
Miller, Not. et extraits
XXI 2 (1865) p. 103 Εὐμή-
λου πρὸς ἕλμιγγας καὶ σκώλη-
κας. εἴωϑεν ἐν τοῖς ἐντὸς τὸ
γένος τῶν σκωλήκων καὶ ἕλ-
μίγγων γεννᾶσϑαι. τοῦτο δὲ
γνωρίζεται διὰ συνεχοῦς τοῦ
ξώου κυλίσεως. πολλάκις δὲ
καὶ (trad. εἰς) τὴν κεφαλὴν
εἰς τὴν κοιλίαν ἀπάγει καὶ τὴν
σοβὴν διαστρέφει καὶ τούτοις
τοῖς σημείοις γνωρίζεται. ἐμ-
βαλεῖν τοίνυν χρὴ τὴν χεῖρα
κατὰ τῆς γαστρὸς ὡς εἴπομεν
καὶ τὰ περιττώματα μετὰ τῶν
ἑλμίγγων ἀφέλκειν, ῥάπανον
δὲ λελειωμένην μετ᾽ ὄξους ξέ-
στου α΄ τῷ λαιμῷ ἐμβαλεῖν καὶ
οὕτως τοὺς σκώληκας καὶ τὰς
ἕλμιγγας ἀποπνῖξαι.
Eumel. Hipp. 18 τὴν νεα-
ρὰν βῆχα ἰᾶται φακῆς ἀλη-
λεσμένης καὶ ἀπολελεπισμένης
ἄλευρον ἢ πίσσου ὁμοίως &Aq-
λεσμένου καὶ κεκαϑαρμένου ἐν
ὕδατος ϑερμοῦ ξέστῃ ἕνὶ διὰ
κέρατος διδόμενον. τὰ μέντοι
νοσοῦντα ζῶα ἢ χλόῃ ἢ δέν-
ADU
Im die, i
d is
adhibetur ac viridibus herbis δρῶν ἁπαλοῖς ἀκρέμοσι τρε-
cacuminibusque arborum re- φέσϑω μέχρι τῆς κατὰ φύσιν
ereatur aegrotum pecus (ef. ὑγιείας.
Pelag. 108).
Col. VI 30, 1. 2 (Pelag.30). Eumel. Hipp. 184.
VI 30,3. Hipp. 257.
VI 30, 5 (Pelag. 47). Hipp. 248.
VI39,6.7(Pelag.43). | Miller, Not.et extraits XXI 2
p. 136.
VI33,1.2(Pelag.437). | Eumel. Hipp. 47.
VI34, 1. . Hipp. 300 ( Miller 1. c. 136
Εὐμήλου).
alia.
Ex contrario iudicari Columella a Graeco scriptore
sua petivisse vix poterit, Eumelum propius ad Apsyrti
tempora quam ad saeculum Chr. primum accedere veri
est similius neque in tanto consensu utrumque ex eodem
fonte hausisse possum adduci ut credam.
Ab Apsyrto totus pendet Hierocles vir iuris peritus!),
qui quo tempore libros duos περὶ ἵππων ϑεραπείας ad
Bassum amicum conscripserit parum constat?). doctior
alis poetarum seriptorumque veterum dicta orationi suae
solet inserere, cum ceteri satis habeant morborum signa
curasque exposuisse spretis orationis cultu pigmentisque.
praeter Apsyrtum, quem ad verbum transcribere solet
saepiusque memorat?), auctores laudat "Tarentinum*),
1) , Hipp. 2 ἀλλ᾽ εἰ καὶ κατακούειν ἡμᾶς ἑτέρων τὰ νῦν
χρῆν ἔν τε δικαστηρίοις παρέχειν χρείαν τοῖς δεομένοις κτλ.
2) Primi libri prooemium extat p. 2sq., secundi p. 172 8α.
cf. p. 171 “μέτρον ἄριστον’ εἶπεν τοῦτο σοφῶν τις ἐν ἀποφϑέ-
γμασιν, ᾧ χρὴ πειϑομένους τοῦτο πέρας ἐπιϑεῖναι τῇ πρώτῃ
βίβλῳ. p. 52 κολλυρίων δὲ διαφόρους συνϑέσεις εὑρήσεις γε-
γραμμένας ἐν τῷ δευτέρῳ μου βιβλίῳ. ipsum Hieroclem corpus
Hippiatrieorum composuisse, quod voluere quidam, nuper
Krumbacher Histor. litter. Byzant. (1891) p. 67 sq. coniecit
argumentis non allatis, mihi quidem minime constat.
3) p. 13. 40. 43. 68. 81 cet.
4) p. 4. 220 (Ταραντῖνος). dixit de eo E. Oder, Mus. Rhen. 45
p. 89.
Stratonicum!), Dioclem Antigono regi aequalem?), Hiero-
nymum?), Cleomenem?), ignotos fere omnes. Eumeli
(p. 15. 40) et Magonis (p. 115) mentionem mutuatus est
ab Apsyrto.
Apsyrti aequalis Hippocrates putari potest, si modo
is est ad quem ille scripsit epistulam p. 50: "4wveorog
Ἱπποκράτει ἱππιατρῷ χαίρειν. fragmentorum eius peculia-
rem editionem Petrus Aloysius Valentini curavit adhibito
praeter Grynaei editionem codice Hippiatrieorum Barberi-
niano, ex quo paucissimas lectiones proponit?) Geopon.
XVI cap. 20 quod Hippocratis nomine fertur, etsi Hipp.
p. 217 rectius Anatolio tribuitur, tamen recipiendum
existimavit. nova eiusdem scriptoris fragmenta iam ac-
cesserunt ex codice Parisino Milleri iam saepius laudato).
Theomnestus cum se post Apsyrtum scripsisse ipse
testis sit p. 190 "4wvoroc yàg τοῦτο τὸ πάϑος ὑποδερμα-
τῖτιν μάλιν καλεῖ, non lubenter adsentiar Hauptio Hermae
vol V p. 23seq. statuenti Theomnesti narrationem Hipp.
p. 124 spectare ad a. 313 imperatoremque nuptiarum
causa Carnunto in Italiam pergentem fuisse Licinium,
quamquam concedendum fieri posse ut in libro suo post
a. 332 composito ex memoria factum illud enarret).
1) p. 5. 65. 202. 290.
2) p. 235 évévvyóv ποτε συγγράμματι Διοκλέους δοκιμωτάτῳ
προσφωνοῦντός τινι τῶν βασιλέων, Avtwyóvo οἶμαι, ὑγιεινὰ
παραγγέλματα.
8) p. 18 Ἱερώνυμος ὃ Λίβυς. p. 67. 84. 86. 122 cet. (Miller,
Not. et extraits 1. c. p. 156).
4) p. 80 Κλεομένους τοῦ Λίβυος, p. 94 ὥς φησι Κλεομένης
ὁ Δίβυς, neque ab hoc diversus videi Κλεομένης ὁ Λίνδιος
p. 101.
5) 'Inzoxoczovg ἱππιατρικά. Hippocratis veterinaria. Latine
et Italice reddidit ac notis illustravit Petrus Aloysius Valentini.
Romae 1814.
6) Vide Milleri indicem 1. c. p. 156.
7) Ex posterioribus imperatoribus Valentinianus a. 875
Carnuntum adiisse traditur (Amm. Marcell. 30, 5, 2. cod. Theod.
9, 1, 12. cf. CIL. ΠῚ p. 550). a Friderico Eichbaum, Grundriss
der Geschichte der Thierheilkunde (Berolin. 1885) p. 12 disco
Pareius is qui hippiatrorum scripta compilavit ad-
hibuit Anatolium, Tiberium, Agathotychum aliosque, de
quibus quid novi proferam non habeo!) Pelagonium haud
ita eleganter Graece reddidit neque peccatis gravioribus
abstinuit, quae fortasse non tam interpreti quam exem-
plari ab illo adhibito non omni vitio carenti danda sunt
crimini. de qua re vide sis commentarium e. gr. ad 14.
15. 20. 3883. dolendum sane est quod interpres tot ac
lanta omisit, superstitiosa maxime quae non sprevit Pela-
gonius dignus hisce in rebus Apsyrti sectator.
Codices Hippiatricorum Graecorum congruentes cum
editione Grynaei non paucos bibliothecae adservant?).
ipsa Grynaei editio codicis instar est (H) neque mali,
quoniam multa menda leviora facili opera corriguntur
.orta fortasse typographi culpa. optimus Hippiatricorum
codex iam Berolini extat in bibliotheca regia signatus
*ex bibl Meermann. cod. Philipp. 1538', membranaceus
foliorum 394, egregie exaratus saec. X vel ΧΙ.) dignus
qui fundamentum sit novae editionis, quamquam non
pauea folia temporum invidia interierunt. lacunas ora-
lionem Grynaei editionis nonnunquam incidentes pleras-
que bene explet, lemmata integriora servavit. lacuna
maior in Graeca editione est p. 74, post verba enim
οἷς χρησάμενος ἐπὶ τρισὶν ἡμέραις ϑεραπεύσεις accedunt ex
Berolinensi (P) nova ad tussim remedia octo: πρὸς τὴν
ἐκ καταψύξεως βῆχα, σύνϑεσις ἐγχυματισμοῦ εἰς τὸ αὐτό,
ἀρϑηριακὴ πρὸς βῆχα (tres compositiones diversae), ἄλλο
Heusingerum a. 1843 Gissae edidisse commentationem cui in-
scribitur *Theomnestus, Leibthierarzt Theoderichs des Grossen".
quae quod mihi non praesto fuit dolendum num sit dubito. —
Theomnesti nomine feruntur etiam Geopon. XVI capp. 12—16.
XIX 3. Cf. Gemoll, Berliner Studien 1 1884 p. 77 sq.
1) De Anatolio Geoponicorum auctore praecipuo copiose
alii dixerunt: Gemoll, Berliner Studien I 1884 p. 1—280. E. Oder,
Mus. Rhen. 45 p. 58 sq.
2) Enumerantur nonnulli in Fabricii Bibl. Gr. edit. Harl.
VIII p. 9.
3) Haenelius catal. libror. ms. p. 838 saeculo IX tribuit.
lo Qe M
πρὸς βῆχα καὶ βουλσούς, ᾿Δνατολίου εἰς τὸ αὐτό, ἄλλο βήσ-
σοντι ὑποζυγίῳ xvA.'). praeterea omissis ultimis in editione
p. 307 verbis ἐν Kógvo τῇ νήσῳ e. q.s. subiunguntur
f£. 385 —388 compositiones variae viginti quinque. f. 389 —
393 tractatus exhibent de ponderibus et mensuris, f. 393'—
394' longissimam compositionem scriptam alia manu 4410191]
ϑερμὴ δι’ ἧς ϑεραπεύσεις πάντα τέτανον ἀνθρώπων τε καὶ
ἵππων κτλ. non integram. huius codicis eas partes quae
ad Pelagonium scriptoresque ab eo adhibitos referuntur
in meum usum contuli lectionesque selectas proposui.
Parisinos codices minores Millerus, Notices et extraits
XXI 2 p. 5sq. breviter recensuit. sunt autem
Paris. n. 1995 continens Geoponica et partem Hippia-
iricorum inscriptam Βίβλος ἱπποϊατρικῆς μετὰ πόσεως (sic)
ἑρμηνευμένου Σωστράτου καὶ ᾿πποκράτους. :
n. 2091 in quo insunt pauca fragmenta codicis modo
laudati.
^. 2244 bombycinus, mancus neque bonus, appictis
rudibus equorum imaginibus?).
n. 2245 consentiens fere cum Grynaei codice?).
Codice Barberiniano Valentinium usum esse in editione
Hippocratis fragmentorum supra p. 10 monuimus.
Bibliothecae Bodleianae Oxoniensis cod. Baroccianus
CLXIV chartaceus saec. XV congruit fere cum editione
Grynaei^) plenior Cantabrigiensis (coll. Eman. cod. 8, 19)
1) Eaedem compositiones paullo aliter leguntur in codice
Parisino Milleri M (v. infra): p. 75 vos' (περὶ βηχὸς ἐκ πατα-
ψύξεως), 12 vv9" (σύνϑεσις ἐγχυματισμοῦ πρὸς αὐτό), 73 υξβ΄
᾿ (ἀρτηριακὴ πρὸς βῆχα), 18 υξγ΄ (σύνϑεσις πρὸς αὐτό), 14 vés'
(ἄλλο), 14 υξζ΄ (πρὸς αὐτὸ καὶ βοῦλσον [βούλσους in capitum
indice]), 74 υξϑ' (ἀνατολίου πρὸς αὐτό), Πῦ vos' (περὶ βηχὸς
ἀνελπίστου).
2) Montfaucon Bibl. bibl. II 735, ubi non bene descriptus
est. eundem ex Halleri Bibl. med. pract. I p. 289 laudat Eichen-
feldius, Annal. Vindob. 44 (1828) Anzeigeblatt p. 48 adn.
3) Ad hune Ruellium Hippiatrica Latine reddidisse ait
Millerus adhibitis ut videtur aliis libris.
4) Descripsit Darembergius, Archives des missions scien-
tifiques et littéraires II (Paris. 1851) p. 181.
Ὄπ
est saec. XII exeuntis!). ex hoc (C) et altero Londiniensi
(L) Darembergius lectiones selectas cum Millero com-
municavit, quibus aecedit tertius Leydensis ab eodem viro
docto olim collatus. Laurentianum LXXV 6 chartaceum
5. XV ipse inspexi. Hippiatrica incipiunt f. 124 τάδε ἐστὶν
iv τῇδε τῇ βίβλῳ τῆς τῶν ἵππων ϑεραπείας. indicem ca-
pitum excipiunt tractatus metrici duo f. 126 ἔχϑεσις περὶ
σταϑμῶν καὶ μέτρων ἀκριβεστάτη et f. 196' ἔκϑεσις Διο-
δώρου περὶ σταϑμῶν καὶ μέτρων ἀκριβής . sequitur f. 127
᾿Δψύρτου περὶ πυρετοῦ ἵππου (superscr. m. 2) κεφάλαιον
πρῶτον. Στρατευσάμενος κτλ. (edit. Gryn. p. 1).
IV. Prorsus diversam Hippiatricorum recensionem liber
praebet Parisinus 2322 descriptus et excerptus a Millero?),
membrana scriptus saec. XI foliorum 263. inscriptio est
᾿Δψύρτου Διοκλέους) Πελαγωνίου xol λοιπῶν κεφάλαια περὶ
ϑεραπείας ἵππων. capita ultima αρξε΄ — ασχγ΄ perierunt,
quorum lemmata ex indice in principio posito cogno-
scuntur?) non tantum ordo remediorum plane inversus
est in hoe codice (74), sed plurima insunt inedita. aecu-
ratius quae ratio intercedat inter hunc codicem et volga-
rem editionem quaerendum ei relinquo qui novam parat
Hippiatricorum editionem. quantam autem Pelagonii libello
recensendo utilitatem attulerit ΜΠ ex hac ipsa editione
patebit. hie non tacebo compilatorem hunc melius egisse
quod Hieroclis meras repetitiones secluserit multaque alia
pleniora excerpserit aut transtulerit ex suis auctorum
Graecorum Latinorumque libris, quam qui Grynaeianum
1) Darembergius 1l. c. III p. 47.
2) Diodori expositionem ex aliis codicibus Ericus Pernice
edidit Mus. Rhen. vol. 44 p. 568 sq.
3) Notice sur le ms. grec n. 2323 de la bibliothéque im-
périale contenant le recueil des IIIIIIAT'PIKA. Notices et ex-
iraits des manuscrits de la bibl. impériale vol. XXI pars 2 (1865).
4) Seribendum esse ἹΙεροκλέους monuit Millerus l. c. p. 13.
5) Tanquam appendix tractatus περὶ μέτρων καὶ σταϑμῶν
ἱπποϊατρικῶν subiectus est numero carens. praecedebat (,«oxy')
ἐκ τῶν Κλεοπάτρας κοσμητικῶν περὶ σταϑμῶν καὶ μέτρων, quod
etiam in P f. 390' legitur.
XA UE TOES
corpus congessit. neque hoc nullius momenti videtur quod
Pelagonianorum remedia non pauca aliter in M, aliter
in volgari exemplo conversa leguntur, ut vel inde Latinus
seriptor vindicetur Pelagonius.
V. Hippiatriea in Latinum sermonem translata inde ἃ
saeculo fere IV in hominum manibus fuisse verisimile est.
certe Latino exemplari usus est Vegetius, quod ex ipsius
verbis praef. S 6 efficitur: hanc operam mon invitus arri-
pui, ut conductis im wnwm .Latimis dumtaxat auctoribus
universis, adhibitis etiam mulomedicis et medicis non omissis
— nam mulomedicinae doctrina ab arte medicinae non adeo
multis discrepat, sed in plerisque consentii — 4n quantum
mediocritas ingenii patitur, plene ac breviter omnia epitomae
digererem. et signa morborum omnium declararem). Hippia-
iriceorum Latinorum codex extat Monacensis 243 charta-
ceus saec. XV continens 'Chironis centauri, Absyrti,
Hemerii artis veterinariae libr. X', quos editurus est
Guilelmus Meyer, postquam breviter de iis dixit in Actis
Academiae Monacensis 1885 p. 395. in huius libri ser-
monem quadrare ait Vegetii praef. 8 3 verba de Chirone
et Apsyrto *eloquentiae inopia ac sermonis ipsius vilitate
sordescentibus'. eiusdem argumenti codex in Fabricii Bibl.
Lat. III p. 178 (ed. Ernesti) indicatur ita: ' Vegetium de
mulomedicina nec minus Chironis Centauri Absyrüi et
Cl. Hemerotis de arte Veterinaria libros X et Oliverii
Neapolitani librum de equis ms. servabat Norimbergae
Gotfridus Thomasius". qui num hodieque extet quaeritur;
Norimbergae esse sciscitanti mihi negaverunt. de Hiero-
elis de curatione equorum libro ms. Latino Bononiensi
pauca adnotavi Musei Rhenani vol 46 p. 377?)
VI. His praemissis accuratius de Pelagonio eiusque
libello dicendum est. scripsit autem auctor Latinus?)
1) Cf. quae paullo supra ait $ 3 de Chirone et Apsyrto.
2) De aliis vide Schneideri commentar. in Veget. p. 17 sq.
3) Nihil immorandum censeo in refutanda opinione prio-
rum (Osanni aliorum) qui Graece Pelagonium scripsisse volu-
erunt. Latinum scriptorem vel epistula libro praefixa arguit
me Je.
de singulis equorum morbis singulas amicis inlustribus
epistulas, quas postea in librum coniunctas cum litteris
dedicatoriis ad Arzygium misit, quem virum clarissimum
Buechelerus Mus. Rhen. 45 p. 333 iure concludit etiam
litterarum antiquarum historiae inserendum esse, πὸ qui
laudes equorum non modo lingua iactasse videatur sed
etiam litteris mandasse sive poeticis ut per epigrammata
vel cynegetica (Nemesianus: cultusque mihi dicendus equo-
rum), sive Libanii rhetorumque more demonstrativis". de
viro illo, cuius nomen etiam capitibus ΠῚ. VI. XXIV
praescriptum est, post Borghesium!) Huelsenus disseruit
Notizie degli scavi 1888 p. 495 sq. duo Betitii Perpetui
Arzygii eiusdem gentis, pater fortasse et filius, distin-
guendi sunt, alter qui per biennium (inter annos 315 et
337) corrector provinciae Siciliae fuit statuae honore
nobilitatus a provincialibus ἡ alter vir clarissimus con-
sularis Tusciae et Vmbriae?). consulares autem "Tusciae
et Vmbriae cum non fuerint ante a. 366, occurrant inde
(cf. Buecheler, Mus. Rhen. 45 p. 333). accedit codicis Riccardiani
cum libris Columellae et Vegetii consensus.
1) Opp. vol. VI p. 305. 343. epistula eius data d. 24. April.
a. 1826 inserta est praefationi editionis Sarchianeae p. 2 sq.
2) CIL. X 7204: clementissimo et victoriosissimo d. n. Flavio
Valerio Constantino Maximo pio felici invicto Augusto Betitius
Perpetuus v. 6. corr(ector) prov(inciae) Sicil(ae) devotus mwmini
maiestalique eiws semper dicatus. Notizie d. scavi 1888 p. 495
(— Kaibel Inser. Graecae Siciliae et Italiae n. 1078a Addend.
p. 697): Arzygii. τὸν ἁπάσας τὰς πόλεις τῆς Σικελείας ἀνανεώσαντα
τὰ βουλευτήρια καλῶς διοικήσαντα τάς τε λιτουργείας ἰδέαις καὶ
ἐπινοίαις ἐπικουφίσαντα καὶ ἐν πᾶσι τὴν ἐπάρχιον εὐεργετή-
σαντα Βετίτιον Περπέτουον τὸν λαμπρότατον πάτρωνα cb Σικε-
λῶν βουλαὶ καὶ ὁ δῆμος ἀνδριάντι τὸν εὐεργέτην μετὰ διετίαν
τῆς πράξεως διὰ πρεσβευτῶν Ῥοδίνου καὶ ᾿Ιουλιανοῦ τῶν δια-
σημοτάτων δεκαπρώτων ἠμείψαντο (in basi Romae reperta).
3) CIL. VI 1702 (ad melius apographum Huelsenus 1. c.
p.497): Betitio Perpetuo Arzygio v. c. consulari Thusciae et
Vmb(riae) ob singularia eius erga provinciales beneficia et ob
moderationem, pro documento etiam posteris relinquendam aeter-
μην, statuae monwmentum Thusci et Vmbri patromo praestan-
tissimo collocarunt.
*
1e dB —
ab a. 3970), consularis vix idem iudicari potest qui sub
Constantino corrector Siciliae fuit. 8, consulari autem
non diversum esse Pelagonii amicum eundem virum cla-
rissimum?) iam Borghesius statuit neque postea quisquam
oblocutus est?) de ceteris quibus curas medicinasque
conscriptas tradidit Pelagonius, Festiano*), Falerio, Pa-
piano, Lucilio?), Astyrio, nihil certi traditum est. pro-
babile tamen duco cum Borghesio Astyrium sive Asterium
gentis Turciae fuisse, fortasse L. Turcium Apronianum
Asterium praefectum urbis a. 363, ad quem edicta re-
feruntur de pecoribus vendendis et de suariis CIL. VI
1770. 17719) quae omnia generatim Pelagonii aetatem
confirmant, scripsisse eum post medium saeculum IV,
neque tamen certiorem temporis definitionem permittunt.
praeter Apsyrtum e Graecis scriptoribus maxime adhibuit
Eumelum, etsi nusquam nominat'). auctorem philograecum
non pauca vocabula Graeca demonstrant, qualia sunt
1) Mommsenus apud Lachmannum Gromat. Lat. II p. 207.
2) cf. epist. contentusque sum me ex tua claritate florere.
3) cf. Pelag. 27: aliud quod apud Twscos amatores astur-
conum ego didici. Arzygiorum epigramma in basi Romae re-
perta scriptum edidit Huelsen 1l. c. p. 496 (— Kaibel Inscr.
Graecae n. 968a Addend. p. 695).
4) Ad hune plurimas misit epistulas (v. ind.). ex cap. XIV
colligimus Pelagonium non modo equis amici sed ipso Festiano
viro clarissimo (216 *congruum est, ut de lumbis et de reni-
bus apud claritatem tuam pauca dicamus?) renibus dissoluto
medicinas praebuisse.
5) Fortasse idem est Lucilius Constantius v. 6. consularis
Tusciae et Vmbriae tituli Lunensis nuper reperti, Notizie degli
scavi 1890 p. 377.
6) Bene Henzenus ad CIL. VI 1772. 1773 adnotat Valen-
tinianum et Valentem rescribentes ad Praetextatum praefectum
urbis a. 367/368 Cod. Theod. 14, 4, 4 quibus in rebus illud
quoque a decessore tuo salubriter institutum est, quo suariis
aestimanda licentia denegetur e. q. s. edicti n. 1770 ita men-
tionem facere ut id paucis annis ante factum esse appareat;
n. 1771 autem eiusdem esse praefecti ac 1770 similitudine pro-
bari argumenti.
7) Vide comment. e. gr. ad 171. 193. 204 sq. cet.
ao qe c
anorectus (34. 140), apopiras — ἀπὸ πείρας) (18. 102.
167 cet), philocalus (2. 183. 188), chylon (85. 188),
spasmos (accus. 60), spathomele (448), ex polyphilis (414)
alia; ipsae Graecae litterae remanserunt óixQv, ὀποῦ Kw-
ρηναϊκοῦ (vel Κυρηναίου) κυάμου μέγεϑος, λιβανωτοῦ (268),
διὰ βδελλίου malagma (269), acetum acre καὶ γλοιὸν παι-
δικόν (848, cf. 347), πράσιον quod Graeci appellant (93).
Latinorum scriptorum affert Cornelium Celsum (22. 31.
185. 287) et Columellam, quem ad verbum solet tran-
scribere neque tamen omnibus locis laudat?) Latini
scriptores putandi sunt etiam Florus?), Emeritus*), Opta-
tus ceterum ignoti Gallicanus (5), Litorius Beneven-
tanus (6), Turanius (414), quos laudat remediorum
auctores de arte veterinaria peculiaria scripta vix edi-
derunt; tres omnes viri clarissimi, nisi fallunt vestigia
tradita, aequales fere Pelagonii vidantur; certe Turanium
ex polyphilis ait esse. Gallicani viri clarissimi plures in-
notuerunt. ex quibus ad Pelagonii aetatem proxime acce-
dunt consul a. 317 et consul a. 330. addo Volcacium
Gallieanum qui vitam Avidi Cassi scripsit quemque viri
docti eundem putaverunt atque consulem a. 317, in libris
manu scriptis appellari virum clarissimum. nihil autem
referb commemorasse alios (cf. CIL. II 4115. VI 1155.
X 1111. 1249. 4785. XI 830). Litorii (6) nomen satis
rarumest. notissimum aetatis Theodosianae comitem Prosper
memorat ad a. 439, tacite perstringit Salvianus de gubern.
dei VII 10, 40. Fonteium Litorium Auxentium virum
clarissimum Valentiniano regnante praefectum urbi habes
1) cf. Buecheler, Mus. Rhen. 45 p.-332. de experimento
est 126. 398, ut Veg. IV 4,3 de experimento medicina est.
2) Vide 'comment, ad 1—4 cet.
3) 185. 308. 364. 494. eundem voluerunt esse Florentinum
rerum rusticarum scriptorem, cui opinioni iure diffidit Oder
Mus. Rhen. 45 p.87. Florum Apsyrtus videtur novisse, cf.
comment. ad 308.
4) 85. 272. 274. 290. mulomedicus appellatur 72. 99. 110.
Dr non diversus videtur Hemerius codicis Monacensis supra
audati.
Iux , Pelagonius. 2
ue eU
in titulo urbano CIL. VI 16697) Gordiani temporibus
fuit T. Aelius Annius Litorius CIL. VIII 895; anni 263
titulus est CIL. III 417 (Hermias qui et Litorius). exempla
nominis, non cognominis praebent tituli CIL. VII 6495.
XIV 695?). Litorii medicamentum quoniam Apsyrto no-
ium fuisse verisimile est (vide adnotat.), vel inde haud
ita multo post conlegam veterinarium Pelagonius fuisse effici
potest. Arcadius (168), Eubulus (271), Hipparchus (3)?),
Aemilius Hispanus et Caystrus Siculus mangones (23. 9)
in tenebris iacent. Magonis nomen (150) ab Apsyrto
mutuatus est.
Pelagonii libellus non integer ad nos pervenit, perierunt
in codice Riccardiano pars capitis XXXI (de malagmatum
compositionibus), capita XXXII (de causticorum composi-
tionibus), XXXIII (de haustu hirudinis et de tumore
lestium et de vermibus et de cossis), XXXIV (de verrucis
pecorum), pars eapitis XXXV (de farciminoso), quorum
fragmenta ex Hippiatrieis et Vegetio collecta editioni
subiunxi (471—508). sed ne ceterorum quidem capitum
servata esse omnia docent fragmenta 474—477 (referenda
ad cap. VI), 481, 484, 486, 487, 488, 489, 490, de
quibus vide quae adnotata sunt in commentario. in capite
de ventris dolore VII cum dicat (115) primo diligenter
signa inspicienda esse, dehinc prout exegerit passio pro-
mendam medicinam, signorum enarrationem excidisse ap-
paret. capita ut nunc in Riecardiano leguntur distribuit
is qui ex duobus codicibus commentum artis veterinariae
concinnavit, eundem lemmata capitum formasse probabile
est, addidisse imprimis illud ait (cf. cap. IT. VI. VIT. VIII cet.).
1) cf. Ephem epigr. IV p. 280. Seeck in Hermae vol. XVIII
p. 297 et Proleg. edit. Symmach. p. CCII. CCIII (Monum. Germ.
hist. Auct. antiq. VI 1).
2) Litorini cognomen Hirschfeldius legit in titulo Narbo-
nensi CIL. XII 4510 litteris scripto saeculi primi.
3) Hipp. 303 traditur 'Izzecíov ᾿Ηλείου σύνταγμα. etsi fa-
cili mutatione scribi possit Ἱππάρχου, in tanta testimoniorum
penuria praestat non recedere a scriptura tradita.
Vie n it 1...
capita XV et XVI seiungi nequeunt, 226 tanquam prooe-
mium est remediorum omnium quae secuntur de articulis
et de pedibus (227—266), neque bene in hoc caput me-
dieinae ad cervicis vel colli dolores videntur invasisse;
fragmentum de ponderibus et mensuris 277 non suo loco
legitur in capite de dentibus animalium XVIII; remedium
ad tussim 450 male divulsum est a cap. VI, et quae
sunt similia. rectior fortasse capitum divisio in codice
B extabat, quam reponere fragmenta tenuia prohibent.
quae cum ita sint, retinui quidem Riccardiani capitum
numeros cum inscriptionibus traditis, sed novam, ut fa-
cilius,singula reperiri et adferri possint, numerationem
remediorum continuam, ut in Parisino 7 factum videmus,
instituere non inutile duxi.
VIL Ex posterioribus Pelagonii scrinia Vegetius maxime
compilavit, cuius hoe de illo est testimonium mulomed.
praef. 2 sq.: licet proxima, aetate οἱ Pelagonio. non defuerit
et. Columellae abundaverit dicendi facultas. illud proxima
aetate, satis incertum temporis indicium, referri non potest
nisi ad Pelagonium solum. Vegetium autem mulomedi-
cinge auctorem eundem esse qui inter annos 383 et 450
rei militaris epitomen ediderit, viri docti hodie fere con-
sentiunt!) ad emendandos Vegetii libros, quorum nova
recensio dudum desideratur, plus quam Hippiatrica Graeca
Pelagonii libri Latini valent, neque raro adiuvante maxime
Vegetii codice Corbeiensi Pelagonii verba aut corriguntur
aut confirmantur?) ea quae Vegetius praef. 8 3 vituperat
1) Teuffel-Schwabe, Hist. litt. Rom.5 $ 432, 10.
2) Codicis Corbeiensis (digestorum artis mulomedicinae
libri III) apographum in Leydensi bibliotheca est (Teufftel-
Schwabe Hist. litt. Rom.* $ 380, 3. 432, 11). fragmenta anti-
quissima servat S. Gallensis 908 (cf. Niebuhr Merobaud. p. 12,
Scherrer Verzeichniss der Handschr. d. Stiftsbibl. v. St. Gallen
p. 328). de aliis Vegetianis libris ms. cf. Schneideri praef. in
comment. ad Veget., Eichenfeld Annal. Vindob. vol. 44 Anzeige-
blatt p. 46. Vegetii mulomedicina per mediam aetatem summo
in honore fuit. "Theodericus episcopus Cerviensis (f a. 1298)
*mulomedicinam ex dictis medicorum et mulomedicorum sa-
οἵ
m UN us
Pelagonium omissis signis causisque morborum tam magnae .
rei fundamenta neglexisse iure miraberis, ita ut aut iniuste
eum iudicare aut mutilo exemplari usum esse statuendum sit.
VIII Restat ut de ratione novae editionis pauca ad-
dam. itaque ad recensendam orationem fundamentum esse
Riecardianum librum per se intellegitur. correxit autem
Politianus eadem fere ratione qua in emendanda Catonis
et Varronis principe editione ex codice Marciano vetus-
tissimo usum eum esse Henricus Keil narrat edit. praef.
p. VL. errores eius cui describendum mandavit sprevi
paucis locis exceptis ubi scripturas primae manus (RR!)
adnotare non inutile duxi. orthographiam ad hoc unum
exemplum ita constituere ut sibi constet omnibus locis
non semper facile fuit neque si quis plures codicis scrip-
turas retineri malit repugno. velut scripsi semper Zm-
ponere similia, cum non raro extet inponere. sed praestat
ipsum scripturarum specimen subicere, ut qualis sit co-
dieis editionisque indoles meliu$ perspiciatur.
α et e: conspargenda 21. consparsam 259. consparges 426.
sed conspergito 171. utramque retinui.
a et i: salvatici V. 101. salvaticum 91 (rectius 10. 19 cet.).*)
ae pro e: assiduae 157 saepius.
aw et a: aurungia (5. auxungiam 11. 88 (axungia 31
et passim).
€ pro ae: passim.
e et i: alei 147 saep. cemolia 15. crebrato 44. 449. gen-
givae 69. ilea 38. pastellis 53. pastellos 89. 90.
senapi 194. 229 (saepius sinapi). spongea 198.
spongeis 212. tympanetico 210. 213 alia.
pientum* ut inscribitur in cod. Vat. Regin. 1010 (cf. Mus.
hhen. 46 p. 376) compilans Vegetii praefationem ad verbum
fere in suum usum transcripsit. eiusdem compilationis libri
ms, extant Venetiis in bibliotheca S. Marci class. VII cod. 25
(Valentinelli catalog. V p. 141), Vindobonae in bibliotheca
Palatina cod. 2414 (cf. Eichenfeld 1. c. Anzeigeblatt p. 52).
de auctore medico breviter egit Curtius Sprengel, Histor. medic.
II? p. 596 sq.
1) Cf. Italorum salvaggio.
m a
-es pro -is: radices 14. íristes 34 saep.
ee: prodeest 969. 304 (prode ὃ 98).
i et e: decim 459. dimissum 33 saep. mirabiris 235.
236. 240. proficerit 256 similia.
gravidinem 48. pingwidine 302. valitudinis 321. or-
ciolarem 39 sim.
i et y: dactilos 385. 463. licio 51. stiracis 343 et passim.
i — idi: denari 32. marrubi 16. meconi 28. trifoli 14
et passim.
i τς εἰ: apopiras Ma semper retinui.
i -— αὐ: ozinas semper traditur praeter 4577 ozynas et 260
ozynosa (ozinosa Rl). scripsi ozaena.
0 et τ: glandolas ind. capitum. globolos 392. tondenda 449
(volsos 84. volso 96 retinui).
o et y: sloracis 299. 369. sloracini 213 (saepius styrax).
oe — v: choelon 85 (sed chylon 188).
w et o: culiculü 142. cutula 214. mpulentam 111. 9pusca
199. 219 (saepius posca). robwreis 30. rutundi 253.
rutundae 454 (sed rot. 9. 341). spungiam:199 alia.
w et i: simula semper pro simila. cf. adn. 188. pedu-
culos 118 retinui (cf. 192).
w et y: buturi 19. 315. 450 (saepius bwlyri). cotula ita
semper.
y et i: eymnami 390. hyeme 269 saep. isddgen 450. 463.
hyrundinis 236. 286.
y et o: ypopanacis fere passim.
Syncope: radiclas 84. speclaria 248.
v et b: euforvii 841. vetas 133. videllae 125. — vitumine
162. vituminabis 23 (vacarun Β 866). verbex 2'16.
berbecinis 422. berbecinos 192. fabo 208. obi 241
(ovi R!).
l: medulam 85.
li: allium 212 saep. callida 26 saep. corcodilli 416—419.
macillentos 24 saep. medella 137 et sie fere semper.
mellierato 156. —mellilotwm 26.
0 pro r: coliandri 301. pululenta 209.
r pro !: ficurneam 294. grandulis 59. grandulas 10.
PO We v
» addita: farind hordeaciam 56. 69 saep.
omissa: semuncia 32 saep. manuplenam 231.
n addita: contunsa 301. infunsa 185 (sed contusa 31).
omissa: írascenderint 2106.
n et m: conplutum 8. inpares 18 saep. inponis 15 sim. saep.
circundato 946. circundatur 280. tandiu 84 saep.
plerunque 1. 33. 34 (plerunque 292 saep.).
nn: innulae 195. innulam 48.
c pro g: cambas 329. cambis index capit. caro 2193. ma-
lacmatis 194.
pro qu: ecum 363.
g pro c: grassus 59. agri 238 (acri Rl). carigas 98.
frigare 211. «migat 404. horthogyllos orihogylli 266.
pro 2: gengiberis 463.
d et t: quod 1. 25 saep. (capud 406. 408 cod. B).
b pro p: soborabitur 891 (soporaveris B).
p addita: hiemps 316.
pp: repperiuntur ὃ.
f pro ph: passim.
h addita: his A7 saep. hisdem 43. habrothoni 382. Mhor-
thogyllos 266.
cholicos, cholicis XXI. 287. colichos 288.
cartham 134. cautherio 448 saep.
omissa: anetum 281 saep. ybleo 440.
S et z: asungia 2017. asirinserii 386. iusia 11. | mistus
48 saep. (ubique seripsi mixt —). 8081 211.
88 pro s: cassiae 94 saep.
88 pro z: cossis lemma cap. XIIII.
€ pro s: sinixtra 208. sinixtro 914 (cf. extimabis 218).
Graecorum vocabulorum scriptura ut adsolet variat.
quamquam semper fere f scribitur pro pA (strofus, fyseter
cet.), tamen hoe omnibus locis restitui placuit. colopho-
niae traditur 343; colophonie Τὸ exhibet 391, colofoniae B,
contra 367 euphorb. B, euforbi R. in indice capitum cum
sit falangionis, in lemmate cap. XX traditur palangionis,
282 et 283 spalangio; symponiace est 97, silpi (h. e. σιλ-
φίου) 338.
a e μα
De orthographia singulorum vocabulorum et de gram-
matieis quibusdam haee adnoto. scripsi igitur
abrotonum: traduntur praeterea habrotoni 91. 41. 187. 367.
habrothoni 382. | ambrotoni 16.
absinthium: traduntur praeterea absintium 6. —absentiwm
249. 828. absenthiwum 26. asynthi 252.
alium: saepe scribitur allium 212 cet. alei 147. 162. 432
(cf. alewn Edict. Diocl. 6, 23).
Apsyrtus: traditur fere Abs —. adsyrti 151 (in margine
manu Politiani Apsyrtus). absyrthi 3716.
bidella: cf. ad 125.
butyrum: saepius ita quam bulurum (13. 375. 450).
casia: rarius cassia.
cocleare, cocleariwm: cocleare 5. cocleaream 28. coclearibus
135. cocliare 8. 18. 128. 366. cocliaria 109. 111.
118. clocliaria 988. 289. cocliarium 38 (366 cod. B).
cormuw passim, raro cornuum velut 256. |
cotula, non cotyla (cutula 214).
ervum ubique scripsi, traditur herbum (cf. hervum Edict.
Diocl. 1, 16).
fecla. semper.
gallinaceus: gallinacea 332. gallinaceo 433. gallinacium
137. 138.
glycyrrhiza: glycyrize 361. glycirizae 454. glycyrigig 450.
hammoniacum fere semper scribitur: hamoniaci 340. ham-
moniachi 322.
hibiscus: hibiscum (acc.) 180. 337. ibisco 261 (ibid. irisco).
hordeacius semper traditur, non hordeaceus.
hyssopus nusquam recte scribitur: ysopi passim. isopi 341.
3192. 396 (ysopi B). hisopi 14 (336 isopi pro oesypi
ut videtur).
laser scripsi ut saepius traditur: lasar 1. lasaris 81. 91.
larser 214.
medela: semper fere traditur medella, quam lectionen
Hertzius recepit in edit. Gellii (cf. Lachm. Lucret.
p. 204).
melicratwm: melierato 152. — mellicrato 156.
au WE
murra ubique scripsi: traduntur praeterea myrra et mürra
(murra etiam .B 366). myrnae 94 mendum librarii
videtur, vix fuerit smyrnae.
nasturciwm semper, non nasturtium.
opopanax: semel recte in .B 394 opopanacem. in E sceri-
bitur ypopanaz, bis apopanacis 213. (361).
perunguo et perungo, simila.
portulaca cf. ad 511.
qosca saepius quam pusca (199. 219).
rosacius, non rosaceus (cf. hordeacius).
rotundus: rot. 2. 341. "wt. 253. 454.
simula pro simila cf. adn. 188.
sinapi saepius legitur quam senapi (194. 200. 229).
spongia: bis spongea 193. 212 et spungia 199. 200.
síyraz saepius quam sforaz (299. 369). storacimi 218.
sulphur in E senbitur, sulfur B 351. 353.
terebinthina: in EB scribitur terebentina passim, semel
terebintinae RE. 329.
tisana traditur, non ptisana (thisamae 396 B).
tracanthum scribi solet quod retinui, occurrunt praeterea
iracanti 84. 94 saep. írachanthi 364. 1traganti (tra-
canti?) semel B 398. nusquam íragacanthwm.
irixago -inis nusquam recte: fraxaginis 310. irixagonis 14.
irixogonis 390. (trexogonis 8. 341. írexogoni 35.
troglitis semper ita, semel íroglititem 443.
ius fere semper, non (Aus.
veltonica: vectonicae 341. brettonice 361.
Declinatio. .
genit. sing. -j pro -ii passim velut rosaci, marrubi cet.
querci 114.
genit. plur. mensum 1.
acc. sing. fussem passim, fíussim 81. 460 (utramque for-
mam retinui).
abl. sing. superiori 22. veteri passim, semel vetere 2465.
plur. genubus 263 (genibus 491 fragm. ex Vegetio).
Vocabulorum Graecorum: genit. hieraebotanis 14. rodo-
dafnis 191. 341. rododafnes 861. rhododafnes 194. meu[m] —
iub ILLI PIA πὸ δὶ EN
E ON
pov 390. scynu 391 B, scymi 395 B (scoeni R). accus.
choelon 85. chylon 188. dyswrian ind. cap. (dysuriam lemma
cap. VIII) fyseterem 468. irim 66. melotidem 448. rho-
dodafnen 141. sinachem (—5. synanchen) 9. schiadam (leg.
ischiada) 386. spathomelem 448. acc. plur. parotidas 68
(sed parotides 51. 64). heteroclita: cataplasma primae 230.
260. 261. 448. tertiae 414. malagma primae 256. 320.
446 saep. tertiae 194. 279 (ex Colum.) 448 (ef. croci
dragmam 821, croci dragmas 369. 311).
In eoniugatione non raro ea temporum confusio cer-
nitur, ut quid scriptori, quid scribae tribuendum sit
parum liqueat. οἵ e. gr. 72 infundis . . οἱ müllis . . el
teres, adiunges . . et teris; 19 infundes . . οἱ deteris;
14 infundis . . et sic teres; 75 tundis . . eb. commisces . .
et tundes, tundes . . οἱ facis; 16 decoques . . et. commüsces
et iterum tundis et facis: talia ducenta. quae cum ita sint,
ubique fere codicis lectiones servavi. neque minus in 41
retinui sanguinem detrahas et potionas sic, quamvis facili
mutatione scribi possit potiona vel potiones, et quae sunt
similia.
De dubiis formis acrissimo, populi albi aliüsque nota-
bilioribus consulendi sunt indices; quorum primus est de
nominibus proprüs, secundus de rebus vocabulisque me-
morabilibus, tertius de ponderibus et mensuris, quartus
de Graecis vocabulis ex fragmentis maxime excerptis,
quintus de iis quae in prolegomenis et in commentario
tractantur.
ΩΣ - τ’
PELAGONII SALONINI
ARTIS VETERINARIAE
QVAE EXTANT
—
-—--—
-— ——D—070o00— 0
Seripturae quibus nihil adnotatum est codicis sunt Riccar-
diani n. 1179
KR
e LE E D ΒΓ M
v $2
eiusdem codicis ab Angelo Politiano correcti lectiones
indicat (raro scripturam eius cui Politianus archetypum
describendum mandaverat adponere utile visum est, E!)
fragmenta codicis olim Bobiensis nunc Vindobonensis
16 scripta saec. fere V — VI
Hippiatricorum editio Basileensis a Simone Grynaeo con-
fecta a. 1537
Hippiatricorum codex Philipp. 1538 ex bibl. Meermann.
nunc Berolinensis membr. saec. X—XI
Hippiatrieorum codex Parisinus 2322 saec. XI excerptus
a Millero
Columellae librorum d (editio I. ἃ. Schneideri)
. Vegetii librorum consensus
includunt fragmenta codicis B
uncis quadratis quae comprehenduntur perperam adsunt
in cod. E
uncis angulatis quae circumcluduntur supplenda cen-
Suimus
cruce notavimus locos emendationem adhuc desiderantes
asteriscum adposuimus fragmentis dubiis
PELAGONIVS ARZYGIO SVO SALVTEM
1
;
1 (Cum) frequentissime te equos laudare, amare semper
- vehementer admirarer — nee inmerito rem tam nobilem,
|. rem omnibus gratam amare non desinis, siquidem Sol
- 5 ipse dominus orbis, decus mundi, solo equorum ministerio
- eontentus cotidie nobis aut cum ipsis aut per ipsos reddit
^ optabilem lucem — imitarer quidem te et ipse, ut de
ipsorum laudibus aliquid scriberem, si digna proferrem:
nunc pauperem linguam nullus aut modicus sermo pro-
τὸ telat, qui tamen tunc proferendus est, cum curas aut
medicinas ipsorum loqui coepero. tu landa qui potes,
tu dignus sermone prosequere, mihi sufficit sanare quod
amo contentusque sum me ex íua claritate florere.
tibi enim quaeritur quiequid in nobis est, nobis enitet
15 quiequid in te est. curas igitur et medicinas, quibus ut
- sanum et vegetum corpus in animalibus, praesertim in
equis perseveret, iste liber loquetur: quem ut libenter
suscipias, libentius legas deprecor. vale.
In hoe libro haec sunt medicinae
20 I Curae ad morbum omnem.
II Remedia ad maciem.
III Curae ad febrem.
IIII Curae ad armos.
1 ARZIGIO | 2 cum add. Buecheler Mus. Rhen. 45,333 |
7 imitare | 12 expectes digno | 14 nobit enitet || 18 EXPLICIT
EPISTOLA
COCA S
V Curae ad caput vel ad capitis dolorem et ad
glandulas.
VI Remedia ad tusses omnes vel ad vulsos.
VII Curae ad strophum.
VIII Curae ad dysurian. 5
VIIII De laeso dorso et de pilo totius corporis.
X Ad eos quibus membra deficiunt et ad bulimum.
XI Curae ad flemina.
XII Curae ad suspirium.
XIII Curae ad hydropem vel ad splenem et ad tym- 10
paniticum.
XIIII Item de lumbis vel de renibus, coxis aut gambis.
XV Item de articulis vel de pedibus vel collo.
XVI Curae ad ozaenas.
XVII Ad opisthotonos. 15 -
XVIII De dentibus.
XVIIII Praecantatio ad equos hordiatos.
XX De muris aranei morsu vel de percussu phalan-
gionis vel viperae.
XXI Curae et potiones ad colicos vel ad eos qui 20
faeno malo laeduntur.
XXII De caudae mobilitate.
XXIII Medicamina ad robur.
XXIIII Ad eos qui sanguinem meiant aut cacant aut
per nares mittunt aut vomunt aut si sanguis 25
nimius per venam percussam exierit.
XXV De vulneribus vel de emplastris.
XXVI De scabie.
XXVII De lethargo.
XXVIII Potiones omnes et omni temporéxnecessariae. 80
XXVIIII De rabie vel de cursu lunae vel de insania equi
vel de paralytico.
XXX Curae oculorum omnes.
2 glandolas || 4 strofum || 6 leso | 10 tympaneticum || 12 cam-
bis | 14 ozinas | 15 opisthotonis | 18 falangionis ut .R (fortasse
aut uf infra) | 20 curae ad potiones et colicos || 21 feno | ledun-
tur| 31 insanie qui
ES WI
XXXI Compositiones malagmae.
XXXII Compositiones caustici.
XXXIII De haustu hirudinis et de tumore testium et de
vermibus et de cossis.
5 XXXIIII De verrucis pecorum.
| XXXV De farciminoso.
1 malagmas | 3 tumof JE! tumu? Τὸ wt videtur || 4 cossis
seripsi : costis | subscr. EXPLICIVNT CAPITVLA
PELAGONIVS FALERIO SVO
Equos circo sacrisque certaminibus quinquennes usque
ad annum vigesimum plerumque idoneos adseverant, usibus
autem domesticis a bimo usque in annum tricesimum
necessarios esse apud diligentissimum dominum certissimum
est. annorum notae cum corpore mutantur nam dum
bimus et sex mensum est, medii dentes superiores cadunt;
cum quartum annum agit, iis qui canini appellantur
deiectis alios adfert. intra sextum deinde annum molares
superiores cadunt; sexto anno quos primo mutavit, exae-
quat. septimo omnes explentur aequaliter et ex eo dentes
cavatos gerit, nec postea quot annorum sit, manifesto
comprehendi potest nisi a subtilissimo et a diligentissimo
homine. quaedam enim signa aetatis proprii corporis
natura permisit, quae nos magis oculis comprehendimus
quam legendo addiscimus. decimo tamen anno tempora
cavari incipiunt et supercilha nonnunquam canescere et
dentes prominere. duodecimo anno nigredo in medietate
dentium apparet. sane domesticis pecoribus, id est domitis
et freno adsuetis diligentia invenit, ut annos in labris
comprehendas; rugas igitur a rostro incipientes numerabis,
annos numerus rugarum ostendit. difficile est an et non
domito pecori rugas invenias.
3 plerunque | 6 annorum Col.: horum | 7 mensum] repetivit
Politianus in margine | 8 his | apellantur | 10 primos Col.
exequat || 12 quod | 13 suctilissimo | 14 etatis propri | 15 que
comprehendimus | 22 numeros
Talem autem equum aut comparare aut e gregibus2
eligere philocalum dominum convenit, ut sit exiguo capite,
nigris oculis, naribus (apertis, brevibus auribus» et arrectis,
cervice molli lataque nec longa, densa iuba et per dextram
5 partem profusa, lato et numeroso pectore, grandibus armis
et rectis, musculis in toto corpore extantibus, lateribus in-
flexis, spina duplici, ventre substricto, testibus. paribus et
exiguis, latis lumbis et subsidentibus, cauda longa et non
setosa quia abdecet, rectis cruribus, tereti genu parvoque
10 neque introsum spectante, clunibus et femoribus torosis
ac numerosis, ungulis nigris et altis et concavis, quibus
coronae mediocres superimpositae sint. sic universum
corpus compositum, ut sit grande, sublime, erectum, agile
ab aspectu quoque et (ex» longo, quantum figura per-
i5 mittit, rotundum.
Mores autem laudantur, qui sunt ex placido concitati3
et ex coneitato mitissimi. (nam hi» et ad obsequia re-
periuntur habiles et ad certamina laboremque promptissimi.
si volueris scire, an admissarius utilis progeneret vel an
30 vere progeneret, semen eius digito contactum ut filum
ducito: quod si aliquantulum duraverit incorruptum, utilem
admissarium Hipparchus adseverat; si statim fuerit ruptum
vel non ut viscum digito haeserit, inutilem dicimus mini-
meque admittendum. :
95 I Ad morbum omnem.
PELAGONIVS FESTIANO
Congruum est etiam medicinas aut potiones quibus 4
morbi expellantur, addiscere. morbos plerumque equi con-
cipiunt aut lassitudine aut aestu aut frigore aut fame
2 filocalum | 8 ( » restitui ex Colwm. || 4 iuua | ὅ nüso |
6 masculis [ 9 quia abdecet] quam addecet Sarchiani | 10 in-
irosum expectante | 12 810 Coluwm.: sit E| 16 concitatis | 17
nam hi addidi ex Colwm. | repperiuntur | 19 utiles progiet |
20 progüet | 21 quod si scripsi: qui | 23 uis eu (corr. in
marg.)
Ium, Felagonius.: 3
C. MP
aut (sib, cum diu steterint, subito ad cursum fuerint
stimulati, aut si suo tempore urinam non fecerint, aut
sudantes et a concitatione statim biberint. quibus remedia
haec a maioribus profuisse accepimus et facientes nos-
metipsi experti sumus. 5
5 Ad omnem morbum, Gallicani v. c. cons. to diapente:
gentianae, aristolochiae, bacarum lauri, murrae, rasurae
eboris. omnia haec aequis ponderibus tunsa et cribrata
adunantur et pulvis confectus reponitur et in necessitate
profertur et datur sie: eocléare grande plenum vino mix- 10
tum faucibus cotidie infunde, cum necessarium erit. cer-
tissimus et salutaris pulvis est.
6 . Ad morbum, Litori Beneventani e. v. primo depecto-
randus est, deinde inter coxas deplendus est, sed [et] si
necessitas fuerit, et detemporandus. cibum debebit aeci-
pere multiplicem id est hordei farinam, seminis farinam
id est far cantabrum, faeni modicum. et facies potionem
huiusmodi, quam dabis per nares: centauream, absinthium,
peucedanum aequis ponderibus decoquis in vino sufficienti
et dabis per nares. 20
7 Item aliud. cucumerem silvatieum teris aut radices
ipsius contundis et cernis et cum vini sextarüs III com-
misces et nitri íritài et creti unc. semis. simul omnia
diligenter teris et inde potionas diebus quinque. prae-
terea pulverem de radicibus cucumeris silvatici vel ipsum 96
ecucumerem tritum in aquam mittis, quam poturus est
qui patitur morbum.
S | ltem pulvis Optati faciens ad morbum et ad omnia.
libram herbae Sabinae, trixaginis unc. III, centaureae
unc. If, aristolochiae unc. IIII, bacarum lauri unc. Il, 30
murrae unc. {Π|: omnia contundes et cernes et in
μ᾿
5
1 si addidit Sarch. | 6 v; c, cons. to diapente scripsi: unc
cons stodia pente | 7 myrrae| 9 adunatur | 11 nccium | 13 Be-
neventani c. v. Scripsi: beneuentaniecu | 16 multiplice || 17 feni ||
18 absintium || 19 equis || 22 contundes | sextarios | III.Z e'HP |
28 ὑπ. semis] οὐγγίας ἕξ Η οὐγκίας ἕξ PP | 24 preterea || 25 sal-
uatici| 29 trexogonis | 30 baccarum | 31 myrrae
ἘΣ MP
pulverem minutissimum redigis et, cum necesse fuerit,
cocleare unum grande plenum cum vini sextario fau-
cibus infundis.
Item aliud ad morbum, Caystri Siculi mangonis. ra- 9
. 8$ dices ebuli et radices urticae aequis ponderibus liquamine
infusas in mensuram irium ovorum triduo infundes. facies
inde colatum per linteolum, naribus mensura unius ovi
mittes per triduum.
| Item aliud. ad morbum articularem. sanguinem de 10
10 0mnibus articulis detrahito et vite alba articulos cir-
cumdato et pice liquida articulos circum unguito, et
frequenter deambulet et cibo abstineto; hordei sane triti
et cribrati mittas sext(arios) IIII cum cueumere silvatico.
satis prodest.
15 Ad morbum regium. intellegitur autem morbus regius 11 |
[510] ex oculis vel maxime, nam aut sulphurei aut felliti
admodum sunt. haec valetudo vel causa morbi ex ab-
undantia fellis nonnunquam evenit. curabis sie: asparagi
silvatici radicem contundes et in aquae congium mittis
80 et ad tertias decoquis et per cornu naribus infundis et
patieris equum diutius suspensum durare. quod si maior
causa exegerit, addis ad potionem suprascriptam liqua-
minis summi cyathos III.
Ad morbum. si coeperit de incertis pedibus claudi-12
35 care vel pedes intumuerint, periculosissima quidem res est,
curatur autem 510: sanguis de utraque parte cervicis
mittitur, ut usque ad summam fatigationem deducatur
animal, post uvam lupinam cum melle et aqua cisternina
dato usque ad sanitatem.
80 Item aliud. primi liquaminis calicem plenum in nares 19
mittito, ut quam validissime soporetur, frigido etiam loco
stabuletur. coriandri sane et cucumeris agrestis folia et
radices et mellis quod satis est, cum vino dato, post
porri suci acetabulum plenum faucibus infundito; offas
2 cocliare | 4 Caystri] Πιστηρέου ΗΜ Πιστιρίου P | 15 in-
telligitur ita semper codez | 16- max || 23 cyati | 25 intumuerüt |
34 suco
ἊΝ
Wii τος πολιν
etiam impares dabis, ervi farinam vino sparsam per tri-
duum, fabae fresae hem(inam) bene tritae cum vino
optimo, ut pridie eam infundas et alia die conteras,
adicles et mellis aliquid et butyri aequis partibus: cum
vino tepido dandum est. 5
14 Item ad morbum. cum coeperit iumentum claudicare
modo de prioribus, modo de posterioribus, primum corpus
eius perunguito oleo et vino et potiona hac potione de-
cocta: argivi unc. III, centaureae unc. V, [in alio 516:
centaureae unc. VI] scopae regiae unc. 1, serpylli unc. VI, 10
hyssopi une. III, trixaginis unc. I, artemisiae odoratae
unc. I, trifolii acuti unc. I, rutae silvestris radicis unc. VI,
hieraebotanes une. III, vettonicae unc. III: omnia mulsa
decoque et potiona.
15 Ad umores morbi articularis. sanguinem de articulis
detrahito, creta cimolia in aqua vel lotio infusa, aceto
permixta, cum bubulo stercore et cymino, quod satis erit,
mixto et eum sinopide loco imponis. sanus fiet.
16 [Et| ad morbum articularem. cariotae unc. V, silis
Gallici unc. X, casiae (unc. III», nardi unc. IIT, herbae 30.
chamaepityis unc. III, vettonicae unc. VI, iris Illyrieae
[sil] — IIL piperis albi unc. III, murrae unc.» I, abro-
toni — X, marrubii unc. III, santonici — III: haec
omnia colata cum vino et diligenter trita et cribrata
dabis. 25
11 Sin autem articuli obdurauerint, scito eum elephantino
morbo laborare. «curabis sie: sanguinem de tumoribus
detrahe, potionem dabis sie: coquis tisanam cum catulo
brevi, post triduum sanguinem de matrice detrahe et
5
n
1 inpares| herbi | 2 hem. frese | 3 infundes]| 4 buturi ||
11 hisopi | trixagonis || 12 trifoli | radices | 13 hieraebo-
tanis | 16 cemolia | totio | 18 synopi de | inponis | 19 cariotae]
σταφυλίνου H | 20' silis Gallici] ἀγαρικοῦ Η | casiae naro ὦ
κασσάμου yo γ΄ νάρδου H | 21 emmepitys | trissillyricae sil
— ΠῚ ER ἔρεως ἰλλυρικῆς yo α΄ ϑρύου φύλλου yo γ΄ H | ?2
myrrae I E (om. H) | ambrotoni | 23 marrubi | sardonici ὦ
σανδανίχου H | 26 eum] an equum? | elefantino
potiona suco faeni Graeci cum melle, et iterum sanguinem
de articulis detrahe, potiona pulvere quadrigario.
Item pulvis Pelagoni apopiras. ciconiam quae adhue 18
non stat, sed tamen quae iam plumulas habet, vivam
5 mitte in caccabulum fictilem et gypsa et in furnum mitte.
inde cum fuerit pulvis factus, id est cum fuerit tosta,
in mortario tere et pulverem [et] repone in olla vitrea
et cum necesse fuerit, cocleare sed grande plenum cum
vino Afro faucibus infunde, quamdiu sanus sit. certissi-
10 mus et salutaris pulvis est.
Item aliud. cucumeris silvatici radices contundes ad 19
sext. III et infundes in aquae sext. IIII ante pridie et
agitas quam diutissime et colas et sie commisces nitri
Alexandrini tunsi et creti (une. XVI» et das diebus
i15 septem. cum defuerit, aquam iunges et sic bibat: pe
|. eornu faucibus infundes. ;
Item aliud. seminis cucurbitae Alexandrinae aceta-9
bulum unum frigis et tundis et cernis et misces vini
veteris albi ad cornua duo et agitas diu et postea colas
20 et sic per dexteram narem diebus quinque «(infundis).
Item ad morbum, Columellae auctoris. evincendi sunt 91
quamvis pestiferi morbi et exquisitis remediis propulsandi
sunt. panacis et eryngii radices feniculi seminibus mi-
scendae et cum fricti ac moliti tritici farina candenti aqua
25 conspargendae eoque medicamine salivandum est aegrum
pecus. tum paribus casiae murraeque et turis ponderibus
ac tantundem sanguinis marinae testudinis miscetur potio
cum vini veteris sextar. ΠῚ et ita per nares infun-
ditur. sed ipsum medicamentum ponderis sescunciae di-
30 visum portione aequa per triduum dedisse sat erit. prae-99
sens etiam remedium cognovimus radiculae, quam pastores
8 cocliare | 14 ( 5 restituit Eichenfeld ex Ἡ *yo δεκαέξ |
20 infundis scripsi: ἔγχει H dabis Sarch,| 21 culumellae (im
ma?gine repetit. legitur) | 22 quanuis | 28 eryngis || 25 conspar-
genda | saluandum (in margine repetivit. Politianus) | 26 tum]
tunc Col. (sed tum editio Bruschii) | cassiae myrraeque || 29 ses-
cuntiae
EU. esc
eonsiliginem vocant. ea «in» Marsis montibus plurima
nascitur omnique pecori maxime est salutaris. laeva manu
haec foditur ante solis ortum, sie enim lecta maiorem
vim creditur habere. usus eius traditur talis. aenea
fibula pars auriculae latissima circumsceribitur, ita ut 5
manante sanguine tanquam Ὁ litterae ductus appareat. |
hoc et intrinsecus et ex superiore parte auriculae cum
factum est, media pars descripti orbiculi eadem fibula
transuitur et facto foramine praedicta radicula inseritur;
quam cum recens plaga comprehendit, ita continet, ut 10
elabi non possit. eadem inde per auriculam omnis vis
morbi pestilentiaeque virus elicitur, donec ea pars quae
fibula circumscripta est, demortua excidat. Cornelius Celsus
etiam visci folia cum vino trita per nares infundi iubet.
haec facienda, si gregatim pecora laborant; illa deinceps, 15
si singula. |
28 Item potio Aemili Hispani mangonis ad morbum
articularem. ex necessitate sanguinem de pedibus detrahe,
inde murrae troglitis — IIIT, croci selib., [sale lib.] cen-
taureae scrp. IIII, spicae Indicae unciam), piperis albi 20
sem., apii seminis coclearia quinque, meconii —, propolis —,
mellis sext. et nitrum in se conteris et reponis; inde
magnitudine nucis Abellanae cum aquae tepidae sextario
dabis.
IL Ad maciem. 25
PELAGONIVS FESTIANO SVO AIT
21 ^ Equos tuos sanos quidem, sed satis macilentos fre-
quenter inspexi, quibus ut adhibeas talem diligentiam
— 1 «in» om. plerique Columellae libri | 2 leua | 8 haec fo-
ditur] effoditur Col.|| 6 orbiculus quod vulgo legitur post appa-
reat om. multi Columellae libri | * superiori | 8 figula | 9 pre-
dieta | 10 quantum | ita] ifa | 11 in eam deinde Col. (x&xsi9'ev
διὰ τοῦ αὐτοῦ ὠτίου M)]| 14 visci] eius (ὧν marg. corr. ipus) R
τῆς αὐτῆς βοτάνης M | infundere Col. | 16 segregatim || 17 ae-
muli A αἱμιλέου H ἀμιλίου M || 19 centaurae || 20 νάρδου στά-
χυος ἰνδικῆς yo α΄ H | piperis pondus yo y' H | 21 sem. cocle-
area | meconi ὦ μήκωνος H | 27 macillentos
ἌΣ δ, ὑπὸ
dilhgentissimum dominum monemus, quod etiam Cappa-
doces facientes corpora equorum et nutriunt et augent.
nam haec quae infra ostendimus, ipsi Cappadoces brecta
appellant, quae sunt talia. hordei modios III, fabae
5 sext. VI, tritici sext. VI, ciceris sext. VIIL, faseli sext. VIII,
ervi sext. ΠῚ, faeni Graeci sext. III, et si volueris
uvae passae et nuclei sextarios singulos: de his omnibus
facis modium et pridie in aqua munda eundem modium
infundes, mane paululum se subsiecet et inde equus
10 semodium accipiat et sero semodium. hoc cotidie simili
diligentia facere curabis. si sane satis macilentus fuerit,
eum diebus triginta clausum in stabulo calido habebis,
ita ut intus bibat et sic accipiat. sin autem non adeo
est macilentus, viginti et uno die similiter stabuletur.
15 Sane Si post diligentiam suprascriptam satis fuerit pinguis
et ne pinguedo noceat, sanguis de matrice tollatur, ne
nimia pletura adferat necem.
Aliud quod pauperes sed diligentes facere possunt: 28
triticum torrefactum mixtum aquae mulsae, diurnum mo-
30 dium castrensem praebebis diebus ultra viginti vel quot
volueris. |
Sane cui pellis aruerit et cibum non sentit — 26
quod genus passionis mulomedici coriaginosum appel-
lant, contingit autem nimio labore —-, perunguen-
35 dum est oleo primum rutato, ita ut omne corpus pe-
runguas, et hae postea potione sanabis: cariotae, tra-
canthi, rutae silvaticae, nepetae montanae uncias singulas,
apium, melilotum, absinthium Ponticum cum vino et
aqua calida dabis. omnia suprascripta cum aqua coquis et
30 510 post cum vino dabis.
8 brecta] abrepta E (corr. Eichenfeld) | 5 faselis || 6 herbi ||
12 clasum || 14 macillentus | viginti et uno die] ἐπὶ ἡμέραις κ΄ H.
ἐπὶ ἡμέραις εἴκοσι P (sed Apsyrtus Hipp. 300 ἡμέρας ἑξῆς κ'
καὶ «') || 15 pingues | 20 prebebis | quod || 22 pelles auerti .E
δέρμα καταξηρανϑῇ H, inde corr. Eichenfeld | 21 uncias sin-
gulas| unc. s. E. ἀνὰ yo «' H186 ἀνὰ yo «s H 276 | 28 mel-
lilotum absenthium || 29 callida
"i RS
97; . AlDud, quod apud Tuscos amatores asturconum ego
didiei. gramen quod in terra nascitur, id est radicinas
ipsas, quas plerumque aratrum evertit, collectas quantas
volueris et lotas diligenter cum hordeo et cum paleis
minutis dare cotidie convenit. nam et equis aetate adhuc
minoribus praebere eundem cibum utilissimum est.
98 Aliud. lupinos coctos, sed satis dulces, ita ut et
homo manducet, ad satietatem comedendos equo praebeto.
accipere autem ultra modium cotidie debebit. 51 autem
dulces lupini non fuerint, strophum faciunt et dolore ipso
maciem.
99 Aliud. castaneas furnatas, tostas et tunsas in pilo
cum hordeo praebeto, ita tamen ut nec satis minutae sint
castaneae nec rursus integrae.
80 . Haec omnia hieme facere convenit. posteaquam re-
ceperit integrum corpus, abstineas suprascriptis cibis: tunc
faba et hordeo puro nutriendus est. custodiendum est sane,
ut integra corpora praesertim in equis perseverent, quae
hoe modo custodiemus, ut cotidie manibus multorum fri-
[^1
M
0
cetur; ac multum prodest pressa manu subegisse terga 20
equi, quam si largissime cibos praebeas. multum autem
refert robur corporis ac pedum conservare, quod utrum-
que eustodiemus $i idoneis temporibus ad praesepia,
ad aquam, ad exercitationem pecudes duxerimus; aut si
iter fecerint et frigus sustinuerint, frigori fomenta ad-
hibeantur et calefacto oleo lumbi rigentur caputque et
spina tepenti adipe vel uncto linantur. si urinam non
fecerit, plurima in hoc libro invenies remedia. ]lassitudini
autem et labori quies remedio est, ita ut molliter cubet
25
et in fauces oleum vel adeps vino mixta infundatur. 51 80
4 totas E (πλύνας M) tostas sive lotas proposwerat Sarchia-
«ius | 6 prebere | 8 prebeto | 9 modum || 10 strofum | 13 pre-
beto | 14 castanae | 16 abstineas ss. scrips?: adhibeas sese E |
18 presertim | 20 multum] saepe plus Col. multo plus con-
iecit Sarch. | 21 prebeas | 22 servare Col. | 23 custodimus Κὶ
custodiemus Col. | presepia | 26 notaveram ex codice rigentur
sive ugentur | 27 linentur
aestus fuerit passus, posca cum puleio nares et faciem
foveto et ova tria cum vino faucibus infundito. ante
omnia sane curae tibi sit, ut stabuletur sicco loco; umore
enim madescunt ungulae, quod facile vitamus, si aut
5 stabula roboreis axibus constrata aut diligenter subinde
10
mundata fuerint.
Item si omnis diligentia adhibita fuerit et cibaria lar-31
gissima suppeditent et nihilominus adtenuatus sit equus.
etiam hoc scire te convenit, quod frequenter equi per
noctem Fatuo ficario vexantur, unde et dolore turpissimo
affleti et frequenter inquietati adtenuantur. cui succur-
rendum hoc modo Cornelius Celsus iubet, ut ossa canina
combusta et contusa cum axungia veteri commixta offas
impares cum vino faucibus mittas diebus octo, et locum,
15in quo sunt, sulphure, vino et carbonibus purifiees. erit
salutare remedium.
Item potio incomparabilis Columellae. macies aut32
languor submovetur saepius data potione, quae recipit
semunciam sulphuris ovumque crudum et murrae pondus
20 denari. haec irita vino admiscentur atque ita faucibus
25
infunduntur. sed et tussi et dolori ventris eadem ista
medentur.
III. Ad febrem.
PELAGONIVS ARZYGIO SVO
Febricitantis signa sunt caput in terram demissum nec 83
elevare altius cervices poterit, oculi erunt aliquanto tumi-
diores et labra laxiora; tune crebra suspiria, tractus ilio-
rum graves et flatus calidi. similiter et omne corpus
calidum, testibus etiam laxioribus, nec non crura tar-
1 pasca (im marg. mamu .Politiami posca) | 3 sanae | 5 ro-
bureis | constructa | 7 fuerint | 11 inquietate | 14 inpares |
18 summovetur | 19 semuncia | 20 denari | trita] tria X et
pars codd. Colwm. | 93. 24 imverso ordine in cod. leguntur ||
24 ARZIGIO | 25 dimissum || 27 illorum grauis | 28 callidi |
29 callidum | laxioribus] laxior ibi
34
3
mc EO 0
diora, nec ducenti obsequitur sed invitus trahitur, nec se
-
9
volutare poterit sed in latere iacebit. evenit autem ple-
rumque febris aut nimio labore, id est cum cursu agitur
et post cursum non competentibus cibis aut potionibus
curatur; aut frigore, cum diligentia congrua post frigus 5
non adhibetur; aut nimio aestu aut cruditate, frequen-
iius autem hordeo novo contrahitur.
Febres autem curantur sic. sanguis de temporibus
mittitur et de facie et ab omni cibo abstinetur. tantum
potum praebendum esse iubeo moderate et alia die de- 10
ambulet sensim et stabuletur calido loco. si temporis op-
portunitas patitur, herbis viridibus recreandum est aegrum
pecus; si tempus in hieme est, faenum et hordeum et
tisanam praebere utilissimum est. plerumque autem etiam
cum non febricitat, signa in ipso eadem invenies, id est 15
gravatam cervicem, caput ad terram demissum, recumbere
in latere. hordeum praebeto: si adpetierit, sine febre est.
de labore vel de ostocopo talia eveniunt. si autem febriat,
et hordeum recusat et anorectus plerumque est et tristis,
solum tamen potum requirit; febris autem triduo si per- 30
severaverit, moritur. qui autem aut tactu auriculae aut
venae quae in latere est sub armum, putant se posse
febrientem intellegere, verae rationis ignari sunt, quia
nec ostendunt se de venis intellegere febrientem. ei tamen
qui de labore vel de ostocopo supradicta signa habuerit, 95
sanguinem detrahere contrarium est, quia et labore fati-
gatus et sanguinis emissione exhaustus sine viribus fit.
febrientem utilissimum est sanguinare, quia et leviora
sentit suspiria et venae ferro relaxatae recipiunt citius
sanitatem. 30
Ad febrem interiorem discutiendam: tracanthi ( — 5,
hormini seminis — II, rossyriaci optimi — II, piperis
2 plerunque || 10 prebendum | die dedeambulet || 11 callido |
oportunitas | 14 prebere | plerunque | 16 dimissum | 17 pre-
beto | 19 plerunque | tristes | 20 febres | 21 tactum || 22 que ||
23 intelligere uere | 24 ueris, wt fuerit im archetypo ueris | 29
relaxate | 31 τραγακάνϑης yo μίαν H | 32 horminis semen
ἀν
albi —, passi sext. II, opopanacis — III, lini semi-
nis — II s, murrae troglitis — IIIT, trixaginis — "VIII,
mali terrae — VIIIIL, bacae lauri ( — δ IIII s, turis mas-
culi — III s, piperis nigri — II s, gentianae — III .....
5 Si equus febrierit aut macilentus fuerit vel si quid 36
intus doluerit, mannae turis — IIs., iris Illyricae selib.,
piperis —, baeae lauri —, apii seminis —, cum passo
potionabis.
Ad febrientes omnes equos. febrienti sanguinem aut37
10 de palato aut de matrice detrahe; inde hyssopi lib.,
abrotoni selib. laetis caprini sext, amuli quantum aesti-
maveris, olei boni — III, et herbam urceolariam conteris
et sucum elus expressum ceteris misce et per cornu
faueibus infundes. erit salutaris potio. :
1 Potio alia. lactis asinini sext., olei cyathos II, croci88
" Serp., murrae scrip. I, apii seminis coclearium plenum:
haec terito bene et dato cum lacte et oleo, et farinam
iriticeeaum eum aqua tepida hieme, aestate farinam hor-
deaciam cum aqua frigida dato. si ilia tensa habuerit
30 et non desinet febris, necesse est eum inuri et usta
curari.
Item aliud. laetis caprini hem., amulum et ova39
n. III, olei cyathum, herbam urceolarem conteres et
sucum eius cum ceteris rebus misce et potiona per dies
35 sex. sanabitur.
Unetiones ad febres. rosae selib., olei veteris lib., 40
aceti heminas III, olei Cyprini lib. 5.. portulacao et nucis
1 ἑψήματος λίτρας δύο H | ypopanacis | lini] σελίνου H ||
2 trexogoni — VIII ὦ γαμαΐέδρυος yo 9' HP | 3 malum |
— VIIII| yo γ΄ Η yo vosic P | bacam lauri om. H P || 4 — ΤΠ s.]
yo τέσσαρας HP | πεπέρεως μέλανος γῦ β΄, γεντιανῆς τὸ ἥμισυ
(yo τὸ ἥμισυ JP) ταῦτα πάντα συγκόψας κατάχρισον ὅλον τ
᾿ξῶον HP | 5 macillentus | 6 manne | μάννης yo β΄ λιβάνου
οὐγγίας «ς΄ H (λιβάνου yo sc P)|selib. — | 7 sem — | 10
ysopi | 11 habrotoni | caprinis | 12 urciolariam || 13 cornum || 15
quiat. II. | 16 myrrae | sem cocliarium | 19 ilea | 23 cyat | orcio-
larem ἢ 26 ῥόδων λίτραν μίαν HP | 27 hem N. IIR. λέτραν μίαν
ἥμισυ HP heminas III Veg.
esq i LOT:
amarae selib, mentae et rutae quantum sufficit, teres
et uteris. |
Si equus febrierit, ex necessitate sanguinem detrahas,
et potionas sie: gentianae selib., aristolochiae — ΠΗ,
hyssopi — II, absinthii — II, abrotoni — II, caricarum
selib, apii seminis selib.; rutae fasciculum in caccabo sed
pleno cum aqua decoques ad tertias. cum videris nigres-
cere, coctum est. inde hem. cum ceteris suprascriptis mis-
ceto et per cornu in fauces infundito et hordeo abstineto.
Potio simplex ad febrientes equos. faeni Graeci sucum
bene coctum cum apii fasciculo et ruütae et meliloto, hys-
Sopo, cum melle per cornu dabis.
IIII. Curae ad armos.
PELAGONIVS FALERIO SVO
Si armos laeserit aut sanguinem demiserit, medio fere
in utroque crure venae solvantur et turis polline cum eo
qui profluit sanguis, inmixto armi linantur, et ne plus
iusto exanimetur, stercus ipsius iumenti fluentibus venis
admotum fasceis obligetur. postero quoque die ex iisdem
locis sanguis detrahatur et eodem modo curetur hordeoque
abstineatur exiguo faeno dato. et post triduum deinde
usque in diem sextum porri sucus instar trium cyatho-
rum mixtus cum olei hem. faucibus per cornu infun-
datur. post sextum diem lente incedere cogatur, et cum
ambulaverit, in piscinam mitti convenit, ita ut natet. sic
paulatim firmioribus cibis adhibitis ad sanitatem perducitur.
44
1 amare|3 detrahes E! detrahés Polit. manus || 5. ysopi |
absinthi | habrotoni .R& (om. H, habet Ῥ)} σύκων yo g' HP ||
9 cornü | 11 api| ysopo || 13. 14 Zmverso ordine $i» codice le-
guntur | 15 leserit | dimiserit | 16 polliné | 17 sanguine Col. |
inmisto | armilianuantur | 18 exanietur|| 19 ad modum | quo-
que] que | hisdem | 28 mistus | 24 incedere] ingredi Col. et
Veg. | 25 demitti (vel dimitti) eum conveniet Co!.| 26 ad-
E adiutus ad iusta perducetur Col. vulg. (adhibitis San-
germ.
n M Ἐλ
Item aliter. si leviter doluerit, vino et oleo perun- 44
guito; nam si validius dolet, ventum in armum mittito
et pertundito a summa iuba infra digitos octo, ne car-
tilaginem tangas. cum inflaveris, virga molli armum cae-
5 dito et sale et oleo confricato ipso die, et postero die
iracta uteris, cuius haec erit compositio. simulae sext.
II, si non habueris, pollinem riticeam, «cum aceto
et cum ovis duobus, sed de ovis album per se mitte,
adicito et turis — 5.: haee omnia manu subigito et
10 armo inducito et per dies multos armum aqua calida
foveto, ut madefiat. cotidie tractam imponito, inde vino
puro armum foveto, et bacae lauri selib, olei sext.,
nitrum etiam et baeas contundito et cribro minuto cri-
brato et in unum omnia suprascripta misceto, ante tamen
15aqua calida armus perfundatur et in sole suprascripto
' medicamine curetur, inde synchrismate, et si [fuerit ne-
cesse aut] eiecerit ex more ad rotam [et necesse ex more
ad rotam] armum reponito et suprascriptis medicaminibus
eurato. si non profuerint, ultimum est ut inuras.
30 . Unctio ad armorum dolorem. aphronitrum, vinum, 45
oleum, passum, axungiam, bulbos in se universa permisces
et inde armos perfrieas.
Calefactio ad armos. bacarum lauri lib., nitri lib., 46
sulphuris vivi — III, picis liquidae sext. II: omnia bene
35 tunsa vino et oleo permisce et uteris.
V. Curae et medicamina quaecunque in capite
possunt esse.
PELAGONIVS FALERIO SVO
Capitis dolorem indicant lacrimae et aures proiectae 47
30 et cervix ad terram demissa et facies incerta. huie san-
guinem de ore detrahe et da potiones, quae ventrem
4 cedito | 6 tractam E! tractà R||8 per se] PERSE Po-
litiamus in marg. repetivit | 11 inponito | 13 crebrato || 15 cal-
lida [ 20 afronitros | 24 vivi] uini | 26 caput | 30 dimissa
moveant. si tumor fuerit, plerumque periculum adfert.
curari debet iis potionibus, quae ventrem movent; similis
est enim cura iis qui hordiantur. sin autem ventris
fluxus cito steterit et oculi albi fuerint, nihil mali evenit;
oculos tamen cura. p
48 Ad capitis gravedinem. ante omnia purgandum est
caput, purgandum autem hoe modo: inulam, euphorbium,
turis pollinem vino decoque et sole calido naribus infundito.
post modicum olei rosacii aliquantulum, propter vim me-
dieaminis, in nares mittito. 10
49 . Ad dolores auriculae. aceti acris aliquantulum cum
oleo veteri et cum aphronitro in aurem mittito; aut ver-
mieulos, porcelliones qui appellantur, cum butyro et rutae
uno fasciculo in oleo ferveant, et cum tepuerint, in aurem
mittito; aut adipes gallinae percolatas cum nardo in au- 15
rieulas mittito.
90 . Sin autem cerebrum commotum habuerit, diligentius
sanari debet, ne periculum adferat. signa tune in ipso
haec erunt: perversus ambulabit pedibus incertis et inter-
dum cuilibet aut stipiti aut iacentibus lapidibus pedes 20
offendit coxamque contrahit. si mula erit, iungatur artius
iugo, ita ut sudore et labore omnis dolor discutiatur, ut
post laborem melius curetur. curabis autem his: baeas
lauri numero XX et nitri lib. terito minute et rutae
manipulum viridem cum aceto, et oleo laurino tepefacto 25
perunguito caput medium inter aures et lanatam pellem
madentem his medicaminibus pro cerebellari superimponito.
91 Item aliud. farinam hordeaeiam mixtam resinae durae
imponito. curare autem debes, ut reliqua pars corporis
aliis potionibus nutriatur. «cancros fluviaticos tunsos et 30
mixtos lactis caprini sext. et olei cyatho colato «et»
per os infundito. si parum cancri vel lac suppeditaverit,
I
2 his| 3 his | 6 grauidinem au Os | 7 innulamvforbiü |
8 callido | 10 Adoleres | 12 afronitis | 18 tunc Sarch. tü (ἢ. e.
tamen) A | 19 ambulauit | 24 numero] nno | minutae | 27
super inponito | 28 mistam || 29 inponito | 30 καρχένους ποτα-
μίους ἑπτά HP tres fluviatiles cancros Veg.|| 31 mistos | cyato
Au θα τὲ
aquam mulsam facito de mellis cyathis III, piperis albi
p. I, croci scrip., apii seminis scrip. II: haec conterito
et dato per os. |
AÀd capitis purgationem. malum terrestre legis et 92
5 findis in multas partes et contra solem aut in furno siccas
. et tundis in pilo marmoreo diligenter et cernis et inde
caput purgas.
Item aliud. farinam hordeaciam cum pastills, qui 658
suprascripti sunt, per aestatem, si per hiemem, cum fa-
10 rina triticea eodem modo dabis.
Item si aures doluerint, diligentius curato, ne (in» 84
insaniam convertatur. ante omnia debes diligenter aures
purgare, ne quid intrinsecus sit, quod aut dolorem faciat
aut laedat. si nihil horum inest, spongiam mollem nitro
15 οὐ aqua maceratam in auriculam mittito et una nocte
- eadem spongia in auricula perseveret. postero die foveto
aurem nitro et aqua calida, usque cum dolor elimetur.
Item si aqua fuerit in aurem ingressa, oleum vetus 55
et acetum aequis ponderibus adiecto nitro in aurem
20 mittito et lanam superimponito. si vulnera erunt, lipara
curantur.
Si equus glandulas habuerit inter maxillas, eximito 56
ferro. si necesse fuerit, et urito, ustum curato sale et
oleo diebus octo; inde nitro et aqua diluito, si nitrum
25 non fuerit, lotio calido aut lixivo. post vinum cum oleo
et farinam de ervo imponito per triduum, inde vino et
farina hordeacia curato usque ad sanitatem.
Si parotides habuerit in faucibus vel tubercula appa- 57
rent, fomenta imponito, ut et maturentur et aperiantur,
80 οὐ cum aperuerint, linteola minuta cum oleo et aceto
vulneribus imponito, usque cum pura sint et munda.
inde Lycio et medicamine suprascripto curato, et cum ad
1 cyat. IIL| 5 findes | 7 cernes | 8 pastellis | 14 ledat |
nitro et aqua maceratam] μέλε καὶ νίτρον καὶ ὕδωρ διυ-
λισϑέν H | 17 callida | dolore limetur | 20 super inponito |
26 [redes | 27 fariná hordeaciam | 29 inponito | 31 inponito |
32 licio
I ER iu
sanitatem eadem vulnera pervenerint, de malis granatis
siccis pulverem facito et spargito. sanabis.
$8 | Si caput ἃ pletura aut a perfrietionibus plenum ha-
buerit, sanguis aut de temporibus aut de ore emittendus
est et cretae duas partes et unam partem calceis vino
austero temperabis et calidum capiti impones.
59 . De umoribus narium, qui à quo loco exeant ut facile
intellegamus. muceus limpidus cotidianus est nee te terreat;
erassus candidus a cerebro; rubeus tenuis frigidus a per-
frictionibus veteribus; caeruleus levis ab interioribus, qui
febres indicat; crassus spumosus a pulmonibus, qui suspi-
riosos ostendit; faecaceus spissus a glandulis. haec sunt
quae maxime observare debemus et memoriae tradere.
60 ^ Equus si cerebrum percussum habuerit, hinc intel-
legere poteris: spasmos repente patietur, horret, timet,
cibum, hordeum recusat, totus in priorem partem se tendit.
utilissimum est sanguinem de temporibus mittere et spon-
giam Afram maceratam aequis partibus rosa et aceto
capiti imponere et cibos virides praebere. si nec cibos
virides appetierit, fabam molitam cum farina triticea et
aqua mulsa per cornu in fauces infundito, quamdiu cibos
virides appetat, quos aqua salsa macerabis.
61 Si equus glandulas habuerit, farinam hordeaciam eum
aqua mulsa et resina et axungia calidam impones, donec
5
foras erumpent; et si vulnera fuerint, traumatico curabis, 25
et si parotides fuerint, similiter curabis.
62 Ad capitis pondus et si per nares satis mittit, potio-
nabis hac potione: sinapis acetabulum cum mellis aceta-
bulo diligenter teres et cum vini hemina potionabis die-
bus novem. salutarem dicunt.
63 ΒΓ] cui equo in naribus cartilago fuerit rupta et san-
guis nimius eruperit et abstineri non potest, spongiam
3 perfictionibus (corr. Sarchian?) | 8. κρηταρέου μέρη δύο
καὶ ἀκακίας παλαιᾶς HP | 6 austere | callidum | inpones
* qui à] quia | ut] et| 9 grassus | perfectionibus | 10 lenis
12 fecaceus | grandulis | 18 rosa] fortasse rosacio (μετὰ ὄξους
καὶ ῥοδίνου M)||19 prebere | 22 falsa (sic) | 24 caliidam
80
e dg Μβιϑοκω
cum aceto et turis polline imponito, quamdiu vulnus fiat;
vulnus autem íraumatico curato.
Ad parotides. cataplasmabis triticea polline, resina et 64.
aceto et axungia. postea cum maturuerint, exsecato.
5 Item sanguinem de palato cum tuleris et supprimere 65
eundem sanguinem non potes, spongiam frigidam imponito
et caput et os et renes et testes aqua frigida foveto.
si T edere non potuerit, acaciam nigram, turis pollinem
aequis ponderibus aceto acri temperabis et toto capiti
10 superimponis.
Si equo lingua incisa fuerit. linguam consuito, irin 66
pinsitam melle subigito et imponito et vino lavato eo die,
et si perseverat, usque ad sanitatem.
Unctio capitis. rosacium, castoreum, nuces amaras, 67
15rutam viridem aceto commisce et sic utere.
Item ad strumam et parotidas. cerae dragmas XXVIII, 68
resinae terebinthinae dragmas XXVI, (mellis dragmam I,»
galbani dragmas ILII, hammoniaci dragmas XIIITI, olei
aestate cyathos VI, hieme olei cyathos VIII.
20 Item si dentes aut gengivae doluerint equo, hordeum 69
integrum devorat et corpus attenuat. tunc gengivae in-
tumescunt et saivae defluunt. tu diligens, ne quid dili-
gentiam subterfugiat, etiam hoc curare de[resinae tereben-
tinae dragmas XXVI, mellis dragmas ... galbani dragmas IV
.35 et, pondus autem mellis non inveni, quantum mittendum
sit|bes: cretam cum aceto acerrimo misceto et calidam in
maxilhs imponito diebus sex et ter in die melle et mali
granati cortice tunsa gengivas perfricato.
Ad glandulas. axungiam veterem cum alio purgato et 70
30 simul tunso diligenter malaxas et inde glandulas foris
aut fauces perunges.
1 inponito | 4 maturuerit | 6 inponito | 10 superinponis |
11 consueto | 12 inponito | 13 perseuera | 17 terebentinae
25 inveni] feni | 26 callidam | 27 inponito | diem || 29 gran-
dula | 30 grandulas
Iuw, Pelagonius. 4
WS 7 QE
VI Curae et medicinae ad tusses omnes vel ad
vulsos, apopiras Pelagoni.
PELAGONIVS ARZYGIO AIT
71 — Arum Gallieum tundis et purgas in pilo marmoreo
et iungis axungiam veterem et simul diu tundis et facis 5 .
pastillos, quos in melle et oleo et passo et ovis bene -
mixturatis tinguis et per triduum deicis, aut resolvis et
per cornu dabis.
79 . Item aliud Emeriti mulomedici. fabae fresae, id est |
lomentum, — VI infundis in passi sext. III et mittis in 10 .
mortarium piperis grana XXX et teres. item adiunges
sevi hircini lib. et teris simul, postea adiungis et fabam
infusam cum passo et omnia simul diligenter deteris et
per cornu dabis triduo.
78 Item aliud. in vino veteri infundes fabam et postea 15
deteris adiuncto oleo, tantum quantum duplum fuerit
vinum, id est ut sint vini sextarii III, fabae sextarius,
olei sextarius: haec omnia simul deteris et dabis per
iriduum.
74 . ltem aliud etiam ad vulsos. in conditi sext. II in- 20
fundis ante triduum fabae hem. et sic teres diligenter et
dabis triduo.
75 . ltem aliud. arum Gallicum tundis diligenter et postea
commisces simul herbam parietariam teneram et simul
denuo tundes diligenter adiuncta axungia veteri haec 25
omnia simul denuo tundes et facis pastillos, quos impares
per triduum dabis in melle et butyro.
76 | Aliud ad tussem cotidianam. porros decoques et cum
herba parietaria bene tunsa commisces et iterum tundis
et facis pastillos, quos in ovis et oleo rosacio et passo 30
et melle dabis per triduum. quo tamen triduo et sucum
1 medicina | 3 ARZIGIO | 5 anxungiam | tundes | 9. eme-
reti | 10 infundi | 16 tm quantü | 20 εἰς xovóírov $ y M|
26 auxungia | 26 inpares
ke e. LL
ipsius conditurae per cornu deicis adiuncto suco herbae
parietariae.
Ad tussem viatoriam, Pelagoni. laser iuxta modum 77
magnitudinis nucis Abellanae minoris in vino veteri de-
5 teris et una die per cornu dabis.
Ad tussem, quae pulmonibus nascitur vel si renes 78
pereussos habuerit aut ex nimio sudore complutum fuerit,
sie curabis: pastillos facies costi — II, hyssopi fascem,
panacis radicis — III, murrae troglitis — IIIT, meliloti — IIII,
10 et nuclei viridis — IIIL, marrubii masculi — I, centau-
reae (—) III: haec omnia tunsa et cribrata cum optimi
mellis hemina in vas mittes et coquis; cum pastillum
fuerit factum, uteris.
Aliud ad tussem. marrubium cum murra et ture et 79
15 vino optimo potionabis.
Aliud ad vehementiorem tussem vel si male os ei oluerit 80
vel lacrimae decident, potionabis sic: mannae {--- ΠΗ,
murrae (—» IIII, turis — II, croci — I, tracanthi — I,
mellis despumati — IIII, hyssopi faseem I: vino albo
20 omnia mixta dabis, donec sanus fiat. aquam sane tepidam
praebebis.
Aliud (ad» tussim, quae pulmonibus nascitur. hyssopi 81
fasciculum, murrae iroglitis — I, croci — I, laseris
scrip. V, dauci Cretiei — II, herbae Sabinae — II, dic-
35 tamni sceripl III, castorei sem., mannae croci — ll,
opi — I, nasturcii — I: omnia melle et aceto decocta
permisces et uteris.
Ad tussem vel ad gravedinem capitis. oleum rosacium $82
. wel eerte simplex, sed summum, cum aqua calida sed
30 tepida per narem deicis per triduum.
1 herbe | 3 tusse mutatoriam | lasar iusta τ ea
8 κόστου yo ὃ 'P.H | ysopi | fascem] δεμάτιον ἕν μικρόν PH |
9 myrrae | melliloti || 10 virides | marrabi | 14 marubiü || 15 vino
optimo] οἴνου παλαιοῦ, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ μέλιτος πρωτείου M ||
19 ysopi | 20 mista | 21 prebebis | 22 ysopi| 23 myrrae | la-
saris | 24 διχτάμνου yo γ΄ Η | 26 opi| nasturci | 28 rasaci-
cium || 29 callida
4*
E o, Mer
88 Ad tussem vel ad vulsos. arum Gallicum tundes
diligenter et postea herbam parietariam, et denuo simul
tundis et sic adiungis axungiam veterem, et omnia simul
tundis diligenter et facis pastillos, quos in melle et butyro
deicis per triduum. 5
84 Glutinatoria ad volsos sive hiemalis. tracanthi — II
infundis in calida et mittis in caccabum faeni Graeci
hem. infusam et lini seminis hem., sevi hircini lib., me-
dullae cervinae — II, radiculae draconteae — II, (gen-
lianae — I, centaureae — I,» sevi taurini — I. sed 10
prius tracanthum teres et mittis illud in caccabum cum
lini semine et faeno Graeco et ferveat tamdiu, quamdiu
diligentissime decoquatur in aqua, in qua infuderis ira-
eanthum. sic postea omnia simul commisces et deteris
et mittis in caecabum passi sextarios ΠῚ et decoquis et 15
Sie per cornu deicis triduo.
S5 . ltem alia Emeriti. in aqua. acronem pinguem por-
cinum decoque et postea exossa et mittis illum in cacca-
bulum cum passi sext. III et sext. tisanae iam infusae,
et ipsa simul sit in aqua, in qua acro decoctus est 20
vel tisana infusa. adiungis simul praeterea glutem tau-
rinam et aceti acris heminam dimidiam, et sic omnia
simul tamdiu ferveant, ut chylon faciant. praeterea lini
semen, tracanthum, iam infusa in calida cum faeno fraeco
decoquis et posteaquam coxeris, teris in mortario mar- 25
moreo et sic adicis ad superiora et iterum decoquis.
quae cum omnia simul diligenter decoxeris, adiungis sucum
herbae parietariae et medullam cervinam cum sevo hircino
et sic omnia simul decoquis et facis potionem, quam per
cornu dabis diebus septem aut novem. sane intepescat 30
3 auxungiam | 6 tracanti | 7 callida | 9 radiclas tracon-
teas — II E ῥίζης δρακοντίας γὸ ς΄ M (unciam wnam ponit
Vegetius) | 9. 10 lacunam explevi ez consensu M et Veg. | 11 tra-
cantum || 12 feno | feruet tandiu | 15 mittes | 17 aliae meriti É
"Husoírov M | 22 acris] agri ὄξους δριμέος δ΄ M || 23 tandiu |
choelon | 24 callida | 28 medulam.
"DUE E.
contra focum potio et sic detur. quae si satis fuerit
spissa, passi plus accipiat.
Ad vulsos de recenti. capitulum agninum in aqua 86
decoques tamdiu, quamdiu totum decoquatur, et ad-
5iungis modicum mellis et dabis per cornu ieiuno diebus
septem.
Ad tussem quae de faucibus nascitur. murrae — II, $87
lii seminis fricti sext, cardamomi semunciam, uvae
passae sext., nuclei sext., mellis p. II: haec ommia dil-
10 genter teris et mel addis et sic omnia trita commisces
et agitas diu et facis pastillos ad modum nucis et sic
ternos diurnos dabis diebus quinque aut septem.
Item aliud. occidis pullum et cito illum despicas etg 8S
tollis illi ventrem et sie quomodo est, cum stercore suo
15 involvis illum in melle et deicis, cum calet, pecori per
canalem. certissimum est.
Ad tussem gravem. pilulas eupressi decoquis et purgas 89
diligenter et in pilo marmoreo cum axungia contundis
et arum Gallicum simul et folia tenera herbae parietariae,
20 et facis pastillos, quos per triduum impares in melle,
oleo et vino passo, ovis tinctos deicies. aut si hoc
displicet, omnia simul commisces cum oleo rosacio et
melle, vino passo et ovis resolvis et teres; per cornu
deicies. sane si pilulas decoquere nolueris, ipsa folia
25 cupressi subsiecas et tundis et facis pulverem, cui ad-
misces omnia superiora.
Ad tussem, quae de faucibus nascitur. murrae (—» IT, 90
piperis — I, lini seminis fricti sext., eardamomi sem-
unciam, uvae passae sext. nuclei sext., mellis p. II: omnia
30 trita bene melli bene calefacto et cocto adiungis et agitas
diu et facis pastillos ad modum nucis, quos ternos diurnos
deicis diebus septem aut ultra.
2 passis KK (corr. Sarch.) || 4 tandiu | 7 myrrae| 8 carda-
momi sem — I A καρδάμου yo s' H (infra in 90 cardamomi
sem 1) | 10 tritae | 14 tolles | quomodo Sarch.: qào || 16 car-
nalem | 20 pastellos | inpares | 31 pastellos
LER 2
91 Ad tussem gravem. ante omnia purgandum est corpus
tussientis, purgabis autem sic. cucumerem silvaticum vel
radicinas eius cum nitro Alexandrino conteres et iniuncto
vino veteri deicis per cornu et post diem tertium remedia
adhibebis talia. scillae vastiores partes quattuor tundis
diligenter et adicis laseris summi tantum quantum fabae
magnitudo est, et commisees vini albi sext. et olei
veteris libra et denuo omnia simul deteris et potionas
99 per cornu per os. sane laser vino resolves. et suffis illum
istis suffimentis: sandaracae «unciam» I et asphalti
unc. I, alium et cepas omnia aequaliter ponderas et
teris et facis partes tres, de quibus singulis per singulos
dies positis in carbonibus suffis. sane caput illi coperis
et oculos ill ligas. quem posteaquam suffieris, sic po-
tionas. vino sucido commisces adipes cervinos sufficientes
vel berbecinos, quos resolvis cum vino et adiungis modicum
cerae et teris et eum tepet per cornu deicis.
93 . Item aliter. πράσιον quod Graeci appellant, Latini
herbam marrubium, deteris et cum oleo, modico sale et
vino sucido commisce et potionas.
94 Pastili ad tussem. petroselini Macedonici semunciam,
dauci — I, murrae — I, spicae nardi —, costi —, tra-
canthi —, iris pistae —, acori — I, piperis —, eroci —
guttae hammoniacae —, casiae — I: haec omnia tundis
et cernis et ex aqua mulsa pastillos facies, quos tussien-
tibus ex passo dabis. sane tracanthum ante pridie in
mulsa infundis.
95 ^ Potio ad omnes tusses. tracanthi — I, hormini se-
minis libra, cymini —, croci — I, murrae —, spicae
nardi —, piperis — I, passi sext. II.
96 . Ad tussem siccam et ad arteriam constrictam et ad
2 tussientes | salvaticum | 5 uastiores uastiores | 6 lasaris ||
10 asflati | 17 teres || 18 pation K' pacion X (im margine manw
Politiani zxiov)|| 31 pastellos K κατασκευὴ παστίλων (παστίλ-
λων) HPM | sem.] yo «s' HP unciam unam semis Veg. ||
22 myrnae | tracanii||23 tripiste | 24 cassiae || 25 febrientibus
R (corr. Sarchiani) | 28 ormini | 29 myrrae || 31 arteria constricta
10
20
$0
CEN Ὡς
suspirium et ad spasmum. hyssopi selib., faeni Graeci
selib., lini seminis selib., tracanthi selib., ari Gallici selib.,
rutae viridis selib.,, alium sane coctum usque ad tertias
et da tussienti per triduum, volso per dies novem. cer-
δ tissimum est remedium. f
: Ad tussem veterem et ad suspirium et ad anhelitum 97
et ad synanchen prodest, si mox dederis styracis rubeae — III,
murrae trogltis — II, iris lllyricae unc. II, galbani
- unc. II, resinae terebinthinae unc. III, herbae symphonia-
10 cae unc. l, opii semunciam.
Ad tussem equorum. mellis selib, axungiae lib, 98
caricas numero XV, pineam unam comburito diligenter
et pulverem facito, addito et heminam liquaminis boni
et eum colieulis coctis offas facies et dabis. satis prodest.
15 Ad tussem, Emeriti mulomedici. hederae folia et 99
popuh albae aequo pondere teris et cum vino albo per
narem deicis.
Aliud. iunci semen cum faeno commisces. 100
Aliud. rutae folia mollia teres et cum vino candido 101
30 per nares deicis et faenum quod manducat, suco cucu-
meris silvatiei spargis; melius est tamen omnibus cucu-
meris semen miscere cum vino et radicem ipsius siccam
et pisatam cum hordeo commixtam dare.
Ad tussem vel ad suspirium, apopiras Pelagoni. sulphur 102
35 vivum et rosmarinum cum melle et cum vino mixtum
per sinistram narem mittes.
Ad tussem. panacis radicem pisatam, vini heminam, 108
olei cyathos III per os deicis aut per narem sinistram.
..1 ysopi | ócózov 4. α΄ M | 2 semen | ari galli | 6 hanelum ||
7 sinachem | robeae | 8 myrrae | ylliricae | 9 terebentinae
unc. III E τερεβινϑένης yo δ΄ H P (uncias tres Veg.) | sym-
poniace | 11 mellisse lib. E μέλιτος ἀττικοῦ λίτραν α΄ HP
mellis libram Veg. vwlg. (selib. Corbeiensis) | lib. E λίτραν
«8 HP (libram semis αὐ libram Vegetii libri) || 12 carigas
numef XV RA ἰσχάδας ιβ΄ HP (cum Pelag. consentit Veg.)
13 hiem | 14 prode é | 15 hedere | 16 albiae quo || 20 sucu
21 saluatici|| 28 cyat. lII
τ ced
1064. Aliud. radices tritas cum vini hemina per narem
sinistram deicis.
105 . Aliud. rorismarini scrp. IIII, murrae scrp., croci scrp. Il
cum vini sext. et olei hem. mane per narem deicis, hemi-
nam in die.
106 . Aliud. anethi acetabulum unum, iris acetabulum,
rutae scrp., olei heminam dimidiam mane per os deicis.
107 Ad suspirium vel ad tussem. mori radicis tertiam
partem scripuli aut heliotropii scripulum dimidium dili-
genter tritum cum vini calidi hemina per os deicis.
108 Δα tussem, Columellae. recens tussis celerius sanatur
pinsita lente et a valvulis separata minuteque molita.
aquae calidae tantundem mensurae lentis misceto ac fau-
cibus infundito per triduum. certissimum remedium est.
vetus tussis discutitur porri suco iírium cyathorum cum
olei hemina compluribus diebus in fauces infuso.
109 . Ad tussem vel ad vulsos. panacis radicis unc. Il,
sulphuris vivi — I, turis mascuh — II, murrae tro-
glitis — I in unum contundes et coclearia II cum duobis
ovis et vino faucibus infunde. certissimum et salutare
remedium est.
110 Ad tussem physicum, Emeriti mulomedici arboris
ulmi partem comburito et in cinerem levem, id est fa-
villam quam appellant, tundito et in aqua colari per-
mittito. inde aquam ipsam, id est lixivam cum aequa
mensura olei adiunctis tribus ovis dato per dies quot
volueris.
111 Ad tusses veteres et vomicas. sucum marrubii expri-
mito p. unius denarii, caricas siccas id est ficus n. XXV,
mellis Attici aut Siculi sext. s. in olla nova decoquito ad
dimidias. cum decoxeris, eodem adicies murrae troglitis —,
1 uino | 3 myrrae | 6 anethia cetabulum || 8 radicem ||
9 heliotropi | 10 callidi | 11 culumellae | 12 ababulis | 13 cal-
lidae | a faucibus | 15 tussi | 16 cü pluribus|| 17 radicem ||
18 myrrae | τρωγλέτιδος γῦ δ΄ M (eum Pelagonio consentit
Veg.) | 19 cocharia | 20 uno | 22 fysicum || 24 tollito || 26
quod | 31 myrrae
e
0
ἊΣ
i NL
dauci —, casiae fistulae — 8., cinnami sem., turis mas-
culi —, aristolochiae — Il, opopanacis —, iris Illyri-
cae — s. panacis radicis —; haec omnia conterito et in
olla, in qua ficus et mel bullierit, sinito uti ferveat paulis-
5 per et se animet. deinde eximito et condito in vas rude
ligneum aut plumbeum et uteris, coclearia bina. si non
habueris mel Atticum, uteris Siculo.
Ad suspirium sive ad tussem. herbam urceolariam, 112
bacas lauri, herbam Iovis, radicis cucumeris silvatici
10 Scrp. V in unum contusa et cribrata potionem dabis ex
aquae hemina et olei cyatho.
Ad vulsos sive ad tussientes. lenticulae tostae οὐ 118
iritae et cribratae et lini semen et faenum Graecum:
haec friges et cribrabis et ex singulis coclearia singula
.15 dabis et arum Gallicum admisces quantum voles.
Ad tussem. schoenuanthus p. X IIII, opopanacis 114
p. X HII, spieae nardi p. X IIII, murrae p. X IIII, opii
p. XIII, eroei Siculi p. X IIII, folu nardini p. X ΠΗ,
costi p. X IIII, mellis Attici p. X II.
20 VII. (Curae ad strophum.
PELAGONIVS FESTIANO AIT
Sollieito tibi de singulis curis pecorum etiam ad do-115
lorem ventris vel ad strophum remedia exquisita de multis
auctoribus mittenda curavi, ut passionibus singulis con-
85 grua remedia adhibeas. et primo diligenter signa inspi-
cias, dehine prout exegerit passio, promenda medicina est.
Ad ventris dolorem sive ad strophum. panacis radicis 116
scrp. IL, aristolochiae serp. cum vino dabis.
1 cassiae | 2 ypopanacis | ylliricae | 8 radicem || 5 et se] ut
se || 6 cocliaria | 8 urciolariam || 9 radices || 13 faenu grecu hec ||
14 cocliaria | 16 scoenuathos (im marg. mamu Politiani σχοίνου
&v9og) | ypopanacis p. XIII (cf. 118) | 17 myrrae | 18 filii-
nardinio | 23 strofum | 24 curaui scrips?: cura | 25 insicias ||
26 prout prout ||27 strofum | radicé
c OB Is
117 . Aliud. erucae seminis acetabulum cum vino teres et
potionabis. |
118 Si equus peduculos in intestinis habuerit, intellegitur
. eum frequenter torquetur. coriandri sucum, sinapi, opo-
panacis paululum cum [in alio inveni singularum spe-
eierum p. quaterna dena esse, non quaterna, sicut supra
seriptum est] mulsa et oleo modico dabis faciliorque cura
est, si hordeo muriam asperseris.
119 . Ad dolorem ventris. nasturcii semen cum vino et
oleo tritum tepefactum dabis, aut lixivam cum vini
sextario et aliquantulum salis candente ferro tepefactum
dabis.
120 Aliud. stercore humano palatum fricato.
121 Ad dolorem ventris praecantatio. manu uncta oleo
ventrem perfriceato cum hace praecantatione: tres scrofae
de caelo ceciderunt, invenit eas pastor, occidit eas sine
ferro, coxit eas sine dentibus: bene coxisti, bene coxisti,
bene coxisti.
192 . Item aliud. peduculos tres humanos, ita ut non eos
nomines, sed statim sublatos de aliqua vesticula in aurem
dextram equi mittito.
1998 . Item aliud. caponem sive gallum aut palumbam per
ventrem ei et dorsum ter traicito, ita ut eum fasciare
videaris; vivum dimittito. certissimum remedium.
194 . Ad strophum equi. lixivum tepidum cum oleo et
modieo melle faucibus infundito et si necesse fuerit, in
(anum) manu inserta fimum eximito.
125 . Si equo intestina doluerint, turis, inulae, bidellae un-
cias singulas vino optimo permixtas: tepefactum dabis.
10
126 ^ Aliud de experimento. nomen domini in dextra ungula 30
dolentis equi aut servus aut quilibet alius scribat.
1aerucae sem AE πηγάνου σπέρματος H P M || 4 sinapi] sino-
pidem JA σινήπεως τὸ ἀρκοῦν M | ypopanacis | 9 nasturci
(HPM ante nasturcii addunt στρύχνου) | 18 friato E περί-
voiBe ΗΡ | 14 precantatio | 15 precatatione | 19 ped'culos |
22 caponem scripsi: sasonem ἢ pavonem Sarchiani | 25 stro-
fum | 28 innulae videllae [ 29 permistas | 31 dolentiis
ὙΦ ON
Aliud. ieiunus in os equi ter spuito. 197
Ad strophum equi. acori —, anethi (— 5, panacis 198
radicis tunsae (et? cribratae cocleare unum vino tepido
et olei — IIII permisce tepidumque faucibus infunde;
-5 aut si parum profuerit, caprifici folia, quantum satis est,
- et siecani holeris tantundem in unum conteres et cum
. aqua tepida per triduum dabis.
Si equi intestina doluerint (et» fuerit tortionatus,199
. remedium incredibile quod per se ostendere: nomen do-
30 mini eiusdem animalis in corona pedis dextri graphio
ΟΠ perseribito.
Aliud. si fortior fuerit strophus et venter non facit, 180
utique caudam intra coxas mittit et convertit se ad
ventrem suum: potionabis rutae silvaticae semen cum
15 vino. :
| Aliud. cepas decem teres, ficus siccae serp. VIII, 181
nitri serp., columbini stercoris serp. IIII: hinc facies, id
est de omnibus, eollyria II vel tria, in anum mittis.
Aliud. clysteriabis suco eantabri cum nitro, malvae 1832
30 erraticae floris sicci serp. II, olei hemina. si ventum
non reddiderit, adicies in clysterem palumbini stercoris
scrp. Π|. post eclysterem ambulans satis quiescat; sed
prius ventrem calida fovebis.
Aliud clysterium. betas in aqua decoques et sucum 133
35 nitro misces cum olei hemina et sic inicies.
Aliud. setam verrinam et pilum lupinum et mah 134
granati corticem in licio suspendes, et si hoc parum
est, chartam puram combures et bibere dabis cum vino.
veteri.
2 strofum | aneti | 3 radicem tunsa cribrata cocliare ||
' 9 per se onstendé || 10 grafio | 12 strofus | 13 infra ὦ μεταξύ H
(intra Veg.)|| 16 siecas | 17 columbi stercus | 19 cantabricü Κ᾽
cantabrieo Sarch. | 20 flos siccum | olei hem. E éAe/ov καὶ
οἴνου & ς΄ M (Veg. vinum omitti.) | 21 palumbi stercore | 22 am-
bulam | 23 uentre | calida fovebis scripsi: calidaueris AE ||
24 uetas R! (b delevit Politianus) | 26 pilum Sarch.: pinum A ||
27 paruum | 28 cartham
ETT
ΞΡ ei LLL
πον ues
135 Aliud. merdam leporinam cum novem coclearibus
mellis et quindecim granis piperis in mortario cum suco
de coliculis pariter terito et per cornu dato. inde cassi-
terina lamella aurem sinistram pertundito et ligato.
136 Aliud. talos suillos, tamen qui dentem humanum non
tetigerint, tres comburito et cum vini hemina et olei
tantundem potionem dabis.
137 Aliud. si stercus gallinaceum manducaverit, apii se-
minis cyathos V cum vini sext. et mellis hem. potionem
dabis et inambulet tamdiu, quamdiu potio ventrem mo-
veat. sane si a dolore et obroboratio fuerit subsecuta,
bacas lauri, nitri» selib., aceti sext. II, olei sext.
per triduum in calido loco perunges. certissima me-
dela est.
138 Aliud apopiras physicum. si stercus [in alio sie: et
mali granati corticem in licio suspendes et hos caractheres
facies in cartha pura et combures et bibere dabis et re-
siduos caractheres sane non inueni, scriptos in codice
hii erunt requirendi] gallinaceum comederit, pullum vel
gallinam occidi facies et ventrem ipsius vel gallinae crudum
cum stercore equo vel mulae devorandum dabis; aut,
quod maius est, cyphi cum vino dabis, eadem hora sana-
bitur; aut lixivum tepidum cum oleo faucibus infundes:
medebitur.
VIIL Ad eos qui non meiant et remedia ad
dysuriam.
PELAGONIVS FESTIANO AIT
139 Multi quibus cordi est educatio vel cura generis equini,
frequentissime erroris subeunt culpam. nam cum equus
vel aliud genus animalis dysuria vexatur et maxime suc-
8 inde Sarch.: in R | 5 talas | 6 coniurito | 8 gallinacium |
api semen | 12 4 δ restitwi ex Η et Veg. | 13 callido [| 13 me-
della | 15 fysicum | 18 in uenis| 19 gallinacium comederet ||
22 cyphi cum scripsi: caefinum 20 || 25 remediü
Ἐπ δ 1
currendum est huie, velut strophum aut tormenta ventris
vel intestinorum sperantes quasi duri ventris medentur et
tune cum aliud in causa est, alii rei adhibetur cura et
perieulum subit, et quod verius dicendum est, rumpitur.
5nam qui dysuria temptatur aut stranguria, festinandum
| est, ut possit urinam facere. «cuius haec remedia et ac-
cepimus et fácientes nosmetipsi experti sumus. nec multo 140
dissimilia signa adfert is qui intestinorum dolorem patitur,
et is qui stranguria vexatur. nam in eo, qui dysuriam
0 [non] sustinet, haec signa invenies. naribus stertit, terram
- pedibus crebrius pulsat, cauda ventrem percutit et se ipse
volutat, et cum elevare se voluerit, in posteriora subsidit.
frequenter sane et vult meiare et videtur quasi posse,
sed non meiat. nam se submittit, quasi meiet, et se sic
5 tendit; tunc etiam et caput habebit in terram demissum.
^huic sanguinem de temporibus aut de facie detrahendum
esse necessarium, in opisthotonis contrarium est. non
- tantum enim siccantur sanguinis emissione nervi et cor-
pus contrahitur, sed et passio ipsa anorectos facit, et
Ὁ cum invalidum sanguinaveris, laedis. evenit autem supra-141
Scripta passio nimio cursu, sed frequentius de itinere,
- eum per totum diem ambulaverit et potestas meiandi
non fuerit data; unde oportet frequentius adhortari, ut
. urinam faciat. interdum et nimio otio, descendens enim
5 acrior umor urinam prohibet. interdum nimio frigdore,
- cum satis alserit aut loco frigido aut umecto steterit:
hie, qui frigore hoc patitur, calore curatur, aut in calido
stet aut contra focum aut aqua calida foveatur. sane
rhododaphnen si burdo comederit, vesica ipsius rumpitur
30 et inde moritur; equus autem si comederit, liberatur vino
et crebris potionibus, quae aut ventrem moveant aut
veneno resistant.
1 strofum | 2 quasi] qi E (qui legerat Sarch. comiciens
equo) | 5 straguria | 6 urina | accipimus | 9 straguria | dysuria ||
10 stertet | 14 se submittit scripsi: et sufnittit | 15 demis-
sum] et missum | 20 ledis | 27 callido || 28 callida | 29 rho-
dodafnen
149 . Curatur autem dysuria vel stranguria sic: coliculo-
rum fasciculos cum foliis suis decoque, inde exprime folia
et proice, et aquae, in qua colieuli decocti sunt, id
est ut habeat aqua ipsa mensuram sextarii, iunge vini
heminam et olei acetabulum et per narem dextram su- ὅ
prascripta infunde et deambulet et meiat.
148 . Item aliud. absinthium cum vino decoque ad sex-
tarium non plenum et ut supra per narem infundis.
144 Aliud. opopanacem, quantum digiti minoris extre-
mitas est, cum vino, ut supra est, dabis. 10
145 Aliud. radicis semen teres et cum vino et ut supra- :
scriptum est dabis.
146 Aliud. cepas longiores, quia sunt magis acriores, pur-
gabis et confringes aliquas quinque et pone in ano ei
ambulet et meiat. prodest et aqua calida renes fovere. 15
errant tamen multi dicendo prodesse, ut manum per anum
mittant, quoniam [in utroque contrarium est| et vesicam
laedunt et meatum ipsum unguibus vulnerant. 51 tardius
urinam fecerit, stercus caninum cum sale hammoniaeo
vino permixtum dabis. 20
147 Aliud. alii eapitula duo purgata trita vino permixta
dabis et facies equum currere.
148 Item. ebuli radicem conterito cum vino veteri et ex-
primito et per linteolum ceolato et dabis per utrasque
nares. 25
149 . Aliud. puleium cum aqua bibendum praebebis.
150 4 Aliud ad eos qui non meiant, (Magonis» Carchedonii,
quod solus adseveravit. dicit enim debere de prioribus
pedibus ungulas subter ipsius equi radi et teri cum
vini sext. et naribus infundi. adseverat certissimum re- 30
medium.
151 Item aliud Apsyrüi, quod se apud Sarmatas vidisse
1 culieulorum | 3 aqua | culiculi | 4 habeant | 9 ypopa-
nacem | 11 radici sem || 15 callida | 18 ledunt | 19 stercum |
cum 8816 hammoniaco] μετὰ ἅλατος καὶ ἁμμωνιακοῦ H 117 ἢ
21 alei | ?3 aebuli | 26 prebebis | 27 carchedoni | 32 adsyrti (?»
margine addit. manu Politiani Apsyrtus)
uu WE I
adseveravit. nam dieit cooperiri debere equum diligenter,
ita ut usque ad terram coopertoria demittantur, ne fumus
thymiamatis exeat, et sic castoreo carbonibus imposito
omnem ventrem et testes ipsius equi fumigari: statim
5 meiat. prodesse tamen mel coctum salibus iungi et facere
pilulas in modum ovi et in ano ponere. hoc etiam prod-
est eis, qui strophum patiuntur.
Sane ipsius passionis genera sunt íria: unum quod 152
dieitur dysuria, quando tardius meiat, alterum stranguria,
10 quando cum dolore et diffieultate meiat, tertium ischuria,
quando omnino non meiat, quod non facile curatur. cui
etiam pro diligentia et pro amore equorum remedium et
medelas negare non debes, sed calidis rebus uti, ita ut
spongias calidas locis omnibus naturalibus admoveas, et
15 potiones frequenter melle et passo mixtis cum aquae
. ealidae sextaris prope duobus per sinistram narem in-
fundere. facit etiam ipsi passioni et prodest aqua, in qua
betae aut malvae fuerint decoctae, cum melle data. cibos
virides dare quod si tempus non patietur, faenum meli-
20 cerato aspergere et de hordeo tisanam cum melicrato dare
utilissimum est. his autem rebus praebitis omne intrin-
secus malum, quod ex acerbis umoribus nascitur, dulce-
dine ipsa mellis vel aliaram rerum similium dissolvitur
atque curatur.
δ . ]tem ad eos (qui non meiant», Emeriti mulomedici. 153
rosmarinum decoque et de calida ipsa testes foveto. quod
51 tardius meiaverit, cimicem vivum in aurem equi mittito
et alterum supra naturam, qua meiat, confricato. certis-
simum remedium est.
80 Item ad eos qui tardius meiant. porros decoques οὗ 184
Dur - ine d D Ly ax
sucum eorum exprimis ad sextarium et commisces vini
veteris et olei acetabulum et dabis per narem dextram
et deambulet. hoc facies triduo, ut magis sanus sit.
1 equum scripsi: cü | 2 dimittantur | 3 castoreü | im-
positü | 7 eis seripsi: et | strofum | 13 medellas | callidis | 14
callidas | 15 mistis | callidae || 18 decocte || 19 fenü || 20 asperge ||
21 prebitis | 22 aceruis | 26 callida | 28 natura || 32- ueteri
So m e
155 . Item remedium viatorium Pelagoni. lutum de via, id
est ex lotio cuiuslibet equi faetum, mixtum vino et: co-
latum naribus infunde; et cum siceaverit lutum, eandem
vim cum vino habet.
156 — Aliud. apii radicem teres et cum vino sucido aut
eum melicrato potionabis.
157 S81 equus veretrum submissum habuerit nec revocare
potuerit, posca frigida assidue foveto. medebitur.
158 . Aliud. tus ovum «cyminum) cum vino misce et
potiona.
159 Aliud. stercus suillum aceto mixtum et percolatum
dabis.
160 ^ Aliud. panacis radicis scrp. Π cum vino trita dabis.
161 Aliud. rutae silvaticae semen cum suco coliculorum
dabis. facit hoc et ad strophum.
162 Aliud Columellae. oleum mixtum vino supra ilia et
renes infunde, aut si id parum profuerit, melle decocto
ac sale collyrium tenue inde foramini quo manat urina,
vel muscam vivam admove vel turis micam, vel e bitumine
collyrium insere naturalibus locis vel alii spicam.
VIHI. De laeso dorso et de pilo totius corporis
et de pulmuneulo.
PELAGONIVS ASTYRIO
168 Sit licet inlibatus et omni malitia alienus tuus ille
cirea generositatem equorum curulium occupatus affectus,
sit voluntas civiliter grata et omnibus nota: non enim
circo vel vulgi voluptatibus animum miscuisti nec damna
opinionis de alieno spectaculo adquisisti, sed amore pri-
vato equorum et voluptate iungendi, quam per temet-
6 mellierato | 7 summissum | 8 assiduae | 9 ( δ restitui
ez HP | 13 radicem | tritam | 14 sem(en)] δίξαν H P || 15 stro-
fum | 16 mistum || 17 profuit Col. | 18 inditur Cw. | 19 euitu-
mine | 20 alei spica | 21 leso | 26 uoluptas | 28 adquisisti sed]
adquisistis et
10
15
20
Go WE ἀρὰ
ipsum tibi exhibes, floruisti, quod et nobis est gratum
et necessarium tibi ex superfluo. igitur de dorso apud
te pauca dicemus, lieet cura istius corporis tibi aurigae
privato non adeo sit necessaria, quia curuli equo a labore
. 5 pars ista corporis aliena est. tamen ut ex omni parte
integra inlibataque corpora equorum perseverent, etiam
hane curam scire te convenit.
Si dorsum laeserit, ante omnia otium est necessarium, 164
ut et diligentius curetur et post curam spatium dierum
10largiamur, nec tam cito iniungendus est labor, ne adhuc
- tenera vulnera laboris iniuriam non ferant noxamque iterum
contrahant. curari autem debet sic: si vulnus fuerit, gallas
Syriacas combustas cum melle vulneri superimpone.
Item aliud faciens ad omnia vulnera. pulverem cor- 165
15 ticis pini et «florem» calcis vivae aequo pondere mi-
scebis et vulneribus supersparges, aut cupressi pilulas
tunsas et cribratas vulneribus impones.
Item post curam ut pili crescant, testudinem supra 166
Ssarmenta combures et in cinerem diligenter rediges et
20 tritum in cacecabum novum mittes et aluminis crudi
uncias III et medullae cervinae quod sufficit cum vino
pariter in caecabo confricabis et superlines compluribus
diebus.
Aliud apopiras Pelagoni pulverem de lupinis com- 167
?5 bustis (vel fabis frietis» vino mixtum superline.
Item si dorsum ab iniuria aut imperitia sedentis in- 168
tumuerit, Árcadi apopiras. mallonem caepe, id est fascem
unde caepe ipsum dependet in calidam ferventissimam
mittes, ut incalescat, et postea calidum supra tumorem
30 impones aut fascia constringes aut scordiscum superimpones
et una nocte et die sic maneat. certissima medela est.
2 aput || 4curulis | 7 scirete] sciret et | 8 leserit δῆ oms || 13
supinpone || 15 { δ restitui ez Veg. | 17 inpones || 20 mittis | cru-
duné | 22 superlinis | 25 ( » e. gr. restitui ex Η et Veg. | mistü
superlina | 26 inperitia | 27 fascae munde caepe ipm depen-
dex | 28 callidá | 29 callidum || 30 inpones | constringis | super
inpones | 31 medella
Inm, Pelagonius. 5
a JAEN S c ENS INE
8 0:
169 Item ad clavum de mercurio vel de dorso. farinam
hordeaciam cum folis coliculorum contundis simul vel
teris et imponis.
170 Item ad cicatricem vel ut pilum ducat: fuligo ex aeno
infriatur.
171 Item si dorsum motum erit, polentam oleo et vino
conspergito et obligato; et si pulmo factus erit, decussatim
secato stercusque equinum cum oleo et aceto et sale
frixo crudum imponito. curasti.
172 Si equo spina doluerit, sanguinem de femoribus de-
trahe et unctionibus calidis utere; postea bacam lauri,
sulphur, oleum, axungiam, nitrum, cedriam vino permisces
et sic omne corpus aut in calido wem aut in sole per-
frica.
178 . Item ad laesum dorsum vel f lon recitandos, Apsyrti.
corticem pini combures et teres et facis pulverem et uteris.
174 . Item aliud. testas ostreorum teris et pulverem facis
et uteris, aut corticem querci tere et pulverem facis.
175 Item si velis album pilum nigrescere. atramenti su-
tori scripula III, rhododaphnes suci sceripula quattuor,
sevi caprini quod sufficit: ommia deteris et uteris.
176 Item si nulla praecedente causa pili ceciderint. spica
nardi, uva passa simul in aceto tunsa et cribrata fer-
vescunt, atque ita calidum corpori glabro imponitur.
17? Pulvis ad dorsum ruptum. lepidae —, aeruginis —,
atramenti sutoricii (—»: omnia simul misces et pulverem
facis; prius tamen dorsum equi vino lavas et sie uteris
pulvere.
178 Item si equo album pilum facere volueris. cucumeris
silvatici radicem p. X I, nitri scrp. XII, mellis hem. haec
omnia misce et utere.
8 inponis | 6 pulentam || 7 descusatim || 9 inponito || 10 san-
guine Ι 11 callidis | 13 callido | 15 lesum | Absyrti | 20 scrit III
γρά. α΄ H P | rododafni sucü | 22 precedente || 24 calli-
dum | inponitur || 25 eruginis | 26 atromenti sutorici| 27 dor-
sum equi] dorsü q
20
90
D
C s
Item si vulnus in dorso vel in quacunque parte cor-179
poris vermes fecerit nec possunt abici et necari, nepetam
et cedriam sive cyminum vel cieutam contere ex aceto
et tertio uteris, si minus, ex calce viva et amplius accedat.
5 Item si laesus fuerit mercurius supra dorsum, utilissi- 180
mum est cauteriari subtiliter. post hibiseum (cum) vino
et melle conteres et uteris. sin aliter pannis minutis cum
oleo et aceto vulnera purifieabis. tunc iterum, si necesse
est, cauterio uteris. post cauterium cornu caprinum com-
.10 bustum et contritum ulceri superpone usque ad summam
sanitatem.
Item si ex iniuria equus aut à nimio tractu aut a1$1
pondere dorsum laeserit et clavum fecerit, utilissimum est
farinam hordeaciam imponere aut cinerem cum oleo
15 tamdiu, quamdiu idem clavus eadat. cum clavus ceciderit,
^» utere lipara cum pannis minutis, usque cum ulcus pur-
gatum sit. inde lyeio percurato ad sanitatem.
Item si pulmuneulus natus fuerit, pulmunculum ferro 182
eximito et pelliculam, de qua pulmuneulus fuerit abs-
20 tractus, parcius demittito, id est fortius resecato, ne epi-
dermis fiat; et ne nimius sanguis erumpat, stercus ipsius
equi aut pannum minutum cum oleo et aceto vulneri
superimponito. postero die folia (coliculorum» tunsa cum
oleo imponuntur diebus quinque, et cum iam coeperit
25 cicatricem ducere, lycio sanabis.
2 necaret| 4 accedut | 5 lesus | 6 pos || 10 ulcere | super-
pone] superponi .& superponito Sarchéani | 13 leserit | 15 tan-
diu | 16 purgatum scripsi: per um .E pervium proposwit Sarch. ||
18 pulmunculum] pulmunculu || 20 dimittito | 22 verba pannum
m. 6. 0. et aceto in codice leguntur post diebus quinque: trans-
poswi | 23 superinponito | (coliculorum» addidi coll. 169 (cau-
lium Veg.) || 24 inponuntur
5*
LO aS reu
X. Ad eos quibus membra deficiunt, quod mulo-
medici foria appellant, et ad lassitudinem vel
^ de bulimo.
PELAGONIVS FESTIANO AIT
Diversae quidem passiones equorum, sed signa similia
forsitan curantibus vel philocalis erroris adferant aliquid.
nam multa in equo similia signa reperimus, cum diversae
et longe a se alienae infirmitates existant. nam cum
dicimus equum febrientem caput habere in terram de-
missum, crebra perseverare suspiria, haec etiam et dolorem
indieant capitis; cum opisthotoni signa pervideris, sperabis
roboris passionem; quod et nune quibus membra aut sole
nimio aut labore deficiunt nec stare possunt, sed com-
plieitis inter se cruribus concidunt, ne dolorem ventris
sperans medelas et curas stropho praebeas et non passioni
ipsi congruam offeras curam. sed in his tam similibus
Signis passionum sunt tamen quaedam longe separata
atque aliena, quae facilius poteris recognoscere, si dili-
gentior fueris.
8i equus sibi aestate displicuerit, hac uteris potione:
tracanthum, murram, crocum, irin lllyrieam, pollinem
turis, herbam Mercurialem, chamaepityn, chamaedaphnen
eum eaprino laete permisce et faucibus infunde.
Ad eos quibus membra deficiunt. abstineri eos potu
Celso placet, ut sitiant satis. tunc dicit debere eum
sitientem in aqua frigida hora una stare. remedium ad-
severat. Florus iubet ulmi folia tunsa cum vino faucibus
per cornu infundi. nos experiundo scimus profuisse tritici
farinam cum aqua frigida datam aut ova triginta cum
puleio et posea «et» oleo faucibus infusa.
5 passionis || 6 filocalis (n marg. φιλόκαλοι Polit ) | 1 equos E
[ἜΝ
0
80
equis Sarch. | repperimus | diuerse | 9 dimissum || 11 opistho-
tonis | 12 quibus Search. qui E (an cum?) | 13 coplictis | 15
medellas | strofo prebeas || 17 longe separata Sarch.: longea se-
perat E | 20 displicueris | 21 tracantum myrram | 22 chame-
pitynchame dafnen || 25 eum] a» equum? | 26 sitiente || 29 data |
iriginta] iría ova ponunt Η et Veg., fortasse rectius | 30 infunsa
X» uc
Item si equus aestuaverit. brassicae folia cum apio 186
tunsa, vini sext. mixta per .narem sinistram infun-
duntur.
Item aliter, si fortius aestuaverit. petroselini, hor- 187
5 mini seminis, dauci, silis Gallici, abrotoni, Talis seminis,
Schoeni: aequis ponderibus tunsa et cum aqua mulsa
data aestus relevant.
Item ad bulimum, Apsyrti. utilissimum et necessarium 188
est domino philocalo bulimoso succurrere. nam equi inter-
- 10 dum famem sie non ferunt, ut concidant; cui succurrendum
non magno sumptu manifestum est. nam cum bulimaverit,
panis mundi mollem partem vino infundis et cum vino
ipso confricas quasi chylon et per cornu faucibus infundis.
et hoe quidem initiis vel in itinere, ubi desunt necessaria,
- 15 prodest;sin autem permanserit bulimus, simulae cyathos ΠῚ
- eum vino commisces et per cornu dabis.
Item in itinere si bulimaverit, ubi desunt necessaria, 189
terram vivam et vinum faucibus infunde aut offas fac et
sic in os mitte. certissima medela est et necessario pro-
- 29 babilis.
Ad ostocopum. si equus aut nimia pletura oneretur 190
aut defatigatione itineris, sanguis de brachiolis mittendus
est eodemque sanguine, iuncto oleo cum vino, omne cor-
pus perungendum est. dabis etiam potionem pulverem
35 quadrigarium cum oleo et vino.
Si equus aestuaverit aut membra omnia defecerint, 191
- potiona hae potione: laetis caprini sext, tracanthi — II,
- ari Galliei — II, nuclei — II, cariotae — II, hyssopi
fascem, marrubii tunsi — lI: horum omnium per singulos
. 80 dies sextarios singulos dabis.
Item ad hanc passionem aptissima. tisanae sucum, 192
caprinam adipem, acrones berbecinos, coriandrum, anethum
2 uino | mista | naré insinistram | 5 drauci | habrotoni |
6 scoeni | 8 absyrti || 9 filocalo || 15 ciat. IIII E κυάϑους τρεῖς H P
(item .Apsyrtus Hipp. p. 182) | 19 medella | 21 stocopum | 23
sanguini| 28 ari] í«oíov H ἀρίου Pm, («oíov m, | ysopi ||
29 marrubi | 31 aptissima Sarch. aptisma E | 32 caprina adipe
— € ARE S MERI RR e RR m
uad δῆ: ΤΣ
vetus: haec cum suco tisanae cocta madefacta, deinde
viride coriandrum bene tritum suco tisanae colato per-
misces et triduo potionabis.
XI. Curae ad flemina.
Flemina ferro candente curantur, vulnera sicut cetera
usta curantur. solet et sagitta muceus qui inest mitti,
tune spongia insuper ex aceto laserato et marino impo-
nitur. postero die collyrium inducitur, quod vessiculam,
quae muccum continuit, extrahat, cuius haec est com-
positio: ecummi hammoniacum aceto acri commixtum levi-
gabis atque sole siecatum, collyria facies.
194 Ad recentia flemina quae sine vulnere curantur. cancri
p. II, galbani selib., resinae terebinthinae — IIII, turis
ceyat. I[II, nitri selib., salis sext: mixta levigataque
aceto commixto infervescunt et calida panno inlita ma-
lagmatis modo genibus circumdantur; quae per alternos
dies calefacta renovataque imponuntur. vel bituminis
Iudaici —, sinapis seminis —, rhododaphnes — cum
axungia levigantur atque inlita genibus imponuntur; vel
filiis radix cum axungia veteri et ervo cum aceto levi-
gata; vel sinapis Alexandrini selib., nasturcii selib.,
(fici Afrae selib», salis — (ΠῚ, axungiae veteris libra,
aceti quod satis est.
Item aliud ad flemina. caustico exsiccato temperato
aqua frigida et imponito spongiam aceto madefactam per
quatriduum. quarto die farinam hordeaciam cum aqua
imponito, usque cum vulnus cicatricem ducat, inde mali
6 mittit | 7 spongea | inponitur | 8 induitur | 9 que | con-
tinuit Sarch. conticuit A | 10 οἵ miamonia οὗ | 12 cancri
p.II E κάχρυος λίτρας β΄ H P || 18 resinae terebentinae — IIII E
ῥητίνης λίτρας δ΄ HP | turis] λιβάνου ἀλεύρου λιπαρω-
τέρου HP | 15 callida | malaematis | 16 quae] q. E et Sarch. ||
17 inponuntur| 18 iudeici | senapi | rhododafnes | 20 radix
scripsi: aridae EK (βλάχνου ῥίξαν H)| herbo | 21 nasturci | 22
ἰσχάδων ἄφρων yó ἕξ, ἅλατος yo β΄ HP | axungia | 24 tem-
peratum | 25 inponito || 27 inponito
a M n.
granati corticem contundito minute, cum lycio locis paten-
tibus imponito.
Item aliud ad flemina vel ad aquatilia. cineris de 196
foco —, calcis vivae — vino subigito et facito crassitu-
5 dinem mellis et caveto ne obdurescat, antequam oblinas
tubercula, quae erunt, usque cum exsiccentur. medicamine
ipso uteris, si recentia erunt; si vetustiora, craticulatim
subtiliter urito, usta curato sicuti et cetera. hoc autem
vitium a labore contrahitur, si aut in duro aut inter
10]apides equus fortiter tripodaverit aut burdo maiorem
sarcinam tulerit aut mula iuncta diu laboraverit.
Flemina in geniculo spargent rhododaphnes — III, 197
bituminis lib. III, nitri lib. III, axungiae veteris colatae
unc. III.
15 Item ad nervorum dolores vel ad aquatilia ex col-198
' ]ectione sine ferro aperienda: cerae p. s, adipis taurinae,
galbani, bidellae, piperis albi, hammoniaei quadrantes,
pollinis turis — IIIL bacae lauri —.
Vulnera omni genere curantur cyclaminis radicis cinere 199
230 cum farina ervi melle adiecto: commalaxata atque ita
imposita prosunt. si altiora erunt ulcera, rubricam cum
melle miscebis et cum detramine pannorum vulneribus
inseris superque pannum et spongiam cum posca impones.
sunt et gallae tritae remedia nec minus sucus marrubii
25 cum fuligine.
Flemina sine ferro ut cures. sinapis et salis Alexan- 200
drini scrp. IIII, mnastureü serp. {ΠΠ|, aceti serp. Il,
axungiae veteris lib. s.: omnia simul conteres et in lin-
teolum inducis diebus Ill; solves tunc spongiis ex lasere
30 Cyrenaico maceratis, ulcera post styptico recludis.
1 minutae | 2 inponito | 7 uetustior articulati | 12 geni-
culos pergé rododafnis | 13 uituminis | 17 «uidellae | 18 pol-
linem | bacas | 19 radices ciné | 20 herbi | 21 erant | 23
spungiam | pusca | 24 marrubi | 26 senapis | 27 nasturci | καρ-
δάμου yo α΄ HP |, 28 et] sed | 29 spungiis| 30 cyrenai coma
ceratis | ulcera scripsi: uteris | stybico
vx MR
Item alio genere sie facies: filicis radicem et ervum
contundis in pilo et ficum Afram οὖ sie uteris. est res
certissima.
Item ad flemina discutienda. fici radicem, ervum,
axungiam veterem, acetum acre: line in linteolo et utere. 5
Ad flemina tollenda. sinapis Alexandrini selib., (nas-
tureii Alexandrini selib.», fici Afrae (—» II, axungiae
veteris selib. aceti seripl. II.
ΧΙ. Ad suspirium pecoris ait.
Periculosissimum vitium est, malim id multi vocant, 10
cuius genera [in alio et sie: ad flemina tollenda: nasturci
Alexandrini selib., fici Afrae — II, axungiae veteris selb.,
aceti serp. II] Graeci ita dividunt &oOgírw, ὑγρὰν, ξηρὰν,
λευκὴν, μέλαιναν, quae Latini articularem, umidam, siccam,
albam, nigram appellant. signa eius talia sunt. toto cor-
pore concidit, naribus reddit umida et aquam multam
bibit, tussit duriter et restertit, claudicat pedibus alternis,
furfurem ex auribus reddit easque flaccidas gerit, corium
eius male olet. id accidit cum praeclusi sunt a cruditate
nimia meatus et exuleerati, non commeat naturalis in 20
pulmonem spiritus. curatio eius haec est. sanguinem de
cervice aut de cruribus mitte eoque vino et oleo per-
mixto totum corpus perfricabis, deinde tracanthi, murrae,
turis obolos binos miscebis ovi albo adiectaque aqua mulsa
per os infundes. cibus ei gramen erit et Medica vino 35
Cet»? oleo infusa hordeumque pinsitum. vel etiam lactans
occiditur eiusque interiora purgantur atque ita aqua ad
dimidium decoquitur adiecto nitro ad modum et hyoscyami
et sulphuris vivi dragma una: quae colata miscentur
μ᾿
5
1 ervum] herbam | 4 fleminà discutiendà | herbum || 5 lina |
6 tollenda] pollienda (cf. 204) || fici scripsi: fecle.E | 9 PECORI]
13 apopei tin. YTPAN ZHPANACYKHNADCADINAN qVae 1la-
tinae (rectius Politianus in margine) | 19 oleo tid | 22 eoque]
eiusque A (an eique?) | 23 tracanthi myrrae | 25 Medica
Scripsi: modico | 26 lactans scripsi: iactans
er
x X
vino et per os tertio quoque die infunduntur. gallo etiam
oeeiso idem hoe fieri solet. alii caput caninum fracidum
requirunt et scillam albam harundine in partes concisa
simul torrent, quae levigata cum vini cotulis Corinthiis
5 quinque, olei cotula Attica, piperis albi triti — com-
misce: ex quo singulos sextarios per narem dextram
infunde.
Item aliter (ad» suspirium, quod Graeci orthopnoean 905
vocant. cognoscitur autem cum iumentum nares arrectas
19 habet purulentaque emittit et crebrius ilia attrahit ocu-
losque habet arrectiores. curatio eius talis est. sanguis
de cervice mittitur isque cum oleo et aceto permiscetur
et ita iumentum ungitur. cibis, in quantum fieri potest,
. &abstinetur vel iis utitur, qui calefacere possunt, aut ervi
15 aut ciceeris aut iriticea farina, aestate etiam hordeacia;
^ infusi etiam traeanthi, sapae, sulphuris, vel etiam catuli
sanguine adiecto, et cymini triti quod tribus digitis
sustuleris: ea omnia vino dabis commixta, vel ovi album
cum melle et nucibus pineis, id est nucleis levigatis, lacte
20 commixto per dies duodeviginti aut plures. dum convalescit
pulmo, id facies. si non profecerit, radicem consiliginis
cute forata in pectus adicies vel in auriculae urceolas
extremas et in prima parte narium ponis, per quod omne
vitium evocabitur. pastillos et(iam cum» aqua mulsa
25 dabis nucibusque amaris cum radicibus cucumeris silvatici
melle commalaxatis; ad hunc usum servabis. vel radicem
mori (ad» obolos tres levigatam cum vino calefacto in
nares infundis suspiriosis. prius autem cyatho uno olei
et vini sextario uno caput purgabis. quibus si sanies
30 responderit, insanabile vitium est. si per nares pus reddit,
turis masculi (unciam» cum vini cotula Attica levigabis
et per utramque narem tepefacta infundes folisque laureis
1 diei funduntur || 5 Attica scripsi: addita (cf. 205) || 8 greci
orthoponean | 10 atrahit oculos quae | 129 permiscitur || 14 his |
herbi | 15 hordeaciá || 16 tracanti | 19 lacte Sarch. lete .K || 20
ἐπὶ ἡμέραις κ΄ H P || 21 proficerit | 22 adiicies | auriculo orciolas ||
25 amaris scripsi: marinis || 29 sextario uno] sex tüc || 32 infundis
EUR LECT ics iN ACT MER Meer
«a EN AS
nares fumigabis; si per veretrum, gallum et catulum simul
in aqua decoquis colatamque aquam sulphuris drag-
mae [——] levigatae miscebis eamque potionem in os eius
infundes per dies continuos novem.
906 . Ad initium suspiri. vermes de pistrino septem cum ὅ
vini cyathis VII, ovis duobus, olei cyathis II tepefactis
simul et levigatis per nares infundito.
207 Ad equi suspirium. passi Cretiei sext, iris Illyri-
cae —, piperis —, croci unc. murrae troglitis —, turis |
pollinem, tracanthi —, uvae passae [in alio sic: uvae V]: 10.
haec omnia commiscees et postea fauces eius melle, butyro,
axungia, sale modico Tavenabis.
208 . Ad suspirium validissimum, de quo etiam et suspendit
ilia et oculos vel oculum dextrum coloratum habuerit,
nonnunquam etiam maxillam tumidiorem, incessus etiam 15
non rectos. inter initia hoc malum citius nimia diligentia
sedabitur. considera diligentius: si dextra pars fuerit cur-
vata, sanabitur, si sinistra, difficile obtinebitur. adhibenda
sunt tamen haec. duodecim venas omnes equi solvito,
ita ut de quaternis sanguinem detrahas per triduum, et 20
dabis hanc potionem: croci (—5», murrae troglitis —,
spicae nardi —., piperis albi —, aquae mulsae sext. III,
olei veteris sext. 1, vini veteris sext., olei laurini hem.,
olei rosacii selib., lentisci hem. omnia in novum vas mittis
et catulum dierum X cum favo misces vel mulso et 25
ovo 1. diebus continuis dabis potionem suprascriptam.
Ad suspirium, quod ex nimio sudore nascitur, vel
2094si» ex nimio suspirio sudor et nonnunquam etiam per
nares purulenta apparent. huie passioni potio haec erit
aptissima: passi Cretici sext. s., costi — III, floris hys- 90
2 dequoquis || 8illiriee || 9 crocei | amyrrae || 10 passe || 12 asun-
gia | 16 rectus | 17 considera serípsi: considerandi X conside-
| randum comi. Sarch. | ἀρχίζω | curvata scrípsi: purgata | 18 si-
| nixtra | 19 hec || 21 mirrae | 24 lentisci hem. E φακῆς &é.s'
| H P (h. e. lentis, p rectius) | 25 fabo | 27 quod x exem
nimio A! quod * arme nimio corr. Polit. | 29 pululenta | hec ||
30 flores ysopi
"ugar , eel
sopi — II, herbae chironiae — ΠῚ, iris Illyricae — II,
casiae fistulae — II, tracanthi — II, abrotoni — IIT, mar-
rubii masculi aridi — II, strobili viridis — II: tunsa di-
ligenter et passo admixta faucibus infundito.
| ὁ XIII. De hydrope vel de tympanitico.
PELAGONIVS FESTIANO SVO AIT
Equos hydrope frequenter vexari et contrahere eandem 910
passionem non omnibus notum est, qui erroris frequenter
subeunt culpam: nam cum equus hydrope teneatur, tunc
.10 aut pinguedinem aut inflationem corporis putant; cum
splenieus est et venter increscit, naturam corporis sperant.
in iis autem qui hydrope temptantur, signa huiusmodi
sunt. venter crescit cum duritia, crura tumidiora appa-
rent, e£ cum equum currere volueris, actus non potest,
..15 sed. suffocatur et angustatur spiritus nec ambulare potest.
ille autem qui splenieus est, ventrem sine intellectu
maiorem gerit, et cum exercetur, sternutat frequenter et
caput dolore ipso iactat. in tympanitico alia signa sunt.
venter quidem crescit et iuba et cervix rigida est et fre-
20 quenter etiam extensione ipsa et tumore intestin(or»um
per meatum stercoris rumpitur. quibus haec prodesse
quae ostendimus certissimum est.
Ad hydropem. ab umbilico ad pectus versum, men-211
sura digitis duobus sit tibi subtiliter, contra non in
25 latere, sagitta percute et fistulam pone, per quam umor
currat aut aqua, quae hydropicum facit. currere autem
debet umor ad sextarios IIII, vel si plus tumuerit, plus
tolle. sane sic iumentum liga, quamdiu fracescat. uti
debes potionibus iis, quae urinam moveant, assidue autem
30 et fricare debes et sudare debet. pro cibo gramen acci-
1 xis illyrice | 2 cassiae | tracanti | habrotoni | mar-
rubi AE (λιβάνου HP)|"* hydropes | 12 his| 18 tympanetioco |
21 hec | 22 que | 23 mensuram || 24 si tibi subtitr (subtilior
Sarch.) | 2? humor | sest. | 29 his que | 30 frigare
nds dedere Ri να
τῷ δ᾽ ὡς
piat et cicer infusum et de fluvio bibat, quia exercitior
est, aut aquam de cicere infuso. perfundi etiam aqua con-
venit et cum deambulat, fasciolis crura alligabis. prodesse
etiam ferunt, si deambulent inter pigmentarios, quia
odores diversi latenter pulmonibus prosunt. cui haec potio
congrua est: petroselinum pinsitum cum vino aut mala
granata tunsa cum vino; sed et apium, quantum potest,
comedat.
Ad splenitieos. sanguis de brachiolis detrahendus et
hordeo abstinendus, ut macilentior sit, et alium, nitrum,
marrubium pinsatum cum absinthio et cum vino austero
da per cornu et ambulet; mane spongiis calidis foveatur
et pressa manu fricetur. si permanet tumor ventris, pectus
cauteriari convenit, inde intermisso triduo, id est die
quinta in peetore mensura digitos ternos hac atque illac
adicis et sie rursus cauteria. observare autem debes ne
venam comburas.
Tympanitieo convenit cinerem calidum cum garo in
panno aut in linteolo umbilico vel ventri admovere. teneri
autem a compluribus debet, ne se conluctando vexet. tunc
panacis radicem et sil Gallicum conteris cum oleo et vino
et tepefactum per cornu faucibus infundes.
Item aliud. thymum silvestrem, cymini seminis ace-
tabulum, mellis tantundem, laser magnitudinis fabae, aceti
cotulam in aquae sextarüs tribus diluis et per os in-
fundis ciboque per noctem abstinebis. si id non pro-
fecerit, (in» latere sinistro proxime costam novissimam
per longitudinem digitorum quattuor urito non amplius
ad altitudinem digiti. usta sicut supra curabis.
20
25
Item potio ad hydropicos. conficito pastillos de melle 80
et butyro et in mortario cum olei cyatho terito et da
5 hec|| 7 potest (puncta manw Politiani wt videtur) | 8 co-
medat| 9 pleneticus | detrahendos | 10 macillentior | 11 absin-
tio | austeri | 12 spongeis | 16 adicis scripsi: adhircis | 18 tym-
panetico | cinere callidum | caro (μετὰ ἀξουγγίου HH) || 23 thy-
mum] humum || 24 larser | 25 cutula | 27 sinixtro | 28 quatuor
zt Nu o
cum vino per os; aut asparagi silvestris radieis — II [et]
cum vini veteris sext. s. decoquito ad heminam et per
cornu dato; aut panacis radieis semunciam conteris et
cum vino dato. sane prodest, ut semper sitiat nec plu-
5 rimum bibat.
XIII De lumbis et de renibus et de coxis et de
gambis.
PELAGONIVS FESTIANO SVO AIT
Congruum est ut de lumbis et de renibus apud cla-216
ἢ 10 ritatem tuam pauca dicamus. facilius enim ab eo vel
— intellegitur vel euratur animal, qui frequenter dolorem
sustinet similem, sicut te ita intellegimus et nudum fre-
quenter inspeximus renibus dissolutum. duplex ergo bene-
— ficium te de curis istis vel de medelis consequi manifestum
— 15 est, ut tuos medicamine exquisito solides lumbos et, cum
. equi vexaverint, similis a te cura ac diligentia praebea-
tur. equi plerumque lumbos nimio pondere laedunt aut
Si fossam transcenderint et posteriores pedes resederint
| aut nimio frigore. tunc eos curari his medicaminibus
. 230 convenit, ut calida lumbi rigentur diutissime, unctionibus
calidissimis utaris et postea caustico.
Ξ Item si validius doluerint, venae de inguinibus sol-217
- vuntur. tune sales et axungia et oleum sanguini qui pro-
- . fluit mixta renibus superimponuntur et, cum necesse fuerit,
᾿ 95 cataplasmabitur.
| Item si coxam laeserit sine vulnere, synchrismate 218
uteris diebus novem. inde prout profecerit cura, aestimabis,
- et si necesse fuerit, et de inguinibus venae solvuntur.
L. tune calido medicamine coxa curetur, id est euphorbii — III,
1 cum vino] μετὰ οἴνου ξέ. αϑ΄ H P| 3 sem | 6 cossis ||
11 intelligitur | 12 substinet | intelligimus | 14 medellis | 15 so-
lide | 16 prebeatur| 17 ledunt| 18 trascenderint | 20 eallida ||
22 uene | 24 misti | 26 laeserit] si lauerit .& stimulauerit
Sarch. | 27 proficerit | extimabis | 29 euforbi
t ca P cn SRL VOS
IE ΣΝ
salis sordidi — IIII, picis liquidae scrip. IIII una de-
coquis.
219 . l1tem si gamba intumuerit: flos faeni combustum
cum posca frigida, uteris usque cum fervor tumoris eva-
^ aa
poret. tunc alium contusum gambae superimponis. uti- 5
lissimum fertur.
920 . Item potio ad renes. pilulas cupressi virides undecim
assas, nitri — III adaeque torrefacis et in pulverem redigis
et ipsum pulverem cum mellis unciis III et olei boni — III
et vini veteris sextariüs IIII mixtum per quatriduum 10
faucibus infundes.
221 . Item ad dolorem lumborum. brassicae conitandite
hem., polentae sext. aqua frigida subigito et imponito.
222 . [tem aliud. sisymbrium cum polentae sext. aqua
subigito. 15 —
228 ]Ttem aliud. cupressi folia contundito ad heminam
et polentae sextarium aceto subactum dolenti imponito.
224 . Aliud. resinae durae — II decoquito usque cum
liquescat, inde farinam hordeaciam supermittes tamdiu,
quamdiu in modum pultis spissum videris; inde cum modo 20
calidum renibus superimponis. hoc frequenter renovabis,
utilissimum est et dolori et tumori.
228 ^ Item ad dolorem coxae. synchrismate uteris diebus
octo venam ipsam interdum ducens. tunc alio medica-
mento, cuius haee est compositio, uteris: euphorbii — IILI, 25
salis sordidi — IIII, picis liquidae scrip. IIII: omnia
simul decoquis et uteris.
4 pusca | 5 gambae] caube | 7 viridis | 13 polentis || 14
sisimbrium | polentis | 17 polentis || 21 superimponis] im-
ponis. super | 22 dolori] dolo | 25 hec | euforbi — III
(cf. 218)
i 8B iss
XV. De articulis vel de pedibus vel de collo.
PELAGONIVS FESTIANO AIT
Utilisimas sed multo inter ceteras necessarias pedum 226
curas dicemus, ut omnia, quae in articulis vel in pedibus
5 evenire aut labore aut neglegentia aut casu consuerunt,
ea sana inlibata his medelis, quas ostendimus, perseverent.
roborandae sunt et solidandae ungulae diligenter stabuli
munditia, ut sine stercore et sine umore stabuletur, ut
stabula roboreis axibus constrata sint. articuli sane vel
10 suffragines ut integrae sanaeque perseverent, quod maxime
in equis necessarium et pulcrum est, nos magna diligentia
custodiemus curantes, ne de exercitio aut de itinere arti-
culis lutum inhaerens permaneat: aut aqua calida arti-
eulos fovebis aut vino lavabis, quod si utrumque feceris,
15 melius est.
Ad contusionem pedum, Pelagoni apopiras. ficus siccas 927
cum sale contunde et ungulis imponis.
XVI. Ad ozaenas ait.
Atramentum sutoricium, gallas, alumen aequis partibus 228
0 tunsum cum axungia misceto et mali corium cum aceto
et nitro adunata omnia imponito.
Item aliud. ficus et sinapi contunde et cum aceto 229
misce et cum aluta patienti impone, tertio die solve. si
nihil senserit, renova medicamentum et iterum post ter-
25 tium diem solve et cum melius habere coeperit, articu-
culos vino lavato et solutum dimitte.
Item aliud. opopanacem cum farina hordeacia coques 230
in modum cataplasmae et impone.
1. 2 inverso ordine im codice leguntur | 3 sed] fortasse et ||
5 negligentia (puncta Politianus posuit) | conserunt | 6 me-
dellis | 10 integre saneque | 13 inherens | 18 ozinas | 19 adra-
mentum ἢ 22 senapi | 25 ceperit | 27 ypopanacem
ΣῊΝ τ
2891 ltem ut equo ungulae crescant. alii capitula (tria»,
rutae manipulum, aluminis tunsi ac cribrati — VI, axun-
giae veteris p. II, stercoris asinini manum plenam: omnia
conteris et cotidie uteris.
232 Item ad ozaenas. fabam coquis in aqua et postea 5
conteres cum melle et in panno induces. sanus fit.
988 . Item si a rota vexaverit (pedem», bulbum rufum et
mannam turis conteris et imponis, post tertium diem
solvis et iterum similem curam imponis; post malagma
uteris. 10
284 . Item ad tumorem pedum. euphorbii — III, salis sor-
didi — III, pieis liquidae scrp. IIII: omnia una deco-
ques et tumori articulorum superimpones. sane si et
dolor in articulis et urigo permanserit, prodest stercore
bubulo articulos inlinire. curabis. 15
235 Ad detritas ungulas. aceto calido ungulam foveto,
.deinde marrubium cum veteri axungia et rustico absinthio
permixtum, ungulas perfrieabis. miraberis, et si volueris
ungulam solidare, hoec medicamine ungulam perfricato.
236 ^ Ad suffusionem in rapo equi. decussem de ferro facis 20
ita, ut sanguis exeat, et nidum hirundinis sie tolle, ut
excipias ne terram contingat. hune in aqua infunde et
colatam eandem aquam per triduum dabis. miraberis.
287 Ad famicem. si iam aperta fuerit famix, grana salis
cum aceto apertae ungulae imponito. furfuribus calidis 25
ungulam foveto et post triduum, si iam umor fluere de-
sierit, alumen scissum cum sinopide et aceto commisce
et pone. cum fervor quieverit, porcinum veretrum loco
apertae ungulae destillabis. cum non claudicaverit, solvis
et bituminabis. 30
1 ungule creserant | ( 5 ex H ezplevi| 3 manuplenam ||
4 quotidie | 5 ozinas | 9 inponis| 11 euforbi — III E εὐφορ-
βίου yo β΄ HP | 12—1II E yo δ΄ HP | 13 araeulorum || 14 auri-
culis | rurigo | 16 detritus | callidó | 17 rusticho | 18 mirabi-
ris | 20 decus | 21 hyrundinis | 23 mirabiris [| 24 iam] tam || 25
eallidis ungule | 28 feruore | 30 uituminabis
τ Θ᾽...
Ad suffragines. alumine et lipara cum aceto acri loca 388
assidue perfricato.
Si equo fistula in corona fuerit nata, aeris flos ex 939
aceto acri permisce et cum siecaverit inicles in fistulam
5 et caleiabis. post tertium diem solvis, sanam fistulam
invenies.
Si equus sibi pedem rodere coeperit, stereus caninum 240
sed liquidum cum acrissimo aceto permisces et pedes in-'
linis assidue. miraberis.
10 Mollitiem ad colla mularum sapone lavabis, postea 941
cum aqua caelesti oleum quantum sufficit et ovi alborem
immisces et omnia in se diligenter agitas et sic uteris.
Ad colla mularum. astulas de fico putres, id est de 949
medio arboris, siecas comburito, ita ut paulatim se in
15loco mundo insumant, et cum combusseris et in cinerem
redegeris, ipsum cinerem cribrato; postea mittis in mor-
tarium cum vino veteri olei tantundem et album de ovis
duobus atque omnia simul commisces et cum necesse
fuerit, uteris. certissima est cura.
20 Si colla vel dorsum mulae ruperint, cerae lib.,248
resinae frixae — IIII, aeruginis — II oleo decoque et
uteris.
Item ne colla rumpant mulae aut si ruperint, sie cu- 944
rabis: adipis porcinae recentis p. IL, aceti sextarios sb ad
25 tertias decoque et cola et utere.
Ad dolorem cervicis. detrahendus est sanguis et 245
calidis unctionibus utendum est, cera, oleo, axungia
vetere, nitro, pice liquida, sulphure, baca lauri: haec
vino permixta, omne corpus perfricabis, et si necesse
30 fuerit, etiam in balneum inducis. post hane curam po-
tionabis sie: zingiber, petroselinum, argivum, cyminum,
1 alumine et lipara| στυπτηρίας λιπαρᾷ Η στυπτηρία
λιπαρᾶ P | 4 agri | iniciet | 7 rodere Sarch.: prodere R |
9 mirabiris | 11 suffciet obi | 12 inmiscis | 16 red-
igeris | 21 euriginis | decoquo | 24 sextarios II] 88 — II
nus δύο HP| 25 cola et scripsi: colet .K& coletur Sarch. |
28 hec
Iuw, Pelagonius. 6
X M Ν
opium, bacas lauri, mel cum vino ommia permixta ca-
lida dabis.
246 ^ Ad dolorem cervicis vel ad contractionem nervorum
qui in cervice sunt. cauterianda est cervix ex utraque
parte subtiliter, postea axungia perungito; post dies sep- 5
tem aqua calida lavato et siccata unctionibus therman-
ticis perungito, lana vel pellieula cervicem circumdato.
247 Compositio liparae. spumae argenti — VI, cerae
lib. II, cerussae — "VI, turis pollinis — IIIL, medullae
cervinae — II, olei p. II: haec in unum commixta et 10
cocta, uteris.
248 Ad ozaenas, apopiras Pelagoni. speclaria cocta et in
pulverem redacta mittis in acetum et ferveant. panno in-
litum articulis imponis, sed prius eosdem articulos psi-
lothro levigabis. 15
249 . Ad detritas ungulas. absinthium viride cum axungia
veteri et sale contunde et ungulas aceto acrissimo perfricato.
250 ^ Ad ozaenas. fabae cum lotio coctae et aeruginis mo-
dicum superspargis et ea loca prius aceto lavabis et in
linteolo uteris. certissimum est. 20
251 Item ad ozaenas liquidas. sinapis bene triti ... aceto
permixtum cum lasere modico imponis.
202 ^ Ad ossilagines vel nervos crassos vel ad ragadia in
neryis aut si forte ab axe fuerit percussus aut umor
aliquis fuerit aut duritiolam fecerit, sie curabis: mannam, ?5
aceti austeri hem., euphorbii — II, bacarum lauri — II,
picis liquidae unc. II, sulphuris — II, axungiae por-
cinae lib., sinapis Alexandrini — III, cymini — IIII,
1 oppium | callida | 4 cautherianda | 7 circundato || 9 ψιμ-
μυϑίου yo y' H.P|turis pollinem — III & λιβάνου ἄῤῥενος
yo 9' H P | medulle || 10 Ps | 11 cotta | 12 ozinas | pelagonii
peclaria I E. inponis | philothro (praeterea im marg. mamwu
Politiani D hiloBirg) | 16 absentiá | 17 pfrigato | 18 ozinas |
loteo eottae (aut cottat) eruginis | ^. et ea] fortasse sed ea || 21
ozinas | 24 umor] tumor .E qpuás de | 25 μάννης yo g' Mj 26
austeris hem ὦ αὐστηροῦ oc M | euforbi | 27 πίσσης ὑγρᾶς
yo 9' M | porcine
—
-- 88 “--
|| absinthii Afri viridis — VI, caleis vivae — III, feclae — VI,
| turis masculi — III, resinae aeronalis — VI, stercoris co-
lumbini — VI, ervi pollinis — III. omnia permixta impo-
.. mis et duritia solvitur et cetera sanantur.
5 Ad durandas ungulas. hederae seminis partes duas, 253
—. aluminis rutundi partem unam contundis et ungulis alli-
| gabis per dies multos.
Pedes subtritos foveri aqua calida oportet axungiaque 294
ungi, dehinc testam candentem ungulis admoveri, donec
.10 impatienter ferat; alio post et. sulphure simul obnizito
lamina candente inuris bis in die per triduum. id etiam
bubus fieri convenit.
Poplitibus autem medendum, quibus est umor: cerae, 285
— bituminis, sulphuris vivi, aequis ponderibus igne rémittito
as ealidoque poplites perungito vel furfures cum aceto im-
ponito.
Item si equus coronam torserit aut extorserit aut 256
laxaverit, hoe est quod dicitur stremma, quam sie intel-
legimus. comprehendis duabus manibus ungulam et in-
20 trorsum torques: si vehementer dolet, certum est intortum
unguem esse. id equi curules frequenter in certamine patiuntur,
cuius hune ordinem curae aecepimus a maioribus, qui
est talis. sanguis a corona mittendus est et ipsa corona
scarifanda et confricanda aceto et sale; tunc lana sucida
-?5 eum oleo et vino articulo et ungui imponitur et frequenter
&qua calida unguis fovetur similisque medicina tertio die
adhibetur, sed cotidie ligatur et suffundes per dies duo-
decim. sane si nihil profecerit cura, tunc necessitate co-
- gente subter molliter raditur scalpello famicali et [a] qua-
730 ternarii magnitudo tollitur, aut si plus pendet, usque ad
| vivum ungula aperitur, sic tamen ne os tangas. si autem
ΠΣ σοῦ, a eL WS)
L4
Op TORY ENECAIEDEB Cer 1 Tones
1 asynthi | σφέκλης yo γ΄ M |2 eronalis — VI.ER τερεβιν-
ϑίνης yo s' M | 8 herbi pollinem | i hedere | 10 allio || 11 can-
dete | 14 igne remittito || 15 inponito || 18 laxaverit] fuerit luxa-
verit | stremma Sarch.: sterma R | intelligimus | 20 torquens ||
21 esse, id Buecheler: sed E. (τοῦτο δὲ κτλ. H || 22 accipimus || 24
scaricanda || 28 proficerit | 29 quaternarii Buecheler: aqua ternarii
6*
D NE ox
nimius sanguis eruperit, pannis mollibus carptis cum oleo
et aceto et salibus minutis et cum stercore ipsius equi
artieulum cum ungula alligabis. post tertium diem cale-
factiones facies. si caro excreverit, aut styptico aut trau-
matico uteris saepiusque scalpello cornum ungulae pur-
gato et tollito, ut aequaliter crescat. tune malagma cruda
uteris et lente ambulare coges. novissima autem medela
est inurere, si necesse fuerit.
Item si equus in articulis aut armis crassiores nervos
aut tubercula habuerit, inure si necesse fuerit, aut si ἃ
locis compagines articulorum recesserint, ex necessitate
sanguis emittendus est et loca ipsa minute scarifanda.
tunc similis cura adhibetur: lanam sucidam et oleum cum
aceto articulis imponito per dies quattuor, ita ut cotidie
cures. post calido medicamine solidandi sunt articuli,
cuius haec est compositio: sinapis sext. et scordium
in unum contunde, aut si vehementius calefacere volueris,
etiam galbani — III cum ceteris suprascriptis misceantur,
medullae cervinae — III et aceti quod sufficit.
Item si equus in articulis aut in armis crassos nervos
habuerit, sanguis ex necessitate de ipso pede detrahendus est
et aqua calida diutissime loca ipsa fovenda sunt et calida
vino et oleo cibario per dies quinque confricanda sunt. tunc
si armus in causa fuerit, in piscinam eum, ut natet, de-
mitti placet. si nihil profuerit, necessitate cogente urito
reticulatim. usta curato ut supra scriptum «est.
Si suffraginem miseram aut tumidam habuerit, cilicio
confrieato, usque cum sanguis eiciatur; inde farinam ervi
melle consparsam panno induces et suffraginem ligas et
iriduo permaneat.
Item ad ozaenas, apopiras Pelagoni. panem cibarium
in aquam infundito et postea in mortario teres in modum
8 inurire | 15 callido | 16 hec | σινήπεως κεκαϑαρμένου
λίτραν α΄ HP σινήπεως κεκαϑαρμένης Δ. α΄ M | scordum (om.
H M)| 18 cum ueteris ss || 22 callida | 28 calhdà XA calido
Sarch. | confrigandi || 24 dimitti | 26 ut ss. || 28 confrigato | eicia-
tur] fuerit eliciatur | herbi | 31 ozinas
90
ut e
cataplasmae et alutae inducito. postea aeris flos minu-
tum et tritum et in pulverem redactum supra panem,
qui alutae inlitus est, spargis quod satis est, et articulis
aut iis locis quae ozaenosa sunt, admoves et lino dili-
5 genter tartarali constringes per triduum, inde solvis. rur-
sum similis medicina adhibetur, rursus solvitur: sic triduo
sine medicamine sit. (si» sanus fuerit, sufficit medicina ;
sin aliter, curetur, ut ter intervallo dierum novem curetur.
sane cum alutam imposueris pedibus, equum artius reli-
10gato, ne se mordicus vexet, et certissima cura est.
Item ad nervos artieulorum vel ad minuta aut ad 261
luxum. cupressi folia tundis et teris et farinam de hordeo
simul admisces et decoquis in vino et oleo sufficienti et
facis cataplasmam, quam mittis in pilum et tundis cum
15 aro Gallico bene purgato et cum hibisco bene discocto et
facto bene minutatim. quod posteaquam tuderis dili-
genter, pro emplastro inducis et ligas. sane antequam
cataplasmam commisceas, prius arum Gallieum purgatum
cum hibisco discocto et modiea axungia tundis et sic
|. 30 superadicis cataplasmam de farina hordei et foliis cupressi
coctis in vino et oleo. hoc facies diebus novem, sed ut
alternis cures.
| Àd nervorum crassationem. faenum Graecum, caricas 262
- . Afras pinsas et cum vino imponis; post tertium diem
: 25 solvis.
; Item si de itinere longo tumor aut in articulis aut 263
in genubus fuerit, prodest aqua frigida tumentia loca
fovere aut in fluvio aut in rivo non alte deambulare;
inde spongiam cum lasere et aceto (et visco et vino de-
30 cocto» et axungia impone. utilissimum medicamen est.
1 flos minuta [ 4 his | que ozynosa| 5 constringes Sarch.
confringes A || 8 intervallo dierum Sarch. intervallum dieb; E ||
12 folia tundis et teris] Foliatum desetteris E folia tunde seu
teris Sarch.| 18 decoques | 14 tundis cum aro Sarch. condis
cum auro E || 18ibisco | discotto || 16 a» tutuderis? | 18 aurum ||
19 irisco | 20 ordei||?21 cottis| 23 fenum grecum || 29 lasere |
«et visco et vino decocto» addidi ex MH καὶ ἰξοῦ καὶ οἴνου
ἀφεψημένου (ἀφηψημένου P) || 30 medicamine
zc δ ἘΞ
264 . Item medicamen ad pedes subtritos. picis liquidae
selib., aluminis selib., hederae folia quod sufficit: contun-
dito omnia simul et equo laboranti cotidie pedes perun-
gito. optimum ferunt medicamentum.
260 ^ Adcolla deflagrantia aut ad suffragines: axungiae — II,
cerae lib., aluminis [—] sextantem, alii capitula [ — ] III:
contrita simul in caccabo decoquuntur.
266 . Ad orthocyllos. orthocylli sunt, quibus pedes priores
pandi fuerint introrsum contra ventrem ungulis tortis.
axungiae lib. II, malvae erraticae lib coquis cum
posca et fomentas diutissime. axungiam misces et 510 ca-
taplasmas.
. XVII. PAPIANO. SVO AIT
Ad opisthotonos, Apsyrti.
267? Diligentissimum nutritorem equorum ante omnia hoc
vitium et hanc infirmitatem observare convenit. multi
enim de opisthotonis multa dixerunt nescientes, quibus
ex causis opisthotoni fiant, nec intellegentes signa aegri-
tudinis qualia sunt. quod nos multo labore diutissime
signa morbi huius quaerendo invenimus. quae sunt talia.
collum extensum est nec incurvari potest, caput non dissi-
mile, aures rigidae nec flecti possunt, oculi minores, ossa
in facie vel pellis ipsa tensa et rigida, labra adaeque
gravia, nec aperire os aut oscitari potest, sed nec potum
aut cibum sumit civilter et cauda ipsius erecta est nec
se incurvare potest aut de latere inspicere, gressus ipsos
sine disciplina ponit, pedes posteriores prioribus super-
imponit 510 ut ungues rigore ipso trahat, priores pedes
1 medicamine | 2 hedere | 5 defraglantia | 6 allii | σκορό-
δῶν κεφαλῶν οὐγγίας β΄ Η σκορόδων κεφαλῶν οὐγκίας δύο P |
8 horthogyllos orthogyli | 9 pandi| spandi JE spanditi
Sarch.|| 14 Absyrti | 18 omnia] omis | 18 intelligentes | 24
oscitaueri
os aut oscitari] os aut A! os aut — Politianus
au. Mss
flectere non potest et omnia membra ipsius tensa sunt
in posteriorem partem, et aut nunquam excutit se aut
difficile, et nec in priorem partem procedit, sed retro in
Se ipsum recidit. hi et difficile urinam faciunt et cum
B5 Se proiecerint et rursus levare voluerint, de posterioribus
se difficile elevant, sed a renibus subsidunt, unde et nomen
opisthotoni tractum est.
Curari autem eiusmodi genus passionis hieme difficile 268
est, aestate si diligentior fueris obtinebis sic ut ante unc-
10 tionibus utaris his: adipes porcinas, resinam terebinthinam,
ceram, piper tritum, haec omnia oleo misees. multi ervo
cocto cum aqua caput fovent, idem et hordeo faciunt.
multi in stercore obruunt animal quod patitur, id est
aut equum aut mulam, aut in calida harena idem fa-
— i5 ciunt. facit etiam et haee potio: piperis grana X, ce-
-' driae ut supra pondus, nitri ὁλκὴν unam, ὀποῦ Κυρηναι-
κοῦ κυάμου uíys9oc, haec omnia terito singula et in
unum misceto, addito et olei hem. et vini summi sexí.,
inde bis in die potionas. multi etiam hoc prodesse
. 20dixerunt, sanguinem bubulum recentem per cornu in
- . fauces infundere. sane si sanguis ad horam mon fuerit
L -inventus, λιβανωτοῦ ὁλκὰς tres, sales ipsius ponderis cum
-. vino dabis. haec multi et magni viri prodesse dixerunt, 269
nos et consuetudine et usu potius haec profuisse et prod-
25 esse memoramus: adipis porcinae scrp. XVI, adipis ca-
prinae scrp. XVI, resinae terebinthinae serp. III, olei
cedrini hem., olei cibarii sext. IIII: haec omnia mi-
Sceto in aqua, in qua nitrum et sales fuerint cocti, sin-
guli VIIL hoc calido medieamine ungimus aegrum
6 56] sed | 7 tractum scripsi: tretum sive cretum .£ "crea-
tum Sarchiani | 8 hyeme || 10 terebentinam || 11 piperis triti |
herbo cotto | 12 horde| 14 callida | 16 pondis (awt pondus)
t nitrio AKHM VNA' TIOYKYPHNAT KYAMOY ΜΕΓΕΘΟΟ (correz.
» Polit. sic nitri ὁλκὴν unam ozov κυρηναέου κῦάμου uéystog)||-
* 17 oleo | 22 AIBANOTOYTOATCT sales. (Politianus in margine
Ε λιβανωτονὴὶ | 24 usu potius] usui pot E usu potissimum
H Sarch.|| 26 terebentine | scrp. IIII] sext. III .R& γράμματα δ΄
HP]|?2" cibari | hec | 28 sale | 29 hic | egrum
ul MN S
pecus, et per nares infundimus eiusmodi curam: adipis
porcinae quantum aestimaveris cum oleo et vino et melle
ferveant simul, et uteris. frequenter et medicamine usi
sumus in ipsa curatione διὰ βδελλίου malagma: solvis in
carbonibus oleo communi vel cyprino et inde caput omne
cum cervice et omne corpus foveto. post hanc curam
cooperimus sagis et in sole calido sedentes exercemus
iripodo usque ad sudorem, sudorem sabanis detergentes
diligenter, et rursus ipso medicamine suprascripto corpus
ungimus et pasci permittimus. haec facientes cotidie,
usque cum et curam sentiat, et ceteros cibos iam adsuetos
praebemus miscentes sane hordeo et ciceris aliquantulum,
potum cum vino praebebimus. hieme sane stabuletur
ealido loco, unctionibus quam calidissimis utatur. prodest
et eundem ungi pice liquida cum oleo et exerceri, sicuti
supra scriptum est, sic tamen ne pix multa corium laedat,
cum sudaverit. in ipsa autem necessitate passionis san-
guinem detrahere inutile est. multi cauteriis utuntur:
etsi evaserit cauteriatus, inutilis viribus erit et in itinere
270 minus valebit. Ostendam sane quibus ex causis aegritudo
contrahitur: nimio sole cum iter facit et cum ex aliqua
causa de priori pede claudicaverit et cogitur aut currere
aut ambulare et propter hoc sudaverit, consequenter aegri-
tudo suprascripta subsequitur; aut hieme cum sudans de
itinere aut exercitatione sub divo in frigore aut in loco
frigido aut umecto steterit aut in marmorato aut in tes-
sellato, vel frigore maxillae obstupuerint et cibum non
ceperint; et si forte armum ]laeserit et post curam ipsius
armi diu aut dormiverit aut in ipso armo iacuerit, eadem
subsequuntur. haec sunt quae opisthotonum faciunt.
Ad opisthotonos Eubuli, quod est vitium nervorum,
qui retro trahunt. sanguinem de cervice detrahe et aut
in balneo sudet aut unctionibus iis curato, quae cale-
2 estimaueris || 4 curatio 413BAQ€MIOY | 5 ciprino || 13 pre-
bebimus hyeme || 14 prodeest || 15 exerceris | 161edat | 18 cau-
theriis | 19 etsi] Et si 1ὐὺ atsi Sarch. | cautheritus | 24 hyeme ||
25 sud diuo | 26 tessalato | 28 leserit|| 30 que | 33 his | que
E MS o
faciant corpus; inde bacas lauri cum nitro et lacte ca-
prino decocto cum melle et ruta et pipere albo et cum
suo sanguine potionabis.
Item ad opisthotonos, Emeriti. ante omnia cauteriari 279
5 oportet et prosunt calidae potiones, aut laser aut cymi-
num autanethum aut alium aut bacae lauri: horum quod-
cumque cotidie cum vino datum perducit ad sanitatem.
Item unctio Optati ad curam suprascriptam. cerae 273
lib, resinae — 1IIIL, opopanacis — II, medullae cer-
10 vinae — Il, olei styracini — III, olei laurini — IIII:
haec omnia decoque et in sole aut in loco calido utere.
Item alia unctio Emeriti. cerae lib. et picis liquidae 274
lib, opopanacis lib, olei boni sext.:: haec omnia decoquis
et postquam decoxeris, iunge aceti quod sufficit.
| 18 Item alia. bacae lauri sext, cymini sext., sulphuris 275
vivi — III, galbani — III, resinae (— I», olei sext. II:
haec decoques et sic uteris.
XVIIL De dentibus omnium ait.
Equus habet dentes XLIL, equa XXXVI, mula XXVIII, 276
20asinus XXXII, asina XXV, aries XXIIIT, verbex XXIII,
ovis XXI, hireus XXV, capra n. XVIIII, taurus XXVI,
bos eastratus XXIIII, vacca n. XXIIII, honio masculus
n. XXXII, spado n. XXVIIII, mulier n. XXX.
Pondera sane Attiea nostratibus ita comparantur, ut 217
25 dragma una sit scrp. III s, cotula olei ponderis sit
scrip. VIL s, id est cyathi VI s; obolos Attieos sextarius
dragmae est.
4 cautheriri || 5 callide | 6 anetum | allium | bace | 9apopa-
nacis || 10 storacini|| 13 ypopanacis | 14 unge | 15 baca | 16
» addidi ez M || 17 hec | 24 nostratibus Sarchiani: monstran-
tibus A | 27 dragma
280
Ac DN e
XVIII. Praecantatio ad equos hordiatos sive ad
tortionem, Ápsyrti apopiras ait.
Equus aeluris florinacus orcus cognatos orcus orco pedem
indit. vidi non nego pedem orco, si tortionatus, si hor-
diatus, silassus, si caleatus, si vermigeratus, si vulneratus,
Si marmoratus, si roboratus, si equus non poterit esse.
nocivum quia video orcum, his carminibus istis equis dabo.
remedium. hoe carmen in aurem dextram equo dices:
"semel natus, semel remediatus' et spuis in aurem: re-
mediasti, si frequenter incantaveris.
XX. PELAGONIVS FALERIO SVO AIT
De muris aranei morsu vel de percussu phalan-
gionis aut viperae morsu.
Mus araneus perniciem quam tulerit suo corpore luit.
. nam animal ipsum oleo mersum necatur et cum impu-
iruerit, conteritur eoque medicamine quandoque morsum
muris araneli inlinis; vel si id non est, cyminum conteritur
eoque additur exiguum picis liquidae et» axungiae, ut
lentorem malagmatis habeat: impositum perniciem sub-
movet. vel si antequam tumor discutiatur, in suppurationem
-eonverterit, optimum est ignea lamina collectum resecare
et quiequid vitiosi est inurere atque pice liquida cum
oleo linire.
Est etiam praesens remedium, ne equus morsu muris
aranei contingatur. animal vivum creta figulari circum-
datur, quae cum induruerit, collo pecoris suspenditur. ea
res innoxium pecus a morsu muris aranei praebet.
Item ad morsum muris aranei. mus araneus quanto
1 precantatio | 2 absyrti | 4 nó nego | ordiatus | 7 nocivum
quia vidi (vel video) orcum his Buecheler Mus. Rhen. 45, 333:
Noctuü quia uideor cü iis E | 12 palangionis || 13 uipere || 15 im-
reap. 18 liquide | 24 presens | 25 circundatur que || 27
prebet
10
^ a pi
ον -{-
— MEL.
maior est, tanto maiores imprimit morsus, quanto minor
momorderit, tanto facilius curatur. his autem omnibus
peior est morsus praegnantis muris et manifestus est;
qui tamen facile intelleguntur, si maior tumor in corpore
5 equi appareat. hoc modo succurrendum esse certissimum
est: alio trito cum nitro aut, si nitrum non fuerit, sale
et cymino tumores et morsus suprascriptos confricabis.
si autem tumores inruperint vulnera, posca eadem vulnera
diluis et hordeum combustum et in cinerem redactum
10 vulneribus spargis et nihil aliud feceris, quia magis in-
crescunt vulnera, si alio medicamine curaveris. potionem
sane anethum tritum cum cedria et cum vino dabis.
Item si equum phalangio percusserit, piperis —, 282
pyrethri sem., uvae silvaticae —: singula terito, cum
15 vino faucibus infundito.
tem si vipera aut phalangio aut mus araneus mo- 988
morderit, prodest terram formicarum cum vino faucibus
infundere aut ipsa vulnera confricare. sed et verba reli-
giosa non desint. nam Sol peculiariter dominus equorum .
20invocatus ad medelam adest. quem hoc modo, cum ter-
ram talparum coeperis tollere, invocabis: ictu, Sol divine
calide et frigide, tantum mihi abalienasti. hoc dices et
|. suprascriptam medelam faucibus infunde.
Item si equum in itinere, ubi desunt necessaria, vipera 984
- 25 percusserit, prodest piperis grana XXX cum sext. vini
| veteris per cornu faucibus infundere, aut herbam thy-
mum tritam et datam cum vino prodesse adseverant. |
Item si mus arangus equum momorderit, malvam 985
contusam imponito.
30 Item si equus aut vipera aut ab aliquo noxio ani- 986
mali fuerit percussus, sic curabis: ervi radicem conterito
3 pregnantis 4 intelliguntur | 6 allio | 8 si at ut umo-
res E | 9 diluisset | 12 anetum | 13 spalangio | 14 sem.
yo αϑ' H yo c P|16 —€— || 20 medellam | 21 dece
ptalparum | diuine callide et frigide || 23 medellam || 29 con-
ον T B WEM Tm
ri
tunsam | 30 aut vipera] a* a vipera? | 31 herbi
Loo πων
et in oleo infundito et cum vino veteri impones. sane
hirundinis pullos ore dissipatos locis quibus percussus
est, admoveto et ipsum nidum cum vino veteri tritum
locis ipsis impone.
XXL Potiones vel curae ad colieos vel ad eos 5
qui à faeno malo laeduntur.
PELAGONIVS LVCILIO SVO AIT
287 Colieorum signa non omnibus nota sunt, quia non
dissimilis est passio a ceteris, qui intrinsecus aliquid
dolent, nisi quia maiora tormenta et crebriora in colicis, 10
quam in eardiacis aut in tortionantibus reperimus: cuius
haec signa frequenter agnovimus. primum cum stat, re-
pente concidit, ut adreptum putes; deinde si satis sus-
pensus fuerit, statim subsequitur dolor et iacet nonnun-
quam et cum frigidam acceperit aquam, tremit, sudat, 15
anhelat, aestuat dolore nimio. cui suecurrendum hac
potione Celsus iubet.
288 QCompositio ad colicos. asari Pontici —, petroselini —,
feniculi seminis —, piperis nigri — II, marrubi —,
abrotoni —, anethi scrip. III, ligustici —, centaurii se- 20
minis —, chamaepityis sem., eupatorii scrip. IJIT, pulei
acapni —, rutae —, apii seminis —, zingiberis semun-
ciam, mellis optimi p. II; mel despumas, illa omnia con-
tundis et cernis et melli miscebis, deinde instar magni-
tudinis nucis Abellanae cum aquae tepidae sext. dabis: 25
certissima medela est. sane si dolor perseveraverit, feniculi
seminis coclearia quinque bene trita cum vini sinceri
sed cibarii sext. dabis.
2 hyrundinis | ὅ cholicos || 6 feno mala leduntur || 10 maior |
cholicis | 11 repperimus | 12 hec | cum stat Sarchiami: con-
stat .K | 18 colicehosas ari | ῥέου Ποντικοῦ yo α΄ HPM | 19
πεπέρθωρ, μέλανος yo α΄ HP P | marrubi | 20 aneti | scrip. III]
γράμμα ἕν HP | centauri seis | 21 cameprtis | silpotorium || 22
zingiberis semen E ξιγγιβέρεως τὸ ἥμισυ H P || 28 tepide || 26
medella | 27 cloeliaria | sinceris 8; cibabis
DD. MES SS
Item aliud. clari mellis coclearia quattuor, pollinis 289
turis —, aceti coclearia quinque, vini veteris hem.: haec
simul deteris et dividis potionem ipsam in tres partes
et per triduum non per cornu, sed de ore in os deicis
5 et deambulet sago coopertus.
Item aliud, Emeriti. piperis pro modo et de ventre 990
pulli pellieulam suspensam fumo sieccabis et tritam cum
vino et pipere dabis.
Equum a faeno malo laesum sic intelleges: oculis 991
10 erit incertis et semper micantibus, gradum habebit in-
certum. huie sanguis de matrice detrahendus et debrachio-
landus est et potionandus caricis cum vino decoctis. hor-
deum tamen non dabis, sed potionem duplicem, et iis
uteris quae urinam moveant.
15 XXIL De caudae mobilitate.
Si equus nimium mobilem habuerit caudam, partem 292
superiorem caudae ad vertebram incidito usque ad mediam
commissuram, sed ne praecidas curato. vulnus sanum
cum fuerit, caudam habebit stabilem atque erectam. ii au-
20tem, qui eiusmodi caudas habuerint, plerumque in proba
recusantur.
Si equo cauda defluere coeperit, faeni Graeci semen 293
et lini quod suffieit vino decoquito et cotidie lavato:
cito cauda crescit.
25 XXII Medicamina ad robur.
Robur si in posteriore parte erit, signa haec erunt: 994
crura inter se complicabit, erunt umeri et cervix usque
caput rigida, erunt oculi lacrimantes, sed et caudam rigi-
1 clocliaria | pollinem thuris | 6 piperis] καπέρεως Η͂
καππάρεως M P|?9 feno | lesum | intelligis | 13 his | 14 que ||
17 caude | 18 precidas | 19 hi | 20 in proba Buecheler: in-
proba A improbiSarch. || 22 ceperit feni greci | 22MEDICAMINE
Xo QE
dam habebit. medelis his utere. cervices et lumbos urito
usque ad crura, deinde clauso stabuletur calidissime, ita
ut et carbones sine fumo ponantur. deinde loco supra-
Scripto sale et oleo. perungito per dies septem; inde cum
usta ceciderint, lavato lotio humano et aqua tepida foveto
et pro cibo dato frondem ficulneam et hordei quam pluri-
mum et tritioum aqua maceratum, calidamque praebere
debes ut bibat.
295 Aliud. ante omnia loco calido stet et his utatur:
piperis albi scrip. IL, piperis longi serip. ΠῚ, croci scrp.,
amurrae scrip., haec terito omnia et pastillum facito et
potionem dato per os cum oleo et vino.
296 . ltem aliud. si haec defuerint, farinam triticeam aqua
frigida diluito et offulas facito et dato ieiuno; aquam
moderatam praebeto, ita ut sitiat, ut si potest, febriat,
quia interventu febriculae dissolvitur omne vitium supra-
Scriptum. inde dato fabam solidam; si non habueris, dato
tisanam; si horum nihil profuerit, necessitate cogente
cireum auriculas urito et collum transversis cauteriis.
297; . ltem alia ad frigus vel ad robur unctio. cerae lib.,
resinae terebinthinae — VIII, (opopanacis — II,» me-
dullae cervinae — II, styracis — IIII, bacae lauri se-
lib, olei laurini prout opus fuerit: haec in unum
decoquito in aqua et inde aut in sole calido aut in bal-
neo perfricetur usque ad sanitatem.
298 ^ Ad eundem morbum. turis pollinis selib. vini veteris
quod sufficit.
299 Ad eundem morbum potio. opopanacis — Il, styra-
eis — ΠῚ, gentianae — IIT, mannae croci — Il, vini ve-
teris quod sufficit, simul dato. curabis.
300 . Potio ad robur. picis liquidae — II, bacarum lauri
2 callidissime | 5 usta] ista | litio | 6 ficurneam || 7 pre-
bere | 9 ante omis | callido | 14 offalas | 18 ut 51] fortasse et
$i| 19 Auriculas uriculas | cautheriis | 21 terebentinae | opopa-
nacis — II addidi ex Vegetio | 22 bacas (am bacarum?) | 23 lau-
rini] urini Τὸ irini Veg.|| 26 pollinem || 28 ypopanacis | storacis
Q1
;
ἢ snis
—— máMÀÁ
18
25
30
Zo M —
lib., nitri —, turis pollinis —, panacis radicis —, vini
sext. IL, olei sext.: haec omnia trita vino et oleo miscebis
et dabis.
Item alia potio ad eandem passionem. bacarum lauri 901
5lib, nitri — I, turis —, silis Gallici —, petroselini. —:
haec omnia contusa et cribrata vino et oleo temperabis
tepidamque potionem faucibus infunde; et unctionem fa-
cies huiusmodi: bacarum lauri lib. IT, picis liquidae lib.,
panacis radicis — I, turis pollinis selib.,, vini veteris
10 sext. IT, olei sext.: haec permixta sole tepido perungito.
$i nihil profuerit, caput adurito et pelle lanata caput con-
tegito.
XXIIIL Ad eos qui sanguinem meiant aut cacant
. aut per nares emittunt aut vomunt aut si san-
—15guis nimius per venam percussam exierit et con-
h tineri non potest.
PELAGONIVS ARZYGIO SVO
Frequenter equos, etiam cum sani sunt, nimius san- 802
guis nocet. interdum enim cum copia sanguinis erit qua-
-20 cunque, erumpit et profluit, quod ut ne accidat in gene-
roso eustodiemus; frequentius etiam attenuati et miseri
equi urina sanguis est: sed hic aut nimio ascensu aut
labore ponderis aut itineris, ille otio et nimia pinguedine.
quod cum acciderit, his curari convenit. si otiosus equus
25 aut pinguis urinam sanguinem fecerit, sanguis de ma-
trice detrahendus est et potionandus est lacte caprino,
amulo, ovis III et herbae urceolariae suco, attenuato
autem sanguinem detrahere contrarium est.
| 1lib.] yo α΄ M | nitri —] νίτρου ματρονικίου yo c M |
| panacis radicis —] ypopanacis radicem ὦ πάνακος ῥέξης yo
— « M |92 trita] ita | 5 lib.] yo σ΄ M | 6 cótunsa | 9 radicé |
Butt amem mm cin
polliné | 10 permista | 17 ARZIGIO .& &ocímo H ἀρσίπω P
᾿Δρσιγίῳ M | 18 equos] equis Sarchiani || 23 pinguidine | 27 or-
ciolariae
dida. uec
908 . Item potio ad ipsos certissima. tracanthi sem. in vino
infundes, opii scrp. IIII, styracis scrp. III, nucleos
pineos CCX: haec simul deteris diutissime et magnitu-
dinem nucis Abellanae cum vini sext. per cornu faucibus
infundes per dies septem. hoc etiam et hominibus prodest
fabae magnitudinem cum ovo dedisse.
904 . Item si sanguinem reiecerit, prodest genestae sucum
cum vino dare aut porri sucum «cum» lixivo et oleo
faucibus infundere.
905 . Item si sanguis per nares fluxerit, linteolum et lanam
combures et per fistellam in nares exsufflas.
906 Si equis spuma per os fluxerit cibique fastidium sus-
tinuerint, rosmarinum in aqua infunde et inde os foveto,
addito et folia lentisci.
907 Item aliud Columellae. si sanguis per nares fluxerit,
perieulum adfert; quod reprimitur infuso naribus viridis
coriandri suco.
908 . Ad eos qui sanguinem meiant aut cacant, Flori. san-
guis de palato mittendus est et asphodeli radicem cum
-vini sucidi sext. II deteris diligenter et farinam tri-
liceam diligenter cernis, rossyriacum in aqua diu decoquis
et commixta omnia diligenter per os faucibus infundes;
sane non multum ambulet. praeterea ventrem aqua et
nitro perfundis, similiter et faenum et hordeum. rursus
si per nares fluit sanguis, aqua satis frigida caput ipsius
fovebis adiuncto in aqua modico sale.
909 . Item ad eos qui sanguinem vomunt. absinthium, spicam
nardi in caccabo novo in aqua decoques et potionas.
910 . Item si sanguis nimius per venam percussam perruperit.
ostieinum conterito minute et apponito in plagam; aut
8i defuerit, stercus ipsius equi fluentibus venis admoveto,
aut si perseveraverit, urito subtiliter propter nervos.
2 στροβίλια ἀρυϑμῶν ιβ΄ H στροβίλια ἀριϑμῶ (B P | * rei-
cerit prodeest geneste | 12 equos spumam per os luxerint (for-
tasse spumae — fluxerint) | 17 coliandri|| 19 asfodeli | 23 pre-
terea | 24 fenum || 30 hosticinum | minute | aut] au
ἧς T—
eo
0
Lc n —
Item aliter. floccum tomenti intinetum oleo venae 811
admoveto aut assem ligneum in vena, de qua sanguis
fluit, deponis et ligas. praesens remedium est.
XXV. De vulneribus vel de emplastris.
5 Si in dorso uleus erit, tithymallum cum melle et 819
nitro uvaque passa simul levigatis et ervo molito, mixtis
uteris.
Item si vulneribus pili nati fuerint et cicatricem coire 818
non siverint, cancrum et uvam passam silvaticam, levigata
i0in aceto fervescant et ulceri imponito; vel rossyriacum
(cum? satureia et sale hammoniaco simul levigato et
melle mixto decoquito. prodest.
Medicamina ad omnia vulnera. turis serp., aluminis 314
Scrp., sevi bubuli scerp. VIIL, olei cedrini acetabulum,
15 0lei communis hem. dimidiam, cerae quod sufficit. sane
eum crusta eauterii ceciderint, tithymallum cum-melle et
nitro unguis; si autem citius vulnus sanare volueris,
chamaeleontis radieinam combustam vulneribus sparges.
si vulnus putruerit, hellebori nigri scrp. II teris et eum
20 oleo cedrino uteris.
Ad omnia vulnera. ervum siccum frigito et tunsum816
cribrato; ante tamen calida vulnera fomenta et sic pul-
verem mitte.
Àd omnem tumorem. cretam cimoliam, (oleum) Hi- 316
235 spanum cum aceto permisce, turis pollinis — IIIIL, bulbos
iritos, cocleas tritas simul misce et tumentibus locis admo-
veto. si hiems fuerit, calidum imponito, si aestas, frigidum.
Si equus vulnus chironium habuerit, 510 curabis: bras- 817
sicae aridae radicem, cupressi pilulas, porrum sectivum,
3 depones | ligans | 5 dorsum | tithymallum] Titü Malliü E
iritum allium Sarchiani | 6 herbo | mistis || 9 sinerent || 12 misto |
16 crusta cauteri | Tità Mallii | 18 chameleontis | 19 Melle-
bori [ 21 herbum | 24 (oleum) Hispanum] hispanam ἢ ἐλαίῳ
ozávo HP | 21 hiemps | callidum | 28 huit | 29 aride
Inu, Pelagonius. 1
M 5o Me
auripipmentum melle decoquito et omnia permixta vul-
neribus imponito.
918 . Malagma. cerae lib. KIII», resinae frictae lib. IIT, olei
p. III, spumae argenti lib. III: omnia pariter permixta, uteris.
919 — Malagma ad combusturam. corticem mali aqua coquis 5
et imponis: miraberis.
920 ^ Compositio malagmae. cerae Punieae — VI, iunipiri
nigri — III, pieis durae lib, bacarum lauri — IIII, re-
sinae frixae — VI, piperis —, laseris — II, turis mas-
culi — IL, olei puri — VII, olei cyprini — II: haec omnia 10
cocta in aqua frigida coire patieris, οὖ cum in modum
ceroti fuerit factum, articulo imponis.
921 Malagma ad nervorum dolorem vel tumorem. cerae
lib, medullae cervinae — VI, murrae — III, pulveris
cocliaria II pariter mixta coquis et uteris. 15
399 . Causticum calidum. spumae argenti lib, nitri — III,
hammoniaci — VI, misy — III, lepidae Cypriae — VI,
resinae frictae — VI, cerae lib, aeris usti — III, cerus-
sae — VI, olei sext.
898 Compositio caustici. picis durae lib., resinae frictae 20
Xlib.», resinae scabialis lib., picis Brittiae «lib.», opopa-
nacis lib, galbani —, propolis —, castorei —, sulphuris
vivi —, guttae hammoniacae (—», murrae tiroglitis —,
styracis —, turis masculi —, bituminis Afri —, cerae
lib. medullae cervinae — II, hyssopi — ΠῚ, colophonii —, 38
panacis radicis (—5: haee omnia mollissimis carbonibus
decoquis et cum necesse fuerit uteris.
394 . Compositio traumatica ad omnem apertam ungulam
confirmandam. chalciten, aloen, misy, aeruginem, aes
ustum: haee tunsa melle permisces et aceto temperabis. 30
1 auripimtü | permista | 3 «III» restitui ex .H.P | fricte E
ἄφρας ΗΡ | 4 permista | 8 dure | 9 frixe | 14 myrre | 17 ham-
moniachi | mysi | Cypriae] ciprini || 18 resine | aerisusti] aesisti [20
dure | 21 ypopanacis || 22 popolis | 23 gutte | mirre | 24 &cgca-
του ᾿Ιουδαϊκῆς yo ἕξ κηροῦ yo ἕξ HP || 25 ysopi | colofoni || 26
radicem || 27 decoqueris .R! (er litt. delevit Polit.)| 28 apertam
Sarchiani: aperti || 29 calciten | misy] nisi | esusti
agas
L0 PNE τ
Item alia. mellis —, aeruginis quod sufficit; mel326
decoquis et eum frigidum fuerit, tunc ei aeruginem mittis
et acetum modice et sic imponis.
Malagma. cerae lib. IIT, olei p. III, spumae argenti 326
5lib. IIT: omnia pariter permixta, uteris.
Pastilh ad omne genus valetudinis. iris Illyricae —, 327
aristolochiae longae (—-»5, gentianae —, argivi —, murrae —,
pulveris cicereulae —, hyssopi —, ari Galliei —, spieae
Indieae —, abrotoni —, crocomagmae (—», turbisci —,
10 petroselini —, seminis apii —: haec omnia tunsa et cri-
brata cum vino et melle et piperis granis L, dabis sin-
gulis animalibus terna cocliaria per triduum.
Ad ulcus omne medicamentum. murrae {--- II, mellis 898
cyathos IL, absinthii — ΤΙ, absinthium tundito, oleum et
15 ceram coquito; cum coxeris, frigidum fiat et sic absin-
thium mitte et subigito, ut ceteris misceatur, in panno
impone per triduum et dolori satis prodest.
Anacollema ad articulos et ad gambas et ad aquatilia. 829
galbani lib., styraecis lib., bidellae lib., meconii lib., ru-
20 bricae lib., resinae terebinthinae lib., simulae p. IIIL, men-
tae selib: haee decocta et tepida suprascriptis vitiis
alligato. !
Anacollema ad armos. croci selib., turis pollinis selib., 880
rubrieae Afrae selib., siliginis floris hem., bulbos Afros
235 n. XX, cocleas Afras n. XX, mentae selib.: haec omnia
contundes et cum aceto quod sufficit temperabis.
Anacollema frigidum. croci selib., turis pollinis selib., 991
rubrieae selib, bulborum Afrorum selib.; coclearum Afra-
rum Selib, simulae hem., mentae, aceti quod sufficit.
30 Anacollema ad armos sive ad lumbos equorum. simulae 982
scrp. IL, turis pollinis lib., ova gallinacea III, sed album
1 eruginis | 2 eruginem || 4 spame || 5 permista || 6 ualitu-
dinis | 7 longe | myrre | 8 ysopi|| 9 crocidragmàá || 10 api || 13
σμύρνης yo s' M || 14 absinthi | absétiü andito || 15 absentiü || 18
anacollem | cambas || 19 Delle | rubice || 20 terebintinae | 23 ana-
collem ||24 flos | 27 Anacollum Afrigidiü || 28 rubice | bulbos afras |
cocleas afras | 30 anacolles | 31 lib.] yo α΄ HP | óà» τὰ
1*
— 100 —
de ovis proicito et cetera aceto subigito et facito tractam
et sic utere aut in armo aut in lumbis.
933 Compositio liparae. cerussae, spumae argenti — sin-
gulas et oleum et vinum quod sufficit et ita ut singula
diligenter teras. facit et ad colla et ad vulnera supplenda, 5
si caro defuerit.
994 . Ad vulnera id est ad scabiem clausam. aeruginem
Campanam cum aceto decoquis, quamdiu spis(sum vi-
deris», et teris diligenter et uteris.
995 Ad vulnera sordida, quae pataginant. alumen, sed 10
scissum, cum melle decoquis ad lentos carbones et vul-
neribus imponis et cum coquis, ne ebulliat observabis.
996 Emplastrum viride. cerae lib., olei cyprini — VIIII,
olei myrtini p. IL s., adipis anserinae — 1I, oesypi — ll,
aeruginis — III, galbani — III, resinae terebinthinae — II, 15
turis pollinis — II: haec omnia in càccabo decoques et
cum necesse fuerit uteris.
991 Fomentatio ad omnes tumores sive duritias. hibiscum
vino decoquis et conteris cum axungia et sic uteris, aut
herbam Sabinam tritam cum rosacio decoque. 3 20
938 QCompositio emplastri. nitri po. IIIT, bituminis Iudaici
p. III, aeris usti p. III, cymini p. III, feclae p. II, nitri
floris p. IL aeris floris lib., silphii lib, sulphuris vivi lib.,
axungiae p. II.
939 Emplastrum alio genere. aeruginis selib., aeris usti 25
selb., feclae selb., nitri selib., salis hammoniaci selib.,
veratri nigri selib., bituminis selib., axungiae selib., chal-
canthi selib.
ὠχρὰ δύο H | 1 fractam | 7 eruginem | 8 quamdiu spissum
videris] quam dinespis (awt diuespis)|| 12 inponis | 18 cere
14 oesypi| isopi E οἰσύπου pd ba eruginis | terebentinae
17 polliné — II Ι ἀλεύρου τὸ ἀρκοῦν HP | 21 iudeici || 22
aesistis | cumini || 23 flos | flos | silpi | 24 axungie || 25 eruginis |
aesisti|| 26 nitri] νέτρου κεκαυμένου PH | 21 uerati | axungia
selib. .& ἀξουγγίου λέτραν μίαν HP | caleanü X χαλβά-
vns HP
— 101 —
Compositio emplastri. cadmiae «selib.», aeris usti selib., 840
aeruginis selib., bituminis Iudaici selib., veratri nigri selib.,
feclae selib. [— VIII], salis hammoniaci selib., nitri selib.,
axungiae selib.
5 Emplastri compositio. rhododaphnes selib., feclae selib., 841
bituminis selib — II, sulphuris vivi selib., aeris usti
selib, aphronitri floris selib., nitri floris selib., axungiae
selib., euphorbii selib., hyssopi p. V, gentianae p. IL, herbae
vettonicae lib., panacis radicis selib, marrubii Pontici
10 selib., costi selib., aristolochiae rotundae selib., styracis p. II,
opopanacis Afrae selib., trixaginis selib., rutae silvaticae
seminis selib. petroselini Macedonici selib., acori Pontici
selib., mellis p. IIII.
Medicaminis traumatici compositio. chaleitis lib., misy 842
15 lib, aeruginis — IIT, stercoris columbini lib., aceti serp. II,
mellis — IÍIIL decoquis et sic uteris.
Traumaticum aromaticum. floris spumae p. Il, resinae 348
terebinthinae lib. galbani lib., turis pollinis p. II, violae
p. II, resinae Colophoniae p. II, styracis p. IL, opopanacis
20 lib, propolis lib, misy lib, visci lib. s.
Compositio spodii. auripigmenti hem., calcis vivae — V, 844
chartae combustae quod satis erit.
Compositio liparae. spumae argenti — VI, cerussae — I, 84
vini sext. s. olei lib. et — III.
25 Item aliter. spumae argenti, cerussae partem, turis 946
masculi, olei, croci et mellis boni: omnia cum aequo
modo conteris.
1 camniae aesitii | 2 eruginis | iudeici | uerati | 8 hamo-
niaci| 4 axungia || 5 rododafnis | feclae] fiscle sive fifele || 6
sulphur vivum | aesitii| 7 afronitri | 8 euforun | isopi||9 vec-
ionicae | pannacis radicem | marrubi | 11 ypopanacis | trexogo-
nis | 12 machedonici || 14 chalchitis | mysi || 15 eruginis || 17 flori
spume || 18 terebentinae || 19 stiracis | ypopanacis || 20 mysi || 21
auripigmétis hem || 22 carthe cóbuste | 28 spume
-- 102 —
XXVI. Medicaàmina ad seabiem quaecumque in
pecore nasci potest.
947 . Peecus cum scabiaverit, non statim curari debet, ne
res periculo superveniatur et in morbum se convertat.
postea sane cum iam eruperit scabies, sanguinabis eum
iuxta genua et de coxis vel de gambis et sie uteris isto
medicamine: asphaltum et sulphur vivum et picem liquidam
et butyrum et quod Graeci dicunt γλοιὸν παιδικόν, haec
omnia aequis ponderibus simul deteris et inde totum cor-
cod.B pus perlinas. sane diutissime teris et bene, et sic [linas
ἐδ in sole.
948 — Aliud. acetum acre xoi γλοιὸν παιδικόν et picis liquidae
modicum et cedriam, omnia simul decoque et cum fervet,
peniculum in fuste ligato et sic linas totum corpus. sane
prius lotio humano calidam ceommisces et inde, priusquam
inducas medicamentum, lavas corpus pecori et sic ungues
in sole.
849 Aliud. asphaltum et sulphur aequaliter conteris et
adiunges olei modicum et perungues. sane in sole ungatur.
850 Aliud. adipem porcinam cum pice et cera aequaliter
resolvis et sulphur cum oleo calido deteris et omnia
supradicta commisces et cum calet perungues.
$51 . Aliud. adipis porcinae libram, cerae semunciam, sul-
4 periculoso preueniatur || 5 eum] fortasse equum || 6 iam-
bis|| 7 asphaltum at] asf E asfalta e Politianus in margine ||
8 TQOYONTTAIAMIKON (praeterea in marg. mamw Politiani
TàYONTIA'AKON) | 10 linias R | 12 aliud] ad scabiem B | καὶ
γλοιὸν παιδικόν] ROITAYUNITIAIAN B. (ultima littera N. potius
quam U, Eichenfeldius legerat vaitayuniti . . . .) KAITAYON-
TTAIGIKON | 13 cedriae B | decoquis .& | ferbet B || 14 et]
om. R|linas] udas B | sane lotio humano calido priusquam
ind. med. B || 16 unges EK || 18 asfaltum B.E | sulfur B | equa-
liter | conteris et] et om. B | 19 perunges X | sane ei un-
gatur om. B | 20 aliud] item B | et om. E | equaliter E || 21 so-
luis B | sulfur B | callido E | teres B || 22 supra adiuncta .E
perungues] inlinas uel perungis E || 238 aliud] ad scabiem B
[y
0
-- 108 —
phuris — ΠῚ, bituminis —, olei selibram, picis liquidae
cyathos II]: quae conterenda sunt conterito et permisceto
omnia et coquito let ita perunguito]. | Bf.81"
Item aliud. cerae selib., adipis porcinae lib., picis 852
5liquidae cyathos IIIT, olei selib., sulphuris — II, bitumi-
nis —: haec coquito et equum perfricato, usque dum
Sanguis exierit. inde perunguito semel in die.
Item [aliud. otii veteris faecis scrip. I, stercoris 358
suilli selib., faecis olei heminam, sulphuris — III, picis
10liquidae cyathos IIT: haec omnia coquito, ut liquida sint,
et calido loco perunguito equum semel in die usque ad
sanitatem.
Item aliud. bituminis p. IT, sulphuris vivi selib., cerae 854
lib, turis mannae selib. teris et commisces in oleo, in
αὖ quo ante bullierit anchusae fasciculus unus, et sole ca-
lido ungues. sine sole non habet medicamentum virtutem
nec effectum.
]tem aliud. in stabulo hordeum quod nascitur quasi855
Spiea nigra contundes et misces olei cyprini quod sufficit,
20 et tepidum sole calido perungues.
Item aliud. ranas in aqua coques et colliges unctum 356
ipsarum et commisces] lenticulam et adipem et oleum et
tepefactum perungis.
Ad scabiem. cucumeris silvatici radices lavas et pinsas 857
85 et in caccabo novo cum oleo quantum sufficit decoquis
et uteris.
Ttem aliter. sulphur cum vino candido decoques et uteris. 858
adipis porcinae libram] adipes porcinos libra B adipis lib. E |
semunciam] € B sem. KE | sulfuris B | 1 bituminis —]
om. B | selibram] S B selib. &|2cyatos B cyat. E | 3 perun-
gues B | 352 om. B | 4 porcine | 5 cyat.|| 8 lotei BE | fa-
eies B | scrip. I B. scrip. E | stercus suillum Κα || 9 facies B |
sulfuris B | 10 cyatos III B cyat. 1Π| E κυάϑους τρεῖς HP||
13 aliud om. B |sulfurisS B | cerae lib. türis mannae selib.
om. B | 14 teres E | 15 ancusae fasciculum unum B || 16 un-
gis E | sine] sane si B | 18 Item aliud] aliter B | in stabulo hor-
deum] tibium hordeu-s (m cras.) E | 20 et om. B | perun-
ges EK | 21 aliud om. B | colligis E
-- 104 —
$59 . litem aliud salutare remedium in initiis adeps vituli
marini, sed si iam inveteraverit, vehementioribus opus est
remediis. propter quod bitumen cum sulphure et atroci
piee liquida axungia veteri mixta pari pondere coquuntur
atque ea compositione curatur, ita ut prius scabies ferro 5
erasa perluatur urina hominis.
960 . Item aliud. picis liquidae sext., sevi caprini p. II,
cerae lib., aluminis scissi lib, sulphuris vivi lib. s.; in
unum .decoquis et ante equum scabie laborantem aqua
salsa lavabis. hoc per triduum uti debebis; certum re- 10
medium est.
961 Item aliud apopiras. folia rhododaphnes cum oleo
coques addita pice liquida cum cera. certissimum reme-
dium est.
362 Item ad seabiem. ranam rubetam occide et cum vino 15
et aqua in sartagine decoque eiusque suco ungito; vel
pice cum melle sulphureque et vini faecibus veterrimis
et stereore ovillo commixtis contra pilum fíricato; vel
sulphuris, cedriae, turis pollinis, aristolochiae, nitri unciis
binis in singula iumenta, picis liquidae selib., olei sext. II, 20
aceti heminis ternis coneoctis contra pilum ungito, prius
strigilibus aut testis exasperato corpus equi; vel harun-
dines combures et priusquam in favilam persolvantur
sublatas pinsas vel conteres cribroque tenui cernes et
ita oleo miscebis contraque pilum iumentum unguis. 25
XXVIL | Ad lethargos.
PELAGONIVS FESTIANO SVO
968 Seripsisti mihi equos tuos gravissimo vitio vexari,
nam et adseverasti et frequenter iacere et semper dor-
mire ae propterea nec cibum eapere et consequenter 30
macilentos videri. passio haee gravis est et observanda
3 remediü | attroci|| 4 coguntur || ὁ perlauatur | 9 scabie ἢ
12 rododafnes | 17 fecibus | 18 cornistis | 19 pollinem || 22
testes | 24 cibroque | 81 macillentos | hec
— 105 —
ne accidat. quae si evenerit, medelae quas scribimus ad-
hibeantur. nam hune morbum peritissimi huiusce artis
mulomedici lethargum appellant. equum si lethargum
videris, facies molliter stabulari, ita ut paleis aut stra-
5 minibus stabula consternantur, et frequenter manu exci-
- tetur, ne dormiat. prodest etiam et frequens deambulatio,
sed si ante quattuor pedes (in» fomentum de aceto et
sale et furfuribus de tritico miseris; tune eadem ipsa
potio, quae recipit in se furfures triticeos, sales et poscae
10 sext. II, faucibus infundatur.
Item aliud Flori herbam Artemisiam tunsam (cum) 864
oleo et modico lixivo dabis per cornu.
Item potio ad lethargos Optati. primum est ut le-9365
thargum hordeo abstineas praebendo fabae solidae sext.;
15 tune sanguinem de cervice detrahe, inde his medicaminibus
potionabis. acori Pontici — III, calami Syriatiei p. V,
spieae nardi Indicae (— V», eapparis radicis — V, tunsa
et cribrata una miscebis et cocliaria III in sext. aquae
tepidae dabis, et cum coeperit adaquari, aquam tepidam
20 praebebis, sed non multam ne avide bibat. sane assidue
aut flagello aut voce excitari debet, ut paulatim vitium
diligentia elimetur.
XXVIIL Potiones (omnes» et omni tempore
necessariae. Bf4i
:; . [Pulvis omni potioni anteferendus. gentianam, aristo- 966
lochiam, murram, baecas lauri, rasuram eboris aequis pon-
deribus in pulverem rediges, de quo potionabis contra
omnes morbos sic. decoques in vino iunci radices et mar-
1 que | medelle | 8 appellante cum || 9 que | triticeas salis ||
11 μετὰ ἐλαίου H | 16 acori Pontici] acripontici E ó£ov Πον-
τικοῦ HP | p. V| yo ε΄ HP | 17 indice | radicem || 19 cepe-
rit| 22 diligentiae limetur | 25 om»«bus potionibus B | gen-
tianae aristolochiae B | 26 murram] muree B myrrá RE |
bacas] uacarum JB | rasuram eboris] rasuraeborix BB rasuram
aeboris E | 27 redigis B | 28 sic om. B | radices B radi-
cem R ῥίξας HP
-- 106 -“--
rubium, colas ipsum vinum et adiuncto pulveris cocleare
uno pleno potionas per triduum. si febriunt pecora, in
aqna decognis iunci radieem et apium, colas, adiungis
. pulveris cocleare et mellis modicum, ut sit aqua mulsa,
et sic potionas per triduum. contra venena autem pul-
veris plus quam cocleare cum vini sextario et olei he-
mina deicis per triduum.
367 . Potio quadrigaria id est pulvis tracanthi —, ογ-
Bf4rmini —, petroselini —, [uettonicae lib., saxifragae — I,
casiae fistulae — I, iris Illyrieae —, meliloti —, radicis
absinthii Syriaci —, hyssopi fasciculos II, euphorbii —,
mannae turis — l,l zingiberis —, murrae —, folii —,
gentianae —, herbae Sabinae —, [piperis — I, turis
masculi —, costi —, sertulae Campanae —, opopana-
cis — I, spicae] Indicae —, schoenuanthus —, hammo-
niaci —, cinnami —, abrotoni —, radicis panacis —,
seminis rutae —, strobilos minutos virides XXV, nuclei — V,
glycyrrhizae {--- δ. haee omnia contusa et cribrata ser-
vabis et cum necesse fuerit vino permixta dabis.
868 Potio glutinosa. murrae — II, olei — II, cymini — II,
tracanthi — VI, croci — I, tepida cum vino dabis.
$69 . Pulvis quadrigarius. acori Pontici —, murrae — III,
1 ipsut B | adiunctum B | puluere E | cocliarium unum B
cocliare uno E | plxnum B om. E| 3 decoques B | radicem B
radices E ῥίξαν M | appium B | adiunges B | 4 coclxare B
cocliare E | 5 autem] au*« B at E | 6 cocliare BE |
hemxnam Β || 7 per triduum] per dies III mac .. B (ἐπὶ ἡμέρας
γ΄. χρῶ δὲ ὡς μεγαλοφυεστάτῳ βοηϑήματι M) | 8 trachantbi |
ormini||9 uettonicae lib. B brettonice — E βεττονικῆς yo
ς΄ Η (γοὲξ P) | saxifragi — E. σαρκοφάγου yo α΄ HP || 10 cassiae
liloti —] om. B melli loti — E | radicis absinthii Syriaci —]
om. BHP radices absinthi syriaci — JE | 11 ysopi BE | II]
duos B | euphorbii —] euphorb. B euforbi — E | 12 manne E
mirre || 13 herbae Sabinae —] περδικίου βοτάνης λίτραν α' HP
turis masc. —] om. BH || 14 sertulae B sardae E | ypopa-
nacis E || 16 spicis E | scyrmáthos || 16 habrotoni | apopanacis E
(om. H) | 17 semen | 18glycyrize E yAvxooí£ov yo α΄ H | con-
tunsa | 20 myrre | ormini E! (cf. 367) | 21 τραγακάνϑης yo
β΄ HP|22 ponti | myrrae
— 1071 —
piperis sem., erocomagmae — II, gentianae — II, folii — II,
iris Illyricae — III, hyssopi —, malabathri — II, cen-
taureae —, costi — II, styracis — II, sceordii — II, sili
Pontici — II.
5 Potio hiemalis. in uno eapite. croci, costi, petroselini 870
is Macedonici, murrae, turis masculi, tracanthi, trixaginis,
vettonicae, cumini Alexandrini, croci mannae, piperis (—»
singulas singulis capitibus, vino et oleo quod sufficit adiunc-
lis ovis permisces cum suco tisanae; adiungis etiam pal-
10 mulas XXV, bulbos XXV, ecaricas XXV, caprinos adipes,
catulum brevem, quem madefactum ex aqua et percolatum
diligenter suprascriptis adiungis; addito olei quod sufficit
et omnia rursus permixta diligenter per cornu animalibus
infundes.
15 Potio aestiva. in eapitibus quattuor. tracanthi — IT,971
ecrocomagmae — II, abrotoni — II, cardamomi — II,
glaucii — II, petroselini — II, zingiberis —: haec omnia
permixta rosato per cornu dabis. addis etiam porrum
sectivum, porelacae quod sufficit, arum Gallicum, ova
20 quattuor, apium, olei quod sufficit, uvas passas enucleatas:
temperabis simul et dabis.
[Potio equis intrinsecus laborantibus aut qui morbo 372
lemptantur. et ii qui siccas nares habent, facile curantur
hae potione. tisanae sucum, defriti cyat. II per triduum
25 dabis; postea decoctam «facies sic»: hyssopi — III, pal-
mulas XX, rutae viridis fasciculos II, fabae et faeni Graeci
cyat. VI; universa cum aqua caelesti decoque et tepefacta
dabis. |
Potio omni tempore faciens. in singulis capitibus. 958
30 costi —, meliloti —, hyssopi 5100] —, iris Illyrieae —,
1 crocomagmae — [1] croci dragmas Il ἢ — xooxoucyguo-
τος yó β΄ HP |? illiricae | ysopi | malabatri | centaure || 3 sto-
racis | scordeum | sili pontici E ἅλατος ποντικοῦ HP|5 hye-
malis | 6 macedomici | fraxaginis | 7 mannam || 8. capitis || 15
estiua | 16 crocidragmas — II | cardamoni | 17 glauci || 22
ef. 396 | 24 hec | 25 isopi|| 26 greci| 27 cum| οὔ in | 30 mel-
liloti | ysopi | illirice
-- 108 —
aristolochiae —, Cmurrae» troglitis —, laseris —, dra-
conteae ——, centaureae —, iunci (—», gentianae —,
Spieae nardi —, spicae [— | Celtieae —, folii —: haecomnia
tundis et cernis et facis pulverem, cui commiscees si
potionem facis aestivam, croci —, tracanthi — III, mellis 5
quod sufficit, vini veteris sext. VI, crocum «in» vino in-
fundes, tracanthum in aqua calida; sin autem potionem
facis hiemalem, omnibus suprascriptis adiungis piperis
triti — III et sic per cornu dabis.
974 . Item potio aestiva. croci — infundes in vino, tra- 10
canthi — III infundes in aqua calida et teris simul dili-
genter; quibus adiungis porrum virginem et apium viride
et iterum in se diligenter teris; quibus commisces por-
claeae sucum et lac caprinum, ova, oleum rosacium,
mellis — III et passi sext. et vini veteris quod sufficiat,
et dabis per cornu triduum.
9:5 Item alia potio, herbacium. buütyri —, mellis lib.,
axungiae veteris selib., dactylos XV, uvae passae sext.
bulbos n. X, lini seminis tunsi hem., faeni Graeci tunsi
hem., ari Gallici quod sufficiat, croci —, tracanthi — III: 20
haec omnia simul trita commisces cum melle et ovis et
oleo et passo sufficiente et dabis per triduum.
916 . Potio Apsyrti. hyssopi — Il, rosacii —, costi —,
malabathri-.— II, petroselini Macedoniei —, croci (—), tra-
canthi —, piperis albi —, turis (—), murrae (— . 25
937: Item alia ad cholera eadem Apsyrti. vini veteris
sext. III, olei boni sext., mellis sext., piperis albi —, ova XII.
918 Potio hiemalis simplex. vini veteris sext. olei selib.,
piperis —, rutae viridis — VI, tracanthi — VI, mellis — VI,
ova quot volueris et passi quod sufficit. 30
μ
ὅ
1 deine δ | 4 cernes | 5 κρόκου yo α΄ τραγακάνϑης τὸ
ἴσον H | 7 callida | 8 hyemalem | 11, aquam calidam | 13
pelace | 15 μέλιτος yo ó' HP|passi | 17 buturi | lib.
yo «' H | 18 axungia | selib.] λίτραν «' HP | dactilos XV
φοίνικας ἀριϑμῷ ιβ΄ HP| 19 seminis] semé | greci | 22 passu ||
23 absyrthi ysopi | rosaci | 24 malabarathri | 25 myrre || 26 co-
lera (colerá .E')| absyrthi | 28 hyemalis | 29 πηγάνου χλωροῦ
70 τ΄’ HP (sed Veg. uncias VI) | 30 quod
— 109 —
Potio ad omnia. tisanae sext, faeni Graeci sext, be-879
larum fascem I, caricas XX, olei p. IL, lactis asinini quo-
liens potionaveris sext. I.
Potio refrigeratoria. vini veteris sext, olei summi880
5 Sselib., mellis selib., ova quot volueris, aquae frigidae quod
sufficiat.
Item ala. mannae turis scrp. cum vino candido tepe- 881
facto per narem sinistram mittes.
Potio equis tussientibus. abrotoni selib, hyssopi Cre- 382
10 tei selib, opii p. X unius, rutae p. X assis, fii —,
costi — Il, spicae nardi — II, panacis radicis —.
Pastilli compositio. seminis cinnami —, murrae (—» II, 888
turis masculi — II, piperis albi — II, spicae nardi — II,
Schoenuanthus — II, piperis nigri —, casiae — lI, car-
15 damomi sem., limniadis semunciam, castorei semunciam,
mellis Attici lib, croci — II.
Calefactio. resinae terebinthinae, resinae frixae, resinae 984
asclosae, resinae pityinae, cerae, medullae cervinae, olei
lentiscini, olei laurini, galbani, opopanacis: haec omnia
20 moderatis ponderibus in ollam missa ad lentos. carbones
decoquis et facies calefactionem, quae cum se strinxerit,
pecoribus et renes et frontem confricabis.
Potio omni tempore necessaria, faciens et ad febres.9385
nuclei sext., uvae passae sext., dactylos XX, folia apii
25 sufficienter: omnia simul diligenter teres, quibus bene
iritis adiungis passi sext. n. III, vini veteris sext. V et
Sie deicis per triduum.
Item alia calefactio. resinae asclosae — IIII, resi- 886
nae frixae — IIIL, hyssopi — 1I, cerae — II, medullae
30 cervinae —, opopanacis sem., galbani sem., olei laurini
5 quot] quod | 9 habrothoni | ysopi | 11 spice | radicem ||
12 compositi semen | myrrae | 18 nardi — JR wi videtur
(— I R!)|14 scoemáthos | eassiae | cardamoni sem. limniadis
semé castorei semen || 16 lib.] λίτρας ε΄ H | 17 terebentinae|
18 osclosae | pytienae | 19 ypopanacis | 24 dactilos | appii |
28 calefactiore | 29 ysopi | 30 ypopanacis
--Ῥ 10 —
selib. olei lentiscini lib. s., olei simplicis 110.: haec omnia
simul missa in caccabum resolvis ad. lentos carbones, ut
omnia se diligenter commisceant, et facis medicamen, quod
cum se astrinxerit, ipso uteris et pecoribus renes hieme
et frontem perunguito. facit et ad homines, qui ex frigore
nervorum ischiada patiuntur. nihil autem sic hieme pe-
coribus frigus excludit, nisi ut subinde conditum per cornu
accipiant.
987 Hieme sane cum coliculos pecoribus dabis, a pridie
eos diligenter discoque et fac pastillos et in oleo et sale
irito et petroselino (et? cymino pridie facis manere et
988 alia die sic dabis, ut sentiant condituram. axungiam sane
hieme cum dabis, da cum alio et pice liquida: vehementer
omnibus intrinsecus vitiis prodest. aestate autem axungiam
dabis in melle et butyro et porros dabis in oleo rosacio
et sale trito.
989 . Potio ad febres interaneas. rosam teres diligenter et
infusum in oxymeli tracanthum superadicies et teres diu-
tissime et dabis per cornu diebus quinque. sane die
exacta sanguinem ei post potionem emittes.
990 | Compositio pulveris quadrigarii. cinnami, spicae Syriaeae
vel Indieae, croci Siculi, murrae troglitis, schoeni, piperis
nigri piperis longi, xylocinnami, casiae, vettonicae, casiae
nigrae, trixaginis, folii, nardi, lentisci, cepae Indicae, acori
Pontici meu, turis masculi, iris Illyrieae, piperis albi, [in
alio] calami Syriaci, asari Pontici, gentianae [et camistri,
Bf40]aseris Pontici, [gentianae], petroselini aridi, casiae fistulae:
omnia prout volueris aequis ponderibus tunsa et cribrata,
uteris.
991 QConfectio arteriacae. murrae troglitis — IIIT, schoeni
4 asirinserit | hyeme | 5 ad homines] ad omib, AE ἐπὶ
ἀνθρώποις HP | ὁ schiadam | hyeme | 9 hyeme | 13 hyeme | 17
IntereRaneas | 18 oxymelli | 21 cynnami | syrriace || 22 mirre |
scoeni EK σχοινάνϑης HP | 23 xylo cynami | caássiae nigrae
trixogonis | 24 acori] ἀγαρικοῦ ἀγρίου H | 25 meum (intell.
μήουλ) | illirieae | 26 siriaci| 27 cassiae B.E | 28 uoles E | equis
B|30 myrre E | troglites .B | schoeni — [Π] scynu — III 8
20
— 111 —
— III, cinnami — V, piperis albi — V, piperis nigri — IIII,
casiae — IIIs., resinae Colophoniae — V, aristolochiae — IIII,
acori — IIL bacarum lauri — III.
Item arteriaca ad tussem. murrae — III, piperis — III, 392
5]lini seminis fricti lib, uvae passae sext, nasturcii
sext., mellis sext, nuclei sext.:: deeoques et arida
contundes et melli miscebis. cum dare volueris, globulos
facies in modum nucis et in os per dies octo deicis.
curasti. ;
i9 — ltem aliter. murrae — III, cinnami — s., croci — III, 998
turis masculi — IIII, nardi Syriaci — IIIIL, resinae tere-
binthinae — ΠῚ, piperis albi — IIII, uvae] hammo-
niacae — IIII, foli nardi — II, [tracanthi lib., mellis Pf 49
Atitiei lib: arida contundes et cernes et melli miscebis.
15[panacem myrram aequis ponderibus levigata omnia cum
vino per narem infunduntur.]
Potio ad omnia interaneorum vitia: butyrum, mel,994
opopanacem, murram aequis ponderibus, levigata omnia
cum vino per narem infunduntur.
30 Potio aestivalis. hormini seminis heminam, petroselini 395
heminam, murrae sext. 1, sil Gallici sext. I, abrotoni hem.,
scoeni — II Τὸ «oóxov cyoívov ἄνϑος (ἄνθους P) ἀνὰ yo
y HP|1 piperis nigri -- V E|2 cassiae BRE | — 1Π s.] yo
τὸ ἥμισυ HP | colofoniae B colophonie X | aristolociae B
8acoriB asari.R &xógov HP | — III B. — III E. yo y' HP
4 item arteriacá ad tussem .& aliud B | myrre KE | σμύρνης
yo v' HP | 5 seminis fricti lib. E. semen frixü lib. 1 .B | sext.1.B |
nasturei BE | 6 sext. I B | mellis sext. om. BH | nuclei
sext. I B | 6arida] cera B cetera E | 7 mel B | globolos E ||
8 octo] VIII B | 9 curasti om. E | 10 Item aliter] aliud B | cin-
nami — 1I B cyüami — s. AR κινναμώμου yo «s' H | 11
iuris masculi — 1III] turis masculi — ΠῚ .B turis — ΠῚ .E
λιβάνου ἄρρενος yo ós' H | syriatici E |terebe ..... B te-
rebentinae A | 12albi —III 8 | uuue E | 13folium | tracanti (aut
iraganti) libra B | 14 actici A |libra.B lib. E | contundis et
cernis A | melle B | 17 interanea B | buturum B | 18 panacem
myrram E | equis po. omnia levigata B || 20 horminis K | se-
men B sem EK | 21 myrre E | sext. I B. sext. E | gallicum
hem. .K (ξέστην α΄ HP)|abrotoni hem.] om. BHP
-- 112 —
api seminis heminam, schoeni — III, teris et colas et
cum aqua mulsa faucibus infundis. .
396 . Potio equis intrinsecus laborantibus aut qui morbo
lemptantur. et ii qui siecas nares habent, facile curantur
hae potione: tisanae sucum, defriti cyathos II per triduum
dabis. postea decoctam facies sie: hyssopi — ΠῚ, palmulas
Bf38'n. XX, rutae viridis] fasces II, fabae et faeni Grael[ci
cyathos VI, universa cum aqua caelesti decoque et tepe-
facta dabis [per triduum.]
897 Potio ad apostaticos. buxi folia et sambuci et cedri
aut cicutae coques ex aqua et colatum bene potionabis:
obdormiet et lethen daemonis sui accipiet, si tamen
soporabitur, ut facile suscitari et ambulare sine vitio
possit; vel si caleitrosus fuerit, ipsa potione uteris adiecta
aqua frigida ad umbilieum. erit remedium certissimum.
398 Potio ad dolores omnes. pulverem lateris vetustiorem,
resinae terebinthinae — I, (ἢ aqua calida dabis. hoec
de experimento est. |
399 . Item alia. bacas lauri, alium purgatum, murram cum
vino candido per nares dabis.
400 . Alia. herbam quael heraclea et panacea dicitur, teres
cum vino veteri et dabis.
1api semen B | schoeni|scyni.B scoeni.R σχοινάνϑης HP |
teres B | 2 infundes B | B aut] uel B | 4 iis £ hn B (1 Esupra
372) | habent] habent bneé .E (rectius swpra) | 5 thisanae B |
defritiqqatos (defritiei ciatos Jchenfeld) duos B (cyatos R)|| 6
facies sic om. 1 | ysopi — II.B isopi — ΠῚ ὑσσώπου yo Q' M ||
7 n. om. E | rutae viridis] p» uiridis B | greci E || 8 quia-
tos B | decoque om. Τὸ hoc loco, habet supra 372 | tepefac-
tum JE (swpra tepefacta)||9 per triduum om. BM et R supra ||
10 sabuci J£ | cedri] cedr?9 B cedriae E | 11 coque B | et
eolatum] eolatum B οὐ colata Τὸ | 12 ordomietletem B ob-
dormiet et lethe Τὸ | demonis JE | accipit E | sic E || 18 so-
poraueris B soborabitur JE | 185 certissimum remediu B | 16
omnes dolores B | pulverem lateris] puluerelateris.B puluerem
teris EK | 17 terebentinae BE | 18 de et est om. E | 19 item
om. B | bacecas B Ὀδοῶ KE | aleum B | myrrá E | 20 ca-
lido B | dabis per nares B | 21 alia] item B | herba quae B
herba que E | hereclea
μ᾿
0
20
-- 113 —
Bf.38
[Compositio pastilli simplicis sed summi. panacis ra-401
dicem et pollinem triticeam aequis ponderibus tunsa et
cribrata vino subigito veteri et facito pastilos et in
potionem dato. si perfrixerit aut vulnus fuerit intrin-
5 secus, sanabitur.
Potio ad eos quibus pulmones in cursu rumpuntur 402
vel os quibus male olet. spicae nardi, croci, murrae,
costi, schoeni, casiae fistulae, piperis albi uncias singulas,
eisque ervum molitum pro modo miscebis. quae levigata
10 et cribrata melli admixta diluta per narem sinistram in-
funduntur. priusquam potionem des, absinthio et nitro
cum melle et posca os defricabis.] quibusdam etiam pul- 408
mones rumpuntur in cursum coactis aut crebrius tussien-
tibus. hos quidam os transvorasse putant, quod et cibum
15 et aquam avidius appetunt et purulenta reddunt. datur
his potio: crocum, casia, nardum, murra, cinnamomum
pari pondere trita et permixta omnia cum vini nigri co-
tula una. si ea defuerint, ervi moliti et permixti vino et
aquae calidae tantundem dabis.
20 XXVIII. De rabie vel de cursu lunae vel de
insania vel de paralytico.
Solet insania equum tenere, qui praesepium frangit 404
seque morsu lacerat impetumque in homines facit, auri-
culis micat, oculis est arrectis et splendidis, spumas agit.
?5 eum cum diligentia constringito et sanguinem de cervice
et cruribus detrahito clausumque in tenebris contineto,
donee cibum modice appetat. cum erit patiens, cicutae
acetabulum levigatae ex aquae cotula per os infundito et
2 pollinis triticeae E | 3 in om. B || 6 ad eos wsque olet
om. R|* myrrae E|S8 scyni B | cassiae B.E | unciae singu-
lae B. — singulas E | 9 herbum BE | miscetur B | que A ||
10 dilutum B | infunditur EK | 11 des] de B | absentio B ab-
sintio E | 12 cum om. B | os] eos E. (στόμα H) | 18 rompuntur |
cursu | 14 quidem | 15 appetant | 16 cassia | myrra cyna-
momu | 17 permixtà | 18 herbi | permisti | 22 presepium ||
24 migat || 28 leuigate ex aqua
Inw, Pelagonius. 8
— 114 —
lanata pelle caput contegito, aut rutam tritam super
caput imponito calideque stabuletur.
405 . Ad equum apiosum. primum omnium loco tenebroso
Stet et mollibus cibis recreandus et hac potione sanandus:
apii viridis fasciculum tritum, mellis — IIII, nasturcii 5
BfS3?'iriti cyath. ITI, haec simul cum vino [faucibus infundito;
quod si parum profuerit ista potio, caput aduratur, unc-
tionibus calidis perunguatur, quas ad robur ostendimus.
eollyrio sane oculos inunguito.
406 ^ Potio ad apiosos. primum de temporibus sanguis de- 10
trahendus est, deinde potio haec adhibenda: semen apii,
Spieae nardi, petroselini Macedonici, laetucae semen, papa-
veris semen cum aqua mulsa permixta omnia dabis diebus
quinque caputque eius pellieula oleo madefacta cooperies.
certissima ae manifestissima potio. 15
407 . Item potio ad equum rabidum. bacas lauri purgatas
et oleum teris in vino candido et per narem deicis.
408 . Ad cardiacos. cardiacum autem intellegimus 510: si
terrae caput impegerit, sil frequenter sibi ilia mordieus
Bf39adpetierit, si stans sudaverit, si fas[tidium sustinuerit, 20
curandus sic: sinapi et laser in modum fabae, mellis ace-
tabula IT, tantundem et aquae calidae, aceti cyathos ΠῚ
in unum contere et potiona, et diu deambulet viridemque
cibum praebebis aegro pecori, et cum sanum fuerit, venae
1 lanata Veg.: inlita | 3 appiosum | 5 nasturci | 6 cyath II]
κύαϑον ἕνα, οἴνου λευκοῦ κυάϑους Q' H wt lacuna statuenda
Sit | * quod si] quae si B que 81 KE | profuerit ista potio]
fuerit usta post B | capud B| 8 callidis perungatur E | quas]
quod B | 9 collirio E | inungito .& | 10 appiosum E | primo B |
emittendus B | 11 api BE | 12 lactucae sem AR | papaueris
sem om. B | 13 permista A | 14 capudque B | coperies B ||
15 ac om. E | manifesta .& | 16 item om. B | rapidum Z | 17
teres ER | calido B | 18 ad cardiacos] CXLVIIL . .... B |
cardiecum JB | intelligimus .E | sic om. B | 19 terrae caput] est
in terra capud B | inpegerit B impigenrt AK | 20 tidium cu-
randus si sustinuerit sinapi B || 21synapi.E | acetabula dua J ||
22 cyatos B cyath. E | 23 uno B | contere et] conteres A |
diu om. B | 24 sanus .B
-- 115 —
cervicis laxandae sunt et de posterioribus sanguis mittendus
est, ut perpetua sanitas perseveret.
Item in paralytico signa haec sunt: labra prava οὐ 409
dissoluta, lingua passione ipsa moritur, oculus unus minor
5fit, auris una deiecta. curatio huius talis est. labra sca-
rifabis, unctionibus iis uteris, quae recipiunt in se olei
veteris selibram, bituminis selibram, resinae aeronalis
selibram, hammoniaci sex]tantem, galbani —, propolis —,
mannae selib, medullae cervinae —, cerae selib omnia
10 decoquis et uteris.
XXX. (Oculorum curae omnes.»
Oculare ad percussum. murrae troglitis sem., eroci 410
p. X unius, turis maseuli p. X unius, piperis albi p. X
unius, salis fusci p. X unius, conteres una et decoques
15 mulso et addis mellis p. III et uteris.
Alio genere. vini duleissimi sext., albamenta ovo- 411
rum [—] HH, olei {-- III una commisce et sic utere.
certissima medela est.
Epiphoras sie curabis: sanguinem infra oculum de- 412
20 trahes, inungues melle optimo usque ad sanitatem.
Oculare ad cieatrices diseutiendas. spicae nardi — s., 418
salis hammoniaci — III, hyssopi — Ili, cadmiae sem.,
piperis — s, conteris et uteris.
Oculare ad album etiam hominum. testas sepiarum 414
25 combures et in mollissimum cinerem rediges. hune melle
commixto oculo clauso in modum cataplasmatis super-
1 sangui emittendus B τέ videtur | 2 est] om. B et R|3
CXLVIIII in paraletyco B | hec E | 4 unus oculus Β | 5 die-
iecta KE | scarifabis B scarifa EK | 6 his BE | quae] q. E | 7?
resinae eronalis B eronalis resinae E | 8 ammoniaci sextarios
sex B ἀμμωνιακοῦ λίτραν μίαν H ἁμμωνιακοῦ λίτραν ἃ P | 12
myrrae | sem E yo α΄ H | 16 sext.] S γ΄ M | 18 medella |
19 epifora || 229 ysopi | ὑσσώπου γὺ ιβ’ M | camniae | 23 zezé-
osog yo «' M | 24 separum
8*
-- 16 —.
impones et omnem absterget alborem. hoc ex polyphilis
Turanius v. c. expertum esse firmavit.
415 . Cilium iumentum si ruperit, sic curabis: fibulas dabis
ei mannam cum ovo imponis. certissimum est.
. * . í ο .
416 Oculare epiphorae iumentis. murrae p. X unius, cor-
. o . . . . o .
codili stercoris p. X unius, salis hammoniaci p. X, sepiae
ossis p. s, mellis Attici cyathos Il: haec omnia con-
tundito.
417 Oculare ad lippitudines equorum. murrae scrip. VI,
croci scrp. Vl, corcodili stercoris sem.
418 Oculare ad percussum. corcodili stercus, mel Atticum,
medullam cervinam aequis ponderibus.
419 . Oculare ad album equorum. | sepiae marinae os ra-
dito scrip. X, croci scrip., hammoniaci scrip., murrae
troglitis scrip. II, corcodili stercoris scrip. II.
420 ^ Oculare aliud ad album. balsami —, murrae —, cad-
miae Cypriae —, croci —, spieae nardi — II, pompho-
lygis — Ils, piperis albi — II, mellis Attici sem.,
asparagi radicis sem., vini veteris scrp. II, vini Falerni
serp. [—] II, turis masculi serp. II, aleyonii — V, aquae
fluvialis unc. II.
421 Oculare ad cicatrices. balsami — II, piperis longi — II,
murrae — ll, turis masculi — II, [cummi — II, medullae
de pedibus berbecinis, ari Gallici, feniculi, mellis acapni,
ovü cyathos quod ceperit. in alio sic. turis masculi — II]
ossis sepiae — II, (mellis? Attiei — II, piperis albi — II:
haec omnia conteres et utere.
492 ^ Oculare ad recentem percussum. croci — I, murrae — I,
1 polyfiois | 2 Turanius v. c. scripsi: euranius uc Τὸ (R*
hune exaraverat, quod JPolitiamus correxit ita huie) | esse] ee
deletum videtur manw Politiani | 3 cilicium | 8 epifore iumtis
myrrae | corcodilli stercus | 7 os | 9 myrrae | 10 corcodilli
stercus | 11 corcodilli | 13 marine | 14 myrrae || 15 corcodilli
stercus | 16 mirre | 17 ponfolycis | 19 sparagi radices | 23
myrre | 26 ossa | 28 mirre
10
15
— 117 —
turis masculi — III, cummi — II, medullam de pedibus
berbecinis, ari Gallici, feniculi, mellis acapni, ovorum,
cyathos quod ceperit.
Collyrium nardinum. opopanacis scrp. — IIII, νἱο- 498
5186 — II, T pontoclitae sem., spicae nardi sem., casiae
sem., croci Siculi sem. sepl. VIII, murrae sem., olei s.
5001. VIII, piperis albi scpl. VI, cummi sepl. V.
Collyrium tripuxinum. balsami — 1I, croci — II,494
murrae (—» 1l, salis Hispani — III, lepidos — IIII,
10 ossis sepiae — II, aphronitri (—», aleyonii —, mellis
Aitiei —.
Collyrium rubrum. hyssopi — Il, croci sem. scrp. VIII, 495
piperis albi — II, murrae — II, turis masculi — 1l,
cummi — Il, olei — II, cinnami — Il.
15 Oculare authenticum faciens ad magnam lippitudinem. 496
murrae troglitis sem., turis masculi — II, croci Siculi — 1I,
lepidos Cypriae — II, aeris usti — ll: teres simul et
cernes, tunc econsparges aqua caelesti et vino Falerno,
mellis Attici adicies quod sufficit. reponis in pyxide vitrea
30 οὐ cum necesse fuerit uteris. certissima cura est (et»
facilis.
Ad omnem dolorem et lippitudinem oculare viatorium 427
certissimum, quod vincat et melius sit ab omnibus collyriis
et ab omnibus compositionibus: spinae albae sucum vino
25 veteri eadem mensura commisceto et sic utere.
Oeulare ad albores sive ad glaucomata. vini Aminei 428
sext. IIT, gari floris sext, mellis — III: haec omnia de-
coque et sie utere.
Oculare ad oculorum infirmitates inter initia. rutae 429
30 scrp. III, turis masculi scrp. IIII, stercoris columbini
2 ouü (u£ supra 421) | 4 ypopanacis | 5 — | 6 myrre ||
8 collirium | 9 myrre | salis Hispani] salis sani ἅλατος M
(salis spani Veg. cod. Corb.) || 10 os | feronitri | aleyoni | 12
ysopl | κρόκου yo ς΄ M || 13 myrrae | 14 cummi] cumini E
κόμμεως Μ || 16 myrre | iuris | 17 aeris usti] aesiti || 18 uinino || 25
mensurá cómiseito ἢ 26 áminei | 27 sext. III1] ξέστας τρεῖς HP |
flos || 30 stercus columbinum
— 118 —
serp. IIII, murrae scrp. IIII, olei scrp. IIIT, mellis scrp. ΠΗ͂,
croci serp. IIITI, olei rosacii sep. ΠῚ vel quod satis est.
480 — Ad emolitum. glutis taurinae, bituminis sem., siliginis
floris quod satis est.
481 . Collyrium magnum. aeris usti aeruginis, salis aequis
ponderibus et aceti quod sufficiat.
432 Collyrium certissimum. alii —, aleyonii —, croci sem.,
piperis albi —, piperis longi —, herbae Sabinae —, turis
polinis —, murrae (—»: teres diligenter singula et
cribro minutissime cernes, inde mellis sext. misces.
488 Si equus oculum vexaverit, lanam cum oleo rosacio
et ovo gallinaceo intra oculum mittes, supra spongiam
impones et ligabis, altera die de faeno Graeco, sed cocto,
cum lana fomentabis. iterum lanam cum. suprascriptis
impones, et ubi melius valere coeperit, collyrio inungis.
434 . Oculus equo si eanceraverit, ne periculum mortis ad-
ferat, sic equum curabis. ervum molitum cum oleo ro-
58.010 et ovo intromittes, et cum purgaveris vulnus, melle
Attico inungis, ut vulnus claudat. sanabitur.
495 ^ Adalbuginem. folia de hedera masticato et in oculum
per triduum spuito.
496 ^ Ad albuginem. sandaracae — Il, sepiae ossis com-
busti — IIII, piperis albi —, salis hammoniaci — Il.
facit et ad percussum.
497 Cicatriees oculorum ieiuna saliva et sale defricatae
extenuantur vel cum sale trita sepiae testa vel semine
agrestis sinapis pinsito et per linteum super oculum
expresso, omnisque dolor oculorum inunctionem cum melle
acapno desiderat, vel si id non est utique thymino.
certe si horum nihil est, cortex vetustae taurinae com-
bustus et in pulverem redactus, in oculos missus cura
certissima est.
1myrrae || 4 flos | 5 aesiti eruginis || 7 alei E ἐλαίου H PM |
aleyoni [| 9 pollinem | 10 melle | 13 inpones greco | 15 in-
pones | 16 eancrauit | 17 herbum | 18 intremittes | purgaueris]
curaueris (correxi ex .H et Veg.)| 20 massucato | 29 sepie os
combustum | 25 defriato | 26 trito | 29 vel si] uulsi
10
--Ῥ 119 —
Collyrium certissimum. murrae serp. III, eroci serp. IIT, 498
turis masculi scrp. IIT, piperis albi serp. IIT, opii scrp. II,
piperis nigri scrp. II, balsami serp. IL, mellis Attici selib.
Ad pereussum oculum. rutam cum melle summo 439
5 tritam in oculum infundito.
Aliud. solum veteris gallicae comburis et in pulverem 440
redigis et cum melle Hyblaeo pinna perungito.
Ad vulnus oculi murram, crocum, schoenuanthos 441
conterito, melle addito inungito.
19 . Ad suffusionem [oculi vel] oculorum. in calido loco 442
ante omnia stabuletur et abstineatur (hordeo»; furfuribus
sane solis et paleis sustentabitur. farinae hordeaciae hem.,
tritici pollinis hem., aquae mulsae sext. I, turis pollinis
sext. I, resinae frixae (unc. D», ova II vino decoque et
15 tepefactum super oculos imponito et omnem faciem alli-
gato. unam noctem cum eodem medicamine maneat, post
noctem detrahito et suprascriptis cibariis fociletur. quarto
tamen die oculos melle Attico inungito et per naàres in-
serta fistula in oculos sufflato.
20 Ad album oculi. nitri spumam, murram troglitem, os 443
Sepiae combustum, pannum combustum, cum melle Attico
permisce et inunge, et si tempus exegerit, adde et cani-
num fungum.
Ad album quod recens duxerit. oleum rosacium cum 444
35 ovis et lana mollissima oculis imponis. prius tamen san-
guinem de vena, quae sub oculo est, detrahe.
8i subito oculus intumuerit, spongiam aceto made- 445
factam oculo imponito et alligato.
1 myrre|| 2 piperis E! pip A | 7 ybleo | 8 myrram | 10
callido | 11 omnis | ἀπεχέσϑω τῶν κριϑῶν H| 12 farine hor-
deacie | 13 pollinem | 14 δητίνης yo α΄ H ῥβιτίνης [5 ἃ P] 18
inserata | 20 spuma, myrram troglitite | 21 sepie | 25 in-
ponis | 28 inponito
446
447
448
— 120 —
XXXL Compositio malagmae.
Cerae selib, spumae argenti selib., olei p. V, resinae
po. II, hammoniaci unc. II, galbani unc. 1l, opopanacis — II,
murrae —- Il, [olei — IL] turis — IL, vinum quod sufficit.
Item aliud. galbani lib. sem., hammoniaci lib. sem., 5
turis pollinis «lib. sem.», medullae cervinae lib. sem.,
violae lib. sem., opopanacis lib., hyssopi lib., resinae tere-
binthinae lib., adipis taurinae lib., olei laurini lib., iris
Ilyrieae lib. aristolochiae sem.
&oot *
. rit et ex ipsis tuberculis corpus turget et fistu- 10
lam faciet, Tcaetas tunc et oculi ingravescunt, aures
deiectae erunt; rursum isto ordine curetur. quocunque in
loco tubera se ostenderint, statim cauterio usque ad vivum
persequenda sunt, ut fistula illa cauterium sentiat. quae
fistula si est tanquam cucurbita viridis et quamcunque 15
melotidem vel spathomelen miseris, ibit per ipsam fistulam
nec dolorem equus sentiet, ure sicca usque ad vivum
et de penna cauteri eundem locum circumceidito. et
optandum est ut potius priora equi ab istis tuberculis
et ab ipsa passione teneantur, quia facilius priora persequi; 20
quae posteriora tenuerit, sine spe est. eandem ergo
fistulam linteolis oleo et aceto maceratis farciri implerique
oportet, usta lotio lavari et axungia ungi. in eeteris loeis
impones fomentum, quod aut rumpat aut spargat, cuiusque
fomenti compositio talis est. acetum et aqua aequis 25
2 λιϑαργύρου λίτραν μίαν H | 8 hamoniaci | ypopanacis |
4 myrrae || 5 hamoniaci || 6 pollinem || 7 ypopanacis | isopi | tere-
bentinae || 10 ritet | 13 cautherio | 14 cautherium || 15 si] sic
quacunque | 16 spathomelem | 17 sentiet ure] sentierit ture |
18 cautheri | 19 priora Sarchiami: prior E | 20 prior | 21
quae]Q .R mam si comi. Sarchiani | 24 inpones | cuiusque] an
cuius? | 25 aquam
-- 121 —
partibus eum resina liquefactis farinae hordeaciae subi-
gitur, ut sit in modum ceataplasmae, quod calidum locis
admovendum estin die bis. sana [ne] si usta erunt et pura
et cieatricem remiserint, malagmate isto uti convenit. lycii 449
5 aridi p. IIII, pilulae cupressi p. IIII, axungiae p. ΠΗ,
resinae frixae lib., absinthii tunsi 110.: quae tundenda
erunt tundito, quae cribranda cribrato. potiones sane eidem
morbo congruas cotidie rantequam ut tunc praebebis, id
est aut pulverem to diapente aut alias potiones quae sunt
10 morbis necessariae.
Ad tussem. cum frequenter tussientibus equis multis 450
remediis subvenire voluerim, adhibitis etiam potionibus,
nihilo magis vitium tussis perseveraret, multis experimentis
vix comprehensum est nullam utilem tamque necessariam
15 tussi esse quam istam potionem, quae infra scripta est,
quam per triduum vel per dies quinque per cornu dabis.
itaque uni equo potionem fabae fresae sext. coquis et
cum cocta fuerit, in mortario teris, butyri une. III et sevi
hircini unc. II solves ad calorem et cum solutum fuerit,
20 adicies in fabam faeni Graeci (sextarium. quod facies
in caccabo fervere cum aqua et cum coeperit fervere,
primam aquam effundes et aliam adicies usque ad sext. IIII.
addes in eaccabum caricas XX et glycyrrhizae unc. II et
tamdiu facies fervere dum coquitur, (quamdiu» a quattuor
95 sext. aquae sextarii tres remaneant. istam aquam superi-
oribus rebus id est fabae tritae et butyro et sevo hircino
commisces et deteris. quod si spissa fuerit, tantum adicies
passi quantum liquori est necessarium, ut per cornu
possit effundi.
τ:
4 lycii] fici E συκίου H λυκίου PM | 5 pilulas | 6 ab-
senthi | que tondenda | 7 tunditoq; crebranda crebrato | 8
quotidie | 15 quae] que | 18 buturi | 19 hyrcini| 20 adiicies i
fabá feni grecis si quod X (sextarium énserué ex Vegetio) || 21
ceperit || 22 adicis | 23 glycyrigie || 24 dum coquitur quamdiu
a scripsi: dü coquitur ad .K | 25 ista | 26 hyrcino
-- 122 “--
451 . Remedium ad morbum: sive ad umbras expulsandas de
stabulo. magnetis unc., lapidis Solomoniaci — ll, opo-
panacis — I, galbani — I, eastorei — I, bituminis selib.,
sulphuris — I, peucedani selib., resinae terebinthinae
quod vis. | 5
452 Perunctio ad farcimina. vini sext. IIT, olei hem., tri-
lici hem., hordei hem., lactis hem., ervi hem., ciceris,
faseli, cicerculae hem. singulas: omnia in unum decoques
et vino et oleo et aqua et lixivae sext. III, et ad tertias
cum decoxeris, totum corpus perfricabis; et potionabis
vini veteris hem., turis pollinis — II, costi — II, sevi
(caprini» —: haec in unum conteres et aquae mulsae
hem. per triduum potionabis, addito oleo hem., quarto
autem die potionabis vino et oleo, his adicies laseris —,
aristolochiae —, et per triduum potionabis. 15
453 Synchrisma quadrigarum. opopanacis —, castorei — II,
galbani — II, resinae frictae lib. 1, resinae pityinae lib. I,
butyri lib. I, resinae Bruttiae lib. I, axungiae lib. II, olei
cyprini lib. I, olei laurini lib. I, cerae Punicae lib. I.
454. Potio vernalis. costi — II, casiae fistulae — II, spicae 20
Celticae — I, petroselini — II, vettonicae — II, glycyr-
rhizae — II, sampsuchi — II, spicae nardi — I, saxifragae — II,
meliloti — I, iris Illyricae — I, centaureae — I, gen-
tianae — III, aristolochiae longae — II, amormi — Il,
aristolochiae rutundae — I, schoenuanthus — II, asari — I, 5
aloes — IL, murrae — II, panacis radicis — II, dracon-
teae — I, calami aromatiei (—)» II, croci — IIII, tra-
canthi — II, opopanacis — IIII, castorei — IIII, absinthii
Pontici fasciculos n. III. haec potio sufficit pecoribus n. XII.
μ᾿
0
2 magne KR μαγνίτου H μαγνήτου P | ypopanacis E. z&-
vexog HP || 4 terebentinae | 7 herbi | 8 cicereule | 11 polli-
nem | 12 caprini addidi ex H || 16 ypopanacis || 17 pituitae || 19
pumice | 20 cassiae | 21 uettonice | glycirizae | 22 samsuci E
σαμψύχου HP (an sambuci?) | 23 illiricae | centaure | gen-
tiane | 24 amómi | 25 schoeniathos | aseri | 26 aloen | myrrae |
radicem || 28 ypopanacis | absinthi | 29 n. XII recepi ex Vege-
to: N. I R
e 4-4
Ad scabiem in singula capita. olei lib. III facies fer- 455
vere cum radieibus Ὁ briti et radieibus herbae personaciae
eti eum deferbuerit, colas oleum et mittes in [eum] oleum
picis liquidae lib., aceti sext. 1, liquaminis hem., stercoris
5 porcini lib, sulphuris — III, et omnia cum oleo mixta
et tepefacta sie ad solem ungis.
Ad ozaenas. Chii unc. II, mellis — "VI, aceti optimi 456
potionem simul mitte et tere diligenter et exinde ani-
mali, cum de posea prius pedes laveris, linito. curabis.
10 Ad ozaenas vel ragadios de pedibus tollendos. fuli- 457
ginis de coquina sext. I, aceti sext. I, mellis — "VI, sa-
ponis Campani pilas XX. haec omnia pariter tere et veluti
cerotum confice et ad dormiendum animali, cum prius de
posea pedes laveris, loca eadem linire non negleges et si
15 volueris cotidie ambulet et ad noctem curetur. sanabis.
Ad tortiones hoe facito: nomen domini de atramento 458
in ungula pedis dextri prioris scribe et quid sit cui scribis.
remediabis. |
Ad coli dolorem. cocleas Germanas novem sieut supra 459
80 combure, ita αὖ pulverem faciant; cui pulveri misce
piperis grana LXIII, thymi capitella LXIII et tere dili-
genter. post adiunetis vini Siculi 58. I s et ferro igneo
ibi restincto, dabis per triduum ieiuno bibere: curabis.
homini sane, quod animali triduo, diebus novem hane po-
35 tionem dabis; sive homini sive pecori, sic triduo continuo
et intermissis diebus decem dabis alio triduo continuo,
item interpositis aliis diebus decem alio triduo continuo.
curabis, ita ut iam de cetero nunquam aliquid tale patiatur.
Ad tussim viatoriam. cupressi frondes in furno frige 460
30 et pulverem in hordeo dato. certissimum remedium est.
Aliud viatorium. sero cantabri quantum voles in aqua 461
infunde et mane per sabanum cola et da ieiuno ad cornu
unum diurnum. curabis.
7 ozina schi || 9 lauaueris || 10 ozynas || 14linire non negleges
Scripsi: lini negliges XA liniri ne negligas Sarchiami | 15
curretur | 17 pedes | 19 coli scripsi: colli E | supra] s || 24
hac || 25 hominis | pecoris | 26 decim || 29 frige scrips?: fige .R
-- 124 —
462 . Aliud quod Pannonii faciunt. vini Afri ss. VIIII, fabae
fresae sexi. III, laridi pinguis veteris p. VIIII, porros eum
capitibus quindecim, coquis ad tertias et das per triduum.
curabis.
468 Glutinosa ad vulsos animali uni. eupatorü — "VI, 5
iraeanthi — II, zingiberis — VI, croci — I, meliloti — I,
spieae Celtieae — VI, casiae fistulae — II, asari Pon-
tiei — II, amomi — VI, spicae nardi — I, schoeni — III,
foli sem., rosae siccae — "VI, caricas XXV, dactylos XX,
uvae passae sext. I s., faeni Graeci sext. I s., lini seminis 10
sext. I 5., bulbos Megaricos XV, passi sext. II s., sevi
hircini p. I $&, sevi taurini p.I $., acronem porcinum I,
et vinum vetus, et omnia tegas: ad tertias coquis et per
iriduum dabis. curabis. j
464 . Potio hiémalis. croci sem., tracanthi — , pulveris 15
quadrigarii — lI: haee omnia teris diligenter et adiectis
conditi sext. III tepefacis et per cornu animali faucibus
iriduo deicis.
465 . [Item alia potio. tracanthi —, croci scp. VI, opopanacis
scrp. III, pulveris qu&drigarii sext. I, conditi sext. V. 20
466 Potio aestiva. tracanthi — I, croci serp. II, butyri — II,
adipis caprinae — IIII, tisanae sext. I, ova V, defriti
hem., olei rosacii hem., arum Gallicum pro modo: omnia
simul tunsa diligenter mixtaque per triduum cornu fau-
cibus infundes. 25
467 . Ut album de oculo tollas. vini Aminei cocliaria IIII,
mellis cocliaria [ —] IL, liquaminis floris cocliare I: misces
simul et deinde secundo ad diem de penna inunge, ita
ut ipsam pennam intra oculum torqueas, vel tertio ad
diem oculum infrieculato. «certissima medela est. 30
468 Aliter. fundum oenophori vitrei in pulverem mollissi-
2 pingui || 5 glutinos | 6 gengiberis awt gingiberis | 7 cas-
siae | 9 foliis | dactilos | 10 feni greci|| 11 magaricos | 12 hyr-
cini | 19 tracanti | ypopanacis | 20 códitis | 23 rosaci || 29
intro | 30 infrieulato scripsi: infrigolato .& | medella || 31
oenofori
-- 125 —
mum redige et ei per physeterem in pupulam eundem
pulverem sparge et postea melle de penna inungito, ita
ut pennam intra oculum torqueas. curabis.
8i equus tortionatur, hoc facito: fimum bubulum in 469
5 vino solve et ei dato; eurabis. bos si tortionatur, hoc fa-
cito: fimum cabalinum in vino solve et ei per cornu
dato; curabis.
Aspurgantur animalia apud Venetos sic. de axungiae 470
— II facis collyria VIIII et in melle convolve et tria
10 diurna per triduum dato mane. inde confrica et pendeat
hora una, post manducet et sic bibat. hoc facies per
singulos menses, hiemis diebus ternis tantum, axungiam
sane et mel, quale habes, dato.
1 fyseterem (praeterea Politiamus ad marg. scripsit Φυση-
τήρ) | 2 inugito | 8 aspurgantur scr?ps?: absurgiantur EK | caput ||
subscr. COMENTVM ARTIS M€DICINA€ S€V VETCRANACRIAE€"
EXPLICIT PELAGONIORVM SALONINIORVM (secundus versus
scriptus manw Politiani).
FRAGMENTA.
411. | H 26: "AMo. ἐὰν τοὺς ἐμπροσϑίέους ἄρξηται χωλαΐνειν,
αἷμα ἀφαίρει ἀπὸ τῶν ἐμπροσϑίων βραχιόνων᾽ ἐὰν δὲ
τοὺς ὀπισϑίους, ἀπὸ τῶν μηρῶν" ἐὰν δὲ ἕλκῃ τὰς λαγόνας
καὶ τοὺς μυκτῆρας ἀνεωγότας t ἔχῃ; ἀπ᾿ ἀμφοτέρων τῶν κρο-
τάφων. εἶτα κυνάριον ἑπταήμερον ἑψήσας καλῶς καὶ μίξας 5
οὖρον παιδὸς ἀφϑόρου καὶ οἴνου πλῆϑος κοτύλην μίαν
ἐγχυμάτιξε.
4ῦ8 . H 185 (— M 328 - .. 4γ7: Ao. δελφάκιον μετὰ
πτισάνης γαλαϑηνὸν ἑψήσας ἕως ἂν διαλυϑῶσιν αὐτοῦ αἱ
σάρκες. ἐκ τούτου διὰ κέρατος ἐπὶ ἡμέραις τρισὶν ἔγχει. — 10
418 Ἂ4λλο. πηγάνου δεσμὴν μικρὰν, σμύρνης yo β΄, δαφνό-
κοκκα ιε΄, κυμίνου Αἰϑιοπικοῦ yo γ΄, ἐλαίου καλοῦ κοτύλης
τὸ ἥμισυ. συνεψήσας μετὰ οἴνου μέλανος παλαιοῦ ξέστου
ἑνὸς ἐγχυμάτιξε ἐπὶ ἡμέραις τρισίν.
44 Η81 (— M 82 ou^): Πελαγωνίου πρὸς βουλσοὺς ἤτοι 15
περὶ πνευμονίας. χοιρίδιον γαλαϑηνὸν σφάξον παρεστῶτος
ἐκεῖσε ἑτοίμου τοῦ κακουμένου fóov καὶ εὐθέως ζέον τὸ
αἷμα ἔγχει τῇ φάρυγγι αὐτοῦ.
445 ΟΩ 83 φμα΄: Ἕτερον πρὸς πνεύμονα καὶ βουλσούς"
κάλλωσον χοίρειον μετὰ ὕδατος διεψήσας ὥστε γενέσϑαι 20
αὐτὸ εἰς ὁμοιότητα κόλλης, τοῦτο διὰ κέρατος ἐγχυμάτισον.
4:6 4181 (— M 88 guB^): "Alio εἰς τὸ αὐτό. ἀπὸ ξύμης
8 ἕλκη P|4 ἀνεωγότας ἔχη P | 8 4“έλφακιν M | 15 ἤτοι
om. M | 16 ΠΕΡΙΠΝΕΥΜΟΝίας P | lemmató M addit haec
τοῦτο καὶ πρὸς λεπτότητας ποιεῖ ἄκρως | 18 τῇ P] 19 πνευμο-
νίαν M in indice capiwm | 22 lemma in JM hoc exiat πρὸς
βουλσοὺς ἤτοι περὶ πνευμονέας
-- 121 —
σιτίνης, ὅϑεν μέλλει λοιπὸν ἄρτος γένεσϑαι, σφαιρία ποιήσας
μετὰ ἑψήματος τῷ ζώῳ δίδου ἐφ᾽ ἱχαναῖς ἡμέραις, ἕως
ἂν ὑγιάνῃ. ποτίζων δὲ αὐτὸ μέμνησο τῷ ὕδατι μιγνύειν
ἄλευρον. ᾿
ὅ ΗΤῇῖ : (ΞΞ Μ 18 gf): Πρὸς παντοίαν βῆχα διὰ πείρας. 411"
αἰϑάλην καϑαρίως λεάνας καὶ ἐκ ταύτης κοχλιάριον μεστὸν
ἐμβαλὼν εἰς κέρας καὶ οἶνον παλαιὸν συμμίξας ἐπὶ τρισὶν
ἡμέραις ἐγχυμάτιξε.
H 19 en M 80 φκδΎ: Πρὸς βῆχα ἵππων ὅπερ ἀλη- 418"
10 ϑέστατον εἶδον. βοτάνην τὴν λεγομένην λάπαϑον ἑψήσας
ἐπιμελῶς ποίησον σφαιρία καὶ τούτοις πρόσϑες ἔλαιον Ἰσπά-
νιον ὄξος τε ἅμα βαλὼν καὶ κύμινον καὶ ἅλας συμμέτρως
δίδου τῷ ζώῳ., τῇ μὲν πρώτῃ ἡμέρᾳ σφαιρία τρία, τῇ δὲ
δευτέρᾳ δ΄. τῇ τρίτῃ ε΄, καὶ γνώσῃ τὴν τοῦ βοηϑήματος
15 ὠφέλειαν.
à M Τῇ vnx9': Πρὸς βῆχα. χρὴ τοῖς βήσσουσι ζώοις 419"
δίδοσϑανι ὠὰ ξεσϑέντα ἐπὶ ἡμέρας γ΄ εἰς ὄξος ἐμβληϑέντα.
δώσεις δὲ ἐκ τούτων ἕν καϑ᾽ ἑκάστην.
M "7 vqs: Πρὸς βῆχα ὅμοιον. βολβοὺς Μεγαρικούς, 480"
20 χρόκον καὶ σκόρδα Γαλλικὰ καὶ λινόσπερμον, τῆλιν, ἄλευρον
κρίϑινον ὁμοῦ λειώσας καὶ κόψας ποίεε σφαιρίαᾳ. μετὰ
μέλιτος ἢ ὑγροπίσσης δίδου.
H 168 (Ξ-- M 102 quis): Πελαγωνίου πρὸς αὔξησιν 481
τριχῶν. χάρτην ἢ πάπυρον καύσας καὶ μετὰ βουτύρου, συμ-
25 μίξας ἐπίχριε.
H 168 (— M 102 quy): "43Ào πρὸς τρίχωσιν. κυνὸς 482"
κεφαλὴν καύσας, προχρίων τὸν τόπον βουτύρῳ. ἐπίπασσε.
H 169 (— M 102 ww): Πρὸς αὔξησιν τριχῶν ἐν 488"
ὁδοιπορίᾳ. βλάχνον τὴν βοτάνην καύσας κἀκεῖθεν ξηρίον
80 πονήσας καὶ οἴνῳ συμμίξας ἐπίχριε.
M 38 σς΄: Πελαγωνίου πρὸς αὐτό. δακχτυλίδιον σιδη- 484
1 μέλλοι H | 5 πρὸς παντοίαν βῆχα διὰ πείρας M:
ἄλλο HP | 9 ἵππου M in indice capitum | lemma in HP tan-
twm est ἄλλο ἢ 11 πρόϑες H | 19 μαγειρικοὺς M || 20 γάλικα M ||
23 lemma im HP est ἄλλο Πελαγωνίου | 26 ἄλλο om. HM |
τρίχωσιν HP τὸ τριχῶσαι M
485*
486
481
488
-- 128 —
ροῦν ἔχον γλύμμα λέοντος καὶ ἐπάνω ἀστέρα ὑποκάτω τῆς
γούλας κρέμασον καὶ ϑαυμάσεις.
H 248: Ἄλλο. ἐὰν ἡ πύον ἔχον τὸ ϑλάσμα, ἀπο-
χαράξας ὅλην τὴν ὁπλὴν κατὰ βάϑους καὶ τὸν τόπον καλῶς
διανοίξας κατάντλει ὀξυκράτῳ καὶ τὸ τραῦμα ϑεράπευε τῇ
ὑγρᾷ. καὶ στέατι αἰγείῳ καὶ προβατείῳ ἀναχεύσας ξυλοσπογγίῳ
ἐπίχριε καὶ κόπρον ἱππείαν ξηρὰν ἐπάνω ἐπίϑες καὶ ἐπι-
δέσμει. ἕξει γὰρ καλῶς.
H 191 (— M 54 x^): Πελαγωνίου εἰς τὸ αὐτό. βοτάνην
τὴν λεγομένην δοδοδάφνην καὶ ἑτέραν βοτάνην περδίέκιον
τὴν ἐν τοῖς τοίχοις ἤτοι σιδηρῖτιν λαβὼν καὶ ποιήσας δεσμέ-
δια τρία ἀφέψησον εἰς ὄξος δριμὺ καὶ ἔλαιον χυδαῖον μετὰ
ἀφρονίτρου, καὶ μετὰ τὸ ἀφεψῆσαι πρόσμιξον ϑείου ἀπύρου
τὸ ἀρκοῦν καὶ ἐπαλείφων εἰς ἥλιον ἅπαξ τῆς ἡμέρας ϑε-
ραπεύσεις. ;
H 191 (— M 54 va^): "AMo δόκιμον. ἐλαίου ξέστας ἕξ,
κεδρέας ξέστας ἕξ, πίσσης ὑγρᾶς ξέστας ἕξ, ϑείου δραχμὰς
ἕξ, μίσυος τὸ ἴσον, ἀσφάλτου δραχμὰς δύο, κηροῦ δραχμὰς
γ΄, στυπτηρίας σχιστῆς δραχμὰς γ΄, ϑητίνης, νέτρου τὸ ἴσον,
μ᾿
0
15
σταφίδος ἀγρίας δραχμὰς ἕξ, ὄξους ξέστας β΄, συνεψήσας ?0
ἐνάλειψον.
H 49 (— M 65 υβΎ: Πρὸς ὑπόχυσιν φυσικὸν ϑαυμα-
στὸν βοτάνης. νοσσιὰν χελιδόνος καϑελὼν ὥστε μηδὲν τὸ
σύνολον ἐκεῖθεν ἀπολέσϑαι, λαβὲ δὲ τὴν αὐτὴν νοσσιὰν. ἢ
ἐν κόλπῳ, ἢ ἐν στρώματι βάλε ἢ ἐν κόγχῃ E ὕπου βούλει,
καὶ ἐπιβαλὼν ὕδωρ τάραξον καὶ ἀναμίξας ἔασον, ἄχρις οὗ
διηϑισϑῇ. καὶ μετὰ τὸ καταστῆναι δίδου διψῶντι τῷ
ξώῳ πιεῖν ἢ διὰ κέρατος ἐγχυμάτιζε, καὶ παρευϑὺ ϑερα-
στεύσεις. ἱ
3 ϑλᾶσμα H | 4 ὅλην om. H Jl 6 προβατείου H || 9 πρὸς
αὐτό M |16 δόκιμον om. HP || 17.18 3 ἐξ Ῥ s H|180vo0 H B p I
19 ϑιτένης P | 22 πρὸς ὑπόχυσιν φυσικὸν ϑαυμαστὸν βοτάνης M
(φυσικόν in marg. Ser.): πρὸς ὑπόχυσιν φυσικόν P omit to-
tum lemma H || 24 λαβὲ usque στρώματι om. HP | 25 βάλε PM
βάλλε H |ἢ ἐν κόγχῃ 1 ἢ ὅπου βούλει M M: ἐν ἀγγείῳ H P | 26 seq.
τάραξον καὶ τοῦτο διήϑησον καὶ τὸ ἀπήϑημα δίδου διιφῶντι
τῷ ξώῳ πιεῖν ἢ καὶ διὰ κέρατος ἐγχυμάτιξε HP. omissis ceteris ||
21 0169109 5j M
— 129 —
H 50 (— M 66 vw): Βέλτιον δὲ εἰ τὴν ἄκανϑαν 489
καύσας ἀποτεφρώσεις, καὶ μέλι ᾿Δττικὸν ἐπιβαλὼν καὶ ἔλαιον
χρῶ πρὸς πᾶν ὀφθαλμοῦ πάϑος. ἢ πεπέρεως λευκοῦ τὸν
ἴσον σταϑμὸν μετὰ σποδιᾶς λευκῆς ἀκάνϑης καὶ μέλιτος
5 μίξας πτερῷ τὸν ὀφθαλμὸν ἐπίχριε.
Veget. VI, 27, 3: Pelagonius tale collyrium monstrat: 490
pariter oleum, sal, butyrum, resinam, cerussam, opobal-
samum, addito melle deteris atque componis et alternis
diebus inducis usque ad sanitatem.
10 Veget. VI, 14, 2. 8: Pelagonius causticum quod suffu- 491
siones vesicasque siecaret in genibus vel articulis, hac
ratione composuit. cerae Punicae libram, resinae pondera
duo et semis, galbani uncias tres, asphalti ludaici pon-
dera duo, murrae secundariae pondera duo, visci Campani
15 pondera duo, hammoniaci uncias sex, costi uncias sex.
verum cetera decoquis in caccabo fictili novo, quae cum
refrixerint, addis asphaltum et hammoniacum et costum
pro mensura qua scriptum est, tritum ad modum farinae,
et agitabis et iterum coques, ut sit una substantia; quo
20 uteris adversum [venas et] vesicas et suffusiones, quae
nascuntur in genibus aut in tibis aut internodiis aut
in articulis, usque eo ut etiam ossilaginem curare credatur.
Veget. VI, 14, 4: Malagma quoque causticum hac 492
voluit ratione componi. picis pondera duo, cerae pondera
35 duo, galbani uncias tres, resinae libram, adipis taurinae
pondera duo, bidellae uncias septem, turis pollinis uncias
ires, resinae terebinthinae uncias sex, visci pondera duo,
glutis uncias tres.
Η 281 (— M1110x9^): ἴ4λλο μάλαγμα καυστικόν. προ- 498"
1 ἄκανϑα Η [4 ἴσον P ἴσον H | 12 ponticae Corbeiensis ||
14 myrrhae edit. Schneid. | visci Campani p. II recepi ex Corb. ||
15 amoniaci vel armoniaci codéces Veget. | 16 verum etiam
Gothanus | caetera et cacabo edit. Schneid. | 20 venas et om.
Corb.| 21 internodis Corb.|| 22 in om. Corb. | credantur vulgo ||
26 bidellae Gothan.: videllae Corb. bdellii edit. Schneid. | sep-
tem] III Corb. | turis poll. unc. tres om. Corb. | 28 glutis
vulgo: guttae Corb.| 29 ἄλλο om. H|
Iuw, Pelagonius. 9
-- 130 —
πόλεως yo β΄ 5 ,χαλβάνης γ0 α΄, βδελλίου Jo ut δητίνης
λίτραν α΄ yo α΄ , ἀσφάλτου Ἰουδαϊκῆς yo γ΄, πίσσης Βρυτ-
τίας λίτραν α΄, ἁμμωνιακοῦ λίτραν α΄.
494 M 121 OS": "Alo καυστικὸν Φλώρου. ἀσφάλτου
Ἰουδαϊκῆς yo ε΄, προπόλεως ᾿Αττικῆς yo ε΄, βδέλλης Βαβυ- 5
λωνίας yo ς΄, ἰξοῦ δρυΐνου yo δ΄, πίσσης Βρυττίας yo ς΄,
ἐλαίου Κυπρίνου yo β΄, χαλβάνης yo S, μάννης λιβάνου
yo p^ μυελοῦ ἐλαφείου yo γ΄, κηροῦ xe P'apoó λίτρας β΄,
ἁμμωνιακοῦ yo ς΄.
495 M 121 “ξγ΄ (— H 233): Καυστιχὸν πρὸς ὥμους καὶ 10
ἁρμοὺς καὶ κόξας τοῦ Hyusoírov. χαλβάνης yo ἕξ. ἁμμω-
νιακοῦ yo δ΄, πίσσης Βρυττίας γράμματα ε΄, ἀσφάλτου yo δ΄,
ἀψινϑίου yo β΄, βδελλίου, μήκωνος σπέρματος. προπόλεως,
λιβάνου ἀλεύρου, δαφνοκόκκων, ῥητίνης Κολοφωνίας ἀνὰ
yo β΄, δικτάμνου yo ε΄, δητίνης γαστρικῆς yo ε΄, κηροῦ 15
λίτρας B. ᾿
496* ΑΗ 282 (— M 121 930^): ΄4λλο καυστικὸν πρὸς κοξα-
ρίους ᾿ἀψύρτου. χαλβάνης, ὀποπάνακος, μυελοῦ ἐλαφείου,
τερεβινϑίνης, ἁμμωνιακοῦ, βδελλέου, προπόλεως . προκομάγ-
ματος. πίσσης ξηρᾶς, πίσσης ὑγρᾶς, ἀσφάλτου Ἰουδαϊκῆς. 20
ἐλαίου Κυπρίνου, δητίνης ἀφροῦ, τουτέστιν ἀποφυσήματος,
στέατος ταυρείου, κηροῦ ἀνὰ λιτρῶν δύο.
497 M 121 Ὡ ξε΄: Καυστικὸν πρὸς πάντα. χαλβάνης, στύ-
ρακος, πίσσης Βρυττίας, μήκωνος. λιβάνου ἀλεύρου, δαφνί-
δων, ἀσφάλτου ᾿Ιουδαϊκῆς, τερεβινϑίνης, πετροσελίνου Μῖακε- 25
δονικοῦ ἀνὰ yo β΄ ᾿
498" 1] 121 OM. (— H 231 —.M 32 ρμςΎ: Καυστικὸν
πρὸς νεύρων πόνους. χαλβάνης, στύρακος. βδέλλης, λιβάνου
1 ῥιτένης P|?2 yo «' om. H | ἀσφάλτου ᾿Ιουδαϊκῆς Scripsi :
ἀσφάλτου iov M 111 ἀσφάλτου HP Βρυττίας M: βηρυτίας HP |
3 αμμονιαποῦ P (spir. eras.) ἀμμωνιακοῦ HM | 11 ἁρμοὺς PM:
ἁρμονίας H | καὶ κόξας om. M | τοῦ (im capitum indice τὸ)
"Husoízov M: om. HP | ἀμμωνιακοῦ H || 12 βηρυτίας HP | 14
διτίνης P J 15 ϑιτένης, P || 17 ᾿Δψύρτου καυστικὸν πρὸς κοξα-
ρέους H ἄλλο καυστικὸν εἰς κόξας M || 19 ,ἀμμωνιακοῦ H | 21
óuívne P| 229 λιτρῶν P λίτρας H | 27 Ἴ4λλο καυστικὸν P ||
28 βδελλίον HP
— DI —
ἀλεύρου 9 πίσσης Βρυττίας, ἀσφάλτου, ἐπίσης πάντα βαλὼν
καὶ τὰ ξηρὰ λειώσας καὶ τοῖς ὑγροῖς συμμίξας χρῶ.
1281 (— M 32 ρμξγ: Ἅλλο. ἀρσενικοῦ yo α΄, ἀσβέ- 499"
στου yo 5΄, ἰδίως τρίψας καὶ μίξας χρῶ.
s ..H 231 (— M 32 ouq): "AMo. ϑητίνης Κολοφωνίας. ὅ00"
ἀσφάλτου Ἰουδαϊκῆς, ϑείου ἀπύρου, πίσσης νεαρᾶς. κηροῦ
ἴσῳ σταϑμῷ μετὰ στέατος τραγείου συνεψήσας χρῶ.
H 155 (— AM 33 ose $ Πρὸς οἴδησιν ὁ ὀρχέων. κρητάριον ὅ01
μετὰ κόπρου βοείας καὶ xvuívov καὶ ὀξυχράτου λειώσας
10 χρῖξ μέχρε ϑεραπείας.
H 148 (— M 105 ψλεγΎ: "AMo “Πελαγωνίου. συνάγει 502
ἑαυτὸν τῷ παντὶ σώματι, φρίττει τὰ πολλά. λαβὼν οὖν
χαμαιλέοντος δίζαν ἕψησον καὶ ἀποτρίτωσον καὶ ταύτην
μετὰ ὀποπάναχος yo β΄ καὶ οἴνου ξέστου α΄ μίξας διὰ τοῦ
15 ἀριστεροῦ μυκτῆρος ἔγχει.
H 215 (— M 104 44): '4λλο Πελαγωνίου περὶ φϑει- 508
ρῶν xol σκωλήκων τῶν ἐν δαχτυλίῳ ἢ àv γαστρὶ γινομένων.
μόρα ἔνωμα εἰς τὰς κριϑὰς, ἃς ὃ ἵππος ἐσϑίει. σκόρπισον.
πολλοὶ δὲ καὶ τὴν δίζαν τοῦ μόρου ὕδατι ἑἕψήσαντες τὰ
20 περὶ τὴν κοιλίαν καὶ τὸν δακτύλιον ἀπαντλοῦσιν. εἰ δὲ
καὶ τραῦμα ποιήσει. διὰ σιδηρίτιδος βοτάνης καὶ πράσου
χυλοῦ μεμιγμένων ἅλατι καὶ πίσσῃ καὶ ἐλαίῳ καὶ παλαιῷ
ἀξουγγίῳ ϑεραπεύονται.
Μ 104 ψλα΄: Πρὸς ἕλμιγγας. κοριάνδρου σπέρμα φρύξον 504
᾿ 35 ὅσον 4j χεὶρ χωρῆσαι δύναται , καὶ τοῦτο λειώσας μετὰ
ὕδατος χλεαροῦ διὰ κέρατος τῷ λαιμῷ ἐπὶ ἡμέρας γ΄ ἔμβαλε,
ἢ καρδαμώμου σπέρμα λελειωμένον us9' ὕδατος καὶ ταῖς
τοῦ ἵππου φάρυγξι ἐγχεϑὲν τὸ αὐτὸ ποιεῖ.
| M 138 eq': Πελαγωνίου πρὸς và τῶν ζώων κορδυλώ- 505
30 ματα. τὰ τῶν ζώων κορδυλώματα ϑραύσεις τρόπῳ τοιῷδε"
1 βηρυτίας HP | πάντα ἐξ ἴσης τὰ ξηρὰ λειώσας ἐπίβαλε τὰ
τηχτὰ καὶ μίξας χρῶ .M 121 Ι 4γδ ς΄ P|5 Ἄλλο om. H | ῥιτένης P ||
8 lemma, in M. hoc. est ἐὰν ἵππου οἰδήσωσιν ὄρχεις ἢ ἐκταϑῶσιν.
κριτάριον M | 9 βοείου H | 11 lemma in M est Πελαγωνίου ἐὰν
τερηδόνας ἔχῃ ἵππος ] 16 "Alio om. H | lemma 4n M est Πελα-
γωνίου ἐὰν φϑεῖρας ἢ σκώληκας ἐν δακτυλίῳ ἢ γαστρὶ ποιήσῃ |
17 δαχτύλῳ H | 18 εἰς] καὶ H | 28 ἐγχεϑὲν] ἐγχυϑὲν coni. Müller
9*
506
907
$08
— 132 —
iov yo β΄, χαλκίτεως yo β΄, σφέκχλης γράμματα γ΄, καϑε-
ψήσας χρῶ καὶ διαφεύγει τὰ κορδυλώματα.
M 188 ᾳαα΄: AMo. ἄνϑους χαλκίτεως yo β΄, σφέκλης
yo α΄, νίτρου yo β΄, λάσαρος yo β΄, ὄξους δριμέος yo ς΄.
H 22 (— M 22 ξςΎ: Πελαγωνίου πρὸς ἐλεφαντίασιν 5
προπότισμα. τὸ δὲ προπότισμα λαμβάνειν νίτρου yo. α΄,
καστορίου yo β΄, δαφνίδων yo β΄, δέου Ποντικοῦ yo β΄,
πηγάνου yo δύο ἥμισυ. ταῦτα κατ᾽ ἰδίαν κόψας καὶ σήσας
καὶ μετὰ ταῦτα μίξας ἐπιβαλών τε οἴνου χ α΄ καὶ ἐλαίου
yo ἕξ δίδου ἢ διὰ κέρατος ἢ ὡς βούλει. τούτῳ δὲ τῷ βοη- 10
ϑήματι κέχρησο xo9' ἡμέραν ἄχρι τελείας ὑγιείας. στρώμασι
δὲ σκέπε διὰ παντὸς ὥστε εἰ δυνατὸν ἰδροῦν τὸ ζῶον,
ἐπειδὴ τῇ ϑέρμῃ πέφυκε τὸ τοιοῦτο διαλύεσϑαν πάϑος.
M 135 αξϑ' end M 22 o^) Πελαγωνίου προπότισμα
ποιοῦν πρὸς πάντα, ὥστε τὰ ζῶα τάχιον ἀναλαμβάνειν καὶ 15
ὥστε τὰ ἐντὸς σύμπαντα ἀποσμήχειν καὶ ϑεραπεύειν. ποιεῖ
δὲ καὶ πρὸς πᾶν πάϑος καὶ βῆχα παλαιάν" ποιεῖ δὲ καὶ
πρὸς φϑίσιν καὶ βουλσοὺς καὶ περιπνευμονικοὺς καὶ ὅσα
τῶν ἐντός πεπονϑότων. ἡ δὲ κατασχευὴ αὕτη. πτισάνης
5α΄, λινοσπέρμου ἡμίναν α΄, ὠμοῦ ἀρχέντερον χοίρειον ἢ 30
βραχεῖαν α΄, εἰ δὲ μὴ εὐρεϑῇ βφαχεῖα ἢ ἀρχέντερον χοίρειον,
ἐρίφου κεφαλὴν μετὰ τῶν ἀκροναρίων καὶ τῆς χορδῆς. ἔμ-
βαλε ὑσσώπου δεσμὰς β΄, βολβοὺς ιε΄, πηγάνου δεσμὴν α΄,
δαφνοκόκκων χλωρῶν Sc, φοίνικας λ΄, σκόρδων κεφαλὰς
γ΄, στέατος αἰγείου yo ς΄, ,γλήχωνος δεσμὴν α΄, ταῦτα πάντα 25
καϑάρας καὶ συνϑρύψας ἕψει ἐν ὕδατι ἀπὸ κιστέρνης, ἄχρις
οὗ τὰ προειρημένα κρέα κατατακῇ καὶ μόνα τὰ ὀστᾶ ἀπο-
μείνῃ. συνεχέστερον δὲ ὕδωρ ἐπίβαλε, ὥστε μὴ ἐκλυϑῆναι
ἢ λιπαρὸν ποιῆσαι τὸν χυλόν. καὶ μετὰ ταῦτα διηϑήσας
5. 6 ita incipit in H Ρ: Ἄλλο. νέτρου κτλ. || 14.15 "AMo. ὥστε τὰ
ξῶα κτλ. M 223} 17 prius δὲ om. .M 135 | 18 ἤτοι περιπν. AM 38
19 δὲ om. M 48 | 20 λινόσπερμον ἡμίναν α΄ ὠμοῦ ἀρχέντερον
ἢ βραχεῖαν α΄ M 136 "λινοσπέρμου ἢ κινναμώμου ἀρχέντερον
χοίρειον (ín marg. τουτέστι νεωστὶ εὐνουχισϑέντο) ἢ βραχεῖαν
α΄ M 23 | 22 καὶ om. M 23 | 23 ὑσώπου M 136 | δέσμας M 23 |
δέσμην M 23| 26 γλέχωνος M 136 | 26 κινστέρνας M 136 || 21
κρέη M23 ὀστέα M 38 | 238 ἐπίβαλλε M 23
-- 133 —
καὶ προσϑεὶς τραγακάνϑης yo γ΄, ταῦτα εἰς γ΄ ἡμέρας δια-
νεμεῖς. οὕτω δὲ χρῆσϑαι δεῖ᾽ τὴν τραγάκανϑαν πρὸ μιᾶς
ἡμέρας εἰς ὕδωρ ϑερμὸν ἔμβαλε ὥστε καταξζυμῶσαι καὶ
πρόσϑες ἕψήματος $y', τουτέστιν ἕνα xa9' ἡμέραν, ὠὰ
5 ἀριϑμῷ ς΄, ἐλαίου δοδίνου. ταῦτα σύμπαντα μίξας ἅμα
νηστιχὸν τὸ ζῶον προπότιξζε.
H 162 (— M 31 919^): 4λλο πρὸς ἄρϑρα κεχαλασμένα ὅ09"
καὶ ὑδατίδας. ἀλόην, σμύρναν, μάνναν, πίσσαν Bovrríav,
πάντα ἕν ταὐτῷ λεάνας ἐπίβαλλε καὶ σίτινον ἄλευρον προσ-
10 μίσγων καὶ τῶν ὠῶν τὸ λευκὸν, ἔπειτα ἀναλάμβανε καὶ χρῶ
κατὰ τῶν ἄρϑρων ἐπιδήσας χάρτῃ ἐπιμελῶς καὶ μετά τινας
ἡμέρας λύσας πάλιν τὸ αὐτὸ βοήϑημα προσάγων ϑεράπευε.
H 163: Ἄ4λλο. εἰ δεῦμα ἐν τοῖς ποσὶ τοῦ ἵππου ἐμπέσοι, ὅ10"
οἰδαίνει τὰ τούτου γόνατα καὶ χωλεύει. ἐὰν οὖν ἐν τοῖς
15 ὀπισϑίοις ἡ; καῦσον αὐτὸν καυτηρίοις στρογγύλοις, ἔσωϑεν
ἐπὶ τῆς ἀγκύλης καύμασι πέντε, ἔξωϑεν δὲ πλατέσιν ἀμφο-
τέρωϑεν. ἐὰν δὲ ἐν τοῖς ἐμπροσϑίοις κάτωϑεν ἢ τοῦ γόνα-
τος. καύσας μανδακηδὸν ἐπιμελοῦ ὡς καὶ τὰ λοιπὰ καύματα.
AM 147 ἀρπγ΄: Πελαγωνίου πρὸς παραφυλακὴν εὐσωμίας 511
20 ἵππου. periit.
1 ῥδοσϑεὶς M 136 | τραγακάνϑου M 23 τοῦτο M 136 | δια-
νέμεις M 136 | 2 τραγάκανϑον M utroque loco | 8 ἔμβαλλε
M 23| 5 ἀριϑμὸν M 38 ῥοδινοῦ Μ 23 || 7 4420 om. HM |
8 ὑδάτα .H | ἀλοκυσμύρναν H | σμύρνην M | 11 ἄρϑρον H || 13
"AMo om. H | 14 χωλεύει P: χωλαίνει H | 16 ἀγγύλης H
COMMENTARIVS.
De epistula ad Arzygium missa in praefatione p. 15 sq.
dictum est. capitum qui sequitur index etsi non Pelagonianum
esse supra monuimus, propter lemmata capitum maxime deper-
ditorum omittendus non erat. ultima autem remedia 453 seq.
quae in indice non respiciuntur, tamquam appendix adiecta
sunt, ut factum videmus in Hippiatricis et apud Vegetium
(lib. VI). neque enim remedium illud ad morbum sive ad um-
bras expulsandas de stabulo 461, ut Sarchianius videtur vo-
luisse, totius capitis inscriptio est, sed lemma unius remedii.
Caput quod numero carens praefationis instar ipsis medi-
caminibus morborumque descriptionibus praemissum est Falerio
scriptum de notis signisque equorum — caput autem Geopon.
XVI 2 ἕππου σημεῖα enumerans cave tribueris Pelagonio —
totum fere Columellae debet scriptor noster.
1 Col. VI 29, 4 secutus Varron. rer. rust. I1 7, 2. 8. Pela-
gonium, non Columellam Vegetius exscripsit VI 5, 2—4. cf.
praeterea Apsyrtus Hippiatr. p. 226, Geopon. XVI 1, 12—106,
Pallad. IV 13, 9.
circo sacrisque certaminibus] cf. Col. VI 27, 1 est
£nim generosa materies. quae circo sacrisque certaminibus equos
praebet; Veget. VI 6, 2 nam wt viliora ministeria taceamus,
equos iribus usibus vel maxime necessarios constat: proeliis circo
sellis (Col. de admissario VI 927,9 4sque admissurae post iri-
matum usque in ammos viginti plerumque idoneus est).
medii dentes superiores] Columella addit ef inferiores,
mox solares superiores ei inferiores codex Sangermanensis
Columellae.
nisi a subtilissimo usque addiscimus] omittit Colu-
mella. Vegetius sic: nec postea quot annorum sint sciri ad. fidem
potest nisi signis aliis, quae usus edocwit. cf. Apsyrtus Hipp.
p. 227 καὶ οὐκ ἔστι ῥάδιον ἐπιγινώσκεσϑαι τῶν ἐτῶν τὸν λοιπὸν
χρόνον: Geopon. XVI 1, 16 τούτου δὲ συμβάντος οὐκέτι ῥάδιον
ἐπιγινώσκειν τὰ ἔτη; Anatolius autem dentibus diffidens Hipp. 55
— 18ὅ —
αὕτη γὰρ οὐκ ἂν εἴη δοκιμασία" οὐ γὰρ ob ὀδόντες τὴν ἡλικίαν
δηλοῦσιν.
duodecimo anno usque rugas invenias] non habet
Columella. Vegetius VI 5, 4 plerique adserunt domitis et fre-
«0 adsuelis animalibus rugas, quae in labris sunt superioribus,
computandas, iia wt ab angulo wbi incipit morsus incipientes
usque ad, extremwm labrum perveniamus, quia annorum qwmerwum
rugarum vwmerus ostendit, addens de suo haec: postremo rw-
garwum multitudine, tristitia, frontis, deiectione cervicis, pigritia
totius corporis, stupore oculorum palpebrarwmque calvitie senectus
ipsa se prodit. vide quae Anatolius Hipp. 1. c. de iis censet
qui aetatem ἐκ τῶν γνάϑων δοκιμάξουσιν.
2 Col ὟἹ 29, 2. 8 (de bubus id. ΥἹ 1, 8 seq. 2, 14). cf.
Geopon. XVI 1, 8 seq. Pallad. ᾿Υ͂, 18, 2. 8, 8. περὶ εἴδους ἵππων
ἀφορισμοί enarrantur Hipp. 261 seq. (cf. imprimis p. 262 quae
in calce leguntur δεῖ ταῦτα ἔχειν τὸν ἵππον, μακρὸν τράχηλον
xtÀ) fusius Veget. Vl 6 et 7 singularum nationum signa
meritaque explicat. de prioribus maxime inspiciendus est Varro
rer. rust. Π 7, 5. (inde Col. et Geop.), de posterioribus etiam
Isidorus etymol. XII 1, 45—47 Palladium secutus.
philocalum dominum] amat hanc vocem auctor philo-
graecus, cf. 183. 188. diligentia quae infra est 24 interpres
verlit φιλοκαλία Hipp. 185. (philocalia apud August. contra
Academ. 2, 1.)
naribus (apertis, brevibus auribus» et arrectis]
awriculis Columella; dedi awribus propter naribus, ut facilis
fuisse appareat scribae error. Varroniequus debet esse oculis
«igris, naribus non angustis, awribus applicatis, Palladio lau-
dantur awres breves et argutae, oculi magn?, nares patulae.
lato et numeroso pectore] Columella: /ato et muscu-
lorum ioris wwmeroso pectore.
cauda longa et non setosa quia abdecet| Colu-
mella: cauda longa et setosa crispaque, Varro: cauda ampla
suberispa, Palladius: cauda profusior, Geopon. οὐρὰν μεγάλην
οὐλότριχον. abdecet glossae interpretantur «on decet, Gust.
Loewe in Woelfflini Archivo I p. 22, Hauler ibid. II p. 453.
in bubus Col. VI 1, 3 similiter caudas longissimas et setosas
laudat.
ungulis nigris] magis placet Columellae dwriís, quod
item est apud Varronem (ὄνυχα στερεόν Geopon).
universum] ita pars librorum Columellae, Schneiderus
maluit wnéversim. .
agile ab aspectu quoque] concinnius ut videtur Colu-
mella ab aspectu quoque agile. praepositio ex cum deesse ne-
queat, fortasse pro ef scribenda est.
9 Col. VIS, 4 (consentiunt cum Riccardiano codex Sangerm.
-- 136 —
οὐ collatio Goesii) Hipp. 56 Πελαγωνίου περὶ πκήλωνος ἐπι-
λογῆς (— M 2" πε΄), ubi Hipparchi auctoris ignoti (cf. praefat.
p. 18) experimentum praecedit, Columellae verba τρόποι δὲ
ἵππων ἐπαινετοί εἶσιν, ὅταν ἀπὸ πραοτέρων διεγηγερμένοι εὑ-
ρεϑῶσι, καὶ πάλιν, ὅταν ἀπὸ κεκινημένων πραεῖς γένωνται. οὗτοι
καὶ εἰς τὴν τοιαύτην ὑπηρεσίαν χρήσιμοι τυγχάνουσι. (h. e. ad
obsequium, cf. Col. VI 27, 10 al.) καὶ εἰς καμάτους ἵκανοί se-
cuntur.
si volueris scire e.q. s. ] alterum progeneret cum videatur
sufficere (εἰ ϑέλεις γνῶναι κήλωνα χρήσιμον καὶ ἐν τῷ τίκτειν
ἐσόμενον δόκιμον), fortasse duorum codicum lectiones con-
flatae sunt aut priore loco verbum additum per errorem.
Cap.IL 4 Col. VI 80, 8 plerumque iumenta morbos conci-
piunt lassitudine et aestu, nonnunquam et frigore, et. cum suo
tempore wrinam mon fecerint, vel si sudant et a concitatione
confestim biberint vel sí cwm dw stelerint, subito ad cwurswm
extimulata sunt. de fame tacet etiàm Vegetius I17,4. H93
Πελαγωνίου πρὸς λοιμόν πανὶ M 19 μα΄ πρὸς πάντα λοιμόν)"
τὰς ϑεραπείας. καὶ vovg ποτοὺς δ ὧν οἵ λοιμοὶ ἀποσοβοῦνται
χρὴ μαϑεῖν κτλ.
H 28. ἡ λεγομένη διὰ πέντε ἀντίδοτος συνίσταται ἀπὸ
γεντιανῆς, ἀριστολοχείας, κόκκων δάφνης, σμύρνης, πρίσματος
ἐλεφαντίνου κτλ. Vegetius eandem potionem contra morbum
saepius commemorat I 10, 6. IL 36, 1. VI 8, 6.8, Pelagonius
iterum 449. is solus hoc loco auctoris viri clarissimi nomen
servavit medicinae cwius experimentis (ndubitatae sunt vires et
sine qua mulomedicus mutilus est (Veg. I 16, 4). earundem
specierum pulvis occurrit 366. de Gallicano in praefatione
p. 17 dictum est.
cum necessarium erit] melius fortasse dwm, quia
praecedit i» necessitate profertur (Fog ἂν ὑγιὴς γένηται H).
6 H 26 ἄλλο Λιτορίου Βενεβεντάνου. Litorium clarissimum
virum (ef. praef. p. 17 sq.) ante Apsyrtum remedium iliud
edidisse effici videtur huius verbis Hipp. 10 ϑεραπεύων δ᾽ ἄν τις
ἐπιτυγχάνοι αἵματος ἀφαιρέσει λύων τὰς ἐν τῷ προσώπῳ φλέβας
καὶ τὰς ἐν τῷ στήϑει, ἔτι δὲ διακόπτων τὰ μεσοκύνια προσφορᾷ
τὲ τροφῆς παντοδαπῆς (Pelagonii interpres ποικίλην τροφήν)
NA... εἴρηνται δὲ οὗτοι οἵ ἐγχυματισμοὶ τοῖς πρὸ ἡμῶν. ἡμέ-
τερὰ δὲ εὑρήματα ταῦτα κτλ. (ex Apsyrto Hierocles Hipp. 14).
depectorandus, detemporandus] illud etiam Vege-
tio V 14, 8 ex Corbeiensi restituendum videtur. usitatius est
sanguinem detrahere de pectore, de temporibus, ut auctor noster
ait multis locis. cf. 291 debrachiolandus.
id est hordei farinam e. q. 5.1 omittit Apsyrtus. Pela-
gonii interpres addit tritici farinam: ἄλευρον κριϑῆς καὶ πυροῦ,
οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ πίτυρα, χόρτου δὲ ὀλίγον (item cod. P). πέτυρα
-- 1981] -ς--
sunt farina seminis h. e. far cantabrum, cf. 132 sucus cantabri
χυλὸς πιτύρων (quod restituendum "Vegetio V 56, 3), 461 can-
tabri quantum voles in aqua infunde h. e. sucus cantabri sive
cantabricus, distinguendus ab herba cantabrica (Plin. nat. hist.
XXV 88). Cael. Aurel. chron. III 4 (p. 454 Amman) dat prae-
terea aquam bibendam, in qua sit cantabrum praelotum, id. 1118
(p. 510) cantabri im aceto decocti. passim apud Cass. Fel. (v.
ind. edit. Rosii) cf. etiam schol. Iuven. V 11 (in cod. Pithoeano
superscriptum est cantabri).
et facies potionem] similiter compositam Veget. IV 3, 11
habet. in H excidit πευκέδανον, quod non omittit Àpsyrtus l e.
| H294 ἀγριοσικύου τὰς ῥίζας λεάνας κτλ. — M 19 uf
ἕτερον βοήϑημα. ἀγριοσυκάμινον *v4. οἵ, Veg. I 17, 9. 11.
earundem fere specierum 19 est.
s H 24 ἄλλο. Σαβένης βοτάνης ἤτοι βράϑυος κτλ. —- M
19 μγ΄. accuratius Veg. 1 117,12 refert. Optati nomen tacent
omnes.
9 H?4. Πιστηρίου Σικελοῦ. ῥίξας χαμαιάκτης κτλ. — M
19 μδ΄. Veg.I17,10. de nomine auctoris non constat, tamen
Pisterius vix rectum; cf. Eichenfeld, Annal. Vindob. 44 p. 144.
facies inde colatum] colatum dwrchgeseihtes Getràünk
ex Gregor. epist. 7, 40 b afferbur Woelfflini Archiv. II p. 271.
10 H95 ἄλλο πρὸς λοιμὸν ἀρϑριτικόν (— M 19 με΄ πρὸς
ἀρϑριτικὸν ξῶον), ubi omittitur vitis alba (ἄμπελος λευκή,
Plin, nat. hist. XXIII 21---96).
11 De eodem morbo aliter Veg. V 48. 55.
suspensum durare] cf. Veg. IV 4, 1 (ex Col. VI 6, 1);
I 22, 11 equos oportet suspendi altius e. α. s.
12 M 30 μζ΄ ξηρίον ἕτερον. εἰ ἄρξηται ἵππος λεληϑότως
χωλαίνειν καὶ οἵ τούτου πόδες φλεγμάνωσιν, ὕπερ ἐστὶν ἐπι-
κίνδυνον, ποιήσεις τοῦτο" ἀφαιμάξῃς αὐτὸν τὸν ἵππον ἐξ ἑκατέρων
τῶν μερῶν τοῦ τένοντος αὐτοῦ κτλ.
18 H 94 ἄλλο. γάρου πρωτείου — M 20 μη΄ ἕτερον.
γάρου κτλ.
offas etiam impares dabis] interpres omissis offis ita :
ἢ ἐρεγμὸν ὀρόβου ἐν οἴνῳ μεμιγμένον ἐπὶ τρισὶν ἡμέραις δίδου
ἢ κυάμων καλῶς ᾿ἀληλεσμένων ἄλευρον μετὰ οἴνου ὡσαύτως ἐπὶ
τρισὶν ἡμέραις, ἵνα δὲ πρὸ μιᾶς ἐμβραχῇ τὸ ἄλευρον καὶ τῇ
ἄλλῃ λεανϑῇ ἅμα τῷ οἴνῳ. cf. 31 offas impares cum vino fau-
cibus mittas, 15 pastilli «impares, 89. 90. Veg. IL 8, 2. V 44,8.
Pallad. I 19, 4.
14 H 926 ἄλλο. ξῶον ὅταν ἄρξηται χωλαΐνειν τοῖς ἔμπρο-
fs. ποσίν κτλ. de posterioribus tacet. M 20 ν΄. cf. Veg. 113,1.5.
IV 8, 2.
argivi] idem herbae medicinalis nomen traditur 246. 327.
Sarchianius legit argyrii eun lithargyrum perperam.
,
-- 188 “--
interpres Graecus ἄρχτου στέατος, deceptus ut videtur littera-
rum vestigiis. eadem vox latet Veg. V 26,3; 58,9 (argii et
argiwm codd. Corb. et Goth.). videtur autem esse arcium. vel
arctium, de quibus cf. Dioscor. IV 104 ἄρκτιον, οἵ δὲ &owrotoov;
IV 105 ἄρκειον, of δὲ προσωπέδα, οἵ δὲ προσώπιον καλοῦσι [of
δὲ ἀπαρίνην, Ῥωμαῖοι δὲ περσωνάκεαμ, οἵ δὲ λάππαμ)]; Plm.
nàt. hist. XXV 113 persollata quam nemo ignorat, Graeci arcion
vocant; XXVII 33 arction aliqui potius arcturum vocant.
centaureae unc. V] deadditamentis quale hie est im alio
sic centaureae unc. VI dixi Mus. Rhen. 46 p. 372 sq. cf. pro-
legom. p. 2 sq.; in H pondus deest, in P sunt yo ἕξ.
Artemisiae odoratae] ἀμαράνϑου ἀρτεμισίας H, ἀρτε-
μισίας P. odore non iniucundo esse Plinius narrat XXV 73.
serpylli, hyssopi, trixaginis] repetit Z in calce for-
mulae προσϑεὶς τούτοις καὶ ἑρπύλλου yó ς΄, ὑσσώπου γ y,
χαμαίδρυος yo α΄, item P.
hieraebotanes] ὀρϑῆς περιστερᾶς H, ἱερᾶς βοτάνης P.
cf. Plin, XXV 105. Isidor. Etymol. XVII 9, 55.
15 H 25 ἄλλο. ἀφαιμάξας τὸ ξῶον καὶ κρυϑὰς (nota inter- .
pretis errorem) ἐν ὕδατι ἢ οὔρῳ βρέξας ὄξος τε μετὰ κόπρου
βοὸς καὶ κυμίνου καὶ σινωπίδος μίξας ἐπιτίϑει τοῖς ἄρϑροις.
M 90 να΄ πρὸς χυμοὺς ἀρϑριτικοὺς καὶ λοιμούς. simile, sed
paullo fusius enarrat Veg. I 13, 8, quod £wmori? inlinitur.
16 H 26 ἄλλο. σταφυλίνου yo ε΄, ἀγαρικοῦ yo ι΄, κασσάμου
yo γ΄ "τᾶ. M 21 νε΄ πρὸς λοιμὸν ἀρϑριτικόν.
cariotae] item scribitur 26. 191. cf. Veg. V 63 cum adnot.
Schneideri. Dioscor. ΠῚ 52. σταφυλῖνος ἄγριος. . . . ἱἹΡωμαῖοι
καρόταμ, ot δὲ παστινάκα. Glossar. 'Alphita? Aneed. Oxon. 12
(1887) p. 31 cariota, pastinaca agrestis idem.
silis Gallici] ἀραρικοῦ .H, sed σέσελι Γαλλικόν est 187.
213. 301. 395. agaricum ut fungus nascitur in arboribus circa
Bosporum et in Gallia Plinio XXV 103.
casiae] κασσάμου HP. κάσσαμον vox inserenda lexicis.
Paul. Aegin. VII 3. legitur in remedio longissimo quod extat
in cod. P f. 398 ἀλοιφὴ ϑερμὴ δι᾽ ἧς ϑεραπεύσεις πάντα τέ-
vovov ἀνϑρώπων τε καὶ ἵππων κτλ. cf. Ducangii lex. inf. Graec.
5.0. κασσάμην et κάσαμον (ita scrib pro KAZAIION), quas
glossae iatricae codd. Regg. 1261 et 190 interpretantur καρπο-
βάλσαμον. adde ex glossario Senensi Hermae vol. XVIII p. 535
cassamo: semen balsami, cf, ibid. p. 538.
iris Illyricae sil — III] sz dittographia ortum puto.
si fidem habemus Hippiatricis, fuit iris lllyricae uncia una
exciditque herba quae Graece vocatur ϑρύον.
santonici] sandonicum scribitur in glossario Lat. Gr.
Corp. gloss. II p. 178 (ϑηριοχτόνον βοτάνη). Plin.n.h. XXVII 45
absinthii plura genera distinguens santonicum appellari ait e
———
-- 139 —
Galliae civitate, Pontieum e Ponto. Colum. VI 25 (herba San-
tonica). Scrib. Larg. 141; Veg. V 54, 7. VI 10,2. Marcell.
28, 2; 98, 31.
17 M 21 vs' ἕτερον πρὸς αὐτό. εἰ δὲ αὐτὰ và ἄρϑρα &zo-
σχληρύνεται, γίνωσκε τὸ ξῶον ὅτι ἐλεφαντιᾷ καὶ λοιμῷ κάμνει
(traditur κἂν πνῇ), ὅπερ ϑεραπεύσεις οὕτως. ἀφαιμάξας αὐτὸν
ἐκ τῶν φλεγμαινόντων μερῶν κτλ. Vegetius de elephantiasi
agit I 9. 16, Apsyrtus Hipp. 21. vide fragm. 452.
tisanam cum catulo brevi] ἐγχυμάτισον σκῦλον μικρὸν
μετὰ πτισάνων. catulus brevis redit 370 (cf. 204. 205. 208).
Cassius Felix 36 infantibus brevissimis lactantibus, 21 est mo-
lesta, passio maxime infantibus brevissimis et novellae aetatis
ueris.
" pulvere quadrigario] eius compositio 390. M ita:
καὶ μετὰ ταύτην τὴν περιοδίαν προπότισον omisso pulveris no-
mine (Émoíov κουδριγάριον cf. Hipp. 295. 305).
18 H 24 ἄλλο ξηρίον Πελαγωνίου πρὸς λοιμόν. M 19 us'.
Veg. I 17, 15" Pelagomius adversus omnes morbos efficacissimum
pulverem credit esse, s pullum ciconiae nondum adhuc stantem sed
iam plumas habentem vivum in caccabum fictilem mittas et gypses
perustumque vapore furni in pulverem red?gas et. iritum vitreo
vase custodias ; grande cumulatwmque cocleariwm cum vini sextario
animalis faucibus infundas, donec recipiat sanitatem. cf. Mar-
celli remedium 29, 30 qui ad coli dolorem corydalum avem
id est quae alauda vocatur, im vaso fictili gypsato im furno
qposito comburi pulveremque reponi iubet. de formula apopíiras
cf. praef. 17.
19 H 25 ἀγριοσικύου ῥίζας κατακόψας κτλ. MM 20 μϑ΄.
Veg. I 17, 8 ala quoque vilior sed mon minus apta curatio est:
radices cucumeris silvatici viridis contund«s e. q. 85. cf. supra 4.
90 H 25 σπέρμα κολοκύντης κτλ. 20M 20 νβ΄. Veg.l17,7.
sua remedia Apsyrtus vindicat Hipp. 11 (inde Hierocles
Hipp. 14): ἡμέτερα δὲ εὑρήματα ταῦτα" κολοκυντέδος Αἰγυπτίας
σπέρμα ὅσον ὀξύβαφον, κεκομμένον καὶ πεφρυγμένον ἐν οἴνῳ λευκῷ
εὐώδει ὅσον κοτύλαις δυσὶ λεᾶναι καὶ διηϑήσαντας ἐν ὀϑονίῳ
ἐγχυματίζξειν διὰ τῆς δεξιᾶς δινὸς καὶ αὐτῇ δὲ τῇ ἐντεριώνῃ χρῆ-
σϑαι πεφρυγμένῃ. ἄριστον δὲ καὶ τοῦ ἀγρίου σικύου τὴν ῥίξαν
κόψαι λεπτὴν ὅσον ἥμιμνον (ἡμέμνουν δ) ἐπιχέαι τε ὕδατος κοτύλας
δύο καὶ βρέχειν νύκτα μίαν καὶ ἀνατρίψαντας διηϑῆσαι καὶ
τούτῳ (ita cod. P) μιγνύειν νίτρου κεκομμένου ὁλκὰς τρεῖς,
εἶθ᾽ οὕτως καταλαβόμενον τὴν γλῶτταν ἐγχυματίξειν διὰ τοῦ
στόματος ἡμέρας ἑπτὰ τὸ ἥμισυ τοῦ φαρμάκου, τὸ δὲ λοιπὸν πο-
τίξοντας τῷ ὕδατι μιγνύειν. Pelagonius mensuras mutavit,
Vegetius ipsum Apsyrtum secutus est.
ad cornua duo] ὅσον κοτύλαις δυσί Apsyrtus, interpres
male καὶ διηϑήσας κέρατι ἐμβαλὼν ἔγχει διὰ τῶν ῥινῶν ἐπὶ
-- 140 --
ἡμέραις πέντε. cornu enim est libra metrica. cotula sive
hemina cum sit idem atque κέρας λιτραῖον (λίτρα ἐλαίου), duo
cornua definiunt sextarium, ut Horatius sat. Il 2, 61 cornu
bilibre sextarium dicit, cf. Pernice, Galeni de pond. et men-
suris testimonia (diss. Bonn. 1889) p. 37 seq.
91 Colum. VI 5,2. 3. Veg.l117,14. IV3,6—10. H 25
ἄλλο. τοὺς λοιμοὺς χρὴ βοηϑήμασι προφϑάνειν κτλ. M 20 νγ΄
auctoris nomen non tacens ἕτερον πρὸς λοιμὸν Κολουμέλλου
(trad. κολουμένου).
propulsandi sunt] corrige Colum. οὗ O. Guenther,
Genethliac. Gottingense p. 13.
eryngii] ἠρύγγιον appellari solet, rarius ἠρύγγη. .H inter-
pretatur ἀφϑάστου (ἄφϑαστον, τὸ ἰρύγγιον ex codice Regio 1843
Ducangii lex. med. et inf. Graec. appendix p. 31. ἄφϑαστος ap.
Myreps. antidot. 188.)
ium paribus casiae e. q.s.] Graecum simile extat re-
medium ad febrem Hipp. 7 Εὐμήλου ἤτοι Χείρωνος (ἤτοι "Hoo-
voc M 13; H addit εἰς τὸ αὐτό). πυρετοῦ προσγενομένου αἷμα
ἀπὸ τοῦ τένοντος, ἀφαίρει, εἶτα λαβὼν κασίας, σμύρνης, λιβά-
vov &và οὐγκίαν μίαν ἡμίσειαν, μίξας αἷμα χελώνης ϑαλαττίας
καὶ παλαιὸν οἷνον διὰ μυκτήρων ἔγχει ἐπὶ ἡμέραις τρισίν.
22 Colum. VI 5,8—65. Veg.IV 3, 12—14. M 20 νδ΄ ἐσχυ-
ρὸν βοήϑημα ἰσχυρῶς βοηϑοῦν. ἰσχυρὸν βοήϑημα τῇ πείρᾳ
μεμαδγήκαμεν κτλ.
consiliginem] eadem infra 205, cf. praeterea Col. VI 14,1.
VIL 5, 14. VII 10, 7. Veg. I 12, 2. 8 cum Schneideri adnot. ad
Col p. 320, ad Veg. p. 19. 114. interpres ἐλλεβόρου μέλανος
ῥίζαν. Celsum totius loci auctorem existimo, ex quo Plinius
rem enarret XXV 86 mostra aetas meminit herbam 4n. .Marsis
repertam, nascitur et n .Aequicolis circa vicum Nervesiae, vo-
catur consiligo, et XXVI 38 radix herbae consWligimis, quam
nuper inventam diximus. suum quidem et pecoris omnis remedium
praesens est pulmonwm vitio vel traiecta tantum in. auricula.
visci folia] ita Columella et Vegetius. fortasse recte
quod traditur ipsius folia, ut legerat interpres: Κορνήλιος δὲ
Κέλσος (καὶ Λῷος cod., correx. Miller) τῆς αὐτῆς βοτάνης καὶ
φύλλα μετ᾽ οἴνου λειωϑέντα {διὰ τῶν ῥινῶν ἐγχέειν ἐπιτρέπει.
298 HH 26 ἕτερον εἰς τὸ αὐτὸ Αἰμιλίου ἹΙσπανοῦ. JM 21 νξ΄
ἕτερον προπότισμα Αἰμιλίου Σπανοῦ.
sale lib.] errore repetitum videtur, cum salis libra nimium
pondus sit. in .H deest.
nitrum in se conteris] cf. 45 in se universa permisces.
28. 241. 374. in se pro simul frequens in titulis latinis. víroov
τὸ ἀρκοῦν H et ita fere interpres, si pondus adscriptum non
est accuratius, velut 39 amulum ἀμύλου τὸ ἀρκοῦν et saepius.
Cap.II. 24 Cf. H 300 (— M 133 ᾳξβ΄) ᾿Δψύρτου βρεκτῶν
— ὄ4] —
σκευασία ὧν διδόασι ot Καππαδόκαι (διδοῦσιν οἵ Καππαδόκες M)
τοῖς λεπτοῖς ἵπποις. κριϑῆς μοδέους γ΄, φάβατος ξέ. γ΄, ἐρε-
βίνϑου ξέ. η΄, φασίλου (φασιούλου P) ξέ. η΄, ὁὀρόβου ξέ. Q',
οἴνου ££. β΄ κτλ. omittit igitur triticum; uvam autem passam
et nucleum in calce ponit ita: of δὲ Σύροι προσβάλλουσι τῇ
μέξει ταύτῃ στροβίλων ξέστην ἕνα, σταφίδων ξέστην ἕνα.διδοῦσι
δὲ ἐπὶ ἡμέραις ἑπτὰ ἑστῶτι ἐν τῇ ἱπποστασίᾳ σκοτεινῇ, κατάξηρον
ἐχούσῃ (ἐχούσι H) τὸ ἔδαφος. Pelagoniaua Graece sunt H 185 Πελα-
yovíov εἰς τὸ αὐτό. κριϑῶν μοδίους τρεῖς κτλ. — M2'1 αα΄ Πελα-
γωνίου πρὸς λεπτότητα ζώου. Veg.1l 18, 28---ῶΣῦ ex Pelagonio.
brecta] cf. Eichenfeld, Annal. Vindob. 44 p. 145. Stephani
thesaur. s. v. βρεκτόν (vol. II ed. a. 1833).
paululum se subsiccet] καὶ τὸ ὕδωρ κενώσας ἔασον
ξηρανϑῆναν μικρόν Η 185. cf. Pelag. 89 folia cupressi subsiccas.
Col. VI 14, 5 vulgata lectio est subsiccatur, Schneiderus recepit
subigitur.
95 H 185 cirov πεφρυγμένον ὕδατι καὶ μέλιτι μιγέντα word"
£xdorqv ἡμέραν ὅσον μοδίου ποσότητα δίδου ἐπὶ ἡμέραις εἴκοσι.
JM 28 ηδ΄ ἄλλο σύντομον καὶ καλόν. eandem structuram laxi-
orem ---- melius esset íritici torrefacti — multis deprehendes
locis, velut 235. 245. 247. 301. Colum. VI 30, 1 triticum torre-
factum commendat, sí sanis est macies.
modium castrensem] passim in Edicto Diocletiani
kastrensis. Aypsyrt. Hipp. 300 ἡμιμόδιον et μόδιον καστρίσιον.
cf. Hultsch Metrol. script. reliq. I p. 41. id. Griech. ἃ. Roem.
Metrol.? p. 616. 629 seq.
26 Duae extant conversiones H 186 περὶ ἐσχνότητος et
H 210 Πελαγωνίου περὶ ἀναξηρανϑέντος δέρματος (Δ 109 qq").
quod genus passionis mulomedici coriaginosum
appellant] interpres utroque loco omittit. de coriagine boum
v. Col. VI 13, 2 (inde Veg. IV 12).
927 M 109 ψαα΄ ἄλλο χρήσιμον. ἄγρωστιν ἥνπερ πολλάκις
of γεωργοὶ τῷ ἀρότρῳ ἀποτέμνουσιν, συνάξας ὅσην βούλει καὶ
πλύνας καϑαρίως μετὰ κριϑῶν καὶ ἀχύρων λεπτῶν δίδου καϑ'
ἑκάστην. χρήσιμόν ἐστι. καὶ γὰρ πώλοις μικρὰν ἔχουσιν ἔτι
τὴν ἡλικίαν τοῦτο συμβάλλεται. huc spectant Vegetii verba 1128, 2ὔ
praeterea graminis radices, quas aratrum frequenter evertit,
studiose collige quantum potueris (quantas potueris?) et lotas minu-
tatim concide hordeoque commisce et cotidie praebere mon dubites.
98 H 186 ϑέρμους ἡψημένους καὶ γλυκεῖς ὥστε καὶ ἄνϑρω-
πον δύνασϑαι αὐτοὺς ἐσϑίειν, εἰς κόρον τῷ ξζώῳ πρόσαγε μόδιον
xo" ἡμέραν διδούς. εἰ δὲ μὴ ὦσιν οἵ ϑέρμοι γλυκεῖς, στρόφους
ἐν τῷ ξώῳ wwijcovcw. — M 38 ηε΄.
29 H 186 κάστανα εἰς φοῦρνον φρυγέντα iv ὅὄλμῳ κόψας
σύμμιξον ταῖς κριϑαῖς, μὴ πάνυ λεπτῶς τρίψας καὶ τῷ ξῴώῳ
διδοὺς ϑεραπεύσεις. — M 28 qs'.
--Ῥ 142 —
90 abstineas Ss. cibis] cf. Colum. VI 30, 1 ac deinde
paulatim eiusmodi cibi subitrahendi immiatis hordeo furfuribus,
dum consuescat faba et pwro hordeo ali; Graece Eumeli nomine
Hipp. 184 μέχρις οὗ τὴν κατὰ φύσιν ἀναλάβωσι δῶσιν. eadem
fere Geopon. XVI 3 Apsyrto tribuuntur.
custodiemus ut cotidie e. q. 5.7 Col. VI 80, 1 »ec minus
cotidie corpora pecudum quam hominum defricanda sunt ac
saepe plus prodest. pressa mamw subegisse terga, quam si largissime
cibos praebeas. Hipp.184: τὰ δὲ τῶν τοιούτων σώματα πολλῆς
τῆς τρίψεως δέονται «vA. Veg. II 28, 10 cf. II 10, 12.
multum autem refert] Col. VI 30, 2.
aut si iter fecerint e. q.s.] Col. VI 30, 8 frigori fo-
inenta adhibentur et calefacto oleo lwmbi rigantur caputque et
spina tepenti adipe vel wncto (vino pars codicum) lniuntur.
cf. Veg. II 25, 3.
si urinam non fecerit — remedia] Col VI 30,4
remedia non tacens, quae Pelagonius infra demum (cap. VIII)
profert.
lassitudini autem —- infundatur] Col. VI 30, 4 lassi-
tudini quies remedio est, 4a wt im fauces oleum vel adeps vino
mixta infundalwr; Vl311 ommi autem imbecil pecori alte
substernendwum est, quo mollius cubet. Hipp. 184 (Εὐμήλου) καὶ
καϑεύδουσι δὲ αὐτοῖς ἄχυρον ὑποστρωννύσϑω.
si aestus fuerit passus — infundito] non extantia
in Columellae libris fortasse illi restituenda sunt, quippe qui
ordine singula enumeret mala VI 30,3 éwmenta morbos con-
cipiwnt lassitudine et aestu, nonnunquam et frigore et cum suo
tempore wrinam non fecerint e. q. s. mulae lassae et aestuanti
remedium affert VI 38, 4. Pelagonius infra 185 (ad eos quibus
inembra, deficiunt) commendat ova iría cum puleio et posca et
oleo faucibus infusa (inde Veg. V 39 extr.) tussientis animalis
nares Veg. V 75, 2 posca puleiata foveri iubet, posca et puleio
nares et faciem lassi iumenti fovet id. II 10, 10.
ante omnià sane — mundata fuerint] Col. VI 30, 2
curaeque fuerit ut stabwlentwur sicco loco, me wmore madescant
wngulae. quod facile evitabimus, si aut stabula vroboreis
acibus constrata aut diligenter subinde emundata fuerit. hwmus
ei paleae superiectae. ut stabula axibus roboreis consternantur
Pelagonius infra 226 iterum monet. cf. Veg. II 28, 2. III 58, 2.
Pallad. 1 21, 2. Hipp. 184 γρὴ δὲ καὶ ἐν τόπῳ ξηρῷ αὐτὰ
ἵστασϑαι. τοῦτο γὰρ καὶ τῷ σώματι καὶ τοῖς ὄνυξιν αὐτῶν
συμβάλλεται.
91 Fatuo ficario] Fatui cognominantur Fauni quietem
nocturnam agitantes et tamquam incubones deludentes. Plin.
n. ἢ. XXV 29: haec (scil. herba Paeonia) medetur et Faunorwm
in qwiete ludibriis; XXVII 107 hac in Piceno feminis abigunt
--- 14 —
quos mira perswasicne Fatuos vocant; XXX 84. Hieronym. in
Esaiam V 18, 21 vel incubones vel satyros vel silvestres quosdam
homines, quos nonnulli Fawnos ficarios vocant aut daemonum
genera intellegunt. Celsi fragmentum primus indicavit Reitzen-
stein de script. rei rust, libris deperditis (diss. Berolin. 1884) p.55.
92 Col VI 88, 8. 4. Veg. 1128, 16. H 186 ᾧτινι ξώῳ
λεπτότης πρόσεστι καὶ ἀνωμαλία ϑεραπεύεται οὕτως — M 28 αζ΄
inscribens πρὸς τὸ αὐτὸ προπότισμα Κολουμέλλου (κόλου μέλου
vel κολου μένου cod.
Cap. III. 88 Similiter febris describitur ab Apsyrto Hipp. 1
λέγω δὲ πρῶτον περὶ τοῦ πυρέττοντος ὡς ἐπιγνωσθήσεται ἐν
τοῖς σημείοις τοιούτοις" ἔχει τὴν κεφαλὴν καταρρέπουσαν ἐπὶ
τὴν γῆν wvÀ. quem secuntur Hierocles Hipp. 5 et Pelagonius.
Veg. II 1, 3. 4.
94 Apsyrtus Hipp. 1 ϑεραπεύεται δὲ οὕτως. otuorog ἄφαι-
ρέσει ἐκ τῶν κροτάφων κτλ. Hierocl.l c. Veg. II 1, 5. I1 2.
qui autem aut tactu auriculae e. q. 8.1] Apsyrtus
Hipp. 2: ὅσοι δὲ τοῦ ὠτὸς ἁπτόμενοι καὶ πρὸς τῇ πλευρᾷ προσ-
τιϑέντες τὴν χεῖρα παρὰ τὸν ἀγκῶνα τοῦ Ouov λέγουσι πυρέσ-
σειν, οὐκ ἀληϑεύουσιν οὗτοι. οὐδεμία γὰρ ἀπόδειξίς ἐστι πυρετοῦ
διὰ τοῦτο. Hierocles: of μέντοι ἀπὸ τῆς τοῦ ὠτὸς ἁφῆς καὶ
τῆς πλευρᾶς τῆς πρὸς τὴν ἀκρωμίαν νομίζοντες δύνασϑαι ση-
μειοῦσϑαι τὸν πυρετταίνοντα δοκοῦσί μοι τῆς ἀληϑοῦς μὴ τυγ-
χάνειν καταλήψεως. quibus collatis verba «ec ostendunt se de
venis intellegere febrientem recte tradita esse negaverim; for-
lasse recta archetypi lectio de weris (vide adn. crit.) ut dicat:
vera signa non intellegunt, nedum veram rationem norint.
95 H 5 Πελαγωνίου πρὸς πυρετὸν ἐνδότερον — M 14 ζ΄.
mali terrae] χαμαιμήλου yo τρεῖς H; infra 52 malum
terrestre μῆλον μανδραγόρου est. cf. Plin. XXV 95. Dioscor.
IV 76. Isidor. Etym. XVII 9, 30 (mandragoram) Latini malwm
terrae vocant.
86 H 8 ἄλλο πρὸς πυρετὸν καὶ λεπτότητα. εἶ ἵππος πυ-
ρετταίνοι ἢ λεπτὸς εἴη ἢ πόνῳ τινὶ ἐνδοτέρῳ καταπονοῖτο κτλ. —
M 14 η΄. Vegetii pondera 11 6, 1 cum Pelagonianis consentiunt.
iris Illyricae] ἔρεως ᾿Ἰλλυρικῆς τὸ λεγόμενον ἄγριον κρέ-
vov H. glossema τὸ λεγόμενον ἄγριον κρ. deest in P.
94 Veg. II 6, 2.
herbam urceolariam] trita forma est wrceolaris, ut in 39.
wurceolaria vocatur item 112. 802. Ps. Apul. herb. 81. Graecis est
περδίκιον vel περδικιάς: 39 βοτάνης περδικιάδος ἣν Ῥωμαῖοι
οὐρκιόλαρ καλοῦσι, 112 βοτάνην ἣν Ἕλληνες μὲν περδίκιον, Ῥω--
μαῖοι δὲ ὀρκιολαρὲμ ὀνομάξουσιν (M 80 φκ΄), 802 χυλὸν τῆς
βοτάνης περδικίου. cf. Plin. n. h. XXII 48 perdicium sive parthe-
niwm ...ab nostris herba wrceolaris vocatur, ab aliis astereum.
98 H 8 ἄλλο προπότισμα. γάλακτος ὀνείου λέτραν μίαν κτλ.
— 14 —
M 14 9'. Veg. 116, 3. in HP pro κοχλεαρίου ἑνὸς scribendum
videtur, ut iam Schneiderus in comment. ad Veg. p. 37 pro-
posuit, κεχλιασμένου vel simplicius χλιαροῦ.
99 H 9 ἄλλο. γάλακτος αἰγείου λίτρας τὸ ἥμισυ κτλ.
ΜΊΑ τ΄. Veg. Π| 6, 4. simile est 37.
40 H 9 γρῖσμα πρὸς zvosvóv. M 14 ιβ΄. Veg. II 6, 5.
41 H 9 ἄλλο προπότισμα. πυρετταίνοντα ἵππον ἐξ ἀνάγκης
χρὴ φλεβοτομῆσαι καὶ προποτίσαι οὕτως. Μὶ 14 τα΄. Veg.1l 6, 6.
et hordeo abstineto] omittunt Hipp. et Vegetius.
49 H9 ἄλλο προπότισμα ἁπλοῦν. τήλεως (trad. τίλεως)
χυλὸν καϑαρίως διηϑῶν καὶ δεσμὴν σελίνου καὶ πηγάνου καὶ
μελιλώτου καὶ ὑσσώπου συνεψήσας καὶ συμμίξας διὰ κέρατος
δέδου. fortasse colatum pro coctwm interpres in suo exemplari
legerat.
Cap. IV. 48 Col. VI 80, 6. 7. Veg. 1Π 45,1—3. .H 89
Πελαγωνίου ϑεραπεία ὠμοπλάτης — M 86 ρπζ΄ Πελαγωνίου
περὶ ϑεραπείας ὠμοπλατῶν. cum Columella praeterea congruit
M 136 «oc' Εὐμήλου πρὸς ὥμους. HRiccardianus maxime con-
sentit cum Columellae codice Sangermanensi, collatione Goesii,
editione Bruschiana (O. Guenther, Genethliacon Gotting. p. 13.).
exanimetur] quae lectio Sangermanensis etiam Schneidero
exquisitior visa est. vulgatam exaniniatur nostro loco Osannus
probat (Quaedam de Pelagonio p. 12). Vegetius mutavit ita:
quod si plus proflwat quam mecesse sit (ἵνα δὲ μὴ ἔξαιμον γένη-
ται τὸ ζῶον H).
in piscinam] Vegetius de suo addit vel flumen aut mare.
adhibitis] ita Sangermanensis. Vegetius: postea firmi-
oribus cibis ad saginam pristinam. rcvocandus est (καὶ οὕτως
ὁδῷ προβαίνων στερροτέρας τροφῆς προσφερομένης ὑγιανεὶ H,
καὶ πρὸς ὀλίγον τὴν ἐξ ἔϑους τροφὴν λαμβανέτω M).
44 H 89 ἄλλο. εἰ ἐλαφρῶς πάσχει τὰς ὠμοπλάτας κτλ.
M 36 ρπϑ΄. Veg.lllI 45, 4—7.
iracta uteris] emplastri genus est. τράχτωμα ποίει H.
(Corp. gloss. II p. 199 tracta λάγανα).
inde vino puro armum foveto e. q. s.] confusa videntur.
Vegetius haec: iractam cotidie imponito et priusquam un-
gatur, cotidie de vino puro armwm lavato, deinde additurus wun-
guentum: bacae lawri selibram, olei sextariwm, nitri uncias tres,
sed. nitrum €t bacas lauri in pulverem rediges et cribrabis. ex
quo in sole cum calida armus fomentatus fuerit, inungatwr ex
tepido ei diutissime comfricetur. post. synchrisma ad. curandos
armos inducitur et cum melius habuerit. natatwm mittito. H:
καὶ ἐφ᾽ ἑἕκάστης ἐκ τοῦ τραχτώματος ἐπιτίϑει προαποπλύνων
οἴνῳ τὸν τόπον. sequitur ut novum remedium (— AM 36 ρα)
ἄλλο. δαφνοκόκκων λίτρας τὸ ἥμισυ, οἴνου παλαιοῦ λίτραν μίαν,
vírgov τὸ ἀρκοῦν, τὸ νίτρον καὶ τὰ δαφνόκοκκα κόψας καὶ
— 146 —
σήσας καὶ ἐν ἑνὶ ἀγγείῳ πάντα συμμίξας προαπάντλει τὰς ὧμο-
πλάτας ϑερμῷ ὕδατι καὶ ἐν ἡλίῳ γχρῖε τούτῳ τῷ βοηϑήματι.
quibus adiuvantibus haec fere Pelagonio restituenda videntur:
cotidie iractam imponito, ante tamen vino puro armwmn lavato
(foveto .R, προαποπλύνων H, lavato Veg.) inde synchrismate
ewretur (vel wteris): bacae lauri selibram, olei sextarium (οἴνου
παλαιοῦ λίτραν μίαν H), nitrum (νίτρου τὸ ἀρκοῦν H, miri
uncias III Veg., nitrum autem et bacas contundito e. q. s.
quae secuntur Vegetius ita exhibet: quod si eiecerit (wxta con-
suetudinem ad rotam armwm reponito et swprascriptis medica-
minibus curato, H εἰ δὲ ἡ ὠμοπλάτη ἐκβληϑείῃ, εἰσάγων αὐτὴν
τῇ αὐτῇ ϑεραπείᾳ χρήσῃ. aut ut supra feci, unci ponendi sunt
aut cogitari possunt talia: ef s$ fuerit percussus aut eiecerit ex
more ad rotam armwm reponito (cf. Veg. 1Π| 45, 8 sed convenit
inspici diligenter utrum ex percussura vel casu coeperit causa,
θὲ si em percusswra fuerit, prius locis suis reponenda sunt
membra, οὐ sic reliqua facienda).
45 Η 89 ἄλλο εἰς τὸ αὐτὸ πάϑος καλὸν καὶ ἁπλοῦν. ἀφρό-
νιτρον κτλ. M 36 ρπη΄ ἄλλο πρὸς πόνον ὠμοπλατῶν καλὸν καὶ
ἁπλούστατον.
46 Η 90 ἄλλο. κόκκων δάφνης λίτραν μίαν «v4. M 86 ραα΄.
Cap. V. 47 cf. Col. VI 30, ὅ capitis dolorem | indicant
laerimae quae proflwunt, awresque flaccidae et ceroiz cum capite
aggravata ei im ierra submissa. Graece Columellae verba
extant Hipp. 248, ubi praecedit Εὐμήλου πρὸς κεφαλῆς πόνον.
Pelagoniana sunt .H 250. τῆς κεφαλῆς τὰς ἀλγηδόνας σημαίνουσι
δακρύοντες ὀφθαλμοὶ κτλ., plenius M 95 χγνα΄ Πελαγωνίου πρὸς
ϑεραπείαν τῶν ἐν τῇ κεφαλῇ. aliter Vegetius III 8.
48 H 260 ἄλλο. πρό γε ἁπάντων χρὴ καϑαίρειν τὴν κεφα-
λὴν τοῦ ξώου τρόπῳ τοιῷδε' εὐφόρβιον, κενταύριον, λιβανωτοῦ
ἄλευρον εἰς χύτραν ἑψήσας ἐπὶ πολὺ μετὰ οἴνου ἐν ϑερμῷ ἡλίῳ
διὰ τῶν ῥινῶν ἔγχει. M 95 qvQ' extrema sic: εἰς τὰς ῥῖνας
émíyss. καὶ μετ᾽ ὀλίγον βραχὺ ῥοδένου μετὰ παλαιοῦ ἐλαίου καὶ
ἀφρονίτρου (ἀφρόνιτρον cod.) εἰς τὸ οὖς ἐπίσταξον, ὅπερ ἱκανῶς
συμβάλλεται; similiter P. inulae .H substituit centaurium.
49 H 9250 ἄλλο. ὄξους δριμυτάτου ὀλίγον μετὰ ἐλαίου ma-
λαιοῦ καὶ ἀφρονέτρου εἰς τὸ οὖς ἐπίσταξον «v4. M 95 χνγ΄. οἵ. 48.
vermiculos] nolui mutare accusativum cum Sarchianio.
ἢ σκώληκας τοὺς λεγομένους ὀνίσκους (traditur óvixoóg) H. Cael.
Aurel. chron. 1 4,119 porcelliones, hoc est animalia quae wmectis
ei aquosis locis saepe mascuntwur, a Graecis appellata óvícwor.
Cass. Felix 28 (p. 44 Rose) asellos quos Graeci oniscos dicunt.
50 H 251 ἄλλο. εἰ πάσχει τὸν ἐγκέφαλον τὸ ξῶον κτλ.
M 95 χνδ΄. Veg. ΠῚ 7, 1: cerebrum plerumque diversis passi-
onibus commovetur, quod his deprehenditur signis: ambulabit
pravus et frequenter offendet et toto se corpore commovet. cuius
Iuw, Pelagonius. 10
: — 446. —
ista curatio est: Lacas lawré numero XX, witri selibram (vívoov
λίτραν α΄ H), rutae manipulum (πηγάνου χλωροῦ δεσμέδιον £v H),
quae omnia diligenter irita cum aceto mon aeri et oleo optimo
rosaceo commixta hieme calefacies, perunctoque oleo capite eius
et cerebro vel auriculis cercbellare de lanata pelle convolvis (καὶ
δέρματι ἔχοντι ἐρέαν ἐμβεβρεγμένῳ τούτῳ τῷ βοηϑήματι τὴν
κεφαλὴν περίδησον [περέδυσον H]).
1] Η 251 ἄλλο. ἄλευρον κρέϑινον συμμίξας δητίνῃ κτλ.
M 95 yvse'. Veg. III 7,2. 3. excidisse quaedam pastilli infra ὅ8
memorati arguunt, quos non omittit Vegetius, ut haec fere
restituenda videantur: haec conterito et (pastillos facito et ewm
vino» dato per os (ὁμοῦ συντρέψας ἐν οἴνῳ διὰ στόματος δίδου H,
ex quibus pastillos facies et n aqua frigida dilues et dabis 4n
potum Veg.)
52 H 251 ἄλλο πρὸς κάϑαρσοιν κεφαλῆς. M 95 χνς΄. cf. adn. 85.
59 M 95 χνζ΄ ἕτερον βοήϑημα. Veg.lll 7,8 ex.
94 H 62 (praecedit Hieroclis remedium) τὸν πόνον τοῦ
ὠτίου ϑεραπεῦσαι δεῖ, μήπως εἰς μανίαν ἐμπέσῃ τὸ ξῶον κτλ.
Μ 147 «ozÓ' (ἐὰν τὸ οὖς ἀλγήσῃ) periit. im JP inscriptio est
ἄλλο πρὸς ὠταλγίαν. Veg. 1Π 14, 4. 5.
spongiam mollem nitro et aqua maceratam] H
addit μέλι, quod Schneiderus Vegetio restituere voluit legens
witro et aqua melleque pro το et aqua molliter, dubito
num recte.
usque cum dolor elimetur] cf. 365 ut paulatim vitium
diligentia elimetur. usque dwm semel legitur 352, wsque cum
c. coni. passim, 57. 181. 196 cet.
95 H 68 sí εἰς τὸ οὖς ὕδωρ εἰσέλϑῃ. ἔλαιον παλαιὸν καὶ
νίτρον ἐξ ἴσου βαλὼν εἰς τὸ οὖς ἐπίχεε καὶ ἐπίϑες ἐρέαν. τούτῳ
δὲ τῷ τρόπῳ καὶ εἰς (εἰ P) τραύματα ἔγχει (σχῇ P), ἰχϑήσονται.
M 147 «gme' periit. accuratius Veg. Ill 14, 6
96 M 29 ριϑ'΄ Πελαγωνίου εἰ γλανδούλας ἔχει (ita in capitum
indice) τῶν σιαγόνων. αὔξονται σάρκες ἐκ ῥυπαρίας, ἅσπερ σι-
δήρῳ χρὴ ἀποτέμνειν καὶ καυτηριάσαι, καὶ μετὰ ταῦτα ϑεράπευ-
σον οὕτως" φάβατι (leg. ἅλατι) καὶ ἐλαέῳ ἐπὶ ἡμέρας η΄, ἐκεῖθεν
νέτρῳ καὶ ὕδατι ϑερμῷ (1» στακτῇ ἀπόπλυνον τὸ πάσχον μέρος
“καὶ λοιπὸν οἰνελαίῳ ὄροβον ἀληλεσμένον (ἠλησμένον cod.) ἐπέϑες
ἐπὶ γ΄ ἡμέρας. μετὰ δὲ ταῦτα οἴνῳ καὶ ἀλεύρῳ κριϑίνῳ ϑεράπευ-
σον ὡς ἂν ὑγιάνῃ. similiter de glandulis Veg. III 24.
54 H 62 (praecedit Εὐμήλου πρὸς παρωτέδας καὶ χοιράδας)
εἶ κονδυλώματα (κορδυλώματα P) σχῇ καὶ παρωτέδας κτλ. idem
videtur M 29 ριγ΄. Veg. III 24 ex.
inde Lycio — curato] omittit H. pro eo quod traditur
licio Sarchianius coniecerat lwito, sed obstat Vegetius: glandwulae
quae tolluntur Lgcio medicamento. similiter Pelagonius infra
195 Lyeium et pulverem mali granati adhibet eodemque medi-
-- 14 —
camine 181. 182 equum ad sanitatem perducit. cf. Plin. n. h.
Xll30seq. XXIIIL 125—127. Dioscor. I 132 (J. G. Sprengel,
Mus. Rhen. 46 p. 58 seq.). idem fuisse videtur in 449. pro eo
quod extat in H ἀϑρόον ξηρὸν ποιήσας ξηρίον scribe ἀπὸ δοῶν
ξηρῶν ποιήσας ξηρίον (de malis granatis siccis pulverem facito).
98 H 251 ἄλλο πρὸς πληϑώραν κεφαλῆς. JM 96 yvm' πρὸς
πληϑούραν κεφαλῆς.
ceretae duas partes e. q. s.] κρηταρέου μέρη δύο καὶ
ἀκακίας παλαιᾶς. certe melius cum creta calx componitur;
cf. Veg. III 29 (si ex pletura sanguinis tumor evenerit) eretam
eunoliam duabus partibus εἰ tertiam partem cretae migrae ex
vino austero temperabis. acaciam nigram Pelagonius 65 adhibet,
de qua v. Dioscor. I 133.
59 H 297 ἄλλο Πελαγωνέου. ἡ ὑγρότης τῶν ῥινῶν διά-
φορός ἐστι κτλ. — Μ 128 αχγ΄ Πελαγωνίου περὶ ὑγρότητος
ῥινός. Veg. III 36.
qui ἃ quo loco exeant e. q. s.] Vegetius ita: muccorum
eliam qualitates qui per mares efflwwnt, convenit mosse. ex quibus
genus passionis ostenditur ei causa cognita facilius curari potest.
cf. etiam Il 10, 2 ex wmore quoque qui de maribus profluit,
passio aperüissima declaratur.
rubeus tenuis frigidus] rubens tenuis frigidus veteris
perfrictionis prodit / iniuriam Vegetius, cf. I1 10, 3 a perfric-
ione erit umor tenwis aquaticus et frigidus.
caeruleus levis] cum H omittat, Schneiderus adductus
est ut Vegetii verba caeruleus id est fuscus usque adhibenda
curatio esí ineptum additamentum existimaret.
faecaceus] H omittit. corrige Vegetii quod fertur faba-
ceus. cf. II 10, 8 a glandulis . ... umor erit candidus et viscosus.
60 M 96 χνϑ' ἐὰν ἵππος ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ κρουσϑῇ.
rosa] h. e, si recte traditur, oleo vel unguento rosacio,
cf. Celsus VÍ 18, 8 saep. maluerim tamen reponere ro0sacio
(μετὰ ὄξους καὶ ῥδοδένου M).
61 Cf. 64.
62 H 251 ἄλλο πρὸς βάρος κεφαλῆς. εἰ διὰ τῶν ῥινῶν πολὺς
φέρεται χυμὸς, τούτῳ τῷ προποτίσματι ϑεραπεύσεις κτλ. M96 χξ΄.
63 H 804 εἰ τὸ τραγανὸν τῶν ῥινῶν σχισϑῇ. M 141 eozs'
periit. Veg. III 34, 1 (cf. ΠῚ 14, 1).
abstineri] nolui mutare, quamquam usitatius est con-
tineri sive retineri. ilud legitur in lemmate cap. XXIII. μὴ
δυνάμενον στῆναι H, sangwis reprimi mon possit Vegetius. cf.
Cass. Fel. 18 (p. 27 Rose) et sangwis abstineri minime potuerit
(cf. p. 222).
64 H 62 κατάπλασσε τὰς παρωτίδας ἀλεύρῳ σιτένῳ κτλ.
cf. 61. in P inscribitur ἄλλο περὶ παρωτέδος. | :
65 M Τὸ vus' Πελαγωνίου πῶς χρὴ πλῆϑος αἵματος ἔκ
10*
— 148 —
τοῦ οὐρανίσκου κατιὸν ἐπέχεσϑαι. habent codices Cantabrigiensis
et Londiniensis auctoris nomine non adscripto. Υθρ. ΠΙ|84,2. 3.
si edere non potuerit] quae res Si tardius subvenit
Vegetius, sí δὲ ταῦτα ἐπισχεῖν τὸ πλῆϑος τοῦ αἵματος μὴ δυνη-
ϑῶσιν 7M (εἰ δὲ ταῦτα οὐκ ἐνεργήσει Cantabr. et Londin.). emen-
datione igitur cum opus esse videatur, cogitare possis si sistere
«^on polueris vel simplicius, id quod Buechelerus proposuit,
si sedere mom poterit ; sedet sanguis qui sistitur.
66 H 301 ἄλλο Πελαγωνίου. iow μετὰ μέλιτος μαλάξας κτλ.
M 137 «on' Πελαγωνίου πρὸς γλῶσσαν κεκομμένην. cf. Veg. ΗΙ 81.
eo die et si perseverat| μετὰ μίαν ἡμέραν (μιᾶς ἡμέ-
ρας H) πάλιν τῇ αὐτῇ κέχρησο μεϑόδῳ ἄχρι τῆς τελείας ἰάσεως Ῥ.
Sarchianius dedit cotidie εἰ séc persevera rectius fortasse, sed
contra libri fidem, quam firmat interpres. cf. 310 si persevera-
verit, writo subtiliter.
67 H 252 ἄλλο χρῖσμα κεφαλῆς. JM 96 χξα΄.
68 H 62 κηροῦ δραχμὰς κη΄ κτλ. lacunam explevi ex H
et ex glossemate quod compositionis sequentis sermonem in-
cidit. cf. Mus. Rhen. 46 p. 372 (proleg. p. 2). lemma cod. P
servavit πρὸς παρωτέδας καὶ χοιράδας.
69 Veg. III 32 si iumento loculamenta dentiwm, τὰ est gin-
givae, vel dentes doluerint e. q. s. cf. ad 68.
M 29 Qx' πρὸς αὐτό (praecedit Pelag. 56). ὀξύγγιον
παλαιὸν μετὰ καϑαρισϑέντων σκόρδων κοπέντα καϑαρῶς εἰς τὰς
μαξίλας τοῦ ἵππου παρατίϑει, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τὰς φάρυγγας
αὐτοῦ ἐξ αὐτοῦ κατάχριε.
Cap. VI. Verba .Pelagonius .Arzygio ait in codice ante
capitis lemma scripta leguntur, apopiras Pelagoni ad primum
remedium spectant, non ad totum caput.
71 H 81 ἄλλο. σκόροδα Γαλλικὰ καϑαρίσας καὶ ἐν ὕλμῳ
κόψας κτλ. cf. 75. 88.
arum Gallicum] semper ita in Τὸ scripta legitur herba
haec, de qua magna in libris manu scriptis est confusio.
interpretes intellegunt σκόροδον, h. e. alium, duobus locis ex-
ceptis 191. 261, ubi genetivi traduntur ἐαρίου Γαλλικοῦ. huc
spectat Veg. I 18 aliwn matus quod quidam Gallicum vocant.
quid sit anagallicum Vegetii, Schneiderus disputat ad VI 8, 4
p. 108 parum dilucide. certe ari Gallici vestigia in libris Vege-
tianis non desunt. ex iis autem quae Plinius de a/o, alio,
halo confuse narrat nat. hist. XXVII 41. XXVI 42. XIX 116,
certi effici potest nihil (cf. Sprengel ad Dioscoridem p. 515).
de aro herba v. Dioscor. Il 197. propono praeterea locos hosce.
Serib. Larg. 83 symphti radix quam quidam inulam rusticam
vocant, quidam auiem alum Gallicum | dicunt (inde Maz-
cellus 1T, 21; cf. 10, 68; 26, 18; 31, 39). Ps. Apul. herb. c. 60.
Cael. Aurel. chron. II 12 (p. 411 Amman) et V 2 (p. 561), ubi
— 14 —
iraditur argallici. Marcell. 20, 39 portulaca h. e. alium Galli-
cum. de anagallico quod vocatur adeas glossaria, velut Senense
(Joh. Sehmidt Hermae vol. 18 p. 530) amagallicum: consolida
maior; '"Sinonima Bartholomei! (edid. Mowat, Anecd. Oxon. I 1,
1882 p. 10) anagallicum, anagallis, 4d. est consolida maior.
42 H 31 ἄλλο" Ἡμερίου. φάβατος ἀληλεσμένου yo ἕξ βρέξας
εἰς ἑψήματος χ. γ΄ καὶ πεπέρεως κόχκους λα΄ ἐν ϑυίᾳ καλῶς
λεάνας καὶ προσμίξας. στέατος τραγείου λίτραν α΄ καὶ αὖϑις
συλλεάνας ἐπὶ τρισὶν ἡμέραις διὰ κέρατος ἐγχυμάτιξε. Veg. V 64,9
farinae fabae fresae sextarios duos imfundis im passi sextariis
tribus et im mortario dWwtissime conteres piperis triti (hoc
ineptum, scribendum videtur wigri) grama triginta, sevi hircini
libras ires pariter admisces et omnia tusa et cribrata per os ad
cornu per triduum (veltriduo) dabis. Pelagonii oratio minus bene
procedit. verba id est lomentwm fortasse glossema sunt; cf.
Veg. V 62 in subtilissimo lomento, hoc est farina fabacea, VI 8,4
lomenti fabae id est farinae, Pallad. XI 14, 9 ex faba lomentum
factum, Apicius T6 lomentum 69 faba factum.
{ὃ M 84 φξα΄ ἕτερον πρὸς βουλσούς (praecedit 74). βρέξον
φάβα ἐν οἴνῳ παλαιῷ «vA. Veg. V 64, 10
tantum quantum duplum fu erit vinum] ita intellego:
si vini sunt sextarii tres, fabae et olei debent esse sextarius
unus et dimidia sextarii pars, ἢ. e. cum fabae sit sextarius
unus, olei restat hemina sive libra, ut recte habet Vegetius:
alis placet farinae fabaceae sextarium wnum ribus sextariis
vini veleris infundere additaque olei optimi libra pariter deterere
ac dare per cornu (interpres: προσάψεις αὐτῷ ἐλαίου τὸ xo^
ἥμισυ τοῦ οἴνου μέρος, οὕτω μέντοι ἵνα ἔσονται οἴνου ξέσται γ΄
kon φάβατος ξέστης e^).
44 M 84 g£' Πελαγωνέίου πρὸς βουλσοὺς ἁπλοῦν καὶ ϑαυ-
μαστὸν "peus Veg. V 64, 10 nonnulli vero duobus sextariis
conditi e. q. 8
45 M 85 φξβ' ἄλλο. σκόρδον Γαλλυικὸν κατακόψας καϑαρίως
καὶ προσάψας κτλ. Veg. V 64, 11. paullum differt 83.
herbam pari etariam] βοτάνην σιδηρῖτιν ἣν Ῥωμαῖοι
καλοῦσι παριεταρίαν M. infra 88 σιδηρῖτιν καὶ βοτάνην ἣ ἣν ἱῬω-
μαῖοιν καλοῦσι περδίκιον, 85 τῆς προλεχϑείσης παριεταρίας ἤτοι
σιδηρίτιδος βοτάνης, 89 βοτάνης σιδηρίτιδος ἣν Ῥωμαῖοι πα-
ριταρέαν καλοῦσι. Cass. Fel. 2 (p. 11 Rose) herbam perdicion id est
parietariam. parietariam viri docti ἑλξένην definiunt Dioscor. IV 86.
Plin. XXII 41. inter sideritidis cognomina apud Dioscor. IV
33—35 (Sprengel ad eundem p. 588) Latinum parietariae. deest.
16 H 15 Πελαγωνίου πρὸς καϑημερινὴν βῆχα. πράσα ἑψήσας
"τὰ. JM 76 υπδ΄. Veg. V 64, 12 inscribit ad levem tussim via-
toria sunt ecxpeditaque remedia ek pro conditurae habet vwris
in quo decocti sunt porri.
-- 150 --
771 H 15 πρὸς βῆχα ὁδοιπορικήν. λασάρου κόκκον ὡσεὶ
ἱεπτοχάρυον “υκρὸν εἰς oivov λῦσον καὶ τοῦτον ἐν μιᾷ μόνον
ἡμέρᾳ διὰ κέρατος δέδου. JM 16 υπε΄. Veg. V 64, 12.
viatoriam] Eichenfeld restituit Annal Vindob. 44 p. 146
collato remedio 460 ad tussim viatoriam. 461 inscribitur aliud
viatoriwm scil. remedium (cf. 155 remediwm viatoriwm). cum
bene dicatur et tussis eiatoria et viatorium remedium, ubique
scripturas traditas retinui. Schneiderus ad Veg. p. 98 ὁδοι-
πορινήν (ta ΗΠ) in óóowrogwóv mutari voluit. cf. Veg. II 33, 1
sed. viatoriwm istud, et physicum et semper paratum te scire con-
venit; V 64, 19 viatoria sunt expeditaque remedia.
iuxta modum magnitudinis nucis] similia saepius,
velut 87 et 90 ad modum nucis, 91 quantwm fabae magnitudo est,
288 instar magnitudinis w»wcis Abellanae, 408 in modum fabae.
48 Η 15 πρὸς βῆχα ἔκ τοῦ πνεύμονος ἀναδιδομένην
(omittuntur renes percussi, melilotus, nucleus). M 16 vzs'.
49 M 76 vat ἕτερον βοήϑημα. πράσιον (πράσσιον. cod.)
βοτάνην μετὰ σμύρνης καὶ λιβάνου καὶ οἴνου παλαιοῦ, οὐ μὴν
ἀλλὰ καὶ μέλιτος πρωτξίου συμμίξας ἐγχυμάτιξε. hine lacuna,
si fuit, expletur ita eb vino Ceteri et. melle» optimo.
S0 M τὸ van πρὸς βῆχα ἵππου ἰσχυροτέραν καὶ ὅταν
αἴσϑῃ τὸ στόμα αὐτοῦ κακῶς ἀναπνέον ἢ δάκρυα παρὰ λόγον
ἐχπίπτουσι. μάννης yo δ΄ κτλ.
mannae| absolute legitur etiam 252. 409. 415. cf. Plin.
n. h. XII 62 (turis) micas elisas mannam vocamus.
81 Η τὸ πρὸς βῆχα τὴν ἐκ τοῦ πνεύμονος ἀναδιδομένην.
Μ 77 πνυαβ΄. in H deest crocum, pro mammae croci ibi est
μάννης λιβάνου.
82 Μὶ Τἴ υα΄ πρὸς βῆχα καὶ βαρύτητα κεφαλῆς. Veg. V 64,12.
cum aqua calida sed tepida] vix recte. pro sed for-
lasse legendum sew (χλιαροῦ M, calida Veg.), ut subsint duorum
codicum lectiones.
88 H 16 πρὸς βῆχα καὶ βουλσούς. cf. 75 cum adnot.
84 M 85 g£y' κολλητικὸν πρὸς βουλσοὺς κάλλιστον βοή-
euo. Veg. V 65, 1 mutatis nonnullis. in M facile post κενταυ-
Qíov γὸ α΄ excidere potuit στέατος ταυρείου yo α΄ -
85 M 85 φξ ΄ ἕτερον ᾿βοήϑημα Ἡμερέτου. χοίρειον ἀκρονά-
ριον εἰς ὕδωρ ἑψήσας καὶ ὄξος τὸ ἴσον (nota interpretis vel
scribae errorem) καὶ τοῦτο βαλὼν xà. Veg. V 65, 2.
contra focum] πρὸς λαμπρὸν χλιάνας M. cf. 151 aut in
calido stet aut contra focum, 52 conira solem aut in furno Siccas.
86 M 86 φξε΄ πρὸς νεαροὺς βουλσούς. κεφαλὴν ἀρνειοῦ κτλ.
(scribe νηστικῷ pro νηστικῶς). Veg. V 65,3 aliquanti. caput
agninum tamdiu decoquunt, e. q. 8.
81 H 16 πρὸς βῆχα ἐκ τοῦ φάρυγγος (τῶν φαρύγγων M)
τιπμτομένην. M "T5 υαγ΄. Veg. V 65, 4. idem fere est 90.
— 161 —
88 H τὸ ἄλλο. ὄρνιν σφάξας καὶ εὐϑέως δαχίσας λάβε αὐτῆς
τὴν κοιλίαν, ὡς ἔστι μετὰ τῆς κόπρου καὶ εἰλήσας αὐτὴν ἐν μέλιτι
δίδου τῷ ξώῳ ἔτι ϑερμὴν οὖσαν διὰ τῆς φάρυγγος. Μ τ υαδ΄.
Veg. V 65, 5 occisum pullum palpitantem aperies et tollis eius
ventriculum, quem cwm suo stercore calentem et integrum in melle
convolves et per canalem degeres. certissimum ac verum reme-
dium est. cf. etiam 138 et Eumeli remedium 2M 106 ψμγ΄.
despicas] saepius vox legitur in glossariis Latinis, Corp.
gloss. IV p. 55, 14 dispicatis (despicatis cod. Casin.) -decoriatis
inruptis , ib. p. 55, 51; p. 507, 35; p. 228, 12 despicatis. pate-
factis (Vegetius nostro loco aperies); p. 230, 5 dispicatis minutis
partibus. adde Rufin. hist. eccles. II 24 »ecatis parvulis despi-
catisque ob fibrarum inspectionem virginibus (Paucker Supplem.
lex. Latin. I p. 190) et locos ab Hermanno Hoensceh Collectan.
philologa p. 295 sq. (— Zeitschr. f. d. Osterreich. Gymnas.
1880 p. 819) collectos. Ducangii lex. s. v. dispecare.
89 H 16 πρὸς βῆχα βαρεῖαν. σφαιρία κυπαρίσσου ἑψήσας
καλῶς κόψον ἐν ὅλμῳ κτλ., plenius M 77 υας΄. Veg. V 66, 5.6.
dixi de hoc remedio Mus, Rhen. vol. 47 p. 816.
aut si hoc displicet] omittit H, εἰ δὲ τοῦτο παπάρεισι
M (desideratur ἀπαρέσει vel simile aliquid).
90 Veg. V 65,6. simile est 87.
91 H τὸ ἄλλο. πρὸ πάντων χρὴ καϑαίρειν τὸ σῶμα τοῦ ξῴώου
χτλ. M 18 vqf inscribens πρὸς αὐτὸ ϑαυμαστὸν βοήϑημα. Veg.
V 66,1.2. auctor remedii Apsyrtus est Hipp. 71 (ab hoc Hierocl. 72).
scillae vastiores partes] non vastioris, Apsyrtus enim:
σκίλλης vovg παχυτέρους φλοιοὺς τέσσαρας; Pelagonii interpres:
σκίλλης παχυτέρας μέρη τέσσαρα κόψας, Vegetius: scillae vali-
dioris scripula quattuor contundes.
92 H 7" ὑποϑυμίασις sig βήσσοντας ἵππους. M 18 vqu
ὁποϑυμίασις βησσόντων ἵππων. Veg. V 66, 3. cohaeret cum
91 idemque est auctor.
93 M 18 vq9" ὁμοία ϑεραπεία. πράσιον βοτάνην ἣν Po-
μαῖοι καλοῦσι μαρρουβίαν «v. Veg. V 66, 4, qui arte coniunxit
cum superiore. est Apsyrti Hipp. 72 (inde Hierocl. ibid.).
94 H "| κατασκευὴ παστίλλων εἰς τὸ αὐτό. M 18 φ΄.
Veg. V 67, 2. fuerit lemma compositio pastillà vel pastillorum,
cf. 383. 401.
iris pistae] num recte sit restitutum ex eo quod traditur
iripiste quaeritur. neque enim legitur in H, ubi omittuntur
praeterea costum et tracanthwum; Vegetius hoc loco habet próus
in mulsa tepida diffusas (vel infundes). iris pinsita redit in 66.
95 H "1 προπότισμα εἰς τὸ αὐτὸ πάϑοςς M 18 ga
πρὸς παντοίαν βῆχα προπότισμα. Veg. V 66,6, ubi restitue lec-
tiones Corbeiensis. crocum omittunt H et Veg.
96 M 18 oy' πρὸς βῆχα ξηρὰν ἢ καὶ ἀρτηρίας συνεσφιγ-
-- 152 —
μένας καὶ πρὸς ἀνάπνοιαν (ἀναπνοήν Cantabrig. et Londin.)
καὶ σπασμοὺς κάλλιστον βοήϑημα Veg. V 67, 1 ad arteriam
exasperatam εἰ ad. spasmum inscribit.
alium sane coctum] vix sana sunt. Vegetius: salis
heminam dimidiam conteres el usque ad tertias decoques cwm
Qasso; ἅπαντα ὕδατι ἑψήσας καὶ ἀποτριτώσας δίδου M.
97 ΗΠ πρὸς βῆχα παλαιὰν καὶ συνάγχην. -στύρακος πυῤῥοῦ
yo γ΄ x:à. M 8 qÓ' πρὸς βῆχα παλαιὰν καὶ ἀνάπνοιαν καὶ
συνάγχην. Veg. V 67, 8 ad tussim veterem et ad suspirium vel
anhelitum οὐ ad synanchen (prodest, si» mox dederis storacis
rubeae uncias ires e. q. 8.
98 H "7 ἄλλο. μέλιτος ᾿Δἀττικοῦ λίτραν α΄ κτᾶ. Μ 18 φε΄
πρὸς RA: χαλεπήν. Veg. V 67, 4.
H 18 ἄλλο. κισσοῦ φύλλα κτλ. IM 18 gs' ἕτερον
tr Veg. V 67, 5. omnes Emeriti nomen tacent.
populi albae] albi, quod traditur etiam apud Vegetium,
Pelagonium scripsisse mihi non persuasi. (tuetur Georges
lex. VIL. edit. s. v. populus (cf. eiusdem Lexikon der lat. Wort-
formen s. v.).
100 JH 8 ἄλλο. ὀξυσχοίνου σπέρμα κτλ. JM 18 g£' ἄλλο
βοήϑημα. deest apud Vegetium.
101 H 78 ἄλλο. πηγάνου φύλλα τὰ ἁπαλὰ «r4. M 18 9n
ὕμοιον ἄλλο. Veg. V 67, 5 (ubi vulgo est folia molliora, in
Gothano mollia).
102 108 H 78 ϑεῖον ἄπυρον «t4. ΜΙ 19 φϑ' πρὸς βῆχα
«oL ἀνάπνοιαν. φι΄ ὅμοιον. πάνακος ῥίζαν κτλ. Veg. V 61,06
(experimento probatwm est, ,Pelagonii nomine non adscripto).
104 M 19 φια΄ ἄλλο ὅμοιον. ῥαφανίδας. “λειωϑείσας μετὰ
ἡμίνης οἴνου διὰ τῶν ῥινῶν τῶν ἀριστερῶν ἔρχεε. Η 18 sub
βράϑυος γράμματα δ΄ κτλ.
105 H 18 ἄλλο. βράϑυος γράμματα δ΄ κτλ. M 19 φιβ΄. Veg.
V 61, 6, cui restituas Corbeiensis lectionem.
mane] δίδου πρωὶ ἡμίναν καὶ μετὰ τὸ ἄριστον ἡμίναν HP,
ita wt in die detur hemina Vegetius.
106 M 19 guy ὅμοιον. ἀνήϑου ὀξύβαφον κτλ. Veg. V 61, 6.
107 H8 ἄλλο. μόρου ῥίζης γράμματος τρίτον κτλ. M 19 già"
πρὸς ἀνάπνοιαν καὶ βῆχα. Veg. V 67, 7, cui restitue cum
Schneidero calidi pro candidi (ϑερμοῦ IH.
108 Colum. VI 31, 1 (VI 10 similiter boum tussim sanat).
Veg. V 67, 7. 8 Pelagonium secutus, sed mutatis quibusdam.
Graece Pelagoniana extant H 18 φακὴν ἐκλεπισϑεῖσαν κτλ. et
πρὸς παλαιὰν βῆχα. πράσου χυλοῦ κυάϑους τρεῖς κτλ. M 19 φιε΄ et
φις΄ accuratius. cum Columellae loco, ubi restitue compluribus
codicum plurimorum, ef. quae Eumelus Hipp. 73 tradit.
109 M 79 φιξ΄ πρὸς βῆχα καὶ βουλσοὺς ἤτοι περὶ πνευ-
μονίας χρήσιμον πάνυ. πάνακος ῥίζης y0 β΄ κτλ. Veg. V 67, 8.
-- 159 —
110 H 18 ἄλλο. πτελέας ξύλου μέρος καύσας «cA. M 19 gui
UNE πρὸς βῆχα σύντομον βοήϑημα omisso auctoris nomine.
e
S indt ndito] alis magis placebit fterito vel solvito; cf. 362
in favillam qpersolvantur. certe quod traditur tollito corruptum
videtur.
111 H 78 πρὸς παλαιὰν βῆχα. χυλὸν πρασίου σταϑιμὸν
δηναρίου ἑνὸς «vA. plenius M 19 qu)" πρὸς παλαιὰν βῆχα καὶ
ἐμέτους. Veg. V 68, 1. 2 extrema sic exhibens: ex qua (scil.
pyaide) bina coclearia cum hemina vini per os colidie degeres.
quae addit Riecardianus sí ^om habweris e. q. s. superflua
videntur, cum supra iam dictum sit mellóis Attici aut Siculi
neque extent in H.
112 M 80 gx' πρὸς ἀνάπνοιαν ἤτοι βῆχα. βοτάνην ἣν
Ἕλληνες μὲν περδέκιον, Ῥωμαῖοι δὲ ὀρκιολαρὲμ ὀνομάζουσι κτλ.
Vegetius tacet.
herbam [0018] non habet interpres. Jovis flos memo-
ratur a Plinio n. h. XXI 59. 67; XXXVII 103, qui num idem
sit quaeritur. cogitavi de emendatione barbam lovis (cf.
Plin. XVI 160).
118 H 79 ἄλλο. gon φρύξας καὶ ἀλέσας κτλ. M 80 φκα΄
πρὸς βῆχα ἤτοι τὰ ἐκ ταύτης βλαβέντα ζῶα. "Veg. V 68,3, qui
singulos specierum sextarios ponit.
114 H τὸ ἄλλο συμβαλλόμενον καὶ ἀνϑρώποις. σχοίνου ἄν-
dove σταϑμὸν δηναρίων δ΄ κτλ. Μί 80 φκβ΄ πρὸς βῆχα συμ-
βαλλόμενον καὶ ἀνθρώποις. Latinum lemma non integrum esse
videtur. ad hane compositionem scribae spectat adnotatio
quae turbat orationem 118 (v. proleg. p. 2. Mus. Rhen. 46 p. 373).
Cap. VII. Lemma ex capitum indice repetivi.
115 et primo diligenter signa inspicias] signorum
autem enarratio excidit. de ventris dolore et stropho agunt
Apsyrtus Hipp. 148, Hierocles ibid. 105 alii. in Geopon. XVI c. 9
περὶ στρόφου est male praescripto Hieroclis nomine, cum sit
fere Anatolii Hipp. 149, cf. Gemoll, Berliner Studien I 1884 p. 74.
conferendus etiam Veg. II 15 seq. V 56.
116 117 H 107 Ilsieyovíov πρὸς ὀδύνας κοιλίας καὶ
πόνους. πάνακος ῥίζης κτλ. M 89 paf. «qu Πελαγωνίου
πρὸς πόνον κοιλίας καὶ στρόφους.
erucae] retinui, quamquam altero loco non legitur apud
Pelagonium facilisque est mutatio rutae i. e. πηγάνου, ut
legerunt interpretes. eruca Graecis est εὔζωμον, cuius semen
Dioscor. II 169 οὐρητικὸν καὶ πεπτικὸν καὶ εὐκοίλιον com-
mendat.
118 M 89 z' πῶς χρὴ ϑεραπεύειν ἵππον ἐν ἐντέροις. φϑεῖ-
ρας ποιήσαντα. τὸ τοιοῦτον πάϑος νοεῖται ἐκ τοῦ συνεχέστερον
διαστρέφεσϑαι τὸν ἵππον. κατασκεύαξε τοίνυν βοήϑημα᾽ κοριάν -
— 154 —
δρου χυλὸν καὶ σινήπεως τὸ ἀρκοῦν, ὀποπάναπος ÓÀ(yov μετὰ
ὑδρομέλιτος καὶ ὀλίγου ἐλαίου συμμίξας δίδου — omissis reliquis.
cf. 114 cum adnot.
peduculos| eadem scriptura 122 et in glossis, Corp.
gloss. II p. 145 peduculum φϑείρ, p. 410 φϑείρ peduculus,
p. 471 φϑειρέξζω pedwuculo. Petron. sat. 57 peduclum (vide Fried-
laenderi adnot.)
sinapi] scripsi, vix enim sinopis credi potest ad dolorem
ventris intrinsecus dari, licet capacior sib equorum venter. quae-
ritur tamen num sinapidem retinere debuerim, cuius declinationis
exemplum ex Vegetio GeorgesLex. d. Lat. Wortformen s. v. profert.
119 120 H 107 στρύχνου καὶ καρδάμου σπέρμα wA.
M 90 γα΄ πρὸς πόνον κοιλίας. στρύχνου, ναστουρικίου τῆς οὕτω
καλουμένης παρὰ Ῥωμαίοις βοτάνης, παρὰ δὲ Ἕλλησι καρδάμου
4TÀ. excidisse igitur videtur sirychni, quam herbam strumwm
vel cucubalwm Latini dixerunt (Plin. XXI 178; XXVII 68),
Dioscor. IV 71 στομάχῳ καυσομένῳ βοηϑεῖν affirmat.
121 Vide quae ad hanc praecantationem Buechelerus ad-
notavit Mus. Rhen. vol. 45 p. 332. utinam is qui Graeca Hippia-
trica congessit superstitiosior fuisset! removit enim fere omnia
harum superstitionum exempla, quibus Apsyrti liber refertus
fuisse videtur. unus codex Parisius Milleri nonnulla servavit
obscure scripta (cf. p. 15. 16. 22. 37. 69. 123. 128). Pelagoniana
huius generis alia mox sequentur, quae ne Vegetio quidem
digna visa sunt quae reciperentur. immo is tamquam detrec-
tatorem et contemptorem se iactat II 11, 2 (dolorem ventris
in )wmentis velerinariorum imperitia pulat facile posse curari,
quod. grave nescit. eL ex ventositate vel. constipatione vitiwm tor-
siones vocant et interiorum mcisiones, quibus aut praecania-
tiones anicularum more aut aliquod quas physicum remedium
adferre conantur), etsi apud veteres magno in honore fuerint,
ut vel Catonis de agric. 160 ad luxum cantatio barbara testatur.
consimilem incantationem deprehendi apud Marcellum 28, 16:
carmen ad rosus sive hominum sive amimaliwm diversorum sic.
palmam tuam pones contra dolentis ventrem et haec ter movies
dices: stolpus a caelo cecidit, hunc morbwm pastores invenerunt,
sine manibus collegerunt, sine igni coxerunt, sine dentibus com-
ederunt (p. 296 ed. Helmreich).
124 H 150 ἄλλο. χλιαρὰν crowriv μετὰ ἐλαίου καὶ μέλιτος
ὀλίγου ταῖς φάρυγξιν reta κτλ. ΜΗ 91 gv' πρὸς στρόφον ἵππου
χρήσιμον βοήϑημα. cf. Colum. VI 30, 10 praesens medicina est,
ita, ut supra scriptum est (88), ànserere manum et fimum eximere.
125 bidellae] videllae traditur pro bdellae, ut rarius
appellatur bdellóum (cf. Plin. XII 35 seq. Dioscor. 1 80). videllae
Scribitur etiam 198 (Delle 329), eandem formam Vegetii codex
Corbeiensis VI 14, 1. 4 exhibet, Gothanus posteriore loco δέ-
|
l|
2s
Li
P4
a
S4
L3:
&
^
P
— 155 --
deliae. Marcellus medicus scribit bdellam , bidellam , bdellium,
bidellówm (vid. ind. edit. Helmreich. p. 390), in eiusdem epi-
logo metrico traditur v. 51 bedellam (p. 883 ed. Helmreich).
126 cf. 129 et 458 et quae zeol ϑλάσματος leguntur in
JM 81 σα΄ γφάψον εἰς τὸν ὄνυχα τοῦ πάσχοντος ποδὸς τοῦ
ζώου τὸ ὄνομα τοῦ ἰδίου δεσπότου, et 37 σβ᾽ γράψον ὑπὸ τὴν
στεφάνην τοῦ ξῴώου μετὰ μαχαιρίου" ἰλὼψ ἰχϑὺς νῆσος.
127 M 91 χιγ΄ ἐὰν ἵππος τὰ ἔντερα ἀλγήσῃ, νηστικὸς y'
εἰς τὴν ὄψιν αὐτοῦ ἔμπτυσον.
128 M 91 χια΄ (cf. χιδ΄). Veg. V 56, 1.
aut si parum profuerit] e£ δὲ ἀστοχήσεις M. cf. H 224
v. 4 ἢ ἀγριοσυκῆς φύλλα τὰ ἀρκοῦντα συγκόψας μετὰ χλιαροῦ
δίδου (praecedit Pelag. 137).
129 M 90 zy' ἐὰν ἵππος ἔντερα πονήσῃ (in indice capitum
πάϑῃ τὰ ἔντερα), βοήϑημα δύσπιστον καὶ παράδοξον πρὸς τὸ
τοιοῦτον πάϑος. εἰ τὸ ὄνομα τοῦ δεσπότου ἐπάνω τοῦ κύκλου
τοῦ δεξιοῦ ὄνυχος τοῦ ἵππου γραφίῳ ἐπιγράψεις, εὐθέως ἰαϑή-
σεται. quae non suffieaunt ad sanandam Latinam orationem,
neque enim placet Sarchianii quod per se ostenditur. fortasse
fuit quod Persae ostenderunt; nam Persae tam magiae quam
equorum potentes, et optime traditis litteris respondet. .
1830 181 H 149 sí ἐπικρατὴς γένηται ὃ στρόφος καὶ μὴ
προχωρῇ ἡ κοιλία. ὅταν τὴν οὐρὰν ὁ ἵππος μεταξὺ τῶν σκελῶν
ἐμβάλλῃ καὶ ἐπικλίνηται ἐπὶ τὴν ἑαυτοῦ. κοιλίαν κτλ. et ἄλλο.
χρόμμνα (κρόμυα P) λειώσας ε΄ ἢ σύκων ξηρῶν γράμματα 9,
νίτρου γράμμα ἕν, κόπρου περιστερᾶς γράμματα δ΄, ταῦτα πάντα
μίξας καὶ ποιήσας κολλούρια δύο ἢ τρία εἰς τὴν ἕδραν αὐτοῦ
ἔμβαλε. Μ 90 χδ΄. χε΄. Veg. V b6, 2.
132 .M 90 zs' κατασκευὴ πλυστῆρος (recte Millerus re-
stituit) Veg. V 56,3.
clysteriabis] Pelagonius scripsit ut cauferiare semper
pro cauterizare (Veg. II 17, 8 pars codicum clysteriabis , pars
clysterizabis).
suco cantabri] cf. ad 6.
ambulans] ἀναπατήσει καὶ πάλιν ἱκανὸν ἀναπαύῃ (sic
Miller, cod. ἀναπαῆ) M; ita wt post clysterem inambulet aliquan-
iulum Veg.
calida fovebis] certa opinor emendatio: ἀπαντλήσεις
τὴν κοιλίαν αὐτοῦ ὕδατι ϑερμῷ MM, venirem aqua calida per-
fovebis Vegetius. dele calidand? verbum a Georgesio receptum
in lex. edit. VII.
183 H 234 κατασκευὴ καυστῆρος. legendum κλυστῆρος, male
inrepsit inter caustica. in P primo scriptum erat KAYCTHPOC,
nunc erasa hastula illa extat KAYCTHPOC; sed remansit καυ-
τηρίασον. Μ 90 χξ΄. Vegetius betas cum superiore coniunxit.
TD ὼς
134 Hue spectant quae infra 138 seclusi. cf, Mus.
Rhen. 46 p. 373. ! |
135 H 107 κόπρον λαγωῶν x4. M 90 χη΄. Veg. V 50,8.
inde cassiterina usque ligato] desunt in Hipp. et
apud Vegetium neque cohaerere cum superioribus puto, sed
novum esse remedium. λάμνα καϑαρὰ κασσιτερίνη adhibetur
in remedio ΠΗ 128 exs' quod Apsyrti nomine fertur /«o, fom,
ἐπ᾿ ὀνόματος πατρὸς καὶ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ πνεύ-
ματος ἁγίου κτλ.
186 H 108 v.2 ἢ ἀστραγάλους χοιρείους τρεῖς ὧν ὀδόντες ἀν-
ϑρώπων οὔπω ἥψαντο καύσας wv. M 90 y9' (cf. Veg. Π 84 ex.
item. physicum traditur os limacis neque manu immunda nec
terra neque dente contactum alligare wmbilico dolentis).
187 .H 223 ἄλλο. εἰ κόπρον ὀρνέϑων ἵππος φάγοι (tà P, φά-
yu H) wA. M 91 χια΄, ubi subiungitur 128. Veg. V 84, 1--8
fusius enarrat, IV 2, 13 brevius (leg. cwm vini pro cimiüni).
et obroboratio] etam obroboratio Vegetius, φρίκη τις
καὶ ὀρϑοτριχέα .H. mox post olei sext. verbum excidisse videtur
quale est teres.-
188 M 91 χιβ΄. Veg. V84,4. 5 et IV 2, 14. cf. 88, 124
ei adn. 134.
cyphi cum vino dabis] σκύφι ἐν οἴνῳ λύσας M. de
hoe medicamine Aegyptiaco cf. Dioscor. I 24 (Alex. Trall.
Ip. 474 ed. Puschm.) Vegetii librorum omnium optime Cor-
beiensis V 84, ὅ cuficum, vulgata gypsi, IV 2, 14 et VI 8,6
gisni (Corb. gyfrwu). cufi in Pelagonii archetypo fuisse sumpserim.
Cap. VIII. Pleraque quae de dysuria Festiano tradit,
ab Apsyrto mutuatus est, Hipp. 110 seq. eundem exscripsit
Hierocles ibid. 114 seq.
139 multi quibus cordi est| memoriam afferunt
Col. VI 27, 1 quibus cordi est educatio generis equimi.
rumpitur] Ápsyrtus p. 110 ἀλγοῦντι γὰρ τὴν κοιλίαν ὡς
δυσουριῶντι βοηϑοῦσι καὶ ῥῆξιν λαμβάνει τὸ ξῶον, p. 106 ἔνιοι
γὰρ ὡς δυσουρίᾳ συνεχόμενον θεραπεύοντες ῥῆξιν ἐνεργάξονται
τῷ ζώῳ. cf. Veg. II 18 saep.
140 naribus stertit e. q. 5.7 Apsyrtus p. 110 ὅταν ἢ
τρέχων (emendarim óéygov, quamquam Hierocl. p. 115 item
habet τρέχειν βούλεται) καὶ μαστίξζων ὑπὸ τοὺς μηροὺς τῇ οὐρᾶ
ἑαυτὸν καὶ κυλιόμενος συγκαϑιεὶς τὰ ἰσχία (κυλιόμενος συγ-
καϑίέξει ἐπὶ τὰ ἰσχία Hierocles), προβάλλων τὸ αἰδοῖον καὶ κατὰ
σταλαγμὸν προιέμενος καὶ ἔμφασιν ἔχων μέλλοντος οὐρεῖν (οἴ.
γ6ρ. {22,1 οὐ quasiextendentem seinterdum ad conamen minctionis).
in opisthotonis contrarium est] huc refero verba infra
146 uncis inclusa, cf. Mus. Rhen. 46 p.374. Pelagonius cap. XVII
de opisthotonis: hi et difficile urinam faciunt (261) et in ipsa
autem necessitate passionis sanguinem detrahere inutile est (269).
— 1501 --
141 Apsyrt.l. c. p. 112. συμβαίνει δυσουρία ἐπὶ πλεῖστον
ὅταν ὁδοιπορῶν ἢ τροχάξων κτλ. Hierocl. p. 115. Veg. V 14,6—8.
142 H 116 ἄλλο. κράμβης δεσμέδια uev! αὐτῶν τῶν φύλλων
«74. Apsyrtusp. 118 κράμβης φύλλα λειότατα καὶ οἴνου ἐπιχέοντας
(ἐπιχέαντας P) πλῆϑος ὡς τέσσαρας κοτύλας καὶ ἐλαίου μίαν κτλ.
(Veg. V 14, 12). sed Pelagonio obversata sunt potius Apsyrti
verba p. 111 πράσων καϑεψήσας δεσμὴν cvv τοῖς φύλλοις χρώ-
μενος τῷ χυλῷ καὶ ἐκπιέξζων ὅσον κοτύλας β΄ μιγνύων vs οἴνου
εὐώδους κοτύλην καὶ ἐλαίου ὀξύβαφον διὰ τῆς ῥινὸς τῆς δεξιᾶς
ἐγχυμάτιξε | (Hierocl. 115).
143 144 145 H 116 ἄλλο. ἀψένϑιον μετὰ οἴνου λίτρας μιᾶς
καϑεψήσας κτλ. eb ἄλλο᾽ ὀποπάνακος ὅσον ἐστὶ πάχος τὸ τελευ-
ταῖον τοῦ μικροῦ δακτύλου, et 117 ῥαφανέδος σπέρμα τρέψας
δίδου διὰ δινός. Apsyrt. p. 111. Hierocl. p. 115. Veg. V 14, 18
Pelagonium secutus.
146 Η 111 ἄλλο. κρόμμυα μακρὰ πέντε ἅτε δριμύτερα ὄντα
xr1À. AÀpsyrtus p. lii χρόμμυα τὰ μακρὰ ἄἅτινά ἐστι δριμύτερα
κτλ. fusius enarrans. Hierocl p. 115. Veg. V 14, 18. de
verbis unco comprehensis cf. ad 140.
147 148 149 H 117 ἄλλο. σκορόδου κεφαλὰς κεκαϑαρισμένας
δύο καὶ λειωϑείσας (ita P, λειώσας H) κτλ. usque δέδου δὲ καὶ
μετὰ γλήχωνος ὕδωρ πιεῖν (ποιεῖν H). ebuli radices Pelagonius
supra 9 ad morbum, Vegetius I 14, ὅ cum vino optimo ad far-
ciminosum adhibet.
150 Apsyrtus p. 113 καὶ τοῦτο δὲ ἐκ τῶν γεωργικῶν Má-
yovog τοῦ Χαλκηδονίου εὕρηται. λέγει γὰρ τοῦ δυσουριῶντος
ἵππου τοὺς ἐμπροσϑίους πόδας κάτωϑεν ὑποξύσαντα ἔκ τοῦ κατ᾽
ὄνυχα μέρους, τὰ ὑποξύσματα αὐτῆς τῆς ὁπλῆς τρίβειν ἐν οἴνῳ
ὅσον κοτύλη, καὶ ἐγχυματίξειν διὰ τῆς ῥινός. καὶ οὐρήσει.
Hierocl. p. 116. Veg. V 14,19 secutus Pelagonium ita: ad
urinas invenius est qui affirmaret priores ungulas equi ipsius
radi et teri cum vini sextario. cf. Exchenfeld Annal. Vindob. 44 p.146.
151 Apsyrtus 1. c. ἔγνων δὲ ἐγὼ καὶ τοῦτο παρὰ Σιαρμά-
ταις «rA. MHierocl.l. c. Veg. V 14, 16.
castoreo-imposito]| ita iam Sarchianius corrigi voluit.
vix enim structura graecissans, qualem sumpsit Eichenfeld
1.c. 44 p. 156, ferri potest. cf. 205 foliisque laureis nares fumigabis.
152 Apsyrtus Hipp. 114. Hierocles ibid. 114 sq. Veg. V 14,2.
20. 21 (cf. II 33).
159 H 117 ἄλλο. βράϑυ (trad. βράϑην) τὴν βοτάνην καϑε-
ψήσας κτᾶΔ. Veg. V 14,21. ΤΠ 88.
164 H117 ἄλλο. πράσα ἑψήσας καὶ ἐκπιέσας τὸν χυλὸν ὡσεὶ ξέ-
στην α΄ καὶ συμμίξας οἴνῳ παλαιῷ καὶ ἐλαίου ὀξυβάφῳ κτλ. for-
tasse igitur scribendum commisces vino veteri et olei acetabulo.
Veg. V 14,22: et cum vini veteris hemina olei acetabulum permisces.
185 Η 117 ἄλλο. πηλὸν ἀπὸ οὔρου οἷουδήποτε ἵππου γενό-
-- 158 —
μενον 4z4. Veg. V 14, 22 et paullo fusius II 33 de urinae difficul-
tatibus ordine suo Amwlia dicenda sunt, sed viatoriwm istud et
physicum. et. semper paratum, te Scire convenit. lutum ex cuius-
cumque equi lotio factum vino permisces e. q. 8.
156 H 1117 ἄλλο. σελίνου Qífav τρέψας μετὰ οἴνου γλυκύ-
£ovrog ἢ μελικράτου διὰ στόματος ἐγχυμάτιξε. Veg. V 14, 23.
157 M 84 ρξδ΄ Πελαγωνίου εἰ ἵππος αἰδοῖον χαλάσας μὴ
δυνηϑῇ ἀνακαλέσασϑαι. φούσκᾳ ψυχρᾷ (φοῦσκα ψυχροῦ cod.)
συνεχέστερον ἐκεῖνο τὸ μέρος ἀπαντλήσεις καὶ εὐϑέως ϑεραπεύ-
σεις. Veg. V 8 fusius.
158—161 H184 ΠΕελαγωνίου εἰς τὸ αὐτό (praecedit Apsyrti et
Hieroclis περὶ αἰδοίου προπτώσεως), ubi scribendum μετὰ χυλοῦ
Ῥφέμβης (pro ξυλοκράμβης). M 84 ρξε΄ π-ρξη΄. Veg. V14,23et V8.
162 Colum. ΝΙ 80, 4. Η 154 ἔλαιον μετὰ οἴνου μέξας κτλ.
Veg. 14, 28. alii spicam om. Col. et Veg. (σκορόδου μερος H).
cram VIII. 163 circa generositatem] cf. Col, VI 27, 1 est
enim generosa maleries quae circo sacrisque certaminibus equos
praebet.
licet cura istius corporis] num significet corpus hic
corporis partem quaeritur. quod sequitur pars ista corporis
suadet ut inseramus partis. an delendum corporis?
curuli equo] aut ita scribendum aut cwrulés equi. cf.
Veg. III 59, 1. equi curules sellaribus , Opporuntur Π 28, 34;
VI 7, 5. infra 956 Graece dieuntur of ἐν τοῖς ἄρμασιν ἵπποι.
164 Veg. 1Π| 62, 1 si vero fecerit vulnus, indulgebis otium,
wi et diligentius curetur εἰ recepta, sanitas confirmetur indutiis; :
nec imponendus esi labor, qui rescindat adhuc teneras cicatrices.
sanatur autem ulcus, si gallas Syriacas. combustas cum melle
superimponas. extrema .H 93 εἰ τραῦμα ἐν νώτῳ ἔχει, κηκῖδας
Συριακὰς «vA. M 529 σπα΄ adscripto Pelagonii nomine.
165 Veg. III 62, 1. 2. cf. Pelag. 173. 174. floris calx apud
Pallad. [ 41, 1 al. pro florem quod supra dedi, melius fortasse
scribitur flos, cf. ad 219.
166 H 168 Πελαγωνίου. χάρτην ἢ πάπυρον καύσας καὶ
μετὰ βουτύρου συμμίξας ἐπίχριε. ἔστι γὰρ χρήσιμον. εἰ δὲ
βούλει Qürrov ταύτας αὐξῆσαι, χελώνην ἐπάνω πληματίδων
καύσας *TrÀ. priora desunt in Riccardiano codice (vide infra
frg. 481); videntur autem Pelagoniana esse, etsi Vegetius III 68
non memorat. charta combusta adhibetur 184 οἱ 844. M 102 ψις΄
Πελαγωνέου πρὸς αὔξησιν τριχῶν. χάρτην κτλ.
167 H 108 ἀπὸ ϑέρμων. καυϑέντων ξηρέον ποιήσας ἢ φά-
βατος ὡσαύτως φρυγέντος ἐπίπασσε τῷ τόπῳ. M 102 wf.
Veg. III 63 pulvis de fabis combustis vel de lupinis crudis vel
de foliis fic combustis vino commixztus superponitur assidue.
lacuna expleri potest etiam ita: de lupinis (vel fabis» com-
bustis sive de lupinis combustis (vel faba. fresa».
Bn.
— 159 —
168 H 93 πρὸς τραῦμα νώτου κατὰ ἀπειρίαν τοῦ καϑεζο-
μένου γενόμενον. M 52 σπβ΄. Veg. III 60, 1. ἢ 35.
mallonem caepe] τὸν ἀπόδεσμον τῶν Ἀρομμύων, ἐξ οὗ
ταῦτα ἠρτημένα ἐτύγχανεν, τουτέστι τὰ ξηρανϑέντα φύλλα H;
mallonem ceparwum 4d est calamos siccos wnde fasces dependent
Vegetius ΠῚ 60, 1, altero loco brevius: mallonem ceparwm vel
ipsas cepas. quae Sarchianius proposuit sensu carent; certe
ipswm sic cum caepe (neutr.) contra fascem positum esse puta.
ex Dueangii lexico disco teste Muratorio Antiq. Ital. med.
aevi Il 1087 hodieque Mutinenses dicere wu» malloco di cera,
di neve, ut globulum significent. «allo hodie Italis est non-
nullarum frugum corium vel putamen ut in proverbio mangiar
le noci col mallo. eadem voce tumoris in genibus vel articulis
genus appellari apparet ex Veg. III 48, 1.
seordiseum]| Edict. Diocl. 10, 2. Corp. gloss. lI p. 180
scordiscus ἐφίππιον, cf. p. 321 ἐφίππιον scordiscale, ΤΠ] p. 168.
389. interpres τὴν σέλλαν τῷ ἵππῳ ἐπίϑες. dixi de hoc loco
Mus. Rhen. vol. 46 p. 494 sq.
169 M 40 o£ ἄριστον δὲ καὶ τοῦτο" ἄλευρον κπρέϑενον
καὶ κράμβης φύλλα κόψαντα μίξαν καὶ καταπλάσσειν' τοῦτο
τάχιστα ἐκκαϑαίρει τὰ ὄστρακα ἐκ τοῦ νώτου ἢ ἥλους λεγομέ-
vovg. Veg. ΠΙ 60, 2. cf. Pelag. 181.
ad clavum de mercurio vel de dors o] videtur, exci-
disse verbum quale est tollendum. (τοῦτο τάχιστα ἐκκαϑαίρει
τὰ ὄστρακα ἐκ τοῦ νώτου ἢ ἥλους λεγομένους). mercurius pars
dorsi est, Veg. VI 2, 1; ΠῚ 59, 8. Pelag. 180 s? laesus fuerit
méreurius supra. dorsum. qui eum sagmis vel oneribus facile
laedi potuerit, ipsum vulnus eo nomine appellatum videtur,
Corp. gloss. II p. 129 Mercurius. Ἑρμῆς. καὶ τραῦμα ζώου.
170 H 169 πρὸς οὐλὴν ἕνα “τρίχας ἐνέγκῃ. αἰϑάλην ἀπὸ
χαλκοῦ (traditur χόρτου) ποιήσας ἐπίτριψον. M 52 σπγ΄. auctor
est Columella ὙἹ 82, 8 wt celerius cicatricem et pilum ducat,
maxime proderit fuligo ec aeno wlceri infricata (infriata Ur-
sinus). Veg. III 62, 2 ex.
171 H 93 πρὸς νῶτον βλαβέντα. ἄλφιτα μετὰ οἴνου καὶ
ἐλαίου συμφύρασον κτλ. IM 52 σπδ΄. Veg.lll61,1 sed com-
modius est pulmunculum decussatim ferro secare. 'cf. infra 182
et quae Schneiderus adnotat ad Veg. p. 66. 69. auctor medi-
camenti Eumelus est H 302 (ee M 138 ἀπῇ 2 Εὐμήλου πρὸς
νώτου (sic M) παραπέίνησιν᾽ ἄλφιτα οἴνῳ καὶ ἐλαίῳ δεύσας
ἐπιτίϑει. εἰ δὲ πνεύμονα ποιήσει, τέμνε (τεμὼν P) ἐκ βάϑους
τοῦτον, ἀφόδευμα E ἵππου μετ᾽ ὄξους καὶ ἐλαίου καὶ ἁλὸς ἀνέφϑου
λελειωμένου μέξας ἐπιτίϑει τῷ τραύματι καὶ ϑεραπεύσεις.
172 H 93 ἄλλο. πρὸς πόνον ῥάχεως. M 52 σπε΄.
173 Simile est 168, οἵ. Veg. 1ἢ θ2, 1.
174 H 98 εἰ τραύματα ἐν τῷ νώτῳ ποιήσει. τὰ ὄστρακα
— 160 —
τῶν ὀστρέων λειώσας κἀκεῖϑεν ξηρίον ποιήσας ἐπίπασσε τὸν
πάσχοντα τόπον ἢ παγούρων κεκαυμένων λίτραν μίαν ἐπίπασσε
(pro querci interpres reddit cancri αὖ videtur) M 652 σπε΄.
Veg. ΠΙ 62, 2: cortices quercus iritos et im pulverem redactos
qttis. praeterea ossa sepiarum ei iestas etiam ostrearwm in
pulverem rediges.
176 H 169 εἰ ϑέλεις λευκὴν τρέχα μέλαιναν ποιῆσαι (lege
ῥοδοδάφνης χυλοῦ; ξύλον Η, ξύλου P). M 141 ᾳριη΄ adscripto
Pelagonii nomine. Veg. III 64 (sutorió Corb., sutorick vulg.).
176 H 168 ναρδόσταχυν μετὰ σταφίδων cvyxówog ὄξει
ζέσον καὶ οὕτω ϑερμοῦ ὄντος τοῦ βοηϑήματος τὸ σῶμα τὸ φαλα-
xoóv ἀπότριβε. Μ΄ 108 ψυιϑ' cum lemmate ἐὰν ἐξ αἰτίας τινὸς
ct τρέχες καταπέσωσιν. Veg. lI 63 ex.
177 H 93 εἰς νῶτον. σκωρίας σιδήρου yo α΄ καὶ ἰοῦ χαλκοῦ
yo α΄ ἀναμίξας καὶ ξηρίον ποιήσας κτλ. M 52 σπξ΄ inscribens
πρὸς νῶτον τετραυματισμένον.
lepidae] retinui, quamquam bis infra Graeca forma
lepidos traditur 424. 426. lepidae iterum occurrit 322. neque
raro lepida forma vulgaris apud scriptores sequioris aetatis
invenitur. Veg. VI 27, 5 lepidis, sed VI 28, 8 et 9 lepidam co-
dices, quod in lepida mutari voluit Gesnerus. lepida fere
semper apud Marcellum; Cassii Felicis c. 20 lepida codicum
Rosius (edit. p. 31) mutavit in lepide. ablativus lepida Cyprina
Cael. Aurel. chron. III 8 p. 484 Amman. οἵ, *Sinonima Bartho-
lomei?' Anecd. Oxon.l1 (1882) p. 21 lepida 4. e. squama (cf.
Anecd, Oxon. I 2 p. 95).
178 H 169 εἰ ϑέλεις λευκὴν τρέχα ποιῆσαι. ἀγριοσικύου
ῥίζης ποσότητα δηναρίου ἕνὸς, νίτρου ποσότητα δηναρίων δύο,
μέλιτος ξέστου τὸ ἥμισυ, ἐλαίου τὸ ἴσον συμμίξας ἀπότριβε τὸ
μέρος ὃ βούλει λευκᾶναι. ΜΙ, 141 ᾳριϑ΄. cum Pelagonio con-
gruit Vegetius III 65, nisi quod apud hunc cucumeris radicum
est libra una.
179 180 Veg. V 1, qui corrigendus est ad Riccardianum.
de hibisco cf. M p.41 λέγεται μὲν ἀλϑαία, ὑπό τινων δὲ μολόχη,
ἱΡωμαϊστὶ δ᾽ ἕβισκος, παρὰ Σαρμάταις δὲ καὶ Γέταις καὶ Θρηξὶν
ἄρισπις κτλ. Dioscor. III 153.
181 Veg. III 60, 2 cinerem quoque cwm oleo miscebis et im-
ducis, quamdiu clavus cadat; cwm ceciderit, lipara wtere cum
minutissimis pannis, vel mel cum linteolis. cwm wleus purga-
veris, lycio percurabis. pars prior est 169, quocum coniunxit
Vegetius. l
182 Veg. III 61, qui contaminat cum 171.
Cap. X. foria] eadem vox sed primae declinationis morbum
suum significat apud Varron. rer. rust. II 4, 5. Nonio p. 114,9
foria suat stercora liquidiora. vide quae adnotat Henricus Keil
in comment, ad Varron.]l. c. p. 159 (Lipsiae 1891).
— 161 —
188 H i176 Πελαγωνίου πρὸς τοὺς ἐξατονοῦντας τοῖς μέ-
λεσιν. ἔσϑ᾽ ὅτε ἵππος ἢ βουλιμιάσας ἢ ἀτονήσας σχεδὸν λύε-
ται τοῖς μέλεσι, καὶ εἰσὶ διάφορα τὰ πάϑη, ἀλλὰ τὰ σημεῖα
τῆς. ἀρρωστίας πλειστάκις ὅμοια τυγχάνουσι καὶ τοῖς βουλο-
μένοις ϑεραπεῦσαι πλάνην ἐγγενῶσι. καὶ γὰρ εὑρίσκομεν κτλ.
M 84 φνς΄.
quod et nune] supple αοοίαϊέ vel simile verbum.
Buechelerus lectionem corruptam putat, restituendum qwod et
μῆς equi membra, sic ut quod particula regat verba sequentia.
H interpretatur ita: ἔστι δὲ πάλιν ὀπισϑοτονικοῦ vowtóusvo ση-
μεῖα, ἃ wir nep ἐκείνοις τοῖς ξώοις,' ἅτινα ὑπὸ πολλοῦ ἡλίου ἢ
καμάτου ἐξατονήσουσι, στῆναι μὴ δυνάμενα, ἀλλὰ συνημμένοις
εἰς ταὐτὸ τοῖς ποσὶ καταπίπτουσι. μὴ τοίνυν νομίσῃς αὐτὸς
πόνον εἶναι κοιλίας ἢ στρόφον καὶ οὕτως ϑεραπεύσῃς, ἀλλὰ
τῷ πάϑει μᾶλλον τὴν ἁρμόξουσαν προσένεγκε ϑεραπείαν.
184 M 147 χρπζ΄' εἰ ἐν ϑέρει ἵππος ἀηδισϑῇ periit.
herbam Mercurialem] λινόξωστις Dioscoridis IV 188,
cf. Plin. XXV 38 seq. laudatur iam a Catone de agric. 158, 1.
186 H i177 πρὸς ἐκεῖνα τὰ ζῶα, ὧν τὰ μέλη ἐξατονοῦσι
ϑεραπεία. ἤρεσε Κέλσῳ κτλ. Μ᾿ 84 φνζ΄. Veg. Υ͂ 39,2 nec
Celsum nec Florum nominans et pro ulmi foliis exhibens
farinam hordeaceam. cf. 30.
remedium adseverat] adiciendum videtur certissimum
ut supra 150 et saepius.
186 187 H 179 κράμβης φύλλα κτλ. M 109 ψαδ΄ ἐὰν
ἵππος καυματωϑῇ eb ψαε΄ ὅμοιον. πετροσελίνου κτλ. Veg. V 89, 1.
de emendatione non constat. PH πετροσελένου σπέρμα omisso
hormino, cuius vestigia in Vegetii libris non desunt. item alis
vestigia in Corbeiensi deprehenduntur: alise? moamthus h. e.
ali (— al$) schoenwanthwus. interpres post ἁβροτόνου ponit καὶ
σχοίνου. pro alis igitur legendum videtur ali vel ai?, de alis-
mate non cogitarim.
188 H 183 ἄλλο. ἔσϑ᾽ ὅτε ἵπποι μὴ φέροντες τὸν λιμὸν κατα-
πίπτουσιν «rA. Apsyrlü verba leguntur Η 182 τῷ βουλιμιῶντι
δεῖ βοηϑεῖν οὕτως" ἄρτου τὸ ἁπαλὸν ἐμβρέξαντας ἐν οἴνῳ καὶ
ἀνατρίψαντας ἐγχυματίξειν διὰ τοῦ στόματος. καὶ τοῦτο μὲν
ἐπὶ τῆς ὁδοῦ. ὅταν δὲ γένηται ἐν οἴκῳ, σεμιδάλεως κυάϑους
τρεῖς φυράσαντας καὶ διέντας ἐν οἴνῳ ὡσαύτως ἐγχυματίζειν
ἢ στροβίλους καϑαρῶς τρέψαντας μετὰ οἴνου διδόναι (ex hoc
Hierocl.ibid). M 80 φξς΄ πρὸς βούλιμον sine Pelagonii nomine.
quod apud Veg. V 37 traditur heminas fuisse videtur heminam 8.
h. e. cyathos III, ut ex omnium consensu Riccardiani numerus
corrigendus sit.
simulae] ita semper X pro sim$la. nobis est Semmel,
Italis semola, Francogallis semoule. cf. Luebbert in Woelfflini
Archivo III p. 545.
Iuw, Pelagonius. 11
-- 102 —
189 H 183 εἰ λιμὸν τὸ ξῶον ὑπομείνοι w:à. M 86 g&£'.
Veg. V 871. :
190 M 26 οη΄ (praecedunt Apsyrti et Hieroclis περὶ κεχμη-
κότος — Hipp. 39) Πελαγωνίου πρὸς αὐτό. χρὴ τοῦτον ἀφαι-
μάξαι ἐκ τῶν βραχιόνων καὶ αὐτῷ τῷ αἵματι προσμῖξαι ἔλαιον
μετὰ οἴνου, ὅϑεν πᾶν τὸ σῶμα συμβάλλεται ἀποχρέεσϑαι. δώσεις
δὲ ποτὸν οἰνελαίῳ ἐμβάλας (sic) κόνιν τὴν λεγομένην κου-
δριγαρέαν.
191 H 178 (praecedit Hierocl. περὶ τῶν ἀπὸ 0009 κεκαυ-
μένων). εἰ καύσωνα ἵππος ὑπομείνοι κτλ. MM 109 ψαβ΄.
cariotae — II] omittit H, habet P (σταφυλέίνου yo f^).
sextarios singulos dabis] ἐκ τούτων πάντων wo"
ἑκάστην ἐγχυμάτιξε λίτραν μίαν μετὰ οἰνελαίου H.
192 H 119 ἄλλο. πτισάνης χυλὸν καὶ στέαρ αἴγειον καὶ
ἀκρονάρια προβάτεια κτλ. M 109 ψῳγ΄'
aptissima] intellegitur potio, 209 Awic passion? potio
haec erit aptissima.
Cap. XI. flemina] genus tumoris vel inflammationis
significat (pAéyo). Paulus ex Festo p. 89 M. flemina dicuntur
cum ex labore viae sanguis effluit circa talos, Plin. XXIII 28
(vitis nigra) in iwmento homineque flemina aut sanguinem qui
se ad talos deiecerit circumligata sanat. copiosissime de hoec
vocabulo disputavit Carolus Georg. Brandis de aspiratione lat.
(diss. Bonn. 1881) p. 43—46 *de plemina et flemina voculis',
addens in primis Capri testimonium Graámmat. Lat. VII 99, 9
flemina sunt wbi abundant crwrd sanguine e. q. 8. graece varie
scribitur. .H p. 160 interpretatur τὰ ἐν τοῖς σκέλεσι δεύματα,
Apsyrtus p. 156 ῥεύματα εἰς τὰ γόνατα ἐμπίπτοντα ἅτινα Ῥω-
μαϊστὶ λέγεται φλιμέλια. in Η 161 est πρὸς νεαρὰν φλεγμίναν,
πρὸς φλεγμονάς, 162 ἄλλο ὥστε φλεγμίναν (φλεμίναν P), in M
p. 80 seq. φλεγμῖναν, φλεγμῖνα (accus), φλεγμοναί. dativus
phlegmoni Plin. XX 24.
198 H 160 praescripto Eumeli nomine πρὸς τὰ ἐν τοῖς
(τοῖς omitt. P) σκέλεσι ῥεύματα. δεῖ và τοιαῦτα πάϑη πεπυρω-
μένῳ σιδήρῳ καίοντα ϑεραπεύειν. τὰ δὲ ἀπὸ τοῦ καυτῆρος
τραύματα ὑγιάσεις σπογγιὰν ὄξει καὶ λασάρῳ βρέξας καὶ ἐπι-
Quig . . . συμμίξας καὶ λειώσας καὶ πρὸς ἥλιον ξηράνας κολλύρια
(κολλούρια P) M 40 ox£'. cf. Veg. III 48, 8.
vessiculam] Corp. gloss. II p. 462 ὑδατές vesicula. infra
aquatilia sunt ὑδατέδες.
194 H 160 πρὸς τὸ δέχα σιδήρου νεαρὰ ῥεύματα ϑεραπεῦσαι.
M 80 ρκη΄. cf. Veg. III 48, 4 alii filicis radicem et ervum cum
axwngia veleri et aceto acerrimo putant oportere misceri.
Pelag. 201—203.
cancri] corruptum videtur ex camchry vel cachry, etsi 51
propinantur cancri fluviatici (318 camerum).
δ 5
-- 103 —
Indaici] fortasse quod in KR iraditur iudeici et hic et
338. 340 retinendum est: sic Piéreicus, caleimus al. in titulis.
195 Η 161 Πελαγωνίου (itàà P) πρὸς νεαρὰν φλεγμίναν.
καυστικὸν συγκέρασον ἐν ὕδατι ψυχρῷ καὶ δι᾽ αὐτοῦ καϑάρισον
τὸ τραῦμα κτλ. Μ 30 ρολ΄.
196 H 161 πρὸς φλεγμονὰς καὶ ὑδατέδας. ϑερμοσποδιᾶς
κτλ. Μ΄ 30 ρλα΄. Veg.Ill 48, 4. 5.
eraticulatim] aut ita aut reticulatim, quod infra legi-
tur 258. illud etiam apud Veg. V 2, 5, hoc apud eundem III 41
traditur. nostro autem loco Vegetius punctis subtiliter inuri
iubet (εὐφυῶς καυτηριάσας ΗΠ). cf. fragm. 510* καύσας μαν-
δακηδὸν.
tripodaverit] οἵ, ad 269.
197 H 161 ἄλλο. ῥδοδοδάφνης yo γ΄ κτᾶ. idem Η 158 —
JM 30 oAg' πῶς àv φλεγμοναὶ «f ἐν τοῖς γόνασι διαλυϑῶσιν.
Veg. l1 48, 5. Pelagonio bitwménis wnc. III, mitri unc, III
videntur restituenda esse. spargent exempli gratia proposui,
Sarchiani pergenita legerat.
198 H 161 πρὸς νεύρων πόνον καὶ ὑδατίδας. τὰ ἀπὸ cvva-
γωγῆς ἀποστήματα σιδήρῳ χρὴ διανοίγεσϑαι, εἶθ᾽ οὕτως ϑερα-
πεύεσϑαι. στέατος ταυρείου κτλ. ceram omittit. aquatilia ferro
ne tangantur monet etiam Veg. III 49,1. M 80 ρλγ΄.
199 JH 161 ϑεραπεύσεις δὲ καὶ οὕτω. κυχλαμένου ῥίζης
τέφραν κτλ. M l.c.
ceyclaminis] retinendus qui traditur genetivus (Paucker
Suppl. lex. Lat. I p. 158). cyclamen fere semper apud Mar-
cellum, Ps. Apul. herb. 18, alios. ciclamen in glossario *Sino-
nima Bartholomei? Anecd. Oxon. I 1 (1882) p. 15.
melle adiecto] an melle et aceto? μετὰ ἀλεύρου ὁρο-
Bívov καὶ μέλιτος καὶ ὄξους φυράσας ἐπιτίϑει τῷ τραύματι H.
cum detramine pannorum] μοταρίοις τὸ τραῦμα ἀνα-
πλήρωσον H. cf. Hesych. μότα᾽ τὰ πληροῦντα τὴν κοίλην τῶν
τραυμάτων ῥάκη. detramen formatum ut swbiemen, cf. Corp.
gloss. II p. 428 ῥδοδάνη trama subtemen tramen.
200 H 162 ἄλλο ὥστε φλεγμίναν (φλεμέναν P) δίχα σιδή-
ρου ϑεραπεῦσαι. σινήπεως, ἅλατος ᾿Δλεξανδρίνου ἀνὰ γράμματα
δ΄ xzÀ. .. . πάντα λειώσας καὶ εἰς ὀθόνιον ἐπιπλάσας ἐπίϑες
ἐπὶ ἡμέραις τρισὶ καὶ μετὰ ταῦτα λύσας καὶ ἀποσπογγίσας
σπόγγῳ ἐπιῤῥανθέντι λασάρῳ Κυρηναϊκῷ οὕτω τὰς ἐφελκίδας
ἀνοίξεις (inde scripsi wlcera pro wieris) Μ 31 ρλδ΄ inscribens
φλεγμῖνα δίχα σιδήρου ϑεραπεῦσαι. Veg.lll 48, 2: sinapis et
salis Alexandrini 3 IV, aceti cyathos II, axwngiae veteris se-
libram simul conteres et induces, post diem tertium solvis. si
apertwram fecerit, spongiam cwm aceto ei lasere àmponis , vul-
nera, styptico curabis.
201 M 31 oàs' ἄλλο. κάλλιον δὲ βοήϑημα εἰ βλάχνου
| 11*
-- 164 —
δίζαν καὶ ὄροβον κόψας ἐν ὄλμῳ μετὰ σύκων "Aqgoóv χρῶ ὡς
ἀληϑεστάτῳ. Veg. III 48, 8.
202 M 31 ρλς΄ πρὸς τὸ ἐκρῆξαι τὴν φλεγμίναν. συκῆς
ῥίζαν κτὰ. cf. 194 et Veg. III 48, 4 (ubi est filicis radix),
VI 98, 17.
908 M 31 ρλζ΄ πρὸς τὸ ἐπᾶραι φλεγμῖναν σινήπεως ᾿᾽41ε-
ξανδρηνῆς yo ς΄, καρδάμου ᾿Δλεξανδρηνοῦ yo ς΄, σύκων ᾿Δἀφρῶν
yo β΄, ἀξουγγίου παλαιοῦ yo β΄, ὄξους τὸ ἀρκοῦν. restitui hinc
. et ex alterius codicis lectione turbante initium capitis sequentis,
de qua re dixi Mus. Rhen. 46 p. 373. eaedem species redeunt
194, ubi nasturcii adiectivum deest, hic iniuria ut videtur
repetitum.
Cap. XII. Auctor huius capitis praecipuus Eumelus est
M 16 x9' Εὐμήλου πρὸς δύσπνοιαν ἤτοι μάλιν. —Apsyrtus
Hipp. p. 12 quattuor tantum μάλεως genera distinguit (cf.
p. 10 ὃ καλοῦσιν οἵ πολλοὶ μάλιν, τινὲς δὲ κατάρρουν, '"Po-
μαϊστὶ δὲ σουσπέριον): 7| μὲν γάρ ἐστιν ὑγρὰ, ἡ δὲ ξηρὰ, ἡ δὲ
ἀρϑοῖτις, ἡ δὲ ὑποδερματῖτις (cf. Hierocl. p. 13), Vegetius I 2
septem enumerat. Pelagonius hie maxime de articulari morbo
agit (Veg. I 6 quem ἀρϑρῖτιν Graeci vocant, 11 10, 4 suspiriwm
articulare). quae Hipp. p. 17 περὶ μάλεως ξηρᾶς leguntur (cf.
M 18 1γ5), ea Eumelo adsignanda videntur coll. Apsyrti verbis
p. 12 τῷ τοιούτῳ οὐκ ἔστι ϑεραπεία, ἀλλὰ διαφωνεῖ ὡς εἴρηται
καὶ Εὐμήλῳ τῷ Θηβαίῳ cum p.18 καὶ ἐγγύς ἐστι τοῦ διαφω-
νῆσαι. prima autem verba capitis, cum tradatur in inscriptione
pecori et Eumelus M 16 x9" incipiat δύσπνοια £óow πάϑος
ἐπικινδυνότατον, haec fuisse probantur swspirium pecori (vel
pecoribus) periculosissimwm vitium est e. q. s.
204 naribus reddit umida] διὰ τῶν μυκτήρων ἰχῶρα
{πέμπει vel φέρει M, similiter Apsyrtus p. 10 ἐχῶρες ἀπο-
στάξουσιν ἐκ τῶν μυκτήρων παχεῖς.
restertit] πταέρεται συνεχῶς M, δέγχει Apsyrtus.
claudicat pedibus alternis e. q. s.] Eumelus: χωλαΐνει
καϑ' ἕκαστον πόδα (cf. Veg. I 18, 1), τὰ ὦτα πιτυριᾷ (πιτυρίασις
vitium capitis, porriginis genus, Plin. XX 101; XXII 64. Medic.
Plin. 1, 2 p. 12 Rose) καὶ ἐπινενευκότα αὐτὰ φέρει, τὸ δέρμα
αὐτοῦ σκληρὸν καὶ ἄγριον. τοῦτο τοίνυν συμβαίνει ὁπηνέκα διὰ
τῆς τοῦ πάϑους ὠμότητος ἀἁποκαιομένων (leg. ἀποκλειομένων)
τῶν ἀρτηριῶν καὶ τραυματιξομένων λοιπὸν τὸ κατὰ φύσιν ἐπὶ
τὸν πνεύμονα μὴ παραγίνεται πνεῦμα.
eoque vino et oleo permixto] αἷμα ἐκ τοῦ σφονδύλου
καὶ τῶν σκελῶν λάμβανε. μίσγε τοῦτο οἴνῳ καὶ ἐλαίῳ καὶ τὸ
σύμπαν ἀπότριβε σῶμα. cf. infra 206 sangwis de cervice
mittitur isque cum oleo et aceto permiscetur et ita iwmentum
wungitur.
cibus ei gramen erit e. q. s.] τὴν δὲ τροφὴν ἐχέτω
— 165 —
χλωρὰν ἢ πάλιν (fortasse πόαν) Μηδικὴν οἰνελαίῳ ῥαντισϑεῖσαν
κριϑάς τε ὠπτημένας ἀλεύρου ὁὀροβίνου καὶ φάβατος μιγ-
νυμένων.
lactans occiditur] scilicet catulus qui solet cum gallo
componi ut mox infra 206 gallum et catulum simul in aqua
decoquis. de catuli lactantis in medicina usu multa habes testi-
monia, cf. e. gr. Plin. XXX 42; XXX 88; Seren. Samm. 439;
Medic. Plin. 2, 4; 3, 10; 3, 21; Veg. I 17, 16. 17. catulus brevis
est supra 17, infra 370. lactans absolute (scil. infans) apud
Theod. Prisc. rer. medic. I 12, 27 (p. 52 edit. Bernhold a. 1791).
cf. Loewe Gloss. nominum p. 62 lactans, foetus quod adhuc lac
sugit. Eumelus de gallo tantum verba facit pergitque τινὲς
δὲ ὀστέον κεφαλῆς κυνὸς λοιπὸν εὔϑρυπτον λαβόντες καὶ σκίλλαν
λευκὴν καλάμῳ κεκομμένων (legendum videtur κεκομμένην h. e.
scillam albam harundine in partes consisam, οἵ, Plin. XXIX 114
cocleae matutino pascentis harundine caput praecisum) εἰς
φοῦρνον ἐν ταὐτῷ κατοπτοῦσιν. ἅπερ λειώσαντες μετὰ οἴνου
κοτυλῶν ε΄ Κορινϑίων (trad. κορινϑίου) καὶ ἐλαίου ᾿ἀττικοῦ (le-
gendum puto ᾿Ζττικῶν, cotula Attica redit 205) κοτυλῶν γ΄ καὶ
πεπέρεως λευκοῦ yo α΄ διηϑήσαντες ἅπαντα (ἀνὰ xy. α΄ διὰ
τοῦ δεξιοῦ μυκτῆρος ἐγχέουσιν (trad. ἐκχέουσιν).
205 Subiungitur in M 17 Δ΄ praecedentibus, ut eiusdem
auctoris videatur esse. Pelagonii verba graece extant H 96
τοῦτο καὶ Ἕλληνες ὀρϑόπνοιαν ἐκάλεσαν κτῖ. — M 189 χαη΄
(M eqf' Πελαγωνέου πρὸς δύσπνοιαν ἵππου).
nares arrectas habet 6. α. 5.1] ὀρϑὰ φέρει τὸ ξῶον τὰ
ὦτα καὶ πυρῶδες (leg. πυῶδες) ἐκπέμπει ὑγρὸν (hoc addit P)
καὶ συνεχέστερον τὰς λαγόνας ἕλκει τούς τε ὀφθαλμοὺς ἀνεῳγ-
μένους ἔχει H. οὐ mares et awres bene dicuntur arrecítae, cf.
Eichenfeld Annal. Vindob. 44 p. 146. awres arreciae supra 2
in equo laudantur.
infusi etiam tracanthi e. α. 5.7 structura non ita placet.
βαλὼν δὲ τραγάκανϑαν καὶ ἕψημα καὶ ἄσφαλτον πρόσϑες καὶ
αἷμα κυνὸς καὶ κυμίνου λελειωμένου τοσοῦτον ὅσον τρισὶ δακτύ-
λοις δυνηϑῇς ἄραι H.
radicem consiliginis] cf. 22 cum adnot. .H hunc fere
in modum sanari potest sí δὲ μὴ ὠφεληϑῇ διαζτρυπήσας τὸ
δέρμα καρπίου ῥίξαν τοῦ μέλανος εἰς τὸ στῆϑος ἐπιτίϑει (cf.
Hipp. 48 εἴη δ᾽ ἂν ἑλλέβορος τὸ ἰδιωτικῶς καρπίον καλούμενον,
Schneid. comment. in Veg. p. 114), nisi praestat acquiescere in
eo quod pro διὰ κάρπου traditur in P £Aiefógov.
prius autem —purgabis] τῶν δὲ δυσπνοϊκῶν ζώων πρό-
τερον ἐλαίου κυάϑῳ ἕνὶ καὶ οἴνου ξέστῃ ἕνὶ τὴν κεφαλὴν
ἀπόσμηχε, δι᾽ ὧν τοῖς ἀβοηϑήτοις πάϑεσι ϑεραπεία κατεπαγγέλ-
λεται H. longe aliter M 17 τὸν μέντοι ὀρϑοπνοϊκὸν πρότερον
γάρου (sie Miller, traditur γὰρ οὐ) κύαϑον α΄, ἐλαίου κυά-
ϑους β΄, οἴνου κυάϑους B' τὴν κεφαλὴν κάϑαιρε. οἷσπερ εἰ μὴ
ὑπακούει τὸ πάϑος, ἀϑεράπευτον ὑπάρχει τὸ νόσημα. malui
tamen swspiriosis coniungere cum enuntiato antecedenti.
$i per veretrum] scil. pus reddit. 2M ἢ. e. Eumelus
hie quoque tacet de catulo. integra Pelagonii verba habes
H i155 — M 33 o£' Πελαγωνίου πρὸς τοὺς ἀπὸ αἰδοίων πύον
(ita P, πύος H, πῦον M) φέροντας. ἀλεκτρυόνα καὶ σκυλάκπιον
κατὰ ταὐτὸ ἑψήσας μεϑ' ὕδατος, ἔπειτα διηϑήσας τὸ ὕδωρ καὶ
προσβαλὼν ἀσφάλτου λελειωμένης δραχμὴν μίαν προπότιξε ἐπὶ
ἡμέραις 9'.
206 Duplex in M versio extat p. 18 (in calce capitis 4^)
σκώληκας σιτιστοὺς ἀπὸ ἀρτοκοπίου λειώσας ἀριϑμῷ ξ΄ καὶ
οἴνου κυάϑους ζ΄ καὶ ἐλαίου κυάϑους β΄" ἐν ταὐτῷ σύμπαντα
μέξας καὶ χλιάνας διὰ μυκτήρων δίδου, et p. 189 ᾳρα΄ πρὸς
ἀρχὴν δυσπνοίας" σκώληκας ἀπὸ ἀρτοκοπίου ζ΄, οἴνου κυάϑους
β΄, πάντα λειώσας καὶ χλιάνας διὰ τῶν μυκτήρων ἐγχυμάτιξε.
207 Η 95 ἄλλο Πελαγωνίου. ἕψήματος Κρητικοῦ ξέ. α΄ κτλ.
(ΞΞ M 139 ᾳαζ΄ Πελαγωνίου πρὸς δύσπνοιαν ἵππου). reliquarum
specierum interpres proponit uncias singulas ἀνὰ yó α΄, στα-
φίδων τὸ ἀρκοῦν. quod in altero codice extabat uvae V
corruptum videtur ex ova V, ita enim Vegetius I 11, 6 in re-
medio simillimo.
Tavenabis] καταλέαινε interpres. desideratur elauwabis,
levigabis vel simile verbum. avenandi verbum (*mit Hafer
und dann überhaupt füitern?) statuendum esse Georges lex. VII.
edit. s. v. vix cuiquam persuadebit. alienabis Buechelerus
coniecit collato alienandi verbi apud Cael. Aur. et medicos usu.
208 H 95 praescripto ἥάαγωνος nomine, quod deest in
M 139 «q9*.
considera diligentius e. q. 8&.] τὸ σχῆμα τοίνυν αὐτοῦ
πατάμαϑε λεπτομερῶς καὶ (εἰ uiv» εἰς τὸ δεξιὸν κεκύρτωται
(pwrgata codicis nihili est) μέρος ἰαϑήσεται, εἰ δὲ (εἰς) τὸ
ἀριστερὸν, δυσχερέστατα ζήσεται κτλ. — exciderunt mox oleum
laurinum et vinum vetus — καὶ ἑψήσας ἅμα σκυλακίῳ ὅσον
ἡμερῶν δέκα ἐπιβαλὼν {μέλι ἢ ὑδρόμελι καὶ ὠὸν ἕν ἐπὶ ἡμέ-
ραις συναπταῖς καὶ πολλαῖς ἐγχυμάτιξε. lacunas editionis Grynaei
bene explet codex P.
209 H 96 ἄλλο. ἡ δύσπνοια γίνεται ἐκ πλείστου ἱδρῶτος
Ἀτλ. exciderunt multa (pro ἐρυγγίου leg. συριγγίου). M 139 «o
πρὸς δύσπνοιαν.
Cap. XIII 910 Z 186 Πελαγωνίου περὶ ὑδεριῶντος καὶ
τυμπανικοῦ. JM 36 ραε΄ Πελαγωνίου περὶ ὑδρωπικῶν καὶ τυμ-
πανικῶν. cf. Veg. 24---26.
211 H 137 ἀπὸ τοῦ ὀμφαλοῦ ὡς ἐπὶ τὸ στῆϑος ἀπὸ δα-
Ἀτύλων δύο κατ᾽ εὐθὺ, μὴ ἐπὶ τὸ πλευρὸν, παρακέντησον καὶ
αὐλίσκον ἔμβαλε κτλ. — Μ 86 oQs'. auctor experimenti Ap-
— 167 —
syrtus ita tradit Hipp. 184 κατακεντεῖν τε ἀπὸ τοῦ ὀμφαλοῦ ἢ
τῆς κεντρίτιδος λεγομένης ἀπὸ δακτύλων τριῶν τοῦ πρὸς τὴν
χώραν μέρους καὶ ἐντυϑέναι καλαμίσκον, ἐξ οὗ δύσις γίνεται τοῦ
ὑγροῦ (Hierocl. p. 135 exhibens πρὸς τὴν οὐράν). Veg. V 25,1
alii auctores adserunt ab wmbilico duobus digitis contra pectus
plagam fieri debere et fistulam poni e. q. s. cf. V 24, 4. sit tibi
num recte supra sit restitutum dubito; verba s? tibi potius
eicienda videntur ut orta ex subiti —.
de fluvio bibat quia exercitior est] cf. Ps. Acro in
Hor. earm. I1 11, 20 de currente fonte aqua petita tamquam
potwi levior, wt: fontes liquidé atque exercita cursw flumina
(Verg. Georg. III 529).
919 H 141 ἄλλο. ἀπὸ τῶν ὥμων ἀφαιμασσέσϑω κτλ.
Veg. V 27, 1. 8 αἰδὲ auctores adserunt sanguinem de brachiolis
detrahendum (auferendum vulg.) e. q. s.
adicis] καυτηριάξειν προσῆκε μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἑκατέρω-
εν ἀνὰ τρεῖς δακτύλους ἐπιμετροῦντα H; post quinque
dies ternos digitos sub stis (ita coniecit Gesnerus, vulgata
Subiicis) hac atque illac $nwrendwm est terum. |^ Apsyrtus
Hipp. 140 talem curationem improbat, probat auctor ignotus
ibid. 141 περὶ σπληνὸς πρόγνωσις καὶ ἴασις.
218 Η 188 ἄλλο. ἁρμόξει τῷ τυμπανικῷ ϑερμὴν σποδιὰν
xtÀ. M 86 ραζ΄ οὔτ lemmate πρὸς τυμπανικούς. Veg. V 20, 2. 8.
214 H 188 ἄλλο. ϑύμου ἀγρίου, κυμίνου σπέρματος «rA.
M 81 oqq ἄλλο. ϑύμνον (sic) ἄγριον κτλ. Veg. V 26, 8. idem
fere Eumeli nomine fertur Hipp.141 πρὸς σπληνὸς πόνον. cf.
Eichenfeld Annal. Vindob. 44 p. 147.
915 H 137 προπότισμα πρὸς ὑδρωπικούς (ita P inscribit).
παστίλλους ἀπὸ μέλιτος καὶ βουτύρου ποιήσας εἰς ἴγδιν μετ᾽
ἐλαίου κυάϑου ἕνὸς λείου καὶ μετὰ οἴνου ξέ. «c διὰ στόματος
ἐγχυμάτιξε, ἢ ἀσπαράγου ἀγρίου ῥίξης yo β΄ μετὰ οἴνου παλαιοῦ
ξέ. ας΄ καϑεψήσας ἕως ἀποτριτωϑῇ, διὰ κέρατος δίδου, ἢ πάνακος
δίζης yo τὸ ἥμισυ λειώσας μετὰ οἴνου ἐγχυμάτιξε. συμβάλλεται
δὲ αὐτῷ. καὶ τὸ ὀλίγα πίνειν ὥστε μᾶλλον διψᾶν. M 81 ρηϑ᾽
προπότισμα ὑδρωπικόν. Veg. V 25,8: asparagi silvestris radicis
wncias II cwm vini veleris sextario decoqwis wt ad tertiam
redeat, e$ ad. heminam per os degeres (Corb. decoquunt ad. tertias
ut redeat ad heminam et per os degerunt melius, ut videtur).
cum sint vini heminae tres (sext. s.) recte Η ἕως ἀποτριτωϑῇ
h. e. decoquito ad heminam.
Cap. XIIII. 216 M 124 O4qse' Πελαγωνίου περὶ ψυῶν καὶ
νεφρῶν καὶ ἰσχίων. ἁρμόξει περὶ ψυῶν καὶ νεφρῶν παρὰ τῇ
σῇ κοσμιότητι ὀλίγα καταλέξαι κτλ.
equi plerumque e. α. $.] extant etiam in H 102 ἄλλο.
ἁλίσκεται ἵππος νεφρίτιδι κτλ. ea quae praecedunt νεφρὸν ἵππος
ἐὰν ἀλγῇ «vA. in M 123 ϑ)πη΄ Eumelo tribuuntur. Veg. V 2, 1.
-- 168 —
917 Η 108 ἄλλο, εἰ ἐπὶ πλέον ἀλγήσει. λῦσον τὰς τῶν
ὀνύχων φλέβας «rA. item 7M 195 O94qs' εἰ ἐπὶ πλεῖον ἀλγήσει.,
λῦε τὰς τῶν ὀνύχων φλέβας. sed venae de ingwinibus concinnius
videtur (cf. 218). Veg. V 2,2 (vulgo ἐησιίδιιβ h. e. óénguinibus,
Gothanus wngwibus).
cataplasmabitur] χρῆσαι καὶ μαλάγματι H, cataplasmis
ulendwm est Vegetius. omittit haec usque synchrismate (218) M.
218 M 125 O9yqs' (sb τὴν κόξαν ἀλγήσει, συγχρίσματιν
χρῆσαι ἐπὶ ἡμέραις 9' «vA. non multum differt 225, ubi tra-
ditur alio medicamine pro calido medicamine. cf. 251. 234.
. 81i coxam laeserit] fuisse potest wviolaeerit vel simile
verbum (ef. Veg. V 17, 4). ;
aestimabis] quod traditur extimabis, formam vulgarem
ut putat Gustavus Loewe Mus. Rhen. 31 p. 57 (— Gloss. no-
minum p. 79), Pelagonium scripsisse negaverim (cf. Paucker
Suppl. lex. Lat: I s. v. extémare, extimatio). 81 aestimaveris ira-
ditur, 269 estimaveris.
219 H 162 ἄνϑος yógrov καύσας μετὰ ὀξυκράτου ψυχροῦ
πρόσαγε κτλ. JM 81 ρλη΄ ἐὰν τὰ σφυρὰ φλεγμαΐένῃ. idem lemma
in P. aliter gambae tumorem sanat Veg. V 18.
flos faeni combustum] retinui ut in 239 aerís flos,
260 aeris flos minutum et tritum. item aeris flos contritum
commictwm iraditur in fragmento Gargili Martialis de curis
boum 8 28 (p.171 edit. Schneid. Veget. mulomed.). flos quod
fertur 338 et 428, mutavi in floris, ut recte scribitur 841 (aphro-
witri floris, nitri floris), 348 (floris spumae), 461 (làiquaminis floris).
Ὁ Π 102 προπότισμα εἰς νεφριτικούς. 0M 195 O94Gf
προπότισμα νεφριτικόν. Veg. V 2, 8.
virides] pro véridés scripsi. item interpres κηκῖδας κυπα-
οἰσσου χλωράς et Schneiderus apud Veg.; contra Rosius in
editione Cassii Felicis p. 186 sphaerulas cupressi viridis.
221 H 1083 πρὸς ψυῶν πόνον. M 125 94qq'. melius
Veg. V 2, 4.
222 M 125 9q9" ἄλλο. σίσυμβρον (traditur Eíg vufoov)
μετὰ ἀλφίτων χ α΄ ὕδατι ἀναλαβὼν ἀπόϑου. Veg. V 2, 4.
298 H 108 κυπαρίσσου φύλλα xrà. M 1295 ᾳ΄. Veg.V 2,4.
224 H 108 ἄλλο. ῥητίνης ξηρᾶς yo β΄ ἕψει μέχρι τοῦ
διαλυϑῆναι καὶ κρέϑινον ἄλευρον ἐπίβαλε καὶ στέαρ αἴγειον,
ἄχρις οὗ πυκνὸν ποιήσῃς, καὶ τῷ ἀλγοῦντι μέρει ϑερμὸν ἐπιτίθει
καὶ τοῦτο ποίει συνεχέστερον. M 195 ᾳχα΄. Veg. V 2, 5. simile
κατάπλασμα ἰσχιατικόν Hipp. 305.
cum modo calidum] calidum ita «t manus pati possit
Vegetius. valet idem quod commodo aut modice.
dolore] dolo E: dolum pro dolore infimos dicere non ignoro
(cf. Bonnet de latinitate Greg. Tur. p. 367), sed Pelagonio tri-
buere non audeo.
Er
— 109 —
225 H 232 πρὸς πόνον κόξης. συγχρίσμασι χρῆσαι ἐπὶ
ἡμέραις η΄. εἰ δὲ ἀνάγκη ἐπείγοι, φλεβοτόμει καὶ χρῶ βοηϑήματι
τούτῳ" εὐφορβίου, ἁλὸς κοινοῦ ἀνὰ yo δ΄, πίσσης ὑγρᾶς γράμ-
ματα τέσσαρα συνεψήσας χρῶ 2M 195 αβ΄. οὗ, 218 οὐ 284.
Cap. XV. 296 ut stabula roboreis axibus con-
strata sint] cf. 30. Colum. VI 30, 2.
roborandae sunt e. q. s.] Veg. III 58, 1. cf. II 28, 27
pedes quoque eorum post viam eluendi sunt diligenter, ne quid
luti vel sordium in articulis basibusque permaneat.
227 Veg. ΠῚ 57, 3 sí suffusiones pedes patiantur, ficus
siccas cum sale pro aequa parte contunde ei ungulis impone.
Cap. XVI. Hoc caput cum praecedenti arte cohaerere ex
riae manifestum fit, cum fere insint remedia ad mem-
brorum supradictorum vitia. ad ozaenas quod praescribitur
toti capiti non refertur nisi ad primum remedium. ὄξαινα
Graecis significat uleus narium putridum, vid. Polluc. onom.
4, 904 ὄξαινα ἕλκωσις ἐν τῷ βάϑει τῶν μυκτήρων μέχρι. τῶν
καλουμένων ἡϑμοειδῶν σαρχῶν, πυῶδες καὶ δυσῶδες, ὑγρὸν
ἀφιεῖσα, τὴν αἴσϑησιν ἐμποδίξουσα, Scrib. Larg. ὅ0 ad gravem
odorem nariwm, ὄξαιναν Graeci hoc vitium vocant; adde Plinii
locos XXIV 113, XXV 165. sed latius patere vocis vim significari-
que etiam pedum ulcera putrida docent praeter Pelagonium
Vegetii loci nonnulli I 9, 2 in naribus, in pedibus etiam et in
capite papularum fervor emergit vel ozaemnae asperiores fre-
quenter. oriuntur ; III 49, 5; Y 21, 4. cf. etiam ΠΗ 30 oxó' πρὸς
ῥεῦμα ἐν ποσὶν ἢ ὁπλαῖς ὃ παρ᾽ ἡμῖν ὄξηνα.
228 H 294 Πελαγωνίου͵ (πρὸς ὀξαίνας)" μέλαν καλλιγρα-
φικὸν, κηκῖδας, στυπτηρίαν ἐξ ἴσου κόψας μετὰ ἀξουγγίου μῖξον
καὶ μήλου φλοιοῦ καὶ ὄξους καὶ ἁλὸς καὶ νίτρου τὸ ἀρκοῦν καὶ
ἐπιτίϑει. JM 122 Oyo'. Veg. III 49, 8. salis mentio deest
apud Pelagonium et Vegetium.
229 230 H 295 σῦκα καὶ σίνηπι κόψας κτλ. et ἄλλο.
ὀποπάνακα μετὰ κριϑίνου ἀλεύρου κτλ. JM 122 O3o«'. Φ)λοβ΄.
Veg. III 49, 3. 4.
981 IH 9255 Πελαγωνίου πρὸς αὔξησιν ὀνύχων. σκορόδων
κεφαλὰς τρεῖς wvÀ. JM 91 χοα΄. Veg. IIl 58, 1 et rectius
1I 28, 28. 29.
239 HH 9255 ἄλλο. φάβα ἑψήσας εἰς ὕδωρ κτλ. M 98 χοβ΄.
Veg. III 49, 4.
933 H 989 Πελαγωνίου ἐὰν ἀπὸ τροχοῦ πληγῇ τὸν πόδα.
βολβὸν ἐρυϑρὸν καὶ μάνναν λιβάνου συλλειώσας κτλ. M 116 οα΄
similiter inscribens. pedem quod supra supplevi, non utique
necessarium videtur; cf. p. 77, 16.
284 H 289 πρὸς οἰδήματα ποδῶν: εὐφορβίέου yo β΄
κτλ. JM 116 ὠηα΄. similia supra 218. 225. sed numeros hic
mutare nolui.
— 170 --
urigo] Sarchianius proposuit prurigo, vix recte, cfr.
Ma III 52 cum adnot. Schneideri, VI 24, interpreti est κακοχυμία
(uligo ?).
985 Η 9256 βοήϑημα εἰς τὸ αὐτὸ. ὄξει ϑερμῷ τὸν ὄνυχα
κατάντλει καὶ μετὰ ταῦτα πράσιον μετὰ ἀξουγγίου παλαιοῦ καὶ
ἀψινϑίου ἀγρίου μίξας ἀπότριβε. Μ 98 χοε΄ πρὸς ὄνυχας ἐκτε-
τριμμένους καλὸν βοήϑημα. cf. 249. de structura dixi ad 25.
286 in dede. si recte iraditur, significari videtur pars
pedis equi dicta fortasse a similitudine rapi (cf. Col. XII 56
ubi rapa, priusquam condiantur, decussatim ferramento lunatico
incidenda ait) rapum arboris apud Senec. epist. 86, 16. 18.
cf. γογγύλιον.
287 H 9242 ἄλλο Πελαγωνίου. ἐὰν ἤδη ἤνοικται τὸ ϑλάσμα
xtA. M 88 σς΄ praemittit haec notatu digna, quae mihi Pela-
goniana videntur: Πελαγωνίου πρὸς αὐτό. δακτυλίδιον σιδηροῦν
ἔχον γλύμμα λέοντος καὶ ἐπάνω ἀστέρα ὑποκάτω τῆς γούλας
κρέμασον καὶ ϑαυμάσεις. ἐὰν δὲ ἤδη ἤνοικται κτλ. extare
autem gemmas exhibentes leonis stellaeque imaginem iam
Millerus adnotavit. amuleta Byzantina inscripta Schlumberger,
Revue des Études grecques V 1892 p. 73 seqq., recenset, ubi
vide imprimis excerpta ex Alex. Trall. p. 86 sq. cf. fragm. 484.
288 H 207 Πελαγωνίου εἰς τὸ αὐτό (scil. κιρσούς). στυπτηρίᾳ
καὶ λιπαρᾷ (trad. στυπτηρίας λιπαρᾷ Η, στυπτηρία λιπαρᾶ P)
μετὰ ὄξους δριμυτάτου τοὺς πόδας συνεχῶς ἀπότριβε. Μ111 θλια΄
Πελαγωνίου πρὸς κιρσούς.
239 M 123 O9yon' Πελαγωνίου ἐὰν ἵππος σύριγγα ἐν τῇ
περιστεφάνῃ (σύριγγας ἐν τῇ περιστεφανίδι in indice capitum,
cf. Hipp. p. 255 v. ὅ ἄλειφε τὴν περιστεφανέδα) ποιήσῃ. χαλκοῦ
ἄνϑος (trad. ἄνϑους) ὄξει δριμυτάτῳ πρόσμισγε καὶ ὅταν ξηρανϑῇ
κατὰ τοῦ (τῆς Ὁ) σύριγγος ἔμβαλε. cf. etiam Hippocratis reme-
dium Hipp. p. 270 (— M 122 9yoó").
940 H 304 ἐὰν ἵππος τὸν ἑαυτοῦ πόδα μασᾶσϑαι ἄρξηται.
κόπρον ὑγρὰν κυνὸς μετὰ ὄξους δριμυτάτου συμμίξας ἐπίπλασσε
συνεχῶς. JM 141 χρπή cum simili lemmate.
àcrissimo] non sine haesitatione retinui. idem traditur
249, sed cwm aceto acerrimo 69. acrwm pro acrem dixisse On.
Matium Charisius p. 117 K. testatur. in codicis lustiniani con-
stitutione impp. Valentiniani Theodosii Arcadii V 5 habes errore
acrissimo. cf. Georges Lexikon der lat. Wortformen s. v. acer.
941 H 90 Πελαγωνίου περὶ ἐκβολῆς σπονδύλου. πρῶτον
σάπωνι ἀπόπλυνον, εἶτα ὕδατι ὀμβρίῳ βαλὼν ἔλαιον καὶ ὠῶν
τὸ λευκὸν ταράξας ποίει ἀνακόλλημα καὶ χρῶ. M 142 ἀαρκη΄ in-
scribens Πελαγωνίου πρὸς τραχήλους μουλῶν (sic).
249 H 91 ἄλλο. συκῆς κλάδους ξηροὺς καύσας καὶ τούτων
τὴν τέφραν καϑαρὰν λαβὼν σῆσον κτλ. M 142 ᾳρκϑ'.
249 944 H 91 πρὸς σπονδύλους ἢ νώτους διεῤῥωγότας
-- MH —
κηροῦ "λίτραν μίαν, ϑητίνης φρυχτῆς γῦ δ΄, ἰοῦ yo β’ ἐλαίῳ
συνεψήσας χρῶ. ὥστε μὴ ῥῆξιν ὑπομεῖναι τραχήλους μουλῶν,
τοῦτο ποίει κτλ. M 142 qo.
945 946 H 91 πρὸς πόνον σπονδύλου. ibid. πρὸς σπον-
δύλων πόνους καὶ σπασμοὺς τῶν ἐν αὐτοῖς νεύρων. M 142
ᾳρλα΄. ᾳρλβ΄.
947 Ἢ 298 Πελαγωνίου σύνϑεσις λιπαρῶν. λιϑαργύρου yo
ἕξ κτλ. M 131 αν΄ Πελαγωνίου σύνϑεσις λιπαρᾶς.
248 speclaria] cf. Galen. XIII 663 τὸ διαφανὲς δὲ καλού-
μενον, ὃ oztxAcouov ὀνομάξουσι Ῥωμαῖοι. specularia combusta
habes apud Marcell. 10, 49, specularis cocti 1b. 86, 72. cf. Seren.
Samm. 372. Cass. Felix 32. 39. 73.
249 Simile est 235.
251 Excidisse videtur sinapis mensura (acetabulum Ὁ).
252 M 32 ous' πρὸς τὰ λεπτὰ τῶν ὀστέων ἤτοι νεύρων.
ossilagines] cf. Veg. III 22, 1 sí twmorem fecerit durum
callosum et ossilagini similem (cum adn. Schneideri ad Veg.ILII 52, 1)
et VI 14, 3 — Pelag. fragm. 491.
resinae aeronalis] infra redit 409, eadem restituenda
Vegetio III 283, 1 ex Corbeiensi (acromali Goth.) aero (ero)
cophini vel cupae genus est (Corp. gloss. II p. 12 aero πόϊξ,
Poll. 10, 179 κόϊξ ἀγγεῖον ἀλφιτήριον). Georges lex. VII. edit.
interpretatus est m T'ragkorb aufbewahrt, vom bester Sorte,
num recte dubito. cf. infra ad 323.
953 H 255 ἄλλο. κισσοῦ σπέρματος μέρη δύο, στυπτηρίας
στρογγύλης ἕν λειώσας — incidit lacuna --- οἵ. 284. M 98 χογ΄
πρὸς σχλήρωσιν ὀνύχων (χοα΄ Pelagonii nomen praescriptum
est). Veg. III 58 2 naturaliter autem molles ungulae solidantur,
si hederae seminis duas partes et. aluminis rotundi wnam partem
pariter contundas et calceatis pedibus per multos dies inducas.
254 In H 251 Eumeli nomine fertur πρὸς “ὁποτετριμμένους
πόδας. ἐὰν ὑποτρίψῃ ξῶον, ϑερμῷ προσήκει ὕδατι πυριᾶσϑαι
ἀξουγγίῳ : τε ἐπαλείφεσϑαι καὶ ἐπὶ ὀστράκου ξέοντος ἀποτίϑεσϑαι,
μέχρις οὗ πράως ἐνέγκῃ" λοιπὸν δὲ μετὰ ταῦτα σκορόδῳ καὶ
ϑείῳ λελειωμένοις χρῶ ἐπικαίων σιδήρῳ ξέοντι ἐπὶ ἡμέραις
τρισί. τοῦτο καὶ βουσὶ βοηϑεῖ. continuatur M 96 z£s' (Εὐμή-
λου πρὸς ὕποτν. 700.) ita: καὶ ἁρμόξει γίνεσθαι. βοηϑεῖ δὲ τοῖς
βουσὶ τὸ πίσσῃ ἀλείφεσθαι τὰ κέρατα στερεῶς (ct. Col. VI 15,2
ac pice liquida cum oleo οὐ axungia cornua eius linuntur, et
auctores à Schneidero ad Col. p. 331 laudatos). εἰς δὲ τοὺς
τῶν fov πόδας ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ὄροβον μετὰ τῶν πριϑῶν
δοὺς ἢ κόστου (scrib. κισσοῦ) σπέρματος μέρη β΄, στυπτηρίας
στρογγύλης μέρος α΄ ἐγκόψας καὶ λειώσας χρῶ. ultima spectant
ad 253. interpres Pelagonii Hipp. 266 vel potius scriba aliquis
deerrante oculo omisit verba ungulis alligabis (v. 253) usque
testam candentem . . . . ἄχρις οὗ ἀνάσχηται καὶ μετὰ τοῦτο
-- 172 —
σκόροδον καὶ ἄσφαλτον ἅμα λειώσας ἐν πλατεῖ σιδήρῳ ἀποϑέ-
μενος ξέοντι πρόσχαιε ἐπὶ ἡμέραις τρισίν. τοῦτο δὲ καὶ βουσὶν
ἐπιτήδειον. VegetiillI 55,7 oleo corrige cum Schneidero in alio.
250 Η 162 πρὸς ϑεραπείαν ἰγνύων φλεγμαινουσῶν.
M 31 ομ΄. !
256 H 264 (sine Pelagonii nomine) τὸ στρέμμα ἤτοι χάλασμα.
οὕτω χρὴ καταμανϑάνειν. σφίγγε ταῖς χερσὶ τὸν ὄνυχα καὶ
ἐὰν σφοδρῶς ἄλγῇ, διέστραπται τὸν ὄνυχα κτλ.
scarifanda] ΚΙ scarifanda exaraverat, superscripsit
Politianus scari-c et in margine adiecit - ficand -. vox in co-
dicibus modo scar?ficare modo scarifare scribitur, hoc rectius
(cf. Rosii ind. edit. Cassii Felicis p. 252) in titulo urbano
CIL VI 52 (Annali dell' Inst. 1860 p. 435): C. Iulius Anicetus
(vid. CIL VI 709) ex imperio Solis rogat nequis velit parietes
aut iriclias inscribere aut scariphare. 957 iraditur scarifanda,
409 scarifabis B, scarifa R.
et[a] quaternarii magnitudo tollitur] aut eiciendum
illud a, aut cogitari potest, id quod Buechelerus proposuit, com-
pendium a(urei); cf. Lamprid. vita Alex. Severi 39, 9. Ps. Acro
in Horat. ep. 1 18, 82 (II p. 479 Hauthal) Mommsen - Blacas
monet. Rom. III p. 19. 145. interpres ita: τὸν ὄνυχα κάτωϑεν
τῇ σμίλῃ ὑπότεμνε ὡσεὶ διπλοῦν νομίσματος μέγεϑος. εἰ δὲ καὶ
πλέον εἴῃ τὸ κρεμάμενον, τέμνε μέχρι τῆς ζώσης σαρκὸς φειδό-
μενος μὴ ἄψεσϑαι (ἄψασϑανι P) τοῦ ὀστέου. Constantini solidum
Graeci νόμισμα dicunt. Hultsch Metrol.? p. 327 (cf. p. 308).
scalpellum famicale non legi nisi hoc loco.
9257 H 102 ἄλλο. ἐὰν ἵππος ἐν τοῖς ἁρμοῖς ἢ τοῖς ποσὶ
παχύτερα σχῇ νεῦρα ἢ κονδυλώματα (κορδυλώματα P) κτλ. accu-
ratius M 81 ρομα΄.
258 cf. 48. 257. urito reticulatim] cf. ad 196.
959 Veg. III 49, 5 usus invenit addito sale et aceto ciliciis
ozaenas defricare, donec cruor aut tumor emamet. fortasse
legendum apud Veg. wmor, apud Pelag. wmidam.
260 lino tartarali] Sarchianius p. 193 vertit con panno
lino imbevuto d$ tartaro. tartarum vox infimae QGraecitatis
et Latinitatis vini faeces induratas et dolio adhaerentes . si-
gnificat. Ducangii lex. s. v. tartarum. Myrepsus de antidot. I 76.
Francogallis est íarire, Italis et Hispanis £artaro. in glossario
*Sinonima Bartholomei' Anecd. Oxon. I 1 (1882) p. 41: tartarum
faex est vimi tam albi quam rubei quae doleo cohaeret dwra. et
alio nomine dicitur petra vini. similiter in glossario *Alphita*
Anecd. Oxon. 1 2 (1887) p. 182. adiectivum alias non repperi.
sic triduo sine medicamine e. q. 8.] concinniora quam
quae supra dedi, ea videntur quae Buechelerus mecum com-
municavit: $$, cwm iriduo sine medicamine sit, sanus fuerit,
sufficit medicina; sin aliter, curetur e. q. s.
— 173 —
261 M 31 ouQ' πρὸς νεῦρα τὰ τῶν ἄρϑρων ἤτοι λεπτά
(cf. Corp. Gloss. lI p. 129 minutwm λεπτάριον). κυπαρίσσου φύλλα
χόψας καὶ λειώσας τούτοις ἐπίβαλλε κρίϑινον ἄλευρον καὶ
ἕψησον μετὰ οἴνου καὶ ἐλαίου ἀρκοῦντος καὶ ποιήσας ἐμπλα-
στρῶδες βάλλε εἰς οἶνον καὶ μετὰ ἰαρίου Γαλλικοῦ καλῶς --- la-
cuna --- καϑεψημένου καὶ λεπτοποιηϑέντος μετὰ τὸ συγκοπῆναι
ἀνελὼν χρῶ ὡς ἐμπλάστρῳ ἐπιπλάσσων καὶ ἐπιδεσμῶν. ὅμως
δὲ πρὶν ἢ τὸ κατάπλασμα μιγῆναι πρότερον σκόρδον ΤΓαλλικὸν
(sic, supra ἐχαρίου) κεκαϑαρμένον μετὰ ἐβέσκου καϑεψημένου
καὶ ὀλίγης ἀξουγγίας κόπτεις καὶ οὕτως ἐπιβάλλεις τὸ κατά-
πλασμα τὸ ἐκ τῶν κριϑένων ἀλεύρων καὶ τῶν φύλλων τῆς κυ-
παρίσσου. τοῦτο ποίει ἐπὶ ἡμέρας 9', οὕτω μέντοι ὥστε σε
χαϑ' ἡμέραν ϑεραπεύειν.
262 Η 163 πρὸς νεύρων παχύτητα. M 82 ρμγ΄.
208 H 163 ἄλλο. ἐὰν φλεγμονὴ περὶ τὰ σκέλη ἢ τὰ γόνατα
γένηται ἀπὸ μακρᾶς ὁδοῦ ἢ δρόμου πολλοῦ, συμβάλλεται ψυχρῷ
ὕδατι τὰ φλεγμαίνοντα μέρη καταντλεῖν ἢ εἰς ποταμὸν ἢ εἰς
ῥεῖϑρον εἰσάγειν καὶ ἀναπατεῖν ἐκεῖσε ποιεῖν, ἔπειτα σπόγγον
μετὰ λασάρου καὶ ὄξους καὶ ἰξοῦ καὶ οἴνου ἀφηψημένου καὶ
ἀξουγγίου προσφέρειν. Μ΄ 82 ouó' ὁμοίως. εἰ δὲ ἀπὸ μακρο-
οδίας κτλ. supra 200 sunt spongiae ex lasere Cuyrenaico mace-
ratae (Veg. III 48, 3 spongiam cwm. aceto et lasere imponis).
264 similiter Veg. III 58, 2 item subtritis pedibus prodest
(si picis liquidae selibram, acelà heminam, salis libram, hederae
folus quantwm sufficit pariter contundis, εἰ laboranti cotidie
pedes perwunges.
965 H 82 Πελαγωνίου πρὸς τράχηλον κεκλασμένον (κεκαυ-
μένον) ἢ σκέλος. ΜΙ 80 ρχγ΄ Πελαγωνίου πρὸς τραχήλους
κενλασμένους ἢ σκέλη.
alii capitula [—] III] fortasse rectius interpres σκορό-
δῶν κεφαλῶν οὐγπκίας δύο, ut restituendum sit ali? capitulorum
— II; cf. tamen 147 al& capitula duo, 231 al& capitula tria.
266 M 147 ᾳρπϑ' πρὸς ὀρϑοκοίλους (ὀρθοκώλους Miller).
periit. aliter de iumentis orthocolis Veg. III 54 (cf, Hipp. 262
ὅμοια τοῖς ὀρϑοκοίλοις ἢ πασσάλοις λεγομένοις).
Cap. XVII. 267—270 ab Apsyrto Hipp. p. 119 seq. mutuatus
est (M 55 vus"). Πελαγωνέου πρὸς ὀπισϑοτονικούς non omnibus
partibus integra extant Η 126—128, desunt in M. ab Apsyrto
pendet Hierocles Hipp. p. 121 sq.
267 Veg. V 46, 1 brevius signa iumenti opisthotonici re-
censet.
αὖ ungues rigore ipso trahat] ὥστε τοὺς ὄνυχας ἀπο- .
ξέειν interpres vertens radat, sed Apsyrtus p. 119 καὶ περι-
πατῶν τοῖς ὀπισϑίοις σκέλεσιν ὑπερβαίνειν ἀδυνατεῖ, ἀλλὰ ἀπο-
τεταμένας ἐπισύρει τὰς ὅπλάς.
268 Veg. V 46, 2—11 mutatis non paucis.
— 11}4 —
piper tritum] id quod traditur piperis trit mensuram
excidisse indicare videtur, sed Apsyrtus p. 119 συγχρίων αὐτὸν
ὑείῳ στέατι καὶ ῥητένῃ τερεβινϑίνῃ καὶ κηρῷ καὶ πεπέρει τε-
τριμμένῳ ἀναμεμιγμένοις ἐλαίῳ. Veget. V 46, 4 singularum spe-
ecierum mensuras de suo addidit.
multi ervo cocto 6. α. 5.1] Apsyrtus ἕτερον δὲ ὀρόβους
ἑψήσαντες τῷ ὕδατι καταντλοῦσι τὴν κεφαλὴν καὶ ἀπὸ κριϑῶν
δὲ αὐτὸ ποιοῦσιν. sifidem habemus Hierocli p. 122, Hieronymus
ista docuit, quem saepius ille commemorat, cf. proleg. p. 10.
potio: piperis grana e. q. s.] Àpsyrtus p. 120 πεπέρεως
κόκκους δέκα, κάχρυος τὸ ἴσον, νίτρου ὁλκὴν μίαν, ὁποῦ Κυρη-
ναϊκοῦ ἡλίκον κυάμου. pro κάχρυος Pelagonius οοαγίαθ dedit,
sed scripsisse eum «£ supra pondus vix crediderim (Vege-
tius 8 8 cedriae pondus denarii, interpres omisit) notandae
discrepantiae: μέγεϑος quod auctor noster in suo Apsyrti
exemplo invenit, non extat in Grynaei editione, legit interpres,
qui tamen non ὁλκὴν nitri, sed οὐγγέαν ponit (mixtwurae laseris
Cyrenaici globulum ad magnitudinem fabae Vegetius). cf. Eichen-
feld Annal. Vindob. 44 p. 147.
vini summi] οἴνου εὐώδους Apsyrt. p. 120. Veg. V 46, 8
vini veleris summi, ibid. 8 10 cwm. oleo optimo et vino summo.
cf. Pelag. 82. 380 oleum swmmwm, 11 liquamen summum.
λιβανωτοῦ ὁλκὰς τρεῖς e. q. s.] omittit interpres, λιβα-
νωτοῦ ὁλκὰς τρεῖς, ἁλὸς τὸ ἴσον Apsyrtus. Vegetius 8 9 íwris
ογίδγαϊἑ εἰ salis triti ternas wncias, sed vide lectiones codd.
Corb. et Goth., in quibus ὁλκὴν latere Gesnerus perspexit.
269 haec multi — nos et consuetudine et usu
potius haec e. q. &.] ταῦτα μὲν ἐκείνοις εἴρηται μεγάλοις &v-
δράσιν. ἡμεῖς δὲ Hn βοηϑήμασι τούτοις Apsyrt. p. 120.
sed num recte wsw potius scripserim iam dubito; wsw scriptorum
(i. e. Apsyrti) Buechelerus dubitanter proposuit.
singuli VIII] intellege scrip. Apsyrtus: καὶ νέτρου καὶ
ἁλὸς ἑκάστου στατῆρας η΄ (Hierocl. p. 122). interpres omittit.
cum oleo et vino et melle] H 128 μετὰ ἐλαέου κοινοῦ
(serib. καὶ οἴνου) καὶ μέλιτος. Veg. V 46, 10.
διὰ βδελλέου malagma] omittit interpres. cf. Eichen-
feld 1. e. p. 147. Apsyrti malagma τὸ διὰ βδελλίου extat
Hipp. p. 281. fortasse scribendum 4n ipsa cura τῷ (cod. cu-
ratio) διὰ βδελλίου e. q. s.
exercemus tripodo] Η 128 δρόμῳ τῷ διὰ κάλπης y$-
uvefe ἤτοι λεγομένῳ τριπήδῳ, Apsyrtus 120 γυμνάξοντες δρόμῳ
τῷ διὰ κάλπης, Vegetius 8 11 exercetur a sessore irepidans
(emenda ripedans aut iríipodans). supra 196 verbum habuimus
sí equus fortiter tripodaverit. οἵ. Corp. gloss. II p. 459 τρι-
ποδίξω iripedo. Act. Àrval. (a. 218) CIL Vl 2104 v. 32 tripoda-
verunt et v. 38 post iripodationem.
-- 175 —
210 H 128 ἐπιδείξω δὲ λοιπὸν ἐκ ποίων αἰτιῶν ἡ τοιαύτη
νόσος συνάγεται κτὰ. Apsyrt. Hipp. 121. Veg. V 46, 2. 8.
271 cf. Veg. V 46, 12 nonnulli iam validioribus de cervice
sanguinem detrahunt, plerique in balmeum ducunt.
272 H 128 τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ αὐτό. πρὸ πάντων καυτηριά-
few χρή wv. M 5" τας΄ Πελαγωνίου πρὸς αὐτό. Veg.V 46,12.
2198 MB v«£' ἄλειμμα πρὸς αὐτό. Veg. V 46, 18. cf. infra
297 (Veg. V 23, 17) et simile Apsyrti remedium πρὸς νεύρων
ψύξιν Hipp. 296, ubi pro laurino est xvzoívov ἐλαίου yo α΄.
274 M 5^7 τκηΐ omittens picem liquidam. cf. Apsyrti πρὸς
τὰς συνδέσεις ἐμβροχή Hipp. 296.
215 M 57 ταϑ' et H 296 ᾿ἀψύρτου συγχρίσματος ἐμβροχὴ
πρὸς ὀπισϑοτονικούς. Veg. V 46, 14.
Cap. XVIII. 276 M 93 χκη΄ Πελαγωνίου περὶ ὀδόντων
ποσότητος, nOn integrum: ὁ ἵππος ἔχει ὀδόντας μβ΄ — lacuna —,
τὸ πρόβατον ἔχει ὀδόντας κα΄, ὃ τράγος ἔχει ὀδόντας κε΄, ἡ
αἱξ ἔχει ὀδόντας κζ΄, ὁ ἐκτετμημένος βοῦς ἔχει ὀδόντας κδ΄,
ἡ ϑήλεια βοῦς κδ΄, ὁ ἀνὴρ ἔχει ὀδόντας AQ', ὃ εὐνοῦχος ἔχει
ὀδόντας κϑ'΄, ἡ γυνὴ ἔχει ὀδόντας λ΄.
911 Fragmentum de ponderibus et mensuris, insertum
loco non suo, non integrum videtur et ex parte corruptum.
certe obolos Atticos (i. e. ὀβολὸς "4vriwóc) sextarius (i. e. sexta
pars) dragmae est, id quod me monuit Buchelerus. talia plerisque
libris medicinalibus inseri solent (cf. proleg. p. 12. 13). |
Cap. XVIIII. 278 Duae videntur incantationes. priorem ad
Sarchianii exemplar Buechelerus Mus. Rhen. 45 p. 332 restituit
ita: equus telluris flori natus, orcus, cognatus orcus pedem indit.
quid, vom ego pedem orco, sive orcus pedem àndit, vidi; nunc ego
pedem indam orco. sed in tantis tenebris rerum superstitio-
sarum saepenumero sensu carentium dedi vocabula ut extant
in Riecardiano, non recte expressa in editione Florentina.
quamquam bene procedit oratio, si scribimus cum Buechelero:
€equu8. .. .. orcus, orco pedem 4ndit: vidi: mon mego pedem
OrCO, Si e. q. S. eandem praecantationem Vegetius V 45 per-
stringit hisce verbis: (si animalia dum sudant hordeum come-
derint e. q. 5.) aliquant? praecantatione temptant afferre remedia,
quae vanitas ab aniculis solis diligenda est, cum animalia sicut
homines mon inanibus verbis sed. certa. medendi. arte curantur.
cf. adn. 121.
Cap. XX. 279 280 Col. VI 17,5.6 (cf. O. Guenther, Genethliac.
Gotting. p. 13). Veg. V 81, 1. 2 ex Pelagonio, IV 21, 5. 6 ex Co-
lumella. H 221 Πελαγωνίου εἰς τὸ αὐτό. ἡ μυγαλῆ τὸν ἐπαγό-
μενον παρ᾽ αὐτῆς κίνδυνον τῷ οἰκείῳ σώματι ϑεραπεύει κτλ.
Μ 102 w£' Πελαγωνίου πρὸς τὰ ἀπὸ μυγάλης (sic) δήγματα.
cum induruerit] siccata est Col., μετὰ τὸ σκληρωϑῆναι H.
in iis quae praecedunt lacunam ita explet cod. P: ὥστε ἵππον
— 116 —
ὑπὸ (uvycAüg μὴ δάκνεσϑαι, τόδε' τὸ ζῶον αὐτὸ τὴν» μυγαλὴν
πιάσας γύψῳ περίπλασον. :
981 H 222 ἄλλο εἰς τὸ αὐτό. ἡ μυγαλῆ πρὸς τὸ ἑαυτῆς
μέγεϑος μεγάλα καὶ τὰ δήγματα ποιεῖ κτλ. 1M 102 ψη΄ (cf.
M 100 *4qs') ὕες. V 81,3 quod si praegnans mus arameus
fuerit qui percusserit, his agnoscitur signis e. q. s.
81 autem tumores e. q. s.] wmores Sarchianius dederat
nescio an rectius. cf. Veg. V 81, 3 quod si eruperimt vulnera
venenata, interpres ἡνίκα δὲ τὰ τῆς φλεγμονῆς ἀπορραγέντα
εἰς τραῦμα μεταβληϑῇ.
potionem sane anethum tritum] aliter interpres
δίδου δὲ καὶ προπότισμα ἀπὸ ἀνήϑου καὶ ἀλεύρου. σιτίνου καὶ
κεδρίας ὀλίγης καὶ οἴνου ξέστου α΄ κατεσκευασμένον, nec multum
differt Veg. V 81, 3 daturus potionem pollinem tritici, hordeum,
cedriam et vini sextariwm per fauces degeres. quae si recte se
habent, restitue fere amethwm, pollinem) tritici cum cedria
(modica? et cum vini (sextario» dabis.
289 H 918 πρὸς τὰ ἀπὸ φαλαγγίων δήγματα. M 102 ψϑ΄.
Veg. V 80. -
phalangio] forma sequioris aetatis legitur apud Pela-
gonium, Marcellum 17,15 (p. 172 Helmreich), Cassium Felicem 68
(p. 166 Rose) aliosque.
988 H 916 Πελαγωνίου πρὸς τὰ ἀπὸ ἐχίδνης δήγματα καὶ
μυγαλῆς καὶ φαλαγγίου. omittit autem praecantationem, ex
qua Vegetius V 78, 1 talparum terram breviter stringit. ser-
vavit M 100 χαβ΄ corruptam ita: ἡ δὲ ϑεοφίλη λιπαρὰ παρή-
ματα καὶ ὃ ἥλιος τῶν ἵππων ἰδικός ἐστι δεσπότης καὶ goíoov
πρὸς τὴν τούτων ἔρχεται ϑεραπείαν ἐπικαλούμενος οὕτως, ὅτε
τὴν γῆν λαμβάνεις, λέγε: δέσποτα ἥλιε ϑερμὲ καὶ ψυχρὲ, τοσοῦ-
τὸν μὲ ἀπηλλοτρίωσας. τοῦτο λέγων ἔμβαλε κατὰ τοῦ λαιμοῦ
τὸ βοήϑημα. post γῆν insere σκαλόπων. prima verba Millerus
legi voluit ἡ δὲ ϑεὸς φιλεῖ λιπαρήματα, sed latent potius
λιπὰρῆ ῥήματα. in p quod eieci, vix ponderis nota quaerenda
est. de talparum in medicina usu cf. e. gr. Plin. n. h.
XXV 19 seq.
984 H 216 ἐὰν δὲ ἐν ὁδῷ ποτε συμβῇ τοῦτο ἵππον παϑεῖν
4174. JM 100 γχαβ΄. Veg. V 18, 2 quod si $n itimere aut im loco
ubi desit copia fomentorum usque prodesse creditur.
985 286 inverso ordine in Ἢ 216 leguntur, illud ita: πρὸς
δὲ τὰ ἀπὸ φαλαγγίων καὶ μυγαλῶν μαλάχην κόψας wvi λειώσας
ἐπιμελῶς ἐναπόϑου; hoc λέγεται δὲ καὶ τοῦτο ἁρμόδιον εἶναι
πρὸς τὰ ἀπὸ τῶν ἰοβόλων παντοῖα δήγματα, ἀσφοδέλου ῥίξαν
μετὰ οἴνου παλαιοῦ λειωϑεῖσαν τοῖς δήγμασιν ἐπιτιϑέναι. ποιεῖ
δὲ καὶ τοῦτο: λαβὼν χελιδόνος νεοσσοὺς καὶ τούτους ἀνατεμὼν
τῷ τραύματι πρόσαγε, καὶ αὐτὴν δὲ τὴν καλιὰν τῆς χελιδόνος
μετὰ οἴνου παλαιοῦ λειώσας τοῖς πεπληγμένοις ἐπίϑες τόποις
— DEO
(cf. Eumel. Hipp. 217 ἢ νεοσσοῦ χελιδόνος κοιλίαν ἢ τὴν καλιὰν
τῶν αὐτῶν νεοττῶν λειώσας ἐπιτίϑει τῷ πλήγματι).
ore dissipatos] ἀνατεμών .H. cf. Corp. gloss. IV p. 229
dissecere, dissipare ei im diversas secare, et locos ab Hermanno
Roensch Semasiologische Beitrüge zum Latein. Wórterbuch III
p. 31 congestos. :
Cap. XXI. 287 H 210 τοῦ αὐτοῦ προπότισμα καὶ ϑεραπεία
πρὸς κωλικοὺς καὶ τοὺς ἀπὸ χόρτου σαπροῦ βλαπτομένους. Πελα-
γώνιος Λουκίῳ χαίρειν. JM 109 ψας΄ Πελαγώνιος “Μευκέῳ ἰδίῳ
(Δευκιλέῳ Ὁ) χαίρειν. Veg. V 51, 1.
ut adreptum putes] item Vegetius, ὡς ἐπιληψίᾳ τοῦτον
ψομέξεσϑαι ἔχεσϑαι H. Ἐς
| 288 H 216 τοῖς τοιούτοις οὖν χρὴ τῷ τοιούτῳ προποτίο-
ματι, ὥς φησι Κέλσος, βοηϑεῖν. M 109 ψαζ΄ προπότισμα κω-
λικῶν. Veg. V 51, 2, minus accurate VI 28, 17.
asari Pontici] ó£ov Ποντικοῦ HM. asari restitue
Vegetio V 51, 2 ex Corbeiensi (aras?) asarum optimum in
Ponto nasci tradit Plin. XII 47.
ligustici] λιβυστικοῦ H, levistici et lebistici Vegetii libri.
ef. Dioscor. III 51 c. adnot. Sprengelii p. 519. Alex. Trall. p. 399
edit. Puschm. Colum. XII 57, 5.
pulei acapni] restitue Vegetio ex Corb. pulegii campani.
γλήχωνος καϑαροῦ H.
sane si dolor 6. α. s.] desunt in H, habet Veg. V 51, 3.
289 H 211 ἄλλο. μέλιτος κοχλιάρια δ΄ κτᾶ. M 109 ψαη΄.
clari mellis] vix recte traditum est. aut, quod Buechelero
placuit, scribendum Clari (Flori?) ut sit cognomen ἱππιάτρου
(cf. 290 item aliud .Emeriti), aut fortasse acris; cf. Cic. in Hor-
tensio apud Non. p. 240 quod alterius ingenium. sic ut acetum
Aegyptium, alterius sic acre, ut mel Hgmettiuwm dicimus (fragm. 89
ed. C. F. W. Müller) Plin. nat. hist. XI 38. 39. interpres μέλιτος
tantum exhibet.
9290 H 277 ἄλλο. καππάρεως (ita P, καπέρεως H) —
lacuna — φλοιὸν κρεμάσας ἐν τῷ καπνῷ ξήρανον, ἔπειτα τρέψας
μετὰ οἴνου καὶ πεπέρεως δίδου. M 109 ψαϑ'΄. Veg. V 51,83. Υ 12.
piperis pro modo] fortasse ex consensu H.PM capparis,
quoniam piper in eadem compositione iterum occurrit. cf. tamen
Veg. V 51,3: praeterea piperis (vulgo panis ante Gesnerum)
aliquantulum et pelliculam de ventre pulli siccatam in furno
(an fumo?) et tritam cum vino dabis; et V 12: utrisque reme-
diwm est, pelliculam. de venire pulli siccatam fumo deterere
additisque octo scripulis piperis e. α. s.
291 H 277 εἰς τὸ ἐπιγνῶναι ἵππον ἀπὸ γόρτου βλαβέντα.
πρῶτον μὲν ἄστατον ἕξει τὸ πνεῦμα (leg. τὸ ὄμμα) καὶ διὰ
παντὸς παλλόμενον, σαϑρὸν τὸ βῆμα. τοῦτον ἐκ γαστρὸς ἢ καὶ
ὥμων ἀφαίμασσε καὶ προπότισμα οἴνου ἀφηψημένου δίδου.
Iuw, Pelagonius. 12
-- 118 “--
κριϑῶν δὲ ἀπεχέσϑω. κέχρησο δὲ καὶ διουρητικοῖς βοηϑήμασιν.
M 109 o'. Veg. V 11.
debrachiolandus] bene Vegetii cod. Corb. debrachi(o)-
landi, vulgo de brachiolis flebotomandé sunt. cf. 6 depecto-
randus, detemporandus.
Cap. XXII. 292 H 168 περὶ χαυνότητος καὶ κινήσεως οὐρᾶς.
M 108 yx'.
commissuram] φυλαττόμενος μὴ ἁρμονέαν ἀποκόψῃς H.
cf. Veg. VI 1, 1; VI 2, 2.
in proba] hoe est i» probatione, ut apud Amm.
Mare. XXI 16, 21 (cf. adn. Valesii) al. ὡς ἐπὶ πλεῖστον ἄχρηστοι
νομέίξονται H.
9983 H 168 πρὸς δεῦσιν οὐρᾶς. IM 91 χιε΄’ et 108 ψκα΄.
Cap. XXIII. Cohaeret cum cap. XVII. roborosam passionem
Vegetius describit V 23. περὶ τετάνου καὶ ὀπισϑοτόνου Apsyrtus
Hipp. 119, Hierocles 121, Theomnestus 123, Hippocrates 125.
994 H 199 πρὸς τετάνους (τετανικοὺς M) καὶ σπασμοὺς
καὶ πόνους. AM 51 τλ΄.
carbones sine fumo] Hierocles p. 128 ἐὰν δὲ ϑερμὴν
(τὴν ἱἵπποστασίαν) βούλῃ ποιῆσαι, ἄνθρακας καλῶς προεκκξεκαυ-
μένους εἰσκόμισον. ἐὰν γὰρ καπνὸς γένηται, προσεπιτρίβει τὸ
ξῶον καὶ διαφϑείρει. Veg. V 283, 6 ignis iuxta eos fieri con-
Suevit sine fumo, ut amplius sudent. :
frondem ficulneam] Veg. V 23, 16 plerique adseverant
ficulneas frondes roborosis oportere praeberi, quae matura-
liter calent.
295 M 57 vÀ«' πρὸ πάντων iv τόπῳ ϑερμῷ στηκέτω κτλ.
omittens piper longum. cf. Veg. V 23, 16 et Pelag. 299.
296 Η 129 ἄλευρον φυράσας σέτινον ὕδατι χλιαρῷ κτλ.
M 57 τλβ’ ἐὰν τὰ προγεγραμμένα μὴ εὑρεϑῇ κτλ.
fabam solidam] κυάμους ἀκεραίους PM (ἀκορέους H).
infra 365 est φάβα ξηρόν. Veg. V 23,14 fabas solutas me-
morat; fueritne solidas?
transversis cauteriis] ἐνδιηλλαγμένοις καυτῆρσιν PM.
cauteriis rectis utitur Veg. I 14, 3.
997 Veg. V 23, 17. pars remedii M 58 z4y' videtur ἄλειμμα
πρὸς τὸ αὐτὸ καὶ πρὸς ψῦχος. κηροῦ A. α΄, δοδίνου ἐλαίου
γό β΄, οἴνου παλαιοῦ τὸ ἀρκοῦν (cf. 298). similis est unctio
Optati 218. ;
298 non integrum videtur.
299 Veg. V 23, 16 (murram et piper longum ex 295
petivit).
900 M 58 τδ΄ προπότισμα πρὸς αὐτό... .. ταῦτα πάντα
λειώσας τῷ οἴνῳ καὶ τῷ ἐλαίῳ μέξας δίδου (inde scripsi
trita).
3901 prior pars JM 58 τλε΄ (easdem fere species invenies
(— 1195 —
M δῦ vw), posterior M 58 zis' — H 129 ἄλειμμα πρὸς τὸ
αὐτό. δαφνοκόκκων λέτρας β΄ κτλ. (deest oleum).
Cap. XXIIII. 802 Η 145 Πελαγωνίου πρὸς τοὺς. αἷμα &mov-
ροῦντας ἢ διὰ μυκτήρων ἀνάγοντας ἢ ἐμοῦντας ἢ ἀπὸ φλεβο-
τομίας ἐξαίμους γινομένους. Πελαγώνιος ᾿ἀρξυγίῳ (ἀρσίπῳ HP)
ἰδίῳ χαίρειν. M 68 υλγ΄. Veg. V 11, 1. 2.
sed hiec aut nimio ascensu] tolerabilis brevitas; deest
aegrotat, patitur, vel ut apud Veg. 1. c. passionem contrahit.
urinam sanguinem fecerit] sanguineam Sarchianius
dederat sine necessitate; cf. supra wrina sangwis est.
908 H 1465 προπότισμα πρὸς τὰ τοιαῦτα πάϑη. προποτίο-
μασι δὲ πρὸς τὰ τοιαῦτα πάϑη τοῖσδε χρήσῃ" τραγακάνϑης οἴνῳ
ἀποβεβρεγμενης yo τὸ ἥμισυ κτλ. M 69 vàó'. cum Pelagonio
consentit Veg. V 11, 3.
904 H 145 ἄλλο. πράσου χυλὸν μετὰ οἰνομέλιτος καὶ ὠοῦ
εἰς τὸν λαιμὸν ἔμβαλλε προσμίσγων καὶ στακτὴν ὀλίγην (om.
genestae sucum). JM 69 υλε΄. Veg. V 12. genestam viridem
íritàam ad abundantiam sanguinis propinat Gargilius cur. boum
8 16 (Schneideri edit. Veg. p. 170).
305 M 70 vus' πρὸς rovg ἀπὸ μυκτήρων αἱμορροοῦντας.
φακὴν (ἢ. e. lentem seu lenticulam) καὶ ἔριον ἐλαίῳ βεβρεγ-
μένον καύσας καὶ τὴν σποδιὰν αὐτῶν βρέξας διὰ καλάμου εἰς
τοὺς μυκτῆρας ἐμφύσα. Veg.lIl 35 chartam etiam et lanam
combwres ipsumque pulverem per fistulam insufflabis naribus.
806 M 99 γπη΄ Πελαγωνίου πρὸς ἀφρίζοντα ἵππον. ἐὰν
ἀφρέξῃ ἵππος καὶ περὶ τὴν τροφὴν ἀήδειαν ὑπομένῃ, βραϑὺ
εἰς ὕδωρ ἀποβρέξας σμῆχε τὸ στόμα. πρόσβαλλε δὲ καὶ φύλλα
σχίνου διὰ τὸ εὔοσμον.
307 Colum. VI 33, 2. Eumeli nomine M 69 υμγ΄ δύσιν
αἵματος τὴν διὰ ῥινῶν ἵστησι κολιάνδρου χλωροῦ χυλός. eundem
sucum saepius adhibet Veg.IlII 35. 37. 1126, 27. (cf. M 70 υμξ΄).
908 H 145 ἄλλο. αἷμα πρῶτον ἀπὸ τοῦ οὐρανίσκου λάμβανε
κτλ. usque καὶ τὰς κριϑὰς ὁμοίως κατάβρεχε. ἄλλο (— M 69 υλε΄
πρὸς τοὺς αἷμα ἀφοδεύοντας καὶ τοὺς αἷμα ἀπουροῦντας). ἐὰν
αἷμα διὰ τῶν μυκτήρων φέρῃ κτᾶ. quibus subiungit M 70 vu£'
haec: ὕδατι ψυχροτάτῳ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἀἁπάντλησον προοσ-
μέξας εἰς τὸ ὕδωρ ἅλατος ὀλέγον. coriandri sucum ex Oolu-
mellae remedio 307 huc inrepsisse manifestum est. similia
Apsyrtus Hipp. 144 (ex hoc Hierocles ibid. et Veg. V 9).
909 H 146 ἄλλο. πρὸς τοὺς αἷμα ἐμοῦντας. ἀψένϑιον καὶ
ναρδόσταχυν ἐν χαλκείῳ καινῷ μετὰ ὕδατος ἀφεψήσας προ-
πότιξε. M 70 υμη΄. Veg. V 12 (absinthium Ponticum).
310 311 H 42 Πελαγωνίου πρὸς φλέβα ὑπὲρ τὸ μέτρον
ἀπὸ φλεβοτόμου αἷμα προχέουσαν. ἀφόδευμα αὐτοῦ τοῦ ἵππου
ταῖς δεούσαις φλεψὶν ἐπίϑες. εἰ δὲ ἐπιμείνοι τὸ αἷμα φερό-
μενον, εὐφυῶς ἐρέας μαλλὸν βρέξας εἰς ἔλαιον τῇ φλεβὶ προοσ-
12*
-- [180 —
ἔνεγκαι, ἢ νοῦμον (sic) ξύλινον ποιήσας ἐπὶ τῇ αἱμοῤῥοούσῃ
φλεβὶ ἐπιτίϑει καὶ χρῶ ὡς καλλίστῳ καὶ προχείρῳ βοηϑήματι.
JM 84 ροβ΄. Veg. V 18: sí sanguis interdum mimis per venam
cum percussa fuerit et. claudi mon potuerit, erumpit , remedium
est stercus ipsius animalis superponere fluentibus venis ; aut si perse-
veraverit, urere (uri cod. C.) cauterio subtiliter, ne nervi laedantur.
flocewn. etiam tomenti (ita restitue ex tumenti cod. Corb., com-
petenti Schneid.) oleo tinctum venae admoveto; etiam assem
ligneum in vena, qua sanguis profluit, ponis ei ligas. praesens
est remediwm. igitur ne ex hoc quidem quid lateat in eo quod
traditur hos(icimum, conici potest. primum hariolatus eram os
hircinum, os caninum, sed conteri possunt alia ducenta. iam
vero monente Buechelero osiicimwm retinui, ut sit aliquid ex
genere ustorum. hoc tamen dubium est utrum simplex sit
vocabulum (owro, hinc ostigo Colum. VII 7, 21, osticium Isidor.
Etym. XIX 28, 8; scripsit de his Buechelerus in Woelfflini
Archivo II p. 607) an compositum ex osi? et nom. cius (cimus
cimi pro cimis cineris Gloss. Philox. s. v. Cyrillus s. v. τέφρα
testesque alii) tenendum autem «wsíae nomen fuisse etiam
generi cuidam cerussae aut massae latericiae (pulverem lateris
velustiorem Pelagonius 398 adhibet); huiusmodi aliquid conteri
et apponi in plagam iubetur.
stercus ipsius equi fluentibus venis admoveto]
cf. 43 stercus ipsius iwmenti fluentibus venis admoiwm fasceis
obligetur.
Cap. XXV. 819 cf. M 39 σις΄ (ἑλκῶν καϑαρτικά).... ἢ
καὶ ὀρόβου ἄλευρον ἢ τυϑύμαλλον κόψας... ., 5608 integrum
fere legitur in Eumeli capite πρὸς ἕλκη διάφορα M 46 σμη΄
εἰ δὲ ῥυπαρὸν τὸ ἕλκος εὑρεϑείη, τυϑύμαλλον μετὰ μέλιτος καὶ
νίτρου καὶ σταφίδος καὶ ἀλεύρου ὀροβίνου λειώσας ἐπίϑες.
818 M 41 cv' περὶ τῶν ἐν τοῖς τραύμασι τριχῶν καὶ περὶ
λύσσης βοῶν, Eumeli ut videtur. in calce adduntur haec: τὸ
αὐτὸ δὲ καὶ βουσὶν ὑπὸ λύσσης δοκιμαξομένοις χρήσιμον.
314 unguis] an inwngwis? excidisse autem potest ver-
bum quale est teris vel misces. cf. 812.
916 H 42 Πελαγωνίου πρὸς παντοίαν φλεγμονήν. M 33 ov£'.
ἔλαιον Σπανόν Galenus laudat passim, saepe alii adhibent
veluti Cassius Felix (cf. p. 254 edit. Val. Rose). infra in frag-
mento dubio 478 ἔλαιον σπάνιον redit.
917 Chironium ulcus quid $it Celsus V 25, 5 exponit.
cf. Ps. Apul. herb. 9, 1 ad wlcera chiromia, 23 ad vulnera chi-
ronia. "Theod. Priscian. I 22 p. 89 ed. Bernhold.
918 319 H 286 Πελαγωνίου κατασκευὴ μαλάγματος et
πρὸς κατάκαυμα. JM 118 ὠνα΄. cov('. cf.326, ubi terna habes
singularum specierum pondera.
920 H 286 ἄλλη κατασκευὴ ἀλείμματος. Μ 118 owy'.
-- 181 —
iunipiri Macs &fógov μέλανος κεκαϑαρμένου H. ad-
dendummne purgati?
3921 H 286 μάλαγμα πρὸς νεύρων πόνους. κηροῦ λέτραν α΄,
μυελοῦ ἐλαφείου yo ἕξ, σμύρνης yo γ΄, καὶ τοῦ ξηρίου αὐτῆς
κοχλιάρια β΄. ταῦτα μίξας καὶ ἑψήσας yoó. Μ 114 ωνς΄.
899 H 9238 ἄλλο Πελαγωνίου. λιϑαργύρου λίτραν μίαν κτλ.
omittens nitrum et misy. JM 121 Οοοὐξ΄ Πελαγωνίου καυστικὸν
Qtouóv. cf. ad 177.
323 H 298 κατασκευὴ φαρμάκου. πίσσης ξηρᾶς, ῥητίνης
πιτυΐνης χτλ. multa desunt, post ϑείου ἀπύρου inseritur μάν-
vos xoóxov. Μ 120 Oyus'.
sceabialis] parum probabile quod De Vit in Forcellinii
lex. s. v. comminiscitur scabialem esse resinam ad scabiem
pertinentem vel scabiei medentem, cum hoc loco de scabie
non agatur. interpres tacet. Georges lex. VIL. edit. resinam
rasam intellegit (a scabendo) sed dicitur potius, ut monuit
Buechelerus, scabialis resina ex scabie arborum orta, qui est
notus morbus olearum, ficórum al., apud Plin. n. h. XVII 223.
225 (cf. XXXI 33), ψώρα apud Theophrastum (ef. J. G. Schneideri
adn. ad Theophr. hist. plant. Τ᾽ 14 p.393 $q.); parum differt
asclosa 384, id est rescissa cum astulis (v. adn.) duobus autem
locis Veg. similem commemorat V 53, 2, ubi Schneiderus Cor-
beiensem secutus recepit cavealis (cabialis vulgo, cabulem Go-
thanus), idem VI 14, 1 (cabialis vel abiales vel abietis libri).
cadialis Cael. Aurel. chron. II 7 (p. 385 Amman).
926 idem fere est 318.
927 lemma fuerit (compositio» pastillói, cf. 94. 401. ipsi
pastilli in remedio non memorantur.
crocomagmae] aut ita aub croci mannae. pondus ex
aliorum consensu addidi.
turbisei] turbiscum Graecis esse κόκκον Κνέδιον Cassius
Felix docet c. 76 (p. 184 Rose). cf. Plin. XXXIII 88. Isidor.
Etymol XVII 7, 56. Hosius in indice edit. Cass. Felicis
p. 208 seq. Corp. glossar. III 538, 11; 595, 60; 629, 57.
928 M 52 σπη΄ πρὸς παντοῖον ξϊκος. σμύρνης yo ς΄, μέ-
λιτος κυάϑους β΄, uri tov τὸ ἀρκοῦν λείωσον" ἕψησον δὲ
ἔλαιον καὶ “κηρὸν, ἔασον ψυγῆναι. τὸ ἀψένϑιον καὶ ἐπίπασον᾽
πάντα δὲ ἐν ταὐτῷ ,φυράσας ἐπὶ ῥάκους ἐπιπλάσας ἀπόϑου ἐπὶ
(tr ad. ἔτι) ἡμέρας γ΄ τούτῳ καὶ τῷ πόνῳ καὶ τῇ φλεγμονῇ, πάνυ
γάρ ἐστιν ἀληϑές.
$29 830 H 290 ἀνακόλλημα πρὸς ἁρμοὺς καὶ σκέλη καὶ
ὑδατέδας et ἀνακόλλημα πρὸς ἁρμούς" κρόκου, λιβάνου, ἀλεύρου
4^TÀ. pro μίκτου scribe μίλτου, cf. Eichenfeld Annal. Vindob. 44
p.148. M 116 oqf'. oqy'.
391 332 H 286 ἀνακόλλημα ψυκτικόν. κρόκου yO ὲξ κτλ.
— 182 —
(omittens mentam) et ibid. ἀνακόλλημα πρὸς ἁρμοὺς ἵππων
καὶ ψύας. σεμιδάλεως γράμματα δύο «và. MM 114 ὠνδ΄. ωὠνε΄.
839 cf. 345. Pelagonium usum esse puto remedio quod
plenius extat in M 44 σλε’ auctoris nomine non adscripto ita:
λιπαρὰ σύνϑεσις. ψιμιϑίέου καὶ “λιϑαργύρου ἴσον ἕ ἑκατέρου βαλὼν
εἰς ϑυῖαν τὴν λιϑάργυρον καὶ προλεάνας, εἶτα τὸ ψιμίϑιον,
καὶ τρέψας ἐπιχέειν παρεμβαλὼν | £v παρ᾽ ἕν ἔλαιον καὶ οἶνον
(παρὲν, ἐλαίου καὶ οἴνου cod. Londin.) τὸ ἀρκοῦν πρὸς τὴν
χρῆσιν. ἔστω δὲ ὁ οἶνος λευκὸς καὶ εὐώδης καὶ τὸ ἔλαιον καλόν.
ἔστι δὲ ἀγαϑὴ πρὸς πάντα τὰ τετράποδα. τὰ κοῖλα τῶν ἑλκῶν
ἀνάγει ἔμμοτος (ἐν μότῳ cod. Lond.) ,ἐπιτυϑεμένη καὶ τὰ ῥυπαρὰ
δὲ ἀναχκαϑαίρει καὶ τὰ καϑαρὰ δὲ ᾿ συνάγει. μάλιστα δὲ τὰ ἐν
τοῖς τραχήλοις τῶν ὑποξυγίων ἁπάντων καὶ τὰ καταχεκαυμένα
ἀπουλοῖ. ποιεὶ δὲ καὶ ἐπ᾿ ἀνϑρώπων καλῶς πρὸς παρατριβὰς
καὶ ἀποτρέψεις καὶ ἐξανϑήματα καὶ τὰ ἔνιχμα ἕλκη καὶ λευ-
πόσαρκα καὶ ψιλώματα ἔμμοτος χρωμένη (ἐν μότῳ χριομένη
cod. L.) καὶ πρὸς κατακαύματα. quae secuntur eiusdem auc-
toris (Eumeli?) sunt.
394 cf. 333. M 45 cin πρὸς wort oor puo rot» τῶν μωλώπων
(in capitum indice πρὸς κατακαύματα τῶν ὠμοπλατῶν). χαλκοῦ
ἄνϑος ἐν ὄξει ἑφϑῷ πάχος ἔχοντι μέλιτος τρῖβε.
quamdiu spissum videris] supplevi ad 224 quamdiu
in modwm pultis spissum videris. iam vero magis placet quod
Buechelerus mihi proposuit quamdiw spisset, teris, ut spisset sit
intransitivum. certe hoc simplicius est quam spisswm fuerit,
teris (cf. 450).
&eruginem Campanam] aes Campanum Plin. XXXIV 95
laudat.
935 cf. 338. 334. M 45 σλϑ'΄ πρὸς τὰ ῥυπαρὰ ἕλκη καὶ
νομὰς ἔχοντα. ἄριστον βοήϑημα στυπτηρίαν gootunv καὶ μέλι
ἑψῶν χρῆσο ἔμμοτον. ὡσαύτως καὶ ἐπ᾿ ἀνθρώπων χρῆσο. ἕψει
δὲ μαλακῷ πυρὶ, ἀναβαίνει γὰρ ταχύ.
pataginant] h. e. latius atque altius serpunt sive exul-
cerantur (νομὰς ἔχοντα). verbum hic primum quod videam
legitur. cf. Paulus ex Festo p. 221 s. v. patagus. Macrob.
Sat. V 19, 12. Placidi gloss. p. 75 (Deuerling): pataginem, cum
propler pituitam non facile labra moventur (Papias similiter).
vide quae de patago, patagine disputat Gustavus Loewe, Prodrom.
corp. gloss. Lat. p. 287.
imponis et cum] an émponis sed cum?
386 H 293 Πελαγωνίου ἔμπλαστρος ἡ χλωρά (deest oleum
Cyprinum) JM 120 9yuó'. brevius Veg. VI 28, 24.
397 Videtur fuisse M 147 «coq διαφορητικὴ σπληρίων
καὶ οἰδημάτων, quod periit. Veg. VI 98, 26 fomentum. ad
tumores sive ad duritiam quamlibet sic facies: hibiscum ex vino
decoctwm conteris cum axwngia et sic uteris. sin minus, herbam
-- 183 —
Sabinam conteris et ex rosaceo concoqwis et sic wleris usque ad
sanitatem.
388 H 298 ἄλλη κατασκευὴ ἐμπλάστρου. νίτρου, χαλκοῦ
κεκαυμένου ,' ἀξουγγίου ἀνὰ λίτρας β΄, ἀσφάλτου ᾿Ιουδαϊκῆς
λέτρας γ΄, χαλκάνϑης, σιλφίου ἀνὰ λίτρας μιᾶς. m 120 Oyus'.
cf. adn. 194.
939 H 294 ἄλλη ἔμπλαστρος. omittit bitumen, sed addit
post χαλβάνης — galbani Eichenfeld Annal. Vindob. 44 p. 148
elagonio restitui voluit, fortasse recte — κηροῦ (ἀνὰ yo ἕξ).
M 120 9yu£f'.
340 H 294 ἄλλη σύνϑεσις ἐμπλάστρου. καδμίας, ἀσφάλτου
᾿Ιουδαϊκῆς, χαλκοῦ κεκαυμένου, χαλκάνϑης, νίτρου καὶ ἀξουγγίου
omissis reliquis. 7M 120 Oyum'. similis est 4óorov ἔμπλαστρος
περὶ σφυρῶν Hipp. p. 290. numerum inclusi, cum quid exci-
derit, si quid éRcidit statui nequeat idemque singularum spe-
cierum pondus fuisse veri sit simile. cf. adn. 194.
9429 Veg. VI 28, 15 írawmaticum sic facies: chalcitidis
pond. I, misy pond. I semis, aeruginis wnciam I, stercoris co-
lumbini pond. I, adarcis uncias III et scrupulos III. num pro
adarcis scribendum sit aceti acrís inserendumque mellis quaeritur.
949 M 58 σπϑ' τραυματικὴ εὔοσμος. pro eo quod traditur
σιδίων ξηρῶν legendum videtur iov ξηρῶν.
944 M 53 Sq κατασκευὴ ξηρίου. pro χόρτου κεκαυμένου
debuit esse χάρτης κεκαυμένης. altera σποδίου compositio
M 82 co£'. :
945 9346 cf. 8388. Veg. VI 28, 13 seq. 346 est H 804
Πελαγωνίου κατασκευὴ λιπαρᾶς. λυδάργυρον, ψιμμύϑιον, λίβα-
vov ἄῤῥενα ἐπίσης λαβὼν τρῖψον καὶ προσβαλὼν κρόκου, ἐλαίου,
μέλιτος τὸ ἀρκοῦν χρῶ.
Cap. XXVI. Priora debet Apsyrto Hipp. p. 186 sq. (inde
Hieroeles p. 187). Geopon. XVI cap. 18 Pelagonio tribuitur
perperam.
941 Veg. V 70, 1: scabies iumentis deformitatem et passi-
onem, et interdwm periculum generat. contagiosa mamque est et
transit 4n plwres. cui nascenti medicamentis non oportet occurri
(sie cod. Corb.), ne id eitpbi cuie im visceribus residens com-
vertatur in morbum e. q. 5
8cabiaverit] Corp. gloss. II p. 481 ψωριῶ scabio.
948 Apsyrtus: ὄξος δριμύτατον καὶ γλοιὸν παιδικὸν καὶ
μεδρέαν ἀναξζέσας ἐν ταὐτῷ ξυλοσπόγγιον ποιήσας ϑερμῶς κατά-
χριε. Veg. V 70, 3 omittit γλοιὸν παιδικόν, quod Ruellius vertit
strigmentwum puerile.
949 Apsyrtus: ἐνεργεῖ δὲ καὶ τοῦτο" ϑείου καὶ ἀσφάλτου,
ἑκάστου τὸ ἴσον τρίψας, ἔλαιον ἐπιχέας ψυχρὸν κατάχριε καὶ
στηκέτω ἐν τῷ ἡλίῳ. Veg. V 70, 8 exhibens, ut est in B,
perungues im sole.
—-— GE
950 Apsyrtus: ἄριστον δὲ καὶ τοῦτο᾽ στέαρ χοέρειον καὶ
πίσσαν καὶ κηρὸν, ἴσον ἑκάστου τήξας καὶ ϑεῶν τρίψας μῖξον
καὶ ἔλαιον ἐπιχέας ϑερμὸν ἐνάλειφε.
inlinas vel perungis] duplicem codicis E-lectionem ex
duobus codicibus conflatam puto altera utra sufficiente. cf.
Mus. Rhen. 46 p. 374.
951 Veg. V 70, 4 apud quem deest cera. cf. M 54 «f.
952 deest in B facileque omitti potuit, cum eaedem fere
species sint atque remedii praecedentis, neque Vegetius vi-
detur legisse.
9853 H 191 οὔρου παλαιοῦ τρυγὸς γράμμα «' uA. M 54 τγ΄.
Veg. V τὸ, 4 (scrib. swilló pro ovill?).
9904 Veg. V 70, 4: bituminis pondo duo, sulphuris vivi
selibram , cerae libram, mannae twris selibram commisces im
oleo, in quo prius fasciculus anchusae decoctus est et per-
wngis im sole.
955 M 54 τδ΄' κριϑὴν τὴν ἐν αὐλαῖς φυομένην S.s' (sic),
ἀκάνϑην ἀλέσας καὶ ἐπιβαλὼν ἐλαίου Κυπρίνου τὸ ἀρκοῦν καὶ
χλιάνας σύγχριε ἡλίου ϑερμοῦ ὄντος.
996 M 84 τε’ βατράχους ἑψήσας εἰς ὕδωρ ἀνάβαλε (ὕδατι
λαβών codd. Cant. et Lond.) αὐτῶν τὸν ἰχῶρα καὶ πρόσμιξον
ἐλαίου τὸ ἀρκοῦν καὶ συνεψήσας (ἔἕψησας Cant. et Lond.) χρῶ.
Veg. V 10, 5.
957 958 Veg. V 70, 5 (ex Corbeiensi restitue candido).
959 Colum. VI 32, 2 (cf. H 191 ἡ ψώρα πολλάκις, εἶ μὴ
βοηϑείας τύχοι, ϑάνατον ἀπεργάζεται κτλ.) praecipue tamen huic
noxae salutaris est adeps marini vituli, sed s) iam. inveteraverit,
vehementioribus opus est remediis e. q. s. versionem Pelagoniani
argumenti exhibent praeter JM 54 vs' codices Cantabrigiensis
et Londiniensis, in quibus Ἡροδότου nomen auctoris adscriptum
est. cf. adnot. 360.
adeps vituli marini] στέαρ πρόσαγε φώκειον bene
Cant. et Lond. (σκρόφειον M).
bitumen cum sulphure et atroci pice liquida]
Columella: bitumen et sulphur et veratrum pici liquidae acwn-
giaeque veteri commixta pari pondere incoquuntur. 13m Schneidero
veratrum adeo non placuit ut proponeret et sulphur vivum.
requiritur autem, si fidem habemus interpreti (ἄσφαλτον,
ϑέαφον, ὄξος, πίσσαν ὑγρὰν, ἀξουγγίαν παλαιάν M, ἄσφαλτον
οὖν καὶ ϑεῖον καὶ ὄξος Cant. Lond., ἄσφαλτον μετὰ ϑείου καὶ
πίσσης ὑγρᾶς καὶ ἀξουγγίου παλαιοῦ Η 192), αοοίμηι, αὖ Pela-
gonio vindicare possimus cwm. sulphwre et aceto (acri?) et pice
liquida e. q. s.
960 Veg. V 70, 6 si vetustate scabies occalluit (obcalluerit
Corb., prius abradenda (eradenda Corb.) ferro vel testis ad
vivum est, insuper hwmano lotio cum aqua marina vel salsa
— 185 —
mixio confricanda (perfricanda Corb.) est. post sulphuris, bitu-
minis, picis liquidae, axwngiae wveleris, sevi caprimi, cerae,
alwminis scissó singulas libras contundis, misces et decoquis
et sic animal perungis in sole. coniunxit igitur cum superiore
remedio, unde petivit bitumen et axungiam.
961 Veg. V 70, 7 folia rhododaphnes cwm oleo vetere de-
coques, addita pice liquida et aceto et cera. certum est de expe-
rimento remedium.
. 8602 Eumeli est Hipp. 189 (— M 53 σηξ΄) φρῦνον σφάξας
μετὰ οἴνου καὶ ὕδατος ἐν χαλκείῳ ἕψησον καὶ τῷ ἀποξέματι,
αὐτοῦ ἤτοι τῷ ἰχῶρι ἐνάλειφε (cf. supra 356), ἢ πίσσῃ μετὰ μέ-
λιτος καὶ ϑείου ἀπύρου καὶ ἐλαίου παλαιοῦ τρυγὸς καὶ προβα-
τείας κόπρου (olei faeces et stercus suillum in 868) ἀνὰ τρέχα
ἀπότριβε, ἢ ἄσφαλτον καὶ κεδρέαν μετὰ λιβάνου ἀλεύρου καὶ
ἀριστολοχείας καὶ νίτρου ἀνὰ yo β΄, ἢ (inserendumne vel?) πίσσης
ὑγρᾶς yo ἕξ, ἐλαίου ξέ. β΄ μετὰ ὄξους ξέ. ἑνὸς ἡμίσεως καϑε-
ψήσας τὸ αὐτὸ ποίει, πρότερον τὸ δέρμα ψήκτρᾳ ἢ ὀστράκῳ
ἀναδείρας καὶ ἐκτραχύνας, ἢ καλάμους καύσας λαβὼν πρὸ τοῦ
τεφρωϑῆναι καὶ κόψας καὶ σείσας κοσκένῳ λεπτῷ καὶ μίξας
ἔλαιον ἀνὰ τρίχα κατάχριε. adduntur alia.
contraque pilum iumentum unguis] cf. Veg. V 10,7
memineris tamen in omni wunclione contra pilum iumentum in
sole diutissime confricandwm.
Cap. XXVII. 808 H 277 πρὸς ληϑαργικούς: ἐσήμανάς
uou. τοὺς ἵππους σου βαρυτάτῳ κατέχεσθαι νοσήματι κτλ.
M 109 oc«'. cf. Veg. V 47, 1: lethargicó quoque iwmenti isia
sunt signa. 4acebi semper et dormáet mec cibum appelet meque
potum; cum, excitatum fuerit, contimuo aggravatur et se proicit
et macescit . . . . quod hac ratione curabis. substernito 4n sta-
bulo ubi stratum cubet .. . 8 6 lethargicum animal frequenti
excitatione prohibendum | constat a sommo. assidua quoque |
iniwngenda est deambulatio, si ante ommes pedes eius. miseris
in fomentum (ambulatio, si ante omnes pedes miseris dumentum
Corb.) mam fwrfures sale et aceto permisces et calentes wngulis
imponis (adpones Corb.). farinam quoque iriticeam cwm tritis
salibus et poscae sextario wno faucibus infundes (προποτιξέσϑω
δὲ καὶ πόμα δεχόμενον πίτυρα σίτινα καὶ ἅλας μετὰ ὀξυκρά-
vov ξέ. β’ H).
si ante quattuor pedes (in» fomentum — miseris]
expectes s? ante (in» IIII pedes fomentum — miseris, sed
obstat Vegetii lectio (συμβάλλεται δὲ καὶ τὸ συνεχέστερον ἀνα-
πατεῖν καὶ τοὺς τέσσαρας πόδας ὄξει καὶ πιτύροις ϑερμοῖς ἀπο--
τρίβεσϑαι H).
864 H 977 ἄλλο. ἀρτεμισίας βοτάνης ἄνϑος κόψας μετὰ
ἐλαίου καὶ ὀλίγης στακτῆς δίδου διὰ κέρατος. ΜΙ 109 ωβ΄.
Veg. V 47, 4 herbam .Artemisiam contusam εἰ cribratam dabis
-- 186 —
cum lixivii sexiario et olei cyathis duobus per triduum, quarta
die intermittes, V 41, 1 herbam .Artemisiam iwnsam cum oleo
et modico lixivio dabis ad. cornu.
965 H 277 ἄλλο προπότισμα πρὸς ληϑαργικούς. πρὸ πάν-
vOv τοὺς ληϑαργικοὺς κριϑῶν ἀπέχεσϑαι ποίει wA. M 109 oy'
ἄλλο προπότισμα πρ. ληϑ. Veg. V 47, 7. 8. omnes Optati
nomen, ut supra Flori tacent.
acori Pontici] vulgatam afronitri Veget. V 47, 8 Schnei-
derus ex . correxit in vhei Pontici, sed recte Corbeiensis
acori Pontici, idem deinceps calami Syriatici unc. III cum
Gothano (καλάμου ἀρωματικοῦ
spicae nardi Indicae (— V5] omittit H. uncias quin-
que posui propter quinas calami Syriatici et capparis radicis
uncias; apud Vegetium vulgo binae sunt.
diligentia elimetur] cf. supra 54 wsque cum dolor eli-
metur; Veg. assidwe flagello excitandum aut voce, ut vitium
iimore deponat.
Cap. XXVIII. Lemma ex capitum indice explevi.
966 H 218 ἄλλο προπότισμα παντὶ καιρῷ ἀναγκαῖον. Énotov
κατασκευάσας ἀπὸ τῶν ὑποτεταγμένων εἰδῶν, ὅπερ ἐστὶ πάντων
ὁμοῦ λυσιτελέστερον" γεντιανῆς κτᾶ. quae desunt addit M 109 có"
εἰ δὲ τὰ ζῶα πυρέττοι, εἰς ὕδωρ ἀφέψησον τὴν Oífav τὴς ὀξυ-
σχοίνου προσβάλλων καὶ σέλινον καὶ μελέκρατον μᾶλλον εὑρέσκε-
σϑαι καὶ οὕτως κοχλιάριον α΄ τοῦ ξηρίου βαλὼν προπότιξε ἐπὶ
ἡμέρας γ΄ κτλ. est pulvis todiapente, cf. supra 5. Veg. ΥἹ 8, 8 sq.
diapente est ut supra retulimus (1 10, 6, Il 36, 1) necessarium
plurimis causis ac morbis e. q. s. usque idem pulvis si ultra
cochlearium ον sextario vini veleris ei olei viridis hemina
detwr , amimal a quibuslibet venenis vel serpentum awt bestio-
larum morsibus liberat. excidit, ut ex B (mac.. vel mag..)
et M (καὶ χρῶ ὡς μεγαλοφυεστάτῳ βοηϑήματι) efficitur, clau-
sula quae solet esse certissimum est remediwm. cogitare possis
magnificum est medicamentum, cum quartae litterae I vestigium
in codice appareat.
967 H 278 προπότισμα τὸ παρὰ Ῥωμαίοις κουδριγάριον
καλούμενον. τραγακάνϑης yo α΄ xv. M 109 ωε΄.
cymini] scripsi pro (Ah)ormini, cum cyminwum redeat in iis
quae secuntur potionibus. interpres omisit.
murrae] hoc loco omitt. H, sed infra inserit uvoroxóxxov.
folii] i e. malabathri (Dioscor. 111. Cass. Felix, index
Rosii p. 236. Isidor. Etym. XVII 9, 2). nota tamen infra 869
et fohum et malabathrum in eadem compositione comme-
morari.
sertulae Campanae] sive serae Campanae (μελιλώ-
Tov H), Plin. XXI 53 melilotum quod sertulam Campanam vo-
camus. Dioscor. III 41,
«di
— 187 —
968 H 279 πόμα κολλῶδες. σμύρνης yo Q' κτᾶ. Mi1Oof'.
969 H 304 ξηρίον τεϑρίππου. exciderunt nonnulla. pro
Ψιαλάγματος scribendum videtur μαλαβάϑρου, pro σκορόδου
scribe σκορδίου. JM 147 ἀραα΄ periit.
crocomagmae] eadem corruptela 827. 871. cf. 810.
910 H 279 προπότισμα χειμερινόν. κρόκου, κόστου κτλ.
M 110 ow'. Veg. VI 28, 30, qui caricis XXV substituit Ays-
sop? fascem.
eroci mannae]an crocomagmae cum Vegetio? μάννης HP.
catulum brevem] σκύλακα μικρὸν. cf 17 cum adnot.
971 Veg. VI 28, 31 emendandus ad Riccardianum ex-
emplar.
porclacae] dubitanter retinui formam vulgarem rede-
untem in 374, cum supra 40 scriptum sit portwlacae, ubi
corrigas quaeso mendum typographi. cf. Loewe, Glossae no-
minum p. 124. item in Marcelh Emp. codice Xll 44. XX 39
gqorclaca scribitur.
912 infra (396) redit suo loco.
919 H 218 προπότισμα καιρῷ παντὶ ἐπιτήδειον. desunt
nonnulla. JM 110 os'. paullo alter Veg. II 32.
spicae Celticae —, folii —] spicae Celticae folia
Vegetius.
914 H 279 προπότισμα ϑερινόν. κρόκου γὺ α΄ κτλ.
M 110 ὠη΄. Veg. 1 29, 1.
porrum virginem] πράσου κεφαλήν HP, fasciculum
viridis porri Vegetius. cf. Marcell. Emp. 9, 2 porros virgines
id est non plantatos. apud eundem habes canem virginem 34, 583,
chartam virginem 23, 16. cf. equa virgo apud Plin., virgine porca
apud Martialem, sim. saepius.
porclacae sucum] ϑρίδακος χυλοῦ ὀλίγον H h. e. lac-
tucae sucum. cf. adn. 8171.
975 H 219 προπότισμα ἐπὶ χλόης (ita M, ἐπιχλόης H).
. M 110 o9". herbaciwm nomen potionis puto esse dictae for-
tasse a colore herbido. idem nomen collyrii est in sigillo
Natalinii Victorini medici ocularii (Grotefend, Philol. XXV p. 156;
id. Die Stempel der rüm. Augenárzte n. 75; CIL III 6118), quod
aliter adhuc viri docti interpretati sunt.
376 Similis est ἐγχυματισμὸς ἀρωματικός H 971 (— M
108 y£y").
911 H 211 ἐγχυματισμὸς ἐπὶ χλόης (χολῆς ?. oivov ᾿Ιταλικοῦ
ξέ. γ΄, ἐλαίου ξέ. γ ; μέλιτος ᾿Ιταλικοῦ ξέ. α΄, ed ιβ΄, πεπέρεως
yo α΄. M 108 ψξδ΄ ἐγχυματισμὸς πρὸς χλόην (χολήν 3).
ad ch x non choleram; cf. Seren. Sammon. 289 cho-
lerum (in tit. XVI tussi et choleribus medendis, Baehrens poet.
lat. min. III p. 120). item saepissime apud Marcell. Emp. (vide
ind.p. 392 edit, Helmreich) aliosque. cf. Ducangii lex. s. v. coleres.
-- 188 —
978 H 219 προπότισμα χειμερινὸν ἁπλοῦν. M 110 ωι΄.
non multum differt Apsyrti ϑερμαντικὸς ἐγχυματισμός H 971
(— M 107 s£a^). Veg. II 30 addens alia.
979 H 219 προπότισμα ποιοῦν εἰς πάντα, extrema sie:
γάλακτος ὀνείου ξέ. ἕνα. μίξας ταῦτα προπότιξε συνεχῶς.
M 110 ὠια΄. cf. Apsyrti ἐγχυματισμὸς διὰ usa Hipp. 271
(— .M 107 £p).
980 H 219 προπότισμα ἀναψυχτικόν. οἴνου παλαιοῦ ξέ.
ἕνα, ἐλαίου πρωτείου ξέ. ἕξ (leg. yo ἕξ), σταφυλὰς ὅσας βούλει,
ὕδατος ψυχροῦ τὸ ἀρκοῦν. interpres in suo exemplari wva.
videtur legisse, non ova (cf. 378). .M 110 ow'. similis est
Apsyrli λιτὸς ἐγχυματισμός Hipp. 211 (— M 107 ψξ΄), diversa
potio refrigeratoria Vegetii 11 29, 2.
981 H 280 ἄλλο ἀναψυκτικόν. M 110 ωιδ΄.
982 888 H 19 ἄλλο προπότισμα. , &Beovóvov yo ς΄, ὑσσώ-
που Κρητιχοῦ τὸ ἴσον, ὀπίου ὀβολὸν ἕνα — lacuna --- κόστου
yo β΄, ναρδοστάχυος γῦ β΄, ὀποπάνακος (dele ὀπο)ῥίζης yo μίαν,
παστίλου κεκαυμένου (sie, h. e. pastilli combusti, male conflata
duo remedia) yo s' (yo sc ,P) κινναμώμου yo α΄, σμύρνης
yo β΄, λιβάνου ἄῤῥενος, πεπέρεως λευκοῦ, σχοίνου ἄνϑους ἀνὰ
yo P, πεπέρεως μέλανος yo α΄ ᾽, κασίας yo β΄, καρδαμώμου
yo ς΄ (yo c P) καστορίου yo ς΄ (yo ς΄ P) μέλιτος πρωτείου
λίτρας ε΄. κρόκουγο β΄. Μ΄ 80 φηγ΄.
p. X assis| ἢ. e. pondo denarii unius et semis ut
videtur (cf. ἀσσάριον τοῦ ἀργύρου, Hultsch Metrol scr.
I 304, 18).
| limniadis] H omittit. incertum num sit λημνέα Dioscoridis
V 118 (Galen. XII p.169 sq. Κ΄). λιμνίαν inveni in compositione
ad tussim extante in cod. P f. 84: Ἄλλο (praecedit. ᾿ἀρτηριακὴ
πρὸς βῆχα). “Δυκίου Ἰνδικοῦ yo δ΄, ναρδοστάχυος yo δ΄, σμύρ-
νης, στύρακος, κρόχου, πεπέρεως λευκοῦ, ἁμώμου βότρυος, πεπέ-
sog μαχροῦ ἀνὰ γὸ ε΄, κινναμώμου yo α΄; πάναπος yo α΄, &xó-
ρου yo β΄, μέλιτος yo β΄, σελίνου σπέρματος yo α΄, λασίας.
δαφνήτιδος yo β΄, λιβάνου ἀρρενικοῦ, καλάμου ἀρωματικοῦ, νάρ-
δου Κελτικῆς ἁνὰ yo y , ῥόδων ξηρῶν λέτραν, ἀννήσου, πετρο-
σελίνου ἀνὰ ξέστην ἕνα, κροκομάγματος λίτραν μίαν καὶ λιμ-
ví«g yo δ΄. (— Η 18 υξγ΄). lempnias idem quod auripigmen-
tum dieitur in glossario *Sinonima Bartholomei? Anecd.
Oxon. I 1 p. 27; cf. gloss. 'Alphita? Anecd. Oxon. I 2 p. 96
lempnias i. e. arsenicum vel auripigmentum, sed. lempnia frigdos
terra est sigillata, licet. quidam exponunt lempnia frigdos pro
awuripigmento. Corp. gloss.lll p.566, 65. certe tenendum illud
limniadis (Δημνιάδος, λιμνιάδος), sive dicitur terrae rubrae
genus, sive herbae (cf. limnice Ps. Apul. herb. 78, limnesion
ibid. 35; λιμνᾶτις, λιμναῖος sim. Corp. gloss. III p. 567, 33;
p. 568, 6.)
E ποῦς
de δ...
984 H 995 Πελαγωνίου ἄλειμμα ϑερμαντικόν. Μ||128 Θ πε΄.
οἵ. 886.
resinae asclosae] hoc est astulosae, αὖ porclaca pro
qortulaca, cf. Marcell. Emp. 36, 73 (p. 381 ed. Helmreich, astlosae
edit. Cornarii) e& Veg. VI 14, 5 (unus codex resinae asturosae).
eadem redit 386. cf. Plin. nat. hist. XVI 51 namque flos crudus
resinae cum multa astula tenui brevique avulsus e. q. s. cf.
adnot. 323.
986 H 280 ἄλλο ϑερμαντικόν. ῥητίνης Κολοφωνίας yo δ΄,
ὑσσώπου yo β΄ κτλ... .. οὐδὲν δὲ οὕτως χειμῶνος ὥρᾳ φυ-
λάττει ἀβλαβῆ τὰ ξῶα ὡς τὸ συνεχέστερον διὰ κέρατος κονδῖτον
λαμβάνειν. M 110 οιε΄. cf. 884.
987 888 H 804 περὶ “λαχανισμοῦ. ἐὰν χειμῶνος ὥρᾳ λαχα-
νίσαι ϑέλῃς ξῶον, πρὸ μιᾶς ἡμέρας ἕψησον. ἐπιμελῶς τὸ λάχανον
καὶ ποίει ὡς κολλύρας βαλὼν “ἔλαιον καὶ ἅλας λελειωμένον καὶ
πετροσέλινον καὶ κύμινον ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ. τῇ δὲ ἑξῆς ξη-
ροοτέραν τὴν ἄρτυσιν mO(tL ἀξούγγιον προστιϑεὶς καὶ δέδου.
H 305 περὶ ἀξουγγιασμοῦ. κάλλιστον βοήϑημα χειμῶνος ὥρᾳ
διδόναι τῷ ξώφ πρὸς τὰ ἐντὸς ἐπιγενόμενα πάϑη ἀξούγγιον
μετὰ πίσσης ὑγρᾶς καὶ ἐλαίου. ϑερείας δὲ ἀξούγγιον μετὰ
μέλιτος καὶ βουτύρου καὶ πράσων καὶ ἐλαίου δοδίνου. τοῦτο δὲ
πολλάκις λαμβανέτω τὸ ξῶον. M 147 ᾳραβ΄. ᾳραγ΄ perierunt.
,990 H 305 κατασκευὴ τεϑρίππου τοῦ λεγομένου κουδρι-
γαρίου. M 147 «oqÓ' periit. Veg. VI 18, 8; ad Pelagonii verba
proxime accedit codex Corbeiensis ,Qui solus habet xylocinnamum,
meum (μῆον Dioscor. I 3) casiamque (praeter casiam nigram).
in alio] b. e. in altero codice scriptum erat calami
Syriaci, asari Pontici, gentianae, in altero camistri, laseris Pon-
tici, gentianae, utrum verius sit statui nequit, cum illud Vege-
tius legisse videatur (calami Syriaci Corb.), hoe interpres
Graecus (καλαμένϑης, λασάρου Ποντικοῦ, γεντιανῆς)., iba ut
quod traditur camisiri fuisse crediderim mentasítri (οἵ. Ps, Apul.
herb. 90 Graeci calaminthen . . . Latini mentasirum vocant).
additamenta Vegetii sprevi. cf. Mus. Rhen. 46 p. 315.
991 H 178 Πελαγωνίου κατασκευὴ ἀρτηριακοῦ" σμύρνης
τρωγλίτιδος γὸ δ΄, κρόκου, σχοίνου ἄνϑους ἀνὰ yo δ΄ xvÀ. cro-
cum deest in Latinis codicibus. JM 145 «ort.
folii, nardi] an folii nardi ut 393? cf. 114 folii nardini.
399 H 178 ἄλλο. σμύρνης yO ι΄, πεπέρεως γὸ γ᾽ κτλ.
JM 148 ᾳρνη΄, in H nasturcium non memoratur.
arida contundes] ut 393 arida conitundes et cernes.
τὰ τηκτὰ ἑψήσας ἐπίβαλλε τὰ ξηρὰ, προσμίσγων μέλι H.
995 H 118 ἄλλο. σμύρνης yO γ΄, κινναμώμου yO «C' κτλ.
M 145 oov".
uvae hammoniacae] vix recte. ἀμμωνιακοῦ HP. subest
potius wea amomi quam laudat Plinius XII 48, aut gutta ham-
-- [1900 —
«oniaca. e codice B Eichenfeld primum ediderat quae, iterum
(Annal. Vindob. 44 p. 159) wuae, hoc recte. Eius exaraverat
scriba codicis .K wwe, ita correxit Politianus wue; passae quod
ille scripserat quodque in editione Sarchianii extat, Politianus
delevit. ea quae uncis circumclusi ex 394 in Riccardianum
inrepserunt.
894 H 181 ἄλλο πρὸς πάντα τὰ ἐντὸς πάϑη. Μ 81 909".
995 H 281 προπότισμα ϑερινόν. ὁρμίνου σπέρματος ἡμέίναν
μίαν κτλ. AM 110 eu.
996 M 91 χγις΄ πρὸς τοὺς τὰ ἐντὸς πάσχοντας τοὺς ὑπὸ
νόσου πειραξομένους προπότισμα. τούτῳ τῷ βοηϑήματι καὶ οἵ
ξηροὺς ἔχοντες τοὺς μυκτῆρας εὐχερῶς ϑεραπεύονται" πτισάνης
πεφρυγμένης. χυλὸν ὡς κυάϑους β΄ διδοὺς ἐπὶ ἡμέρας Y^, μετὰ
δὲ ταῦτα ποίει οὕτως" λαβὼν ὑσσώπου yO β΄, φοίνικας x , πη-
γάνου χλωροῦ δεμάτια β΄, τήλεως καὶ φάβατος κυάϑους ς΄
πάντα εἰς ὄμβριον ὕδωρ ἀφεψήσας δίδου, πρότερον μέντοι
χλιάνας. cf.Veg. V 26,4 sq. s mundas mares habuerit, hac ratione
curabis (curatur Corb.): eremorem Qplisanae et defruti (defricti
Corb.) binos cyathos per triduwm dabis tepidos. praeterea hyssopi
wncias quattuor, ali (tixaduntur alli, ale?, aleum) viridis manwm
plenam, palmas mumero viginti, faeni Graeci cyathos sez, aquam
cisterninam, et. vinum odoratum, vetus pariter admisces, diligen-
tissime decoques et potionem per iriduwm dabis. is igitur in
suo exemplari quod seclusi per ἐγίνην videtur legisse. bis
quod legitur hoc remedium (vide 372), eius qui ex duobus
codicibus *commentum artis veterinariae' conflavit, culpa fac-
tum videtur.
997 M 99 yz9' πρὸς ἀποστατικούς (manus recentior adiecit
καὶ λακτιστάς). ξύλου φύλλα καὶ κέδρου καὶ wovtíov (omitt. sam -
bucum) ἕψησον sig ὕδωρ καὶ διηϑήσας καλῶς προπότιξε, ὥστε
ἀποχοιμηϑῆναι καὶ λήϑην αὐτὸν λαβεῖν τοῦ ἰδίου δαίμονος" καὶ
μετὰ τοῦτο ἐξύπνιξε καὶ ποίει ἀναπατεῖν. εἰ δὲ καὶ λακχτιστὴς
ἧ, τῷ αὐτῷ χρήσῃ βοηϑήματι προσφέρων καὶ κατὰ τοῦ ὀμφαλοῦ
ψυχρὸν ὕδωρ. χρῶ δὲ ὡς ἀληϑεστάτῳ βοηϑήματι.
898 Η 981 προπότισμα πρὸς πάντα πόνον. ξηρίον ποιήσας
ἀπὸ βησάλου παλαιοῦ καὶ προσμίξας ῥητίνης τερεβινϑένης yo α΄
ἐν ὕδατι ϑερμῷ δίδου καὶ χρῶ ὡς δοκίμῳ. M 110 oj.
pulverem lateris] Émoíov:zowujcog ἀπὸ βησάλου ΣΟΥ,
Corp. gloss. II p. 121 laterculum βήσαλον, p. 257 βήσαλον later
coctus, βήσαλα latercula. βήσαλον insere lexicis (cf. Vitruvii
laterculi bessales qui rectius besales scribuntur, V 10. VII 4).
999 cf. 407 et Veg. V 42, 2.
400 H 981 ἄλλο. βοτάνην τὴν λεγομένην Ἡράκλειαν ἤτοι
πανάκειον (cf. Plin. XXV 32) λειώσας μετὰ οἴνου παλαιοῦ δέδου
ὡς προείρηταιι M 110 ωὠνϑ'΄.
MESE
— 191 —
401 H 281 σύνϑεσις χρησιμωτάτη. πανακείας ῥίζαν κτλ.
M 110 ox'.
402 H 30 προπότισμα πρὸς vovg ῥῆξιν τοῦ πνεύμονος
ὑπομένοντας ἢ καὶ ἀπὸ δρόμου εἰς πνεύμονα περιπίπτοντας.
M 88 φμγ΄ προπότισμα πρὸς ἵππους τοὺς ἀπὸ δρόμου περι-
πνευμονίᾳ (περὶ πνεύμονα cod.) πίπτοντας ἢ ῥῆξιν τοῦ πνεύμονος
ὑπομένοντας, ὧν ἔσϑ᾽ ὅτε καὶ τὸ στόμα πνεῖ.
403 Eumeli est Hipp. 29 ἐνέων συμβαίνει τοὺς πνεύμονας
ῥήγνυσθαι ἢ ἀπὸ τοῦ πάνυ πολὺ δραμεῖν ἀναγκασϑέντων ἢ
ὑπὸ τοῦ συνεχῶς βήσσειν. τὰ τοιαῦτα οὖν ζῶα τινὲς ὀστέα κατα-
πεπωπέναι νομίζουσι κτλ. Μ 82 φλς΄ πρὸς τοὺς τὸν πνεύμονα
ἐρρωγότας (praecedit Εὐμήλου πρὸς πνευμονικούς — Hipp. 27).
^. O€ap. ΧΧΥΠΙ, Remediorum ordinem recepi codicis B,
quocum faciunt Graeci codices, in JE ita excipientium 404,
401, 405, 408, 406, 409.
404 H 9244 Εῤμήλου εἰς τὸ αὐτό (praecedunt Apsyrti et
Hieroclis capita περὶ μανίας καὶ λύσσης). εἴωϑε μανία λαμβά-
νειν ξῶον πολλάκις, νοεῖται δὲ οὕτως. κλᾷ τὴν φάτνην δήγ-
μασιν, ἑαυτὸν κατεσϑίέει, ἀνθρώποις ἐπέρχεται, τὰ ὦτα συνεχῶς
κινεῖ, ὀφθαλμοὺς ἑστῶτας ἔχει καὶ λάμποντας, πέμπει δὲ καὶ
ἀφρόν. τοῦτον ἐπιμελῶς δέσμει καὶ αἷμα ἐκ τῶν σκελῶν καὶ
τοῦ σπονδύλου λάμβανε — quae iam secuntur omisit Pela-
gonius — .. . καὶ ἐν τόπῳ σκοτεινοτέρῳ κατάκλειστον ἔχε,
μέχρις οὗ τροφῆς ὀρεχϑῇ᾽ καὶ κατ᾽ ὀλίγον μετὰ τὸ πρᾶον
γενέσϑαι αὐτὸν ϑεραπεύσεις οὕτως" κωνείου σπέρματος ὀξύβαφον
α΄ λελειωμένου (λελειωμένον P) μετὰ ὕδατος ξέ. α΄ (ξε. c P)
διὰ στόματος ἐγχυμάτιξε. . .. ἐνάλειφε τὴν κεφαλὴν καὶ δέρ-
μασι προβατείοις κατάσκεπε. ἔπειτα πήγανον λειώσας ὁμοίως
τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἐνάλειφε καὶ στηκέτω ἐν τόπῳ ϑερμῷ.
.M 55 τ΄. Pelagoniana ad verbum fere Vegetius transcripsit
V 42, 1. 2 (cf. III 10. III 11. III 12, 1).
ex aquae cotula] aquae unam heminam admisces Vege-
tius, μετὰ ὕδατος ξέστου α΄ H (£s. C P).
405 H 945 ἄλλο Πελαγωνίου. πρὸ πάντων ὁ τοιοῦτος ἵππος
ἐν τόπῳ σκοτεινοτέρῳ ἑστάναι ὀφείλει κτλ. JM δ τιγ΄ cf. Veg.
III 9, 6 potionem dabis qua sanantur apiosi: nasturcii seminis,
api seminis, seminis lactucae e. q. s. cf. 406.
ad equum apiosum] equi apiosi dicti ab apio utrum
ea de causa quod potio qua sanari dicuntur apium contineat
(408 apii viridis fasciculum, 406 semen apii), an quod in apio
Sacri arcanique quiddam inesse credebatur (cf. illud proverbii
instar σελένου δεῖται), incertum. apiosum iumentum hisce
locis Vegetius describit I 25, 2. IIL 2. IIL 5, 1; 9, 3. 5. III 10
δὲ quod iwmentum apiosum fuerit, in praesepio incumbet, oculos
tensos habebit, emicabit awriculis, visus caliginem patietur et
gyrat in circulo tanquam ad molas. spernenda autem videtur
— 192 —
lectio altera opiosus. in lemmate capitis cum mentio fiat
cursus lunae h. e. lunaticae passionis (cf. Iuvencus I 446 lunae
cursum comitata insania mentis; 111 859 cursus lunae matum
mihi daemonis arte torquet. Ps. Apul. herb. 10 ad lunaticos
qui cursum lunae patiuntur) apiosos intellegendos esse luna-
ticos manifestoque errore vocem ex Graeco σελιενέτης (σελη-
vírgg) translatam esse mihi quidem probabile visum est. de
lunaticis testimonia collegit W. H. Roscher, Ueber Selene und
Verwandtes (Lips. 1890) p. 67 seq., quae augeri possunt,
406 Η 245 ἄλλο. πρότερον uiv ἀπὸ τῶν κροτάφων ἀφ-
αίμασσε wvA. MM 55 τιδ΄.
407 H 946 ἄλλο. δάφνης κόκκους κεκαϑαρμένους λύσας
ἐν ἑλαίῳ καὶ ἐπιβαλὼν οἶνον ἁερμὸν (calido. cod. B) διὰ τῶν
ἱυκτήρων ἔγχει. M δὅ τιε΄ cum lemmate πρὸς ἵππον λυσσῶντα
σύντομος ϑεραπεία. Veg. V 42, ἃ. cf. 399.
' 408 H 100 Πελαγωνίου (εἰς καρδιακούς). τὸν καρδιακὸν
ἐπιγυνώσκομεν καὶ καταμανϑάνομεν εἰ ,»συνεχέστερον εἰς τὴν γῆν
ἐκκρούῃ τὴν κεφαλὴν χτλ. JM 68 υλ΄. de cardiacis breviter
Veg. ΗΓ 4.
409 Η 806 σημεῖα πάϑους παραλυτικοῦ. M 141 ᾳραε΄
perit. de paralysi Veg. V 40.
Cap. XXX. Lemma ex capitum indice repetivi. ea enim
quae Sarchianius toti capiti praescripsit oculare ad percussum
ad compositionem ;spectant primam.
410 H 49 σμύρνης τρωγλέτιδος yo o ^u κρόκου ὀβολὸν ἕνα
λειώσας καὶ ἑψήσας ἐν μελικράτῳ πρόσϑες ἔτι μέλιτος yo γ΄ καὶ
χρῶ omissis ceteris. M 65 vq" Πελαγωνίου πρὸς τὰ ἐν ὀφϑαλ-
μοῖς πλήγματα κολλύρια (κολλύριον cod. P).
411 M 65 v' ἄλλο καλὸν ὀφϑαλμικόν. οἴνου γλυκέος δ᾽ γ΄,
Gv γ΄ τὰ λευκὰ, (ἐλαίου yo γ΄, πάντα συμμίξας χρῶ.
412 Veg. III 22, 8 oculorum epiphoram. infra. oculum de-
tractus sanguis emendat, Sí usque ad samitatem melle optimo
inungatur assidue.
4183 M 65 να’ πρὸς τὰς ἐν ὀφϑαλμοῖς οὐλάς. Veg.1lI 22, 6.
414 Turanius v. c.] v. praef. p. 17. Buechelerus mavult
hoc ex polyphilis se Uranus v. c. expertum esse firmavit. quod
si verius est, idem vir clarissimus cogitari poterit, ad quem
Marius Plotius de metris scripsit, Gram. Lat. ed. Keil VI p. 496
(cf. Keilii praefat. p. 425 adn.).
415 M 65 vy' πρὸς ῥῆγμα ὀφρύος. ᾿ἐμπόρπησον (εὐπόμπη-
σον cod., emendavit Miller) τὰς τοῦ ῥήγματος (ῥεύματος cod.)
ἀρχὰς καὶ μάννην μετὰ ὠοῦ ἀπόϑου. καὶ χρῶ ὡς δοκέμῳ.
Veg. ΠῚ 22, 6 si casu cilium ruperit, fibulam (vulgo fistulam)
dabis et mannam turis cum ovo impones.
416 JM 65.và' πρὸς ἐπιφορὰν ὀφϑαλμῶν. Veg.llI 22, 4.
iumentis] h. e. ad iumenta, cf. 382.
:- [198 --
sepiae ossis p. 5] fuit πη p. X 8 hoc est pondo de-
«ari semis. Vegetius: sepiae ossium semiunciam, interpres
“σηπίας ὀστράμου ὀβολοῦ 5΄.
417 418.in unum coniunxit 77 65 υε΄ πρὸς σιμβλώσεις.
σμύρνης, κρόκου ἀνὰ. γράμματα ς΄, κροκοδείλου ἀφοδεύματος
"γράμματα β΄, μέλιτος ᾿ἀττικοῦ, μυελοῦ ἐλαφείου τὸ ἀρκοῦν (σίμ--
βλωσις vox inserenda lexicis, idem quod μέλφωσις vel πτίλωσις,
redit M 66 υἱγ΄ — Pelag. 427).
419 Veg. III 22 7. -eollyrium - ex iisdem speciebus com-
positum Chironi tribuit Veg. VI 27, * ponderibus non ad-
scriptis.
490 H 49 ἄλλο πρὸς λευκώματα ϑερμότερον τῶν ἄλλων καὶ
ἐνεργέστερον (ita P' inscribit, omitt. H). desunt pompholys, :
᾿ς tus masculum, vinum Falernum, additur rutae uncia. iisdem
omissis et additis - iterum legitur H 44, ubi adduntur in fine
(ἐν ὕδατι ὀμβρίῳ ἢ ποταμίῳ) μίξας ᾿καλῶς TE προλεάνας.
M 66 υς΄. inscribens πρὸς λευκώματα χρήσιμα, ἀλλὰ καὶ ϑερ-
μότερα τῶν πρώτων καὶ δυνατώτερα (cf. M Τὶ υνγ΄ ubi inter
cetera occurrunt zougqóAvé et οἶνος φαλερινός).
.491 hic quoque duorum codicum lectiones confusae viden-
tur. pars quam uncis seclusi ex 422 huc inrepsit. H 49 ex
altero codice praebet βαλσάμου yo β΄, πεπέρεως yo β᾽, μυελοῦ
προβατείου ἐκ τῶν ποδῶν yo α΄, σκορόδων Γαλλικῶν τὸ..
ἀρκοῦν, ᾿μαράϑου δεσμὴν, ὠοῦ λέκιϑον α΄ (— M 66 v£). P
lemma ' servavit πρὸς τὰς ἐν ὀφοϑεμοῖρ obAég. οἵ Mus.
Rhen. 46 p. 375.
422 Vegetius "VI 28, 10 ita ἘΠ πε ad recentem oculorum
percussum. croci, murrae, turis masculi, gummi, medullae ver-
vecinae, anagallici suci, mellis, cardami binas uncias.
498 H 49 κολλύριον νάρδινον (ita P). ὀποπάνακος ye; τέοσ-
σαρα, ἴων ξηρῶν yo β΄: ναρδοστάχυος yo ς΄, κασίας, σμύρνης,
ἐλαίου ἀνὰ yo ς΄, πεπέρεως yo. σ΄, οἴνου (hoc pro cummi) γράμ--
ματὰ ε΄. M66v9'. Veg. Ill 22, 12 et VI 21, 4.
pontoclitae] omittunt. interpres et Vegetius utroque loco.
Sarchianius reddit erba porcellama h. e. portulacae, quod lu-
benter restibuerim. sed latere possunt alia, velut pompholygis
(pompholygis lotae Marcell. Emp. 8, 117), cuius frequens est
' usus in collyriis.
494 M 66 υἱι΄ κολλούριον πυξίδιον (αύξίινον in indice ca-
pitum). Veg. VI 27, 5 omittens alcyonium, sed addens cadmiae
wncias duas, οὖ videtur. .
495 M 66 vic' 401100910 ἐρύϑριον non integrum:
426 Veg. III 22, 5, ubi restitue quod Sladus coniecerat ἴ6-
pidis Cypriae. |
494 MH 49 ᾿ἀκάνϑης λευκῆς χυλὸν οἴνῳ παλαιῷ μἴξον ἐν
Ium, Pelagonius. 13
-- 194 —
ico ore uo. subiunguntur alia in A non extantia, vide infra
frag. 489. P inscribit πρὸς σέμβλωσιν ὁδοιπορικόν, M 66 vuy"
βοήϑημα πρὸς σίμβλωσιν ὁδοιπορικὸν κάλλιστον πάνυ χρή-
σιμὸν.
: melius ab] Servii comm. in Donat. IV p. 483, 18 (Keil)
quando dico *doctior illo εἰ *doctior ab 4llo! re vera eadem
invenitur elocutio. de hac structura cf. praeter alios Woelfflini
Archiv. VI p. 448, Bonnet Le Latin de Grégoire de Tours
(Paris 1890) p. 597, qui exempla Gregoriana composuit,
428 H 44 βοήϑημα elg. τὸ αὐτό. οἴνου “Ἀμιναίου ξέστας
τρεῖς, γάρου ἄνϑους ξέστην ἕνα, μέλιτος yo τρεῖς, πάντα συνε-
ψήσας χρῶ. Μ΄ 66 vià' βοήϑημα πρὸς γλαυκώματα ἤτοι λευ-
. «uero. Veg. Π1| 22, 8, ΥἹ 28, 10, loco priore sextarios tres,
posteriore quattuor ,propinans. cf. 467,
499 M 66 vis' πρὸς ὀφϑαλμίαν ἀρχομένην omittens cro-
cum. Veg. III 22, 14.
490 M 66 vi£' πρὸς ὀφθαλμὸν κατάπλασμα, addens λιβάνου
ἀλεύρου yo δ΄, ὄξους τὸ ἀρκοῦν.
481 489 Η 50 ἰὸν καὶ ἅλας ἐν ἴσῳ σταϑμῷ λαβὼν πρόοσ-
μιξον ὄξους τὸ ἀρκοῦν, ἐλαίου yo α΄ , Κἀλκυονίου Joc, πρόκου
E E
Pda etus ciae ter an age
wt s
E
yo c', πεπέρεως λευκοῦ γῦ α 52, πεπέρεως μακροῦ yo α΄ E βοτά- E
γῆς σαβένης ἤτοι βράϑυος yo α΄, λιβάνου ἀλεύρου yO α΄ » σμύρ-
νης yo e, ἕκαστα ταῦτα λειώσας καὶ λεπτῷ κοσκίνῳ σήσας χρῶ
“μετὰ μέλιτος οὐγκιῶν ££. lacunam explent PetM 67 vui
(κολλούριον. κάλλιον δὲ τούτῳ γρῆσϑαι τῷ κολλουρίῳ ὡς: ὄντι
ἁληϑεστάτῳ). 431 habet: Veg. III 22, 13.
438 1150 ἐὰν σκύλῃ τὸν ᾿ὀφϑαλμὸν f ἵππος (ta PM, om. H).
M 61 υιϑ'.
494 H 50 πρὸς τὰ ἐν ὀφθαλμοῖς καρκινώματα (ita PM,
om. H). ὄροβον ᾿ἀληλεσμένον, ἔλαιον ῥδόδινον καὶ ὠὸν μὲτὰ
μέλιτος ᾿Δἀττικοῦ μίξας τὸ τραῦμα ἔγχριε. accuratius 4 2085
(— 61 vx') ἄλλο πρὸς τὰ ἐν ὀφθαλμοῖς καρκινώματα. ὁρό-
βους ἀληλεσμένους μετὰ ἐλαίου δοδένου καὶ ὠοῦ ἔμβαλλε καὶ
μετὰ τὸ καϑαρϑῆναι. τὸ τραῦμα μέλιτι ᾿Δττικῷ ἔγχριε, ὥστε
συνουλωϑέντος τοῦ τραύματος ἰαϑῆναι. Veg. ΤΙ 22,15 8ὲ vero
oculus 4ctw vulneris insamabiis redditur et, ut mulomedici
dicunt , canchremata (leg. cancromata) fecerit, 4e: periculum
morliis incurrat, ervi pollinem cwm oleo voseo et ovo simul
immitto. cwm purgatum vulnus fuerit, cum melle Attico
inungito. — .
4935 M 67 υκα΄ πρὸς ἀπολεύχωσιν. φύλλα κισσοῦ μασησά-
μένος πρόσπτυξ κατὰ τοῦ ὀφϑαλμοῦ ἐπὶ ἡμέῤας γ΄. simile Η 44
πρὸς λευκώματα ἡμιόνων. cf. Veg. lI 20, 2 sive bacas hederae
sive folóa contundes el. sucum exprimes.
486 Veg. IIL 22, 9 album tollit $i ex umore vel percussura
evenerit: sandaracae wnciae II, ossis sepiae combusti unciae IV,
m
3x
— 195 —
piperis albi semiwuncia, salis hammoniaci (trad. armoniaci) un-
ciae II cum melle permiata.
484 Col VI33 auctor est: cicatrices oculorum ieiuna sa-
liba et sale defricatae (traduntur defricata , defrictae, defricta)
extenuantur vel cwm. fossili sale. trita. sepiae testa vel semine
agrestis pastinacae pinsito ei per linteum super oculos expresso.
omnisque dolor ocwlorwm inwunctione suci plantaginis cum melle
acapno, vel si id mom est, utique thymino celeriter levatur.
lisdem usus est Eumelus Hipp. p. 47 πρὸς τὰς £v ὀφϑαλμοῖς
οὐλάς. ἅλας ἔτι νῆστις ὧν διὰμασησάμενος τὸν ὀφϑαλμὸν
πρόσπτυσον καὶ ἀπολεπτυνεῖς ἢ σηπίας ὄστρακον ξύσας γρῶ,
ἀγριοσταφυλένου σπέρμα κεκομμένου καὶ ἀρνογλώσσου χυλὸν
(hoc Pelagonius omisit) μέλιτε ᾿Δττικῷ μέξας χρῶ. (cum iis
quae. secuntur, inscripta in P πρὸς πεπληγμένον ὀφθαλμὸν καὶ
πρὸς ἐπιφοράς, οὗ, Col. VI 17, 6—9). integra Pelagonii versio
extat in M 67 υκβ΄ πρὸς τὰς ἐν ὀφϑαλμοῖς οὐλᾶς. νηστιπῷ
σιέλῳ καὶ ἅλατι ἀπότριβε καὶ λεπτυνϑήσονται" ἢ μετὰ ἅλατος
σηπίας ὄστραπον τρέψας χρῶ, ἢ σπέρμα σινήπεως ἀγρίου χυλίσας
ED ὀθονίου εἰς τὸν ὀφϑαλμὸν στάξε. πᾶς δὲ τῶν ὀφϑαλμῶν
πόνος ἐν χρίσει μέλιτος ἀκάπνου καταπαύεται᾽ εἶ δὲ μὴ εὑρεϑῇ
ἄκαπνον, κἂν γοῦν καπνισϑέντι ϑυμιακῷ (trad. ϑυνιακῷ) χρῶ.
omnium brevissime Vegetius III 22, 10. 11 (cui praeterea ob-
versatum est remedium 486): cicatricibus oculorum medetur
ieiuna saliva, si cum sale mandatur in ore εἰ expuatur 4n ocu-
lum ; sal quoque tritum cwm osse sepiae e£ sinapis agrestis semine.
cortex vetustae taurinae] haec de suo addidit auctor;
Graecus (M) vertit ita: εἰ δὲ μηδὲν τούτων εὑρεϑῇ, φλοιὸν
παλαιᾶς βύρσης καύσας καὶ ξηρέον ποιήσας ἔμβαλε κατὰ τοὺς
ὀφθαλμοὺς καὶ χρῶ ὡς δοκέμῳ. δορὰν παλαιᾶς βύρσης ponit
alter interpres Ἢ 50, ubi P praescripsit peculiare lemma πρὸς
τὰς ἐν ὀφϑαλμοῖς slddn taurinam igitur intellegunt interpretes
corium vel tergum. proprie autem taurinae calceorum vel so-
learum genus sunt dictae fortasse a Taurinis Gallica gente. in
edicti Diocletiani c. 9 enumerantur tawrinae muliebres bisoles et
monosoles, c. 10 taurinae inawratae et lanatae (graece ταυρεῖναι.,
cf.CIL III p.833). condignum remedium infra habes 440, ubi
solüm veteris gallicae combustum tritumque oculis mederi fertur.
488 M 68 vxó' κολλούριον κάλλιστον. omittit tus mas-
culum, pro opii vertit apii (σελίνου γράμματα δ΄). :
440 cf. 437 ex.
441 H 49 σμύρναν, κρόκον, σχοίνου ἄνϑος συλλειώσας καὶ
μέλι ἐπιβαλὼν ἐπίχριε. alter H 46 εἰς ὀφϑαλμὸν ἡλκωμένον.
M 66 νη΄ πρὸς τραῦμα ὀφϑαλμοῦ.
442 H 49 πρὸ πάντων ἐν ϑερμοτέρῳ τόπῳ ἱστάσϑω, ἀπε-
χέσϑω τε x99 v, μόνοις δὲ πιτύροις καὶ ἀχύροις τρεφέσϑω κτλ.
JM 66 υἱβ΄ πρὸς $zóyvoiv ὀφϑαλμῶν. idem lemma in P.
13*
Lr 5. τὰ
oculi vel oculorum] alterutrum sufficit. ef. Mus. Rhen. :
46 p. 375.
. et per nares inserta fistula e. q. 8.7 om. H. quod
traditum est énserata ne vulgarem quidem formam putaverim,
etsi Ducangius (5. v. énserare) ex glossario Provinc. Lat. cod.
Regii 7657 producat encertar Prov., inserere inserare.
.444 H 44 ἄλλο (sig λεύκωμα νεαρόν. M 66 υιε΄.
cum ovis et lana mollissima] interpres addit mel:
μετὰ μέλιτος. καὶ ὠοῦ καὶ ἐρίου ἁπαλοῦ.
|^ 445 H 50 πρὸς τὰς ἐν ὀφθαλμοῖς φλεγμονάς (ita PM,
om. H). ἐὰν ἐξαίφνης ὀφϑαλμὸς φλεγμαΐένῃ, σπόγγον ὄξει βρέξας
περίϑες τῷ ὀφϑαλμῷ “καὶ ἐπιδέσμει. M 68 υλγ΄.
Cap. XXXL 446 H 286 ἄλλη (ἄλλο P) κατασκευὴ μαλάγ-
ματος. πηροῦ yo ἕξ κτλ. Δ 114 owf'. olei — II errore repe-
titum est; in .H non extat.
447 H 286 ἄλλο. χαλβάνης, λιβάνου ἀλεύροὺ, μυελοῦ ἔχω:
φείου, λευκοΐων, ῥητίνης τερεβινϑένης ἀνὰ λίτραν ας΄, στέατος
ταυρείου, óníov, ἴρεως ᾿Ιλλυρικῆς ἀνὰ λίτραν α΄ , ἀριστολοχείας ya.
τὸ C. M 114 ovq'.
iam lacuna statuenda est. quae secuntur in Hipp. 287
malagmatum compositiones fortasse ex Pelagonio sumptae '
sunt.
448 fragmentum est capitis XXXV de farciminoso, ut
patet ex signis eiusdem morbi a Vegetio I 7 et 14 descriptis,
cf. IV 3, 8 est. farciminosus quotiens .per totum corpus bubus.
tubercula exeunt, aperiunt se et quasi sanantur οὐ iterum in
aliis lotis eaeunt. Apsyrt. Hipp. 229 περιττώματα δὲ λέγεται; ὃ
, Ῥωμαϊστὶ καλοῦσι φαλκίνηνα (φαλκένινα P). εἰσὶ δὲ ipe ἐν
τῷ σώματι ὅμοιαι δοϑήσι (leg. δοϑιῆσι) καὶ μείζονες καὶ πυοῦν-
ται καὶ ἔκρηξιν λαμβάνουσιν αὐτόματοι. malagma quod se-
quitur interpres capiti de elepliantiasi inseruit, de cuius morbi
curatione Apsyrtus Hipp. 21 desperat. eidem capiti tribuenda
sunt 451. 452. 507.
Tcaetas tunc et oculi ingraveseunt] certam mede-
lam non repperi. cogitari possunt. caput (cf. 33. 140 caput in
terram demissum, 48. 82 capitis gravedo), cervis (cf. 41 cervic
ad terram demissa, 84 cervix gravata) alia (cf. Veg. 1 9, 5.).
sane arridet quod Buechelerus proposuit fisówlam faciet cutis,
tunc . . . (cf. Celsus VI 4 de fistulis hominum).
priora persequi; quae] scil. passio (— $i qua passio).
concinnius autem videtur priora qpersequé quam. posteriora;
(si posteriora) tenuerit, sine spe est.
449 H 28 μάλαγμα πρὸς τὸ αὐτὸ πάϑος. συκίου (Δυκίου ΜΡ)
ξηροῦ λίτρας à, κηπῖδος κυπαρισσίνης "λίτρας τέσσαρας, δητίνης
φρυκτῆς λίτραν᾽ α΄, ἀψινϑίου κεκομμένου λίτραν α΄. τὰ ξηρὰ
κόψας καὶ σήσας καὶ τοῖς ΙΝ μίξάς χρῶ. προποτίσματα δὲ
λευκοῦ. ἀνὰ λ. α΄.
-- 197 —
τὰ τῷ αὐτῷ πάϑει πρόσφορα καϑ' ἑκάστην δίδου ἢ τὸ διὰ πέντε
ξηρίον ἢ ἄλλα πόματα ἅπερ εἰσὶ τῇ προειρημένῃ νόσῳ ἀναγκαῖα.
Δ 22 &f' (praecedit Πελαγωνίου πρὸς ἐλεφαντίασιν προπότισμα
— Η 25). |
. Lycii aridi] dubitanter scripsi, cum fuisse possit fici
aridae (cf. ficus sicca 131. 227). συκίου ξηροῦ in H ferri nequit.
Avxiov arbor spinosa (πυξάκανϑα altero nomine) ést, ex qua
medicamentum fit eiusdem nominis (cf. adn. 57.)
&ntequam ut tunc] si delemus nihil desideratur, in
terpres omittit. cogitare tamen possis antequam wruntur
similia. : ᾿ ἶ
450 recte insertum capiti περὶ βηχός Hé 19 πολλάκις βήσ-
σουσιν ἵπποις καὶ ἡμιόνοις κτλ. (restituendumne equis et mulis
.pro equis multis?) M 80 φκε΄ πρὸς βῆχα διὰ πείρας.
Veg. V 69, 1. 2 et VI 9, 5—7.
dum coquitur (quamdiu» a quattuor sext.] fortasse
simplicius donec a. quatiwor sextariis omissis ceteris. H 80:
ποίησον ξέσαι τοσοῦτον ὅσον ἀπὸ τεσσάρων ξεστῶν τρεῖς iv-
απομεῖναι. Vegetius priore loco iantum ferveat donec quattuor
"sextarii remaneant, posteriore decoquas donec aqua ad. quattuor
sextarios (III sext. Corb.) redigatur.
Post hoc medicamentum in codice unius versus spatium
vacuum est.
481 H 300 βοήϑημα εἰς πάϑη διάφορα καὶ πρὸς τὸ σκιὰς
ἐκ τῶν στάβλων διῶξαι (ilà lemma restituendum iuvantibus
" codd. P'et M 136 co^) cf. adn. 448.
452 insertum in Η 22 capiti περὶ ἐλεφαντιῶντος adscripto
Pelagonii nomine: (Πελαγωνίου σύγχρισμα εἰς τὸ αὐτὸ πάϑος P)
οἴνου Sy', ἐλαίου ἡμέναν, σίτου, κρυϑῶν; ὁρόβων (ὀρόβου P),
ἐρεβίνϑων, φασιόλων, λαϑυρέδων ἀνὰ ξέ. ἑνὸς, πάντα εἰς ἕν
καϑέψησον καὶ ἀνελόμενος τὰ προειρημένα καὶ μόνον τὸ ἕψημα
τριτώσας ὅλον ἀπότριβε τὸν ἵππον καὶ προποτίσματι κέχρησο
τῷ᾽ ὑποκειμένῳ. προπότισμα εἰς τὸ αὐτό. οἴνου παλαιοῦ ἡμίναν,
λιβάνου yo β΄. κόστου yo β΄, στέατος αἰγείου yo α΄. ταῦτα εἰς
ἕν λεάνας ἐπίβαλλε ὑδρομέλιτος- ἡμίναν καὶ προπότιξε ἐπὶ ἡμέ- .
ραις τρισί. τῇ δὲ τετάρτῃ οἴνῳ καὶ ἐλαίῳ προστιϑεὶς καὶ λα-
σάρου yo α΄ ὁμοίως ἐφ᾽ ἑτέραις τρισὶν ἡμέραις πότιξζε. .M 22
| ξη΄. £0"
458 M 125 ᾳγ΄ σύγχρισμα ἅρματος ὅπερ κουδριγάριον κα-
λεῖται. ὁποῦ πάναπος, καστορέου, χαλβάνης (&và) γ β΄. τερε-
βινϑίνης, ῥητίνης φρυχτῆς, δητίνης πιτυΐνης, βουτύρου, δητίνης
Βρυττίας, ἀξουγγίας, ἐλαίου Κυπρίνου, ἐλαίου δαφνίνου, κηροῦ
454 H 281 προπότισμα χειμερινόν h. e. potio hibernalis,
non vernalis, sed Veg. II 31 vere vero et autummo haec detur
. potio. (cf. Placid. gloss. p. 84 Deuerling s. v. vernalis et vernilis.)
-- 198 —
M 110 ὡκα΄. numeros Pelagonii mutare nolui. interpres &uuo-
γνιακοῦ exhibet pro amomo ut videtur, omittit asarum, casto-
reum, aristolochiam alteram, mutavit praeterea ordinem.
sufficit pecoribus nm. XII] τοῦτο τὸ προπότισμα πᾶσι
ξώοις ἁρμόξει H.P; haec omnia im pulverem redacta ad. XII
animalia per triduum sufficere creduntur , ita ut. cum vino op-
timo degerantur Vegetius.
—.4556 briti] quid subsit incertum. proxime accedit ad
codicis lectiohem bryi h. e. goóov (cf. Plin. nat. hist, XXVII 56. '
XXXII 110) vel bliti (de eius in. medicina usu cf. Plin. XX 252).
vix radices brat? arboris (Plin. XII 78) aut brat/y (h. e. herba
Sabina) latent. Φ
. personaciae] aut ita scribitur aut personata (persollata),
cf. Col. VI 17, 1. Dioscor. IV 105. Plin. XXV 104. Ps. Apul.
herb. 37. Marcell, Emp. 17, 31. 38 al. cf. adn. 14.
456 Chii] num re vera Pelagonius vinum Chium posuerit
dubito. de eius usu in medicina cf. Plin, XXXIIII 104.
457 ragadios — tollendos] corrigendum puto aut in
ragadas (vel ragades) — tollendas aut, ut supra est 252,
ragadia — tollenda.
saponis Campani pilas XX] sapo Gallicus notissimus
est (Pln. XXVIII 151. Marcell. 6, 31 saep. Cass. Felix 16.
Theomnest. Hippiatr. p. 69), Campanus hic primum quantuni
video comparet. cf. μὲ "ἐν Mattiacae Martialis 14, 27.
498 similia supra 126. 129. ᾿
459 non cohaerere cum superioribus manifestum est.
potio est ad colicos (vide cap..XXI), non ad colli dolorem.
cocleas Germanas adhibet Veget II-28, 17 (cf. dion 508 cum
adnot.) VI 8, 2.
: 460 cf. 77.
461 simile AH v6 (Hippocratis?) σίτυρα ἀρμ ϑομὶ καὶ
σαβάνῳ καλῶς ἐκπιέσας διήϑησον καὶ μίξας ὀμφάκινον ἔλαιον
δίδου, φυλαττόμενος μὴ λέπος ἐναπομείνῃ τῶν πιτύρων. cf. Eichen-
feld Annal. Vindob. 44 p. 149.
463 glutinosa] scilicet potio, supra 84 glutinatoria ad
volsos, 368 polio gluiinosa.
* bulbos Megaricos] redeunt in compositione πρὸς βῆχα
. M ΤΊ vqs' fortasse Pelagoniana (vide fragm. 480*). eosdem
post Catonem (de agric. 8, 2, ubi nota codicis Marciani lec-.
tionem «agarícos) celebrant Colum. X 106, Plin. n. h. XIX 93.
XX 1065. : |
et omnia tegas] nescio an melius seribatur vinum
vetus: haec Ümmia teris et ad tertias coquis, quamquam quae
tradita sunt ferri posse concedendum, quia propter glutinosa
superstitiosi praecepisse videntur ut ne aperte 'coquerentur in
olla aut caccabo, sed tegerentur.
Mrs occ optet C^ ον
ὐφδαρῳρχορὴν S E e
"
— 199 —
467 earundem specierum. collyrium 428 δὰ albores sive
ad glaucomata.
infriculato] De Vit' in lexici Forcellin. nov. edit. s. v..
scribit nfricolo (item Georges lex. VIL edit.) adnotans Venetos
adhuc vulgo dicere sfregolare (sfregare — fricare).
468 comparari potest 440.
410 a(b)spurgantur] cf. Seren. Sammon. tit. XXVIIII
. lwmbricis οὐ taeniis aspurgandis (Baehrens Poetae Lat. min.
ΠῚ p. 133). Sarchianius proposuit purgantur. usitatius com-
positum est depuwrgare. primum in mentem venerat abster-
guntur, sed hoc nimis a vestigiis traditis recedit. quamquam
aliud latere posse peculiare concedo. BALA
T
MN 2
* *
Fragmenta disposui in universum secutus capitum ordinem
codicis Riecardiani. quibusdam, quae collectioni inserere non
inutile visum est, Pelagonii nomine non adscripto dubitationis
signum asteriscum adposui.
411* potest Pelagonii esse fragmentum capitis I, cum et
omnia quae praecedunt H p. 23 seq. (Πελαγωνίου πρὸς λοιμόν)
et quod sequitur remedium in Riccardiano extent. M non habet.
κυνάριον ἑπταήμερον] cf. 208 catulus dierum decem.
472* 478* spectant ad cap.ll de macie. in H et M
praecedit 24, sequitur 25.
δελφάκιον ἱετὰ πτισάνης γαλαϑην ὀν] cf. 17 tisanam
cum catulo brevi, 204 lactans occiditur.
474—411 pertinent ad cap. VI, cuius initium perisse pu-
tandum est. in JM ita se excipiuit: 414 (pu), 415 (φμα΄,
deest in HP), 476 (gu), 402 (guy^).
κάλλωσον χοέρειον] h. e: callosum in cervicibus suum
aliorumque. animalium corium, Geopon. XIX 6, 8 κύλλοπα δὲ
καλοῦμεν τὸ ἐν τῇ χρήσει λεγόμενον κάλλωσον (Hesych. κόλλωψφ᾽
τοῦ νώτου ἡ φορένη καὶ τῆς λοφιᾶς τὸ ἄκρον).
411" 478* quin fuerint in Pelagonii de tussi capite vix
dubitari potest. 477 in H legitur inter 95 et 97, in M inter
95 et 96 (φα΄ — 95, φβ΄ — A71, φγ΄ — 96, hoc deest. in H)
478 in Η et M inter 384 et 450..
479" 480* desunt in H. prius in 74 collocatum est inter
80 et 82, hoc inter 88 et 89.
βολβοὺς Μεγαρικούς] iidem in potione ad vulsos 468
adhibentur (cf. adn.). neque enim puto veram esse codicis lec-
tionem μαγειρικούς, quam tueri videtur Millerus delegans ad
βολβὸν ἐδώδιμον Dioscor. lI 200.
481 cf. adn. 160. .
482* 488" inserenda capiti IX,
-- 200 —
βλάχνον est filix, cf. Dioscor. IV 185. eius | radix adhibetur |
. 194. 201. |
484 cf. adn. 237. .
485* eiusdem capitis XVI Videtur esse. praecedit 231.
Éviocozoyyío] cf. 348 peniculum 4n fuste ligato et sic
"linas totum corpus, Apsyrt. Hipp. 186 ξυλοσπόγγιον ποιήσας
ϑερμῶς κατάχριε. A
486 487 referuntur ad cap. XXVI de scabie. in M se- τ
cuntur 351 (— 64 τβ΄), 353 (— 54 vy). folia rhododaphnes -
Pelagonius ad scabiem adhibet 361. de herbis urceolari et
parietaria vide adnot. 37 et 75.
488 in H praecedit 410 cum lemmate (P) Πελαγωνίου
πρὸς τὰ ἐν ὀφϑαλμοῖς πλήγματα κολλύριον, sequitur 420, in M
collocatum est inter 413.(— 65 " et 415 (— 65 vy^. est
capitis XXX.
φυσικὸν ϑαυμαστὸν josdvxel quid sit mihi non con-
stat, fortasse nomen potionis herbaciwm ut 375, ubi vide adnot.
489 prior pars 427 est, cf. adnot..
490 dedi exemplar Schneideri, nisi quod ex Corbeiensi . :
inserui butyrwm et post componis copulam et. secuntur in
Vegetii capite Pelagoniana collyria 423 et 424.
491—500 fragmenta capitis XXXII de causticis deperditi,
491.4929 ad Corbeiensem codicem nonnulla mutavi. ὁ
ossilaginem] recte Schneiderus restituit. cf. 252.
493 Millerus idem esse ait ΖΗ 121 Oy&«' σύνϑεσις καυστι-
χοῦ adnotans haec: 'cet article est wn peu plus développé dans
le ms, ut dubitari liceat num re vera idem sit μάλαγμα καυ-
στιχὸν supra positum, praesertim cum editorem fugerit
M 111 ox9" non diversum esse ab Η 231. sed quin “ξα΄ in
Pelagonii capite extiterit nullus dubito, praecedit enim 322 —
M 121 93&' Πελαγῳνίου καυστικὸν ϑερμόν et quae secuntur
OSB'. 93Ey' — fragm. 494. 495 Flori Emeritique nomina ad-
scripta habent auctorum Pelagonianorum.
494 495 cf. adn. 493.
ῥητίνης γαστρικῆς} γαστρικός & γάστρα, lat. gastrum
(Petron. sat. 70. 79. Marc. Emp. 8,23 al., quae vox vasis genus
significat (v. Ducangii gloss. Graec. s. v. ᾿γάστρα). apte comparari
possunt resinae aeronalis et cavealis sim. cf. adn. ad 252. 323.
496 *—498* recepi secutus ordinem codicis JM.
496* Apsyrti nomen Pelagonius tacuisse videtur, ψύρτου
μπαυστικὸν πρὸς κοξαρίους etiam M 120 93u9".
499" 500* praecedunt in JM inde a p. 80 οζ΄ Pelagonii
epit (262 — 32 owy', 268 — 32 ouó', 252 --- 82 ρμε΄, 498 * —
ous) cf. adn. 1833. .
"501—504 iribuenda capiti XXXIII de haustu hirudinis et
: de tumore testiwm et de vermibus εἰ de cossis. περὶ βδελλῶν
— 201 -
Apsyrtus, Hierocles, Hippocrates, Theomnestus agunt Hipp. 222.
272 (M 80). confusio manifesta Hipp. 272 folio. male insuto
facile explicatur. ea enim quae leguntur p. 272 inde ἃ κατα-
νοεῖν (v.18) usque ad κατάπλασσε (v. 33) inserenda sunt p. 223,
ubi post Hieroclis remedium (εἰώϑασι βδέλλαι usque xol ἐκλέ-
ytw αὐτάς) exciderunt haec extantia in cód. P: Θεομνήστου.
βδέλλαν ἐν ὕδατι ἐὰν πίῃ ἵππος ἢ ἄλλο ὑποξύγιον, ὕδραιμον
αὐτοῦ φέρεται ἀπὸ τοῦ στόματος, ἐὰν τῆς γλώσσης αὐτοῦ ἅψηται.
δεῖ οὖν | κατανοεῖν καὶ ἐκκομίξεσθαι κτλ. (p. 272). similiter
M 80 φλα΄. Pelagonii nomen nusquam ἂρρατθὺ. fieri autem
potest ut hic Colum. VI c. 18 exscripserit, ubi in calce haec:
has medicinas quamvis bubus adhibendas praeceperim, posse
iamen ex his plurima etiam omni maiori pecori convenire nihil
dubiwm est. cf. Veg. IV 24. Hipp. 272 πρὸς βδέλλας κεκολλη-
μένας τῷ στόματι. κόρεις πέντε ϑλάσας κτῖ. — M 80 gxf.
"M 80 gx9' ἄλλο. ἐὰν βδέλλαν καταπίῃ κτλ. |
901 praecedit in JM 33 Πελαγωνίου πρὸς rovg ἀπὸ αἰδοίων
πύον ᾧέροντας (205) de eodem argumento cf. Apsyrtus
Hipp. p..154, Hierocles p. 192. j
κρητάριον])]ὔ creta est ut supra 58. creta cum stercore
bubulo et cymino redit 15.
. 8602 Eumelus potionis auctor est Η 142 (— M 104 ψλγ΄) ἄλλο
Ἑῤμήλου εἰς τὸ αὐτό (Εὐὔμήλου πρὸς τερηδόνας M). ἐὰν τερη-
δόνας τουτέστι λεπτοὺς σκώληκας ἔχῃ. φρίττει πᾶν τὸ σῶμα. καὶ
κΡησμοὺς ἔχει. χαμαιλέοντος οὖν ῥίζαν εἰς ὕδωρ ἀποτριτώσας
καὶ μέξας ὁποπάναπος yo β΄ καὶ οἴνου ξέστου τὸ ἥμισυ διὰ τοῦ
ἀριστεροῦ μυκτῆρος ἔμβαλε. Veg. IL 17, 4 ad cossos et lumbricos:
specialis potio. herbae chamaeleontis radicem ex aqua ad ter-
iam decoques et cum opopanacis duabus wncis misces ae vini -
hemina et ad cornu per sinistram marem infundis. |
'508:71v ῥδίξαν τοῦ μόρου] eadem adhibetur 107 et 205.
quod in H sequitur τοῦ αὐτοῦ περὶ φϑειρῶν in P adsignatur
Hierocli in 7M Apsyrto (103 xQ' Aw$erov περὶ φϑειριάσεως..
ἐὰν δὲ φϑεῖρας κτλ.). MAINS
504 Veg. IL 17, 5 item alia ad lumbricos (praecedit. 502).
seminis coriandri -quantwm una manus ceperit friges, mastwurcii
quoque seminis tantundem diligenter ieres, quae utraque cwm
aqua tepida per triduum faucibus infundes. .— ;
505 506 capiti XXXIIII de verrucis tribuo. in M prae-
cedunt ᾳπη΄ Εὐμήλου πρὸς νώτου παρακένησιν (Pelag. 171),
᾿απϑ' πρὸς κορδύλας ἄραι (— Η 302), sequitur «αβ΄ Εὐμήλου
πρὸς τὸ ἀποϑέσϑαι ξῶα τὴν ἀγριότητα (Η 302). breve capuf
de verrucis Veg. V 16. περὶ μυρμηκιῶν καὶ συκῶν Apsyrtus
et Hierocles Hipp. p. 211 seq. :
$07 potio est:ad farciminosum, cf. 448. 449. 451. 452. in M
secuntur 449 (E£^), 452 (ξη΄. £9").
i καὶ
— 909. vv
508 aut eiusdem capitis XXXV est aut capitis I. posteriore
loco M collocat inter Hippocratis soi νοσημάτων caput 134
ᾳξη΄, quod deest in Hipp., et Pelag. 451 (H 300), priore loco
praecedunt 507. 449, 452 (22 &£s' — o'), sequitur Apsyrti πῶς
δεῖ καίεῖν καὶ πότε (H 228). Vegetius eandem potionem fuse
enarrat II 28, 16—19 est et alia sumptuosior quidem sed accom-
. modatior potio, quae et celeriter reficit. οὐ cum ànirinsecus pur-
gaverit, curat omnes morbos, tussim veterem, phthisicos, vàlsos et
quaecumque vexata suni in operlis. qptisanae sext. I, seminis
lini heminam, faeni Graeci heminam, croci unciam I, acronem.
salsum porci pinguis vel longanonem vel si porcina defuerint,
caput haedinum depilatum cum pedibus suis et cordulis intesti-
norum mundis, hyssopi.fasces duos, cocleas Germanas XV,
bulbos XV, ficus duplices XX, rutae fasciculum I, bacarum
lauri cum. virent sectarium, daciylos XX, alii capita tria, sevi
caprini uncias VI, pulegii- Sicei fasciculum. haec omma pwr-
gata leniterque contusa decoques in aqua cisternina, donec acro
ille vel certe caput haedi liquescat et dissolvatur ab ossibus.
propier quod saepe aquam infundes, ne aduratur, sed fervendo
pinguis sucus appareat. post haec diligentissime colabis ad
colum, twm tracanthi unciam I 1 tres divides, partes, ita wt
exinde in unam potionem missurus pridie infundas in calidam ut
éntwrgescat. twnc addes' passi sextarios tres ei iribus diebus
singulos sextarios dabis, ova mwmero sex e.q. s. plura igitur
habet quam interpres Graecus. eandem potionem mutatis non-
nullis Chironi tributam invenies Veg. VI 8, 1—5.
ὠμοῦ ἀρχέντερον χοίρειον ἢ Βραχεῖαν)] fortasse .
ὠμόν. significantur intestinorum partes, Veg. Vl 8, 1 éntestinum
« gorcinum recens, quod longanonem vocant, prius diligenter elotwm
vel acronem (Corp. gloss. II p. 124 longao TEMA gio
509* potest esse capitis XI sive XVI. in H et M prae-
cedit 219, sequitur 255.
510* Eumeli est Hipp. 159 — M 30 ox£' (Εὐμήλου) ῥεύ-
ματος πρόγνωσις καὶ ἴασις. πρῶτον μὲν οἰδαίνουσι τὰ γόνατα
καὶ χωλαένει καὶ οὐ δύναται ἐπιβαίνειν, ἀλλ᾽ ὅταν τῇ χειρὶ
πιέξῃς, ἀνίσταται ὀρϑός. ἐὰν οὖν ἐν τοῖς ὀπισϑίοις ἧ, καῦσον
αὐτὸν καυτηρίοις στρογγύλοις, ἔσωϑεν μὲν καύμασι: πέντε ἐπὶ τῆς
ἀγκύλης, ἔξωϑεν δὲ πλατέσι ἀμφοτέρωϑεν᾽ ἐὰν δὲ ἐν τοῖς ἐμπρο-
σϑίοις κάτωϑεν ) τοῦ γόνατος, καύσας μανδαχηδὸν ἐπιμελοῦ ὥσπερ
καὶ τὰ λοιπὰ καύματα. ἴῃ H praecedit Pelag. 257, sequitur 262.
X0 060g μανδακηδόν) cf, craticulatim, reticulatim urere
196. 258.
511 num novum sit fragmentum licet dubitari; certe
lemma simile Latinum non extat. secuntur in 7M Pelagonii
54, 55, 63, 184 (ᾳρπδ΄ --- ᾳρπξ΄) cet.
coq aet iiic le Ege dotar aine certo c el ᾿.
Ὧν
Ja NÉ DE Dae
. INDICES.
I. Index nominum.*)
Abellana v. ind. rer. nux.
AEMILIVS HISPANVS mango
Afer v. absinthium, bitumen,
bulbus, carica, coclea, ficus,
opopanax, rubrica, spongia,
vinum,
Alexandrinus v. cucurbita, cy-
minum, nitrum, sal, sinapi.
Aminaeus v. vinum.
APSYRTVS 151. 173. 188.
376. 3717. XVII. XVIIII.
"Awvoroc 496 *.
- ARCADIVS 168.
' Artemisia herba v: ind. rer.
ARZYGIVS epist. II. VI.XXITIT,
ASTYRIVS VIIII,
Aíticus v. cotula, mel. (ind. II.
III.)
Beneventanus v. LITORIVS.
Brittius, Bruttius v. pix, resina.
Campanus v. aerugo, sapo, ser-
ta, viscum.
Cappadoces 24.
Carchedonius v. MAGO.
CAYSTRVSSICVLVSmangog9.
(Graecum nomen Πιστήριος
traditur )
CELSVS v. CORNELIVS.
Celtieus v. spica. ,
Chium (vinum) v. "ind. rer.
Cimolia ereta v. ind. rer.
Clarus, cognomen ἵππιάτρου ὃ
289 (cf. adn.).
Colophonius v. énd. rer. Colo-
phonium, resina.
COLVMELLA 21. 82, 108. 162.
301.
Corinthius v. cotula (ind. III).
CORNELIVS CELSVS 22. 31.
CELSVS 186, 287.
Creticus v. daucus, hyssopus,
passum.
Cyprius, Cyprinus v. cadmia,
lepis (lepida), oleum.
Cyrenaicus v. laser, ózóg.
EMERITVS 85. 272. 274. 290.
Emeritus mulomedicus 72.
99. 110. 153.
"Huégwog 495:
'EVBVLVS 271.
FALERIVS IV. V. XX.
Falernus v. vinum.
Fatuus fiearius 31.
FESTIANVS I. VII. VIII. X.
XIII. XIIII. XV. XXVII.
"n Numeri Latini sunt lemmatum capitum, numeri Arabici
paragraphorum; epist. notat epistulam dedicatoriam, ind. cap.
indicem capitum.
Ae 204 (uen
FLORVS 185. 308. 364. Diàcd
494. (cf. adn. 289).
GALLICANVS v. c. cons. 5.
Gallicus v. arum, sil.
Germanus v. coclea.
Graeci 93. 204. 347. v. faenum.
Hammoniacus v. ind. rer. Ham-
moniacum, cummi, sal.
HIPPARCHVS 8.
. Hispanus v. AEMILIVS εἰ ind.
rer. oleum, sal.
Hyblaeus v. mel.
Illyricus v. iris.
Indicus v. cepa, spica.
Tovis herba v. ind. rer.
Iudaicus v.' asphaltus, bitu-
men.
- Latini 93. 204.
LITORIVS BENEVENTANVS,
"e(larissimus) v(ir) 6.
LVCILIVS XXI.
-Macedonicus v. APTE ἌΚΟΣ
MAGO CARCHEDONIVS 180.
Marsi montes 22.
Mediea v. ind. rer.
Megaricus v. bulbus.
Mercurialis herba v. imd. rer.
OPTATVS 8. 273. 365.
Pannonii 462.
PAPIANVS XVII.
PELAGONIVS epist. I— X.XIL—
XV. XVII. XX. XXI. XXIIII.
. XXVII. 18. 77. 102. 155. 167.
297. 9248. 260. 490. 491.
Πελαγώνιος 414. 481. 484.
486. 502. 503. 505. 507. 508. - —
. δ11. (ego 27. nos 185. 269.)
*Pisterius v, CAYSTRVS.
Pontiegs v. absinthium, aco- ἡ
rum, aàsarum, marrubium,
sal, sil(?).
Punicus t. Cera.
Sabina herba v. 2nd. rer.
Santonieum v. ind. rer.
"| Sarmatae 151.
Siculus v. CAYSTRVS et ind.
rer. crocum, mel, vinum.
Sol dominus equorum (in prae-
cantatione) 283.
Sol dominus orbis, decus
mundi epist. -
Solomoniacus lapis v. ind. rer.
Syriacus, Syriaticus v. absin-
thium, calamus, galla, nar-
dum, ros, spios-
TVRANIVS v
(traditur Bchibdoy
Tusci asturconum amatores 27.
Veneti 470.
Vranius a» Turahins? 414 ef.
adn.
mulomedici foria appellant X.
peritissimi huiusce artis mulo-
medici lethargum appellant
3863. m. coriaginosum ap- -
pellant 26.
multi et magni viri prodesse. '
dixerunt 269.
II. Index rerum et vocabulorum.
a pridie 387.
ab
melius ab 427.
abdecet 2.
abrotonum 16. 37. 41. 187. 209.
* 988. 327. 867. 371. 382. 395.
absinthium 6. 41. 143. 212.
.909. 328. 409. 449.
'à. Áfrum viride 252.
a. Ponticum 26. 454.
a. rusticum (ἀψ. ἄγριον)
235.
414 cf. adn.
iL Uu uoi
a USUDST PET
— 205 —
radix a. Syriaci 367.
a; viride 249. 252.
abstergere 414 (470 ἐγαᾶ. ab-
surgiantur, cf. adn.).
abstinere c. abl. 30. 185 .et
passim. ab omni cibo aàbsti-
netur 34.
abstineri non potest (sanguis)
63
| absurgiantur? 410.
abundantia fellis 11.
acacia nigra. 65.
acetum passim.
a. acre 49. 65. 85. 193. 202.
. 938. 239. 348.
&. acerrimum 69. 240. 249
(240. 249 trad. acrissimo).
a. austerum 252.
a. calidum 235.
a. optimum 456.
acorum 94. 198. 391.
ὃ. Ponticum 341. 365 (δέου
Ποντικοῦ Η). 869. 890.
acro :
acrones berbecini 192 (&xgo-
váolo προβάτεια).
acro pinguis porcinus 85
(χοέρειον ἀκρονάριον).
acro porcinus 468.
ad
δα calorem 450. ad carbones
335. 384. 386. secundo ad
diem 467. tertio ad diem
. 467. ad dormiendum 457.
. ad horam 268. ad noctem
A57. ad. solem 465. facit
ad 8. 161 saep.
adaeque 220. 267.
adaquari 365.
adeps 30. 356.
a. anserina 3306.
a. caprina 192. 269. 400..
caprini adipes 370.
adipes cervini vel berbecini
92 ]
adipes gallinae percolatae 49.
adeps porcina 244. 269. 350.
351. 352. adipes porcinae
268.
adeps taurina 198. 441. 492.
adeps tepens 30.
a. vituli nfarini στέαρ gó-
κειὸν 359.
admissarius utilis 3. -
adreptus (ἐπίληπτος) 281.
adunata 228. adunantur 5.
aerugo 177.243. 250. 324. 325.
886. 339. 840. 342.' 431,
aerugo Campana 334.
aes
aeris flos (χαλκοῦ &
260. 238.
aes ustum (χαλκὸς κεκαυμέ-:
vog) 322. 324. 888. 339.
340.:841. 426. 431.
aestivalis.
potio aestivalis 395.
aestivus
potio aestiva 371. 378. 374.
466,
aestuare 184. 186. 187. 191.
192. 281. ^
aestus 30.
vog) 239.
agninus
capitulum a. 86.
albamerita ovorum 411.
albor oculorum 414. 428.
ovi 241.
ad. albuginem 4365. 436.
album oculorum 414. 419. 420.
448. 444. 461.
a. ovi 204. 205. album de
ovis 44. 242. 332.
alcyonium 420. 424. 432.
alis seminis? 187.. ;
alium 92. (96. 187?) 212. 219.
254. 912. 281. 388. 432.
ali capitula 147.
265.
alium purgatum 10. 399.
alii spica 162.
aloe 324. 454.
231. -
-- 206 --
alumen (στυπτηρία) 228. 238.
264. 265. 814.
à. crudum (στ. cuj) 166.
a. rotundum (στ. στρογγύλη)
253.
&. scissum (o7* σχιστή) 281.
335. 860.
a, tunsum 231.
aluta (στυπτηρία ὑγρά) 229. 260.
ammoniacum v. hammon-
amomum 454. 463.
" amulum' 37. 39. 302.
anacollema ad armos 330.
ad armos sive ad lumbos
332.
ad articulos et ad gambas et
ad aquatilia 329.
a. frigidum 331.
anchusae fasciculus 354.
anethum 106. 128. 272. 9281.
288. |
a. vetus 192.
angustatur spiritus 210.
anhelat 287.
anhelitus :97.
se animet 11if.
annorum notae 1.
. anorectus 34. 140.
aperta ungula 237. 324.
aphronitrum 46. 49. 424.
aphronitri flos 341.
apiosus (equus) 405. 406.
apium 26. 186. 211.
311.
apii fasciculus 42.
apii viridis fasciculus 4068.
apium viride 374.
folia apii 385.
apii radix 156.
apii semen 38, 36. 38.41. 51.
137. 288. 327. 395. 406.
apopiras (— ἀπὸ πεέρας) VI.
XIX. 18. 102. 138. 167. 168.
227. 248. 260. 361.
. apostaticus — —
potio ad apostaticos 397.
366.
aqua passim
a. caelestis (ὕδωρ ὄμβριον)
241. 372. 396, 420.
& calida 44. 54 οἱ passim.
à. candens 21.
a. cisternina (ὕδωρ ὄ
12 (cf. 508).
a, fluvialis 420.
a. frigida 38. 185 866}.
a. mulsa (ὕδωρ καὶ μέλι vel
ὑδρόμελι) 25. 51. 60. 61.
94. 187. 205. 208 saep.
a. salsa (ἅλμη) 60. 360.
& tepida 38. 80. 82 saep..
aquatilia 196. 198. 329.
argentum v. spuma.
argivum (artium, arctium ?) 14.
245. 327.
aries 276.
aristolochia 5. 8. 41. 111. 116,
362. 366. 313. 391. 447. 452.
a. longa 827. 464. .
à. rotunda 341. 454. .
armus IV. 34. 330. 332.
ad armorum dolorem 45.
81 armos laeserit 43. 270.
armum reponito 44.
armi grandes et recti /lau-
dantur in equo 2.
aromaticus v. calamus
iraumaticum aromaticum
. 943.
Artemisia
herba A. 364.
A. odorata 14.
arteria constricta. 96.
arteriaca ad tussem 392.
fectio arteriacae 391.
articuli XV. 226. 329.
compagines articulorum 257.
si articuli obduraverint 17.
tumor articulorum 234.
arum Gallicum (cf. ad 11) 11.
15. 88. 89. 96. 113. 191. 261.
397. 371. 375. [491]. 4223.
466.
x P386.
con-
MK cdi
ETE
ἜΣ ΡΥ ig afe Epis Ἐπ vetyon Ep Om
.
-- 201 —
asarum 454.
ὃ. Ponticum 288 (óéov IIo»-
τικοῦ .H M). 390. 560,
asina
asinus j2re..
asparagus
asparagi radix 420.
&..silvatici radix 11.
8. silvestris radix 215.
asphaltus 92. 347. 349. 491.
ὃ. Iudaic. 491 ex Veg.
asphodeli radix 808.
aspurgantur (irad. absurgian-
tur) 410.
assis ligneus 311 (νοῦμμον ξύ-.
λινον H). cf. axis.
8e astrinxerit (medicamen) 380.
astulae de fico putres viesüd
κλάδος) 242.
astulosus v. resina.
asturconum amatores 27.
atramentum sutorium (ὠέλαν
καλλιγραφικόν). 175. a. su-
toricium 177.228.
attenuatus (equus) 31. 302.
attenuàntur 31. corpus atte-
nuat 69.
Tauenabis 207.
aures 54. 55.
a. breves et arrectae 2
ἃ. deiectae 448. auris una
deiecta 409.
aures flaccidae 204.
à. proiectae 47.
a. rigidae 267.
auricula
ad dolores auriculae 49..
auriculis micat 404,
auriculae urceolae extremae
205.
auriculas urito 296.
auriga privatus 163.
auripigmentum (ἀρρενυκὸν σχι-
. στόν) 811. 844.
authenticum (oculare) 426.
axes roborei 30. 226, cf. assis.
axungia 45. 61. 64. 71. 89. 98
eb passün.
a. porcina 252.
a, vetus 31. 70. 75. 83. 194
ei passim.
baca v. laurus.
balneum 245. 297.
balsamum 420. 421. 424. 438,
bdella, bdellium v. bidella. -
berbecinus v. verbex, acro,
adeps, medulla. :
beta (σεῦτλον) 183. 152.
betarum íascis 379.
bidella 125. 198. 329. 492.
διὰ βδελλίου malagma 269.
.bimus 1.
bitumen (ἄσφαλτος) 162. 197.
255. 339. 341. 351. 352. 354.
τς 859. 480. 451.
b. Afrum 323.
b. Iudaicum ,194. 338. 340
(ἐγαᾶ. iudeici).
bituminare 237.
bos eastratus 276.
brassica (κράμβη) 221.
brassicae folia. 186.
brassicae aridae radix 317.
brecta .
Cappadoces brecta appellant
'* 24.
Thbriti radices 455.
bulbus 45. 370. 3765.
bulbi Afri 330. 881.
b. Megarici 463. (cf. frag.
480).
bulbus rufus 288,
bulbi triti 316.
bulimus 2nd. cap. X. 188.
bulimare 188. 189.
bullire 111. 354.
burdo 141. 196. '
butyrum 13. 49. 75. 83. 207.
. 915. 347. 375. 388. 394. 450,
453. 466. 490.
buxi folia 397.
τοι d Qe
eaballnus .
fimus caballinus, 469.
cacare (sanguinem) ind. cap.
XXIIII. 308.
caccabulus 85.
c. fictilis 18.
caccabus 41. 84. 265. 336 saep.
c. novus 166. 309. 357.
c. fictilis novus 491.
cachry 194 (irad. canerj).
cadmia 340. 413.
c. Cypria 420.
caepe 9. cepa.
caeruleus (muccus) 59.
calamus
c. aromaticus 454.
c. Syriacus 390. ᾿
c. Syriatieus 3685 (κάλαμος
ἁρωματιυκῦς).
caleatus:278.
calciare 239.
calcitrosus 397.
calefactio 256. 384.'380.
c. ad armos 46.
calida 84. 85. 153. 9294. saep.
calida ferventissima 168;
cf. aqua.
calidae res 1852.
Tcalidaveris 132 v. adnot.
calx ὅδ (ἀκακέα παλαιά inter-
pres).
calx viva 119. 196. 252. 344.
«flos» caleis vivae 165.
Tcamistri 890 v. adnot.
canalis 88.
cancer (x«ox/vog) 318.
cancri fluviatici 51.
. ef. cachry.
cancerare 434.
candens
| eandenti aqua*?21.
candente ferro 119. 193.
caninus
caput caninum fracidum
204.
canini dentes 1.
cantabrum 461.
seminis farina id est far can-
tabrum (πίτυρα) 6.
sucus cantabri 132.,
capitulum agninum 86.
cf. alium.
capo (am pavo?) 123.
capparis 290? (trad. piperis).
capparis radix 365.
capra 216.
caprinus v. adeps, lac.
caprifici folia (ἀγρίου συκῆς
φύλλα) 128.
caput eiws cwrae V.
c. in terram demissum 88.
34. 140. 183.
c, exiguum laudatur in equo?.
' caput iactat 210.
ad capitis gravedinem 48. 82.
capitis pletura 58.
ad capitis pondus 62.
ad capitis purgationem 52.
carbones 31.
ad lentos carbones 335. 384.
386.
mollissimis, carbonibus 323.
carbones sine fumo 294.
cardamomum 87. 90. 371. 383.
cardiacus (equus).987. 408.
- earieae (ἐσχάδες, σῦκα) 41. 98.
291. 370. 379. 450. 463.
caricae Afrae 262.
caricae siccae id est ficus
111.
cariota (σταφυλῖνος) 16.26. 191.
carmen 278.
cartilago 44.
. eartilago narium 63.
casia 16. 21. 94. 383. 390. 391.
.408. 428. 454.
. easiae fistula 111. 209. 367.
390. 402. 463.
ca$ia nigra 390.
castanea:
castaneae furnatae, PRU
tunsae 29.
᾿ ^
te eerie cis
— 209 —
" eastoreum 67. 81. 151. 323. 888.
451. 453. 454.
castrensis modius 26.
cataplasma (ef. praef. p. 25)
930. 9260. 261. 414. 448.
cataplasmare 64. 217. 266.
catulus 205.
c. brevis 370.
tisana cum catulo brevi 17.
eatulus dierum decem 208.
catuli sanguis 205.
cf. lactans 204 c. adnot.
cavatus
dentes cavatos gerit 1.
cauda
c. erecta 267.
€. longa et non setosa quia
abdecet 2.
c. nimium mobilis 292.
eaudae mobilitas XXII.
cauda rigida 294.
c. stabilis atque erecta 292.
caudam intracoxas mittit 130.
cauda cum defluere coeperit
293.
cauda ventrem percutit 140.
causa
si armus in causa fuerit 258.
valetudo vel causa morbi 11.
causticum 195. 216. 491.
compositiones caustici ind.
cap. XXXII. 323.
eausticum ealidum 322.
malagma causticum 492.
cauteriare 180. 212, 246. 272.
eauteriatus 269.
cauterium 180. 269. 448.
crusta cauterii 314.
penna cauterii 448.
cauteria transversa 296.
cedria 172. 179. 268. 281. 348.
362.
cedri folia 397.
cedrinus v. oleum.
centaurea 6, 8. 14. 23. 78. 84.
9369. 878. 454.
Iuw, Pelagonius.
centaurii semen 288 (ex Celso).
cepa 92. 131.
cepa Indica 390.
cepae longiores 146.
mallo caepe 168.
cera 68. 92. 198. 243 et passim.
cera Punica 320. 453. 491.
cerebellare 50.
cerebrum 59.
c. commotum 50.
c. percussum 60.
cerotum 320. 457.
certamen
ad certíamina laboremque
promptissimi 3.
sacra certamina 1.
cervix
c. ad terram demissa 47.
ad dolorem cervicis 2465. 246.
cervix gravata 34.
c. mollis lataque nec longa2.
c. rigida 210. 294.
cervices urito 294.
cerussa {(ψιμμύϑιον) 241. 392.
338. 945. 846. 490.
chaleanthum 339 (χαλβάνης
interpres).
chalcites 324. 342,
chamaedaphne 184.
chamaeleontis radicina 314.
chamaepitys 16. 184. 288.
herba ch. 16.
charta 134. 344.
chironius
herba chironia 209.
vulnus chironium 317.
Chium? (sc. vinum) 456.
ad cholera 377.
chylos 85. 188.
cibaria 442.
c. largissima 31.
cibus
cibi competentes 33.
e. firmiores 43.
c. molles 405.
cibus multiplex 6.
14
-- 210 —
cibus viridis 408.
cibi virides 60. 152.
cicatrix
ad cicatricem 170.
cicatrices oculorum 437.
ad cicatrices diseutiendas
413.
cicatricem ducere 195.
c. remittere 448.
cicatricem eoire non siverint
3813.
cicer (ἐρέβινϑος) 24. 269. 4592.
ciceris farina 205.
eicer infusum 211.
cicerculae pulvis 827. 452.
ciconia 18. .
cicuta 179. 404.
cicutae folia 397.
cilieium 259.
cilium $i ruperit 415.
cimex vivus 153.
cimolia v. creta.
cinis 181.
c. calidus 218.
c. de foco 196.
in cinerem levem tundito (?)
110.
cinis mollissimus 414.
cinnamomum 403.
einnamum 111. 367. 391. 3983.
49D.
semen cinnami 383.
circus 153.
circus sacraque certamina 1.
civiliter 267.
claudieare 237.
c. de priore pede 270.
c. de prioribus, posterioribus
14.
c. de incertis pedibus 12.
c. pedibus alternis 204.
clauso stabuletur 294.
clavus 169. 181.
clunes torosae ac numerosae
laudantur in equo 2.
elyster 132.
clysteriare 132.
clysterium 133.
coclea
cocleae Afrae 380. 331.
cocleae Germanae 459,
cocleae tritae 816.
coire 313. 320.
colare passim.
colatum facies 9.
eolato per linteolum 148.
colieuli 387.
e. cocti 98.
eoliculorum fasciculi cum fo-
lis 142.
folia eoliculorum 169. 182.
sucus de coliculis 135. coli-
culorum sucus 161.
colieus XXI. 287. 288.
collectio
ad aquatilia ex collectione
sine ferro aperienda 198.
collectum resecare 279.
eollum XV.
ad colla mularum 241. 242.
si colla vel dorsum mulae
ruperint 243.
ne colla rumpant 244.
ad colla deflagrantia 265.
collum extensum 267.
collyrium, collyria 181. 193.
405. 421. 410. 490;
e. certissimum 432. 438.
c. magnum 431.
c, nardinum 423.
c, rubrum 425.
c. tenue 162.
c. tripuxinum 424.
colophonium 323.
v. resina.
coloratus oculus 208.
colum
ad coli dolorem 459.
ad combusturam 319.
commalaxare 199. 206.
commissura media (caudae)
292.
; cag or el cb or prete τὰ τῇ
ELA TERUEL T
-- 211 —
compagines articulorum 257.
competentes cibi 33.
complieare v. crura.
complutum (ex nimio sudore)
18.
compositio 369. 427.
. caustici 323.
c. ad colicos 288.
c. emplastri 338. 341.
c. liparae 383. 346.
ο
c
[c
. malagmae 320.
. medicaminis
342.
c. pastilli 383. 401.
c. Spodii 844,
c. traumatica 324.
ex concitato mitissimi (mo-
res) 3.
eonditum 74. 386. 464. 465.
conditura 76. 387.
confricare 44. 384 saep.
confringere 146.
consequenter 270.
consiligo
radicula quam pastores con-
siliginem vocant 22.
radix consiliginis 205.
contineri non potest sanguis
XXIII.
contra
eontra focum 85. 141.
contra pilum fricare 362.
contra solem 52.
contractio nervorum 246.
contrarium est 34. 140 (cf. 146).
302.
contundere 7 οὐ saep.
in unum c. 112.
ad contusionem pedum 227.
convolve 470.
adopter 151.
"od ioo de coquina 457.
corcodili stercus 416—419.
coriaginosum genus passionis
26.
traumatici
coriandrum 192.
c. viride 192.
coriandri viridis sucus 307.
coriandri sucus 118.
coriandri folia et radices 18.
corium 204, 269.
cornu (irad. cornum 37. 41.256).
per cornu dare vel infundere
Sim. passim.
cornu caprinum combustum
et contritum 180.
corona
coronae mediocres ungulis
superimpositae 2.
si coronam torserit 206.
corpus equi quale sit 2.
c. glabrum 176.
corpus integrum recipere 30.
cortex v. malum, pinus, quercus.
cossi ind. cap. 'XXXIIL
costa novissima 214.
costum 78. 94. 114. 209. 341.
367. 382. 452 saep.
coxa, coxae XIIIL. 218. 295.
coxam contrahit 50.
caudam intra coxas mittit 130.
inter coxas deplendus est 6.
de coxis sanguinare 347.
crassatio nervorum 262.
craticulatim urere 196.
creta 58. 69 (κρητάριον).
c. cimolia 15. 316.
.€. figularis 280.
c. in aqua infusa 15.
ceribrare ὅ οὐ passim.
cribrum
cribro tenui cernes 362.
cribro minuto cribrato 44.
cribro minutissime cernes
432.
crocomagma 3271 (an croci man-
na?). 369. 371.
crocum 23. 38. 51. 80. 94. 95.
105. 184. 207 ei passim.
manna croci 81. 299.
croci manna 370.
^ 14*
— 212 —
crocum Siculum 114. 390.
|^. 428. 426.
cruditas 33. 204.
crura
c. recta 2.
c. tardiora 33.
c. tumidiora 210.
crurainterse complicabit 294.
c. inter se complicita 183.
crusta (plwr.) cauterii 314.
cucumis
cucumeris agrestis folia et
radices 13.
cucumeris semen 101.
cucumis silvaticus (ἀγριοσί-
*^vog) ". 10. 91. 101. eius
radices 7. 19. 101. 112.
178. 205. 357, radicinae 91.
cucurbitae Alexandrinae semen
20.
cucurbita viridis 448.
cummi [421.] 422. 423. 425.
c. hammoniacum 193.
cupressus
cupressi folia 89. 233. 261.
c. frondes 460.
c. pilulae 89. 165. 317. 449.
c. pilulae virides 220.
cursus lunae 2nd. cap. XXVIIII.
curules equi 163. 250.
cyclaminis radix 199.
cyminum (cuminum) 15. 95.
158. 179. 205. 367 ei passim.
cuminum Alexandrinum 370.
cymini semen 214.
cyphi (cufi) 138.
dactyli (φοίνικες) 315. 385. 463.
daemon
lethen daemonis sui accipiet
897.
daucus 187.
d. Creticus 81. 94. 111.
de
de cetero 459.
de atramento scribis 458.
de penna inungere 467. 468.
de posca lavare 456. 457.
deambulare 10. 142. 268 saep.
deambulatio frequens 363.
debrachiolandus 291.
decocta 372. 396.
decoquere passim.
d. ad dimidias 111. .
d. ad tertias 11. 41. 96. 244.
d. ad sextarium 143.
decoquere in vino sim. 6
saep.
decoquere vino sim. 48 saep.
decoques cum aqua 41.
decussatim secare 171.
decussem facis 236. 237.
deferbuerit 455.
deficiunt membra X. 183. 185.
191.
deflagrantia colla 265.
defricare 408.
defritum 372. 396. 466.
deicere per canalem 88. per
cornu 84 saep. per nares 82
Saep. per os 103 saep.
dentes
canini, cavali, medii superi-
ores, molares 1.
dedentibus animalium XVIII..
dentes si doluerint 69.
depectorandus 6.
deplendus 6.
despicare 88.
destillare 237.
detemporandus 6.
cum detramine pannorum 199.
io diapente 5. 449. (cf. 366).
dictamnus (—um) 81.
diligens
diligentes 25.
diligentissimus dominus 1.24.
diligentissimus homo 1.
diligentissimus nutritorequo-
rum 267.
diligentia (φιλοκαλία) 24.
d. congrua 88.
w- ΠΤ ...ὕ
diluere aqua et nitro ὅθ.
ad dimidias decoquere 111.
discoque 387.
displicet sibi equus (h. e. aegro-
iat) 184.
ore dissipatos 286 (cf. adn.).
sub divo 270.
diurnus
d. modius 25.
diurni pastilli 87. 90.
unum diurnum 461.
tria diurna 470.
dolor
d. discutitur 50.
d. elimatur 54.
ad dolores omnes 398.
dolor ventris 32. 115 seq.
183.
domestica pecora 1.
dominus diligentissimus 1. 24.
d. philocalus 2.
donec c. comi. 61. 80. 254.
404.
dorsum laesum VIIII. 163 seq.
1473. 181.
d. motum 171.
ulcus in dorso 312.
dracontea 373. 454.
draconteae radicula 84.
dum convalescit 205. dum bi-
mus et sex mensum est 1.
duriter 204.
ad duritias 337.
duritiola 952.
dysuria VIII. 139. 140. 142. 152.
ebulliat 335.
ebulus (χάμαιάκτη)
eius radices 9. 148.
ebur v. rasura.
eicere armum ad rotam 44.
elephantinus morbus 17.
se elevare 140. 267.
elimare 54. 365.
ad emolitum (sc.
430.
oculum)
e
asaplaatruis XX Y. 338. 339. 341,
e. viride 336.
eodem adv. 111.
epidermis 182.
epiphora 412. 416.
equus.
equi curules 163. 266.
equi circo sacrisque certa-
minibus, usibus domesticis
idonei 1.
equi ad cursum stimulati 4.
equi Fatuo ficario vexantur
31. :
erucae semen 117.
ervum (irad. herbum; óoofloc)
24..194. 201. 202. 312. 452.
e. coctum 268.
e. molitum 402. 403, 484.
e. siccum 315.
ervi farina 13. 199. 205. 259.
farina de ervo 56.
ervi pollis 252.
ervi radix 9286 (ἀσφοδέλου
ῥέξα).
eryngii radices 21 (ἀφϑάστου
ῥέξαι).
discs et 183. 208. 268. 308.
363 saep. (apud Cass. F'el.
passim).
evaporare 219. .
evincere et propulsare morbos
21.
eupatorium 288. 463.
euphorbium 48. 218. 225. 234.
252. 341. 367.
exaequab 1.
exanimare 43.
exasperare 362.
exerescere 256.
exossare 85.
de experimento 126. 398.
expertum esse firmavit 414.
exsecare 64.
exsiccare 195. 196.
exsufflare 3065.
extenuare 437.
-- 214 -ἤ-
faba 24. 30. 73. 232. 312. 396.
faba fresa (κυάμων ἄλευρον)
13. 72. 450. 462.
Xfaba fricta 167?»
faba infusa 72.
f. molita 60.
f. solida 296 (κύαμος ἀκέ-
ραιος). 365 (φάβα ξηρόν).
f. trita 450.
f. cum lotio cocta 250.
in modum fabae 408.
cf. ind. III.
facies incerta 47.
facere ad 8. 161. 165. 386 866}.
facit passioni 152?
facere c. inf. 147. 152. 8363
saep.
faecaceus (muccus) 59.
faenum 6. 34. 43. 100. 101. 152.
, flos faeni 219.
faenum Graecum (τῆλις) 24.
84. 85. 96. 118. 262 saep.
sucus faeni Graeci 17. 42.
equus ἃ faeno malo laesus
XXI. 291.
faex
faex lotii veteris 853.
faex olei 353.
faeces vini 362.
falangio v. phalangio.
famicalis v. scalpellum.
famix 237.
far v. cantabrum.
farcimina
perunctio ad farcimina 448.
farciminosus ind. cap. XXXV.
farcire 448.
farina v. ervum, hordeum, se-
men, triticum.
fascia 168. fasceis 48.
fasciare 193.
fasciculus v. anchusa, apium,
coliculi, hyssopus, ruta.
fasciola 211.
faselus 24. 452.
Fatuus ficarius 31.
fauces T avenabis 207.
favilla 110. 362.
favus 208.
febricitantis signa 33.
febricula 296.
febrire 366 saep.
febriens equus 188.
febris III. 34—42. 59. 385.
f. interior 35.
febres interaneae 389.
fecla 252. 338. 389. 840. 341.
fellis abundantia 11.
felliti oculi 11.
femora torosa ac numerosa 2.
feniculum (μάραϑρον) [421.]
4292.
feniculi semen 988,
feniculi semina 21.
fibula aenea 22.
fibulas dare 415.
fiearius
Fatuus ficarius 31.
frons ficulnea 294.
ficus (ficus gen. sing. 191. acc.
plur. 111. 227. 229. fici 202.
382. fico 242) 111. 229. 382.
f. Afra (1945. 201. 203 (trad.
feclae).
f. sicca 131. 227.
fici(?) radix 202.
astulae de fico putres 242.
caricaesgiecae id est ficus 111.
filix
filieis radix 194. 201.
fimus bubulus 469.
f. caballinus 469.
findere in multas partes 52.
fistella 305.
fistula h. e. tuberis genus 239.
448.
fistulam ponere 211.
flatus calidi 33.
flemina XI. 200. 202. 203.
flemina in geniculo 197.
flemina recentia 194.
floceus tomenti 311.
ΝΣ
ἀν ορρολλαιυτρ DIETE Fem rn
yas ied EE n
Py Ma
SUNG REAL 1c τῷ
A^ MS --
flos (neutr. 219. 239. 260) v.
aes, aphronitrum, calx, fae-
num, garum, hyssopus, liqua-
men, nitrum, siligo, spuma.
fluentibus venis 43. 310.
focilare 442.
contra focum 85.
folium 367. 369. 373. 390 (folii
nardi?). 463.
f. nardinum 114.
fomentare 266. 315. 433.
fomentatio 337.
fomentum 30. 57. 448.
f. de aceto et sale et furfuri-
— bus de tritico 363.
formicarum terra 283.
fovere 30. 44. 54 saep.
fracescere 211.
fracidus 204.
fricare 1920.
frigdor 141.
frigere 20. 113 saep.
ad frigus 30. 297.
fuligo 199.
'f. ex aeno 170.
f. de coquina 457.
fumigare 151. 205.
fundus oenophori vitrei 468.
fungus caninus 443.
furfur
furfurem ex auribus reddit204.
furfures (πίτυρα) 255. 442.
f. calidi 237.
f. triticei, de tritico 363.
furnatus
castaneae furnatae 29.
furnus 18. 52 saep.
fustis 348,
galbanum (χαλβάνη) 68. 97.
194. 198. 257 et passim.
gallae 2928 (κηκῖδες).
g. Syriacae 164.
g. tritae 199.
gallica
solum veteris gallicae 440.
gallina 138.
adipes gallinae 49.
gallus 123. 204. 205.
gamba XIIII. 219. 329.
de gambis sanguinare 347.
garum 213 (ἀξούγγιον H).
gari flos 428.
generositas equorum 163.
generosus (equus) 302.
genestae sucus 304,
gengivae 69.
gentiana (γεντιανή) 5. 35. 41.
84. 299. 327. 454 saep.
genu
g. teres parvumque 2
tumor in genubus 263.
suffusiones et vesicae in ge-
nibus 491.
iuxta genua sanguinare 347.
glabrum corpus 176. -
glandulae 4nd. cap. ὅθ. 659.
61. 70.
glaucium 371.
ad glaucomata 428.
globulos facies 892.
γλοιὸν παιδικόν 841. 848.
glus taurina 8ὅ. 480.
glutis unciae ires 492 er .
Veg.
glutinatoria 84.
glutinosa (potio) 368. 463.
glycyrrhiza 367. 450. 454.
gramen 204. 211.
g. quod in terra nascitur 27
(ἄγρωστις).
graphio perscribito 129.
gravedo capitis 82.
gutta Hammoniaca 94. 828.
gypsare 18.
habiles ad obsequia 3.
haec (fem. plwr.) ind. cap.
Hammoniacum (68. 198. 322.
867. 409. 419. 446. 447. 491.
cf. cummi, gutta, sal.
harena calida 268.
— 216 —
harundo 904. 862.
de haustu hirudinis ind. cap.
XXXIII.
hedera
hederae semen 253.
folia de hedera 435.
hederae folia 99. 264.
heliotropium 107.
helleborus niger 314.
Heraclea herba 399.
herba Iovis 112.
herbae virides 34.
herbacium 375.
herbum v. ervum.
hibiscus 180. 261. 387.
hiemalis (potio) 84. 370. 373.
8178. 464.
hiera botane 14.
hircus 276.
hirudo
de haustu hirudinis 2nd. cap.
XXXIII.
hirundo
hirundinis nidus 236. 286.
h. pulli 286.
holus siccanum 128.
homo masculus 276.
hordeacius
farina hordeacia 38. 51. 58.
56. 61. 169. 205 saep.
hordeum (xoij, «ov£o.£) passim.
h. novum 33.
h. pinsitum 204.
h. purum 30.
h. quod nascitur in stabulo
quasi spica nigra 355.
h. tritum et ecribratum 10.
farina hordei 6. 261.
farina de hordeo 261.
hordiantur 47. hordiatus XIX.
218.
horminum
horminisemen 35. 95.187.395.
hosticinum v. osticinum.
hydropicus 211. 2165.
hydrops XIII. 210. 211.
hyoscyamus 204.
hyssopus (ὕσσωπος) 14. 81. 41.
42 ei passim.
h. Creticus 382.
h. siccus 373.
hyssopi fasciculus 81. 367.
hyssopi fascis 78. 80. 191.
flos hyssopi 209.
ila 162. 205. 208.
ilia tensa 38.
. iliorum tractus graves 33.
in
in se agitas 241.
inse conteris 23.in seteris 374.
in se permisces 45.
inambulare 137.
incantare 278.
incertus
incerta facies 47.
incerti pedes 12. 50.
incessus non rectus 208.
infirmitas 267.
infirmitates (oculorum) 429.
infriare 170.
infriculare 467 (irad. infrigo-
lato).
infundere faucibus vel in fauces
similia passim.
inlibatus 163. 220.
insania equi XXVIIII. 54. 404.
instar magnitudinis nucis 288.
se insumere 242,
integer
integrae castaneae 29 (opp.
minutae).
corpus integrum 30.
hordeum integrum 69.
intepescere 85.
interaneus
ad febres interaneas 389.
interaneorum vitia 394.
interiora 59. 204.
internodia 491 ex Veg.
intestina 118. 125. 199. 139.
140. 210.
— 21 —
intortus unguis 256.
intra oculum mittes 433. intra
oculum torqueas 467. 468. in-
ira sextum annum 1.
intrinsecus (dolere) 287. (labo-
rare) 372. 396.
omnibus intrinsecus vitiis
prodest 388.
introsum 2. introrsum 256.
. 966.
intus
si quid intus doluerit 36.
invalidus 140.
inula (innula) 48. 125.
inunctio 437.
involvere 88.
inurere 38. 44. 254. 256 saep.
herba Iovis 112.
iris 106.
iris Illyrica 16. 36. 97. 111
ei passim.
iris pinsita 66. iris pista 94
(ὑγαᾶ. tripiste).
ischias 386 (trad. schiadam pro
ischiada, cf.lepida pro lepis).
ischuria 152.
iuba 44.
1. densa et profusa 2.
i et cervix rigida 210.
iuncus 373.
iunci radices 366.
iunci semen 100.
iunipirus niger (fífvgos μέλας)
320.
labra 1.
1. gravia 267.
l. laxiora 33.
l. prava et dissoluta 409.
lac 38. 205. 452.
l. asininum 38. 349.
1. caprinum 37. 39. 51. 184.
t 191. 271. 302. 374.
lactans 204.
lactucae semen 406.
lamella eassiterina 135.
lamina candens 254, ignea 279.
lana 55. 246. 305. 433.
1. mollissima 444.
l. sucida 256. 257.
lanata pellis 50. 301. 404.
languor 32.
lapis Solomoniacus 451.
laridum pingue vetus 462.
laser (λάσαρ, λάσαρον) 11. 81.
214. 251. 263, 212. 320. 373.
408. 452.
1. Cyrenaicum 200,cf. spongia.
l summum 91.
[l. Ponticum 390].
ad lassitudinem X. 30.
lassus 278.
latenter 211.
later (βήσαλον)
pulvis lateris 398.
latus
latera inflexa 2.
in latere iacere 33, recum-
bere 84.
laureus
folia laurea 205.
laurinus v. oleum.
laurus
baca, bacae lauri 5. 8. 35. 36.
44. 46. 50. 112 et passim.
bacae lauri purgatae 407.
laxare venas 408.
si coronam laxaverit (luxa-
verit?) 256.
lens pinsata et a valvulis se-
parata 108.
lenticula 113. 356.
lentiscus 208 (φακῆς interpres).
890.
folia lentisci 306.
lentor malagmatis 279.
adlentos carbones 335. 384. 386.
lepida 177.
lepida Cypria 322.
lepis 424.
lepidos Cypriae 426.
lethargusequus XXV11.363.365.
— 218 —
lethe
lethen daemonis sui accipiet
8971.
levigare 193. 194.
λιβανωτόν 268.
de licio suspendes 134.
limniadis genet. 383.
limpidus (muccus) 59.
lingua incisa 66.
l. passione ipsa moritur 409.
linum tartarale 260.
lini semen 35. 84. 85. 96 saeyp.
linisemen frictum 87. 90. 392.
lini quod sufficit 293.
linteolum 9. 200. 202. 213. 250.
305. 448.
linteola minuta 57.
lipara 55. 181. 238. 333. 354.
compositio liparae 947.
lippitudo 417. 426. 427.
liquamen (y&oov) 9. 455.
l bonum 98.
l primum 13 (ef. Ed. Diocl.
3,6).
l summum 11.
liquaminis flos 467.
lixiva 110. 119. 452.
lixivum (στακτή) 56. 804, 364.
l tepidum 124. 138.
lomentum
faba fresa id est lomentum
12.
lotium 15. 250. 448.
l. calidum 56.
l. equi 155.
l humanum 294. 348.
lotii veteris faex 353.
lumbi XIII. 30. 216. 221. 294.
332.
l lati et subsidentes 2.
cursus lunae ind. cap. XXVIIII.
lupinus (ϑέρμος)
lupini cocti sed satis dulces
28.
lupini combusti 167.
pilus lupinus 134.
lutum de via id est ex lotio
cuiuslibet equi factum 1565.
ad luxum 261.
Lycium 57. 181. 182. 195.
Lycium aridum 449 (trad.
fici aridi).
macerare 54. 60. 200. 448.
ad maciem II. 28. 32.
macilentus equus 24. 36. 363.
madefiat 44.
madescere 30,
magis
m. acriores 146.
m. sanus 154.
magnes (magneta?) 451.
malabathrum 369. 376.
malagma (cf. praef. p. 25) 194.
233. 279. 318. 326. 448.
compositio malagmae 820.
446. 447.
malagma ad combusturam
319.
m.ad nervorum dolorem 321.
m. cruda 256.
m. causticum 498.
διὰ βδελλίου malagma 269.
malagmatis modo 194.
malaxare 70.
malis morbus, eius genera 204.
mallo caepe 168.
malva (μαλάχη) 152.
m. contusa 2885.
m. erratica 266.
malvae erraticae flos siccus
(μαλάχης ἀγρίας ξηρᾶς &v-
dog) 132.
malum
mali corium 228.
mali cortex 319.
malum granatum (oc) 57.
211.
mali granati cortex 69, 134.
195.
malum terrae (χαμαίμηλον)
35.
-- 219 —
malum terrestre (μῆλον μαν-
ópoyógov) 52. ;
manducare 28. 137. 470.
mango 9. 23.
manna $80. 252. 409. 415. v.
crocum οὗ tus.
manuplenam írad. 231.
marina testudo 21.
marmoratus (equus) 278.
loco marmorato 270.
marrubium (πράσιον) 10. 19.
191. 235. 288. 360.
herba marrubium (πράσιον
quod Graeci appellant) 93.
m. masculum 78.
m. masculum aridum 209.
m, pinsitum 212.
m. Ponticum 841.
marrubii sucus 111. 199.
masticato 435 (trad. massu-
cato).
maturare 57.
maturescere 64.
maxilla 56. 69. 208. 270.
meatus 146. 204. 210.
meconium 23. 329.
Mediea 204.
medietas dentium 1.
. medii dentes superiores 1.
medulla
m. cervina 84. 85. 166. 247.
257. 273 saep.
m. de pedibus berbecinis
[421.] 422.
meiare VIII. XXIII. 140 seq.
146. 152—154. 308.
mel passim.
m. acapnon [421]. 422. 437.
m. acre? 289 cf. adm.
m. Atticum 111. 114. 383.
393. 416 saep.
m. bonum 340.
m. clarum? 289. cf. adn.
. despumatum 80 (cf. 288).
m
m. Hyblaeum 440.
m. optimum 78. 288. 412.
m. Siculum 111.
m. summum 439.
m. thyminum 437.
melieratum 152. 156.
melilotum 26. 41. 78. 367. 313.
454. 463.
melotis 448.
membra deficiunt X.
mensum gen. pl. 1.
menta (ἡδύοσμον) 40. 329. 330.
3831.
cf. nepeta.
(mentastrum? 390.)
herba Mercurialis 184..
mercurius 169. 180.
merda leporina 135.
meum 390.
micat auriculis 404.
minuta 261.
minutatim 261.
minute terere 50. m. scari-
. fanda 257.
misy 322. 324. 342. 343.
mittere naribus, faucibus ovel
in nares, fauces sim. passim.
mixturatus
ovà bene mixturata 71.
mobilitas caudae 2nd. cap. XXII.
in modum cataplasmae 448,0vi
151.
molares dentes 1.
mollissimis carbonibus 323. cf.
414.
molliter cubet30. m.stabuletur
363.
mollities
241.
morbus
ad omnem morbum I.
m. articularis 10. 16. 23.
m. elephantinus 17.
m. regius 11.
mordicus 260. 408.
mores equi 3.
mori radix 107 (μόρον óífc).
205 (συκαμίνου Q(fo).
ad colla mularum
— 220 —
morsus muris aranei ind. cap.
XX
mortarium 17. 72. 215. 942.
450. m. marmoreum 88.
mucecus 59. 193.
mula 50. 138. 196. 241. 242.
243. 244. 2716.
mulier 276.
mulomedicus X. 26. 72. 99. 110.
153.
peritissimi huiusce artis mu-
lomedici 368.
mulsa 14 (οἰνόμελι). 94 (ὑδρό-
μεῖι). 118.
cf. aqua.
mulsum 208. 410.
muria (ἅλμη) 118.
murra 5 ei passim.
m. troglitis 28. 35. 78. 81.
97 ei passim.
m. secundaria 491 ex Veg.
mus araneus ind. cap. XX. 219.
280. 281. 283. 285.
musca viva 162.
musculi extantes 2.
folium nardinum 114. collyrium
nardinum 428.
nardum 16. 49. 390. 403.
folium nardi 390(?). 393.
Spica nardi v. spica.
nardum Syriacum 393 (Syria-
ticum .R).
nares
n. apertae 2.
n. arrectae 205.
n. siccae 372. 396.
narium cartilago 63.
umores narium 59.
naribus mittere 9, infundere
11 saep.
per nares dare 6.
naribus reddit umida 204.
nasturcium (κάρδαμον) 81. 194.
200. 392.
n. tritum 4065.
nasturcii semen 119.
Xn. Alexandrinum) 208.
natura qua meiat 153.
naturalia loca 152. 162.
ne — non 164.
nepeta 179.
nepeta montana (ἡδύοσμον
ἄγριον) 26.
nervi
nervorum contractio 946.
nervorum crassatio 262.
nervorum dolor 198. 321.
nervorum ischiada patiuntur
386.
nervi articulorum 261.
nervi crassi 252. 9258.
n, crassiores 257.
n. qui retro trahunt 271.
nidus hirundinis 236. 286.
nigredo in medietate den-
tium 1.
nisi ut 386.
nitrum 7. 283. 44. 46. 50. 54.
181. 308 ei passim.
n. Alexandrinum 19. 91.
nitri flos 888. 341.
nitri spuma 443.
nocere c. acc. 302.
nostratia pondera 277.
nucleus (στρόβιλοι) 94. 87. 90.
191. 367. 385. 392.
nuclei levigati 205.
nuclei pinei 303.
nucleus viridis 78.
numerosus
femora numerosa 2.
peetus numerosum 2.
nux
in modum nucis 392.
nux Abellana 23. 288. 808.
n. Abellana minor 77.
nux amara 40. 67. 205.
nuces pineae id est nuclei
levigati 205.
-- 221 “--
Oobdormiet 397.
obduraverint 17.
obdurescat 196.
obroboratio 137.
ad obsequia habiles 3.
obtinebitur 208.
oculare
o. ad albores sive ad glau-
comata 428.
o. ad album 414. 419. 420.
. authenticum faciens ad
magnam lippitudinem 426.
o. ad "cicatrices 413. 421.
o. ad omnem dolorem 427.
o. epiphorae 416.
0. ad oculorum infirmitates
429.
o. ad lippitudinem 417. 426.
427.
. &d percussum 410. 418.
O0. ad recentem percussum
429.
oculus
eurae oculorum omnes 4nd.
cap. XXX.
ad percussum oculum 439.
adsuffusionem oculorum 442.
ad vulnus oculi 441.
si o. canceraverit 434.
Si equus oculum vexaverit
433.
si subito intumuerit 445.
oculi albi 47.
. arrecti et splendidi 404.
. arrectiores 206.
. eoloratus 208.
. incerti et. micantes 291.
ingravescunt 448.
. laerimantes 294.
. unus rem fit 409.
nigri
ξ binc aut fellti 11.
. tumidiores 33.
oenophorus vitreus 468.
oesypum 336?
offa 31. 98. 189 saep.
o
o
oooooooooo
offula 296.
oleum passim (saepe cum vino
coniungitur , quod. Graece est
οἰνέλαιον).
. bonum 37. 220. 274. 311.
. calidum 360.
. cedrinum 269. 314.
. cibarium 258. 269.
. commune 269. 314.
. Cyprinum 40. 269. 320.
336. 855. 453.
. Hispanum 316.
. irinum aut laurinum 297.
laurinum 50. 208.273.297.
384. 886. 447. 453.
. lentiscinum 384. 386.
myrtinum 330.
purum 320.
rosacium 48, 76. 89. 208.
974. 388 saep.
. rutatum 260.
. simplex 62. 386.
. Sbyracinum 273.
summum $82. 380.
. vetus 40. 49. 55. 208. 409.
olei faex 353.
olla 111. 384.
olla nova 111.
o. vitrea 18.
opisthotonus ind. cap. XVII.
140. 183. 267. 270. 2711. 272.
opium 81. 97. 114. 245. 303.
882. 438.
opobalsamum 490 ez Veg.
opopanax 35. 111. 114. 118.
144. 280 εἰ passum.
o. Áfra 341.
ὀπὸς Kvonvcoixóg 268.
orbiculus 22.
orcus 278 in praecantatione.
ore dissipatos 286.
orthocyllus 266.
orthopnoea 2065.
oscitari 267.
ossa canina 31.
ossilago 252. 491 (ex Veg.).
ooo oooooo
ooo
ooooo
— 222 —
osticinum 310.
ostocopus 34. 190.
ostreorum testae 174.
otiosus equus 802.
ovum 30 et passim.
ovum crudum 32.
ova gallinacea 3392. 433.
albamenta ovorum 411.
albor ovi 241.
album ovi 204. 205.
album de ovis 44. 242. 332.
ovis 276.
oxymeli 389.
ozaena (seribi solet ozina) XVI.
232. 248. 250. 260. 456. 457.
. ozaenae liquidae 251.
ozaenosa loca 260.
paleae 27. 363. 442.
p. minutae (ἄχυρα λεπταλ) 21.
palmulae (φοίνικες) 310. 312.
396.
palumba 123.
palumbinus v. stercus.
panacea herba 400.
panacis radix 21. 78. 103. 109.
111. 116. 128 ei passün.
. pandus
pedes pandi 266.
panjs cibarius 260.
panis mundi pars mollis 188.
pannus 194. 199. 213. 232. 248.
259. 328.
pannus combustus 448.
cum detramine pannorum
199. ?
panni minuti 180. 181. 182.
panni molles carpti 250.
papaveris semen 406.
paralyticuséind. cap. X X V IIII.
409.
parcius demittito 182.
parietaria herba 75. 76. 83.
85. 89 (cf. adn. ad 15).
parotides 57. 61. 64. 68.
passio 210. 268. 287. 363 saep.
passum 35. 36. 45. 71. 72. 76.
84. 85 et passim.
p. Creticum 207. 209.
pastillum 78. 295.
pastilli 53. 71. 75. 16. 78 saep.
compositio pastilli simplicis
sed summi 401.
pastilli ad tussem 94.
pataginare 335.
pavo (a* capo?) 123.
pecora domestica, domita 1.
pedes XV. 226. 260.
contusio pedum 227.
pedes incerti 12.
p. pandi 266.
p. subtriti 254. 264.
pedum tumor 234.
peduculus 118. 122.
pedueuli humani 122.
pellicula 246. 406.
p. de ventre pulli 290.
pellis 26.
p. lanata 50. 404 (érad. in-
lita).
p. tensa et rigida 267.
peniculum in fuste ligato 348.
penna 467. 468.
p. cauterii 448.
cf. pinna.
percolare 49.
percussus
ad percussum (scil. oculum)
410. 418. 436. 439.
ad recentem percussum 439.
vena percussa nd. cap.
XXIIII.9810.
de percussu phalangionis vel
viperae ind. cap. XX.
.perfrictio 58. 59.
si perfrixerit 401.
perluatur 359.
herba personacia 455.
pertundito armum ἃ summa
iuba 44.
perversus ambulabit 50.
pestiferi morbi 21.
S
{
b
vu alt n ear t (τα
— 229 -—
pestilentia 22.
petroselinum 187. 246. 288.
801 saep.
p. aridum 390.
p. Macedonicum 94.341.370.
816. 406.
p. pinsitum 211.
peucedanum 6. 451.
phalangio ind. cap. XX. 282.
283.
philocalus 2. 183. 188.
physeter 468.
physicum 110. 138.
pigmentarii 211.
pila
saponis Campani pilae 457.
pilula
pilulae in modum ovi 151.
cf. cupressus.
pilum 29. 201.
p. marmoreum 652. 71. 89.
pilus
contra pilum fricare 362.
pilus lupinus 134.
de pilo totius corporis ind.
cap. VIIII.
ad pilos recitandos 173.
8i vulneribus pili nati fuerint
313.
si velis album pilum nigre-
scere 1765.
si equo album pilum facere
volueris 178.
αὖ pili crescant 166.
pinea (στρόβιλος) 98.
pineus v. nucleus, nux.
pinguedo 24. 302.
pinna 440.
cf. penna.
pinsere, pinsare, pisare
pinsito 437 ex Col.
pinsitum 204. 211.
pinsitam 66.
pinsas 262. 357. 362,
pinsata 108 ex Col.
pinsatum 212.
pisatam 101. 103.
iris pista 94.
pinus
cortex pini 165. 173.
piper 36. 90. 94. 95. 207 et
passim.
piperis grana 72. 268. 327.
866}.
p. album 16. 23. 35. 51 ei
passim.
p. longum 295. 390. 421. 482.
p. nigrum 365. 288. 383. 390.
891. 438.
p. tritum 268. 373.
piscina 43. 258.
pistrinum
vermes de pistrino 206.
pix 350. 362. 492.
pix Brittia 323,
pix dura 320. 828.
pix liquida (zíoco ὑγρά, ὑγρό-
πισσονὴ 10. 46. 218. 225.
234. 245 ei passim.
ex placido concitati 3.
plaga 310.
pletura 24. 190.
p. capitis 58.
plumulae 18.
polenta (ἄλφιτα) 171.221—223.
pollis v. ervum, triticum, tus.
ex polyphilis (?) 414.
pompholyx 420.
pondera Attica 277.
pondus capitis 62.
pontoclita? 423 (foríasse por-
tulaca).
poplites 255.
populi albae (trad. albi) folia
99.
porcelliones (ὀνίσκοι) 49.
porcinus v. acro, adeps, axungia,
stercus.
porcinum veretrum 237.
porclaca v. portulaca.
porrus
porri cum capitibus 462.
— 9294 —
porros dabis 388.
porros decoques 76. 154.
porri sucus 13. 43. 108.
304.
porrus sectivus 317. 371.
porrus virgo 374.
portulaca 40. porclaca 371. 374.
(423?).
posca (pusca 199. 219) ὀξύ-
ἄρατον, φοῦσκα 30. 185. 199.
266. 281. 368. 402. 456. 457.
posca frigida 157. 219.
potio
p. aestiva 371. 373. 874.
466.
. aestivalis 395.
. aptissima 209 (cf. 192).
. congrua 211.
. decocta 14.
. duplex 291.
glutinosa 368.
. hiemalis 370. 373. 318.
464.
hiemalis simplex 318.
incomparabils 32.
quadrigaria 367.
. refrigeratoria 380.
. Salutaris 37 (cf. 62).
. simplex 42. 378.
. vernalis 464.
potiones ad varia mala
passim.
potionare vel potionem dare
passum.
praeeantatio ind.cap..X VIIII.
praesens remedium 311.
praesepium 30. 404.
πράσιον quod Graeci appel-
lant, Latini marrubium 93.
pressa manu 30. 212.
pridie
ante pridie 19. 94.
à pridie 387.
pro diligentia et amore equo-
rum 152.
proba 292.
ὙΒΌΝ ΕῈ Ὁ "Ὁ "Ὁ Ὁ Ὁ 'Ὁ 'Ὁ
prodest c. inf. 146. 151. 808.
304.saep.. .
p. 81 97. 211.
p. ut 146. 216.
proiectae aures 47.
propolis 23. 323. 343. s
protelat e
prout 115. 218. 297. 390.
psilothrum 348.
ptisana v. tisana.
puleium 30. 149. 185.
p. acapnum 288
καϑαρόρ).
pullus 88. 138.
pellicula de ventre pulli 290.
(γλήχων
pulmo 171.
pulmones 59. p. rumpuntur
402. 403.
pulmunculus VIIIL 182.
puls
in modum pultis 224.
pulvis, pulveres passim.
pulvis to diapente 449.
pulvis lateris 398.
p. quadrigarius 17. 190. 369.
390. 464. 465.
pupula 468.
purgare caput, aures similia
passim, cf. 48. 49. 54. 91.
purificare 81.
purulenta 205. 209. 408.
pyrethrum 282.
in pyxide vitrea 426.
quadrigarius v. potio, pulvis.
synchrisma quadrigarum 4538.
quam
multum prodest quam si 30.
quamdiu c. comi. passim.
quaternarii magnitudo 2656.
querci cortex 174.
rabidus equus 407.
de rabie nd. cap. XXVIII.
radicina 27. 91. 814.
“πε ον :--Ὄ-.-εσυ σεῦ: τε ππ......--«-
unam
^
-— 22D --—
radicula quam pastores con-
siliginem vocant 22.
radix (Qogovíg) 104. 1465.
ad ragadia in nervis 252.
ad ragadia (trad. ragadios)
de pedibus tollenda (trad.
tollendos) 457.
rana 356.
rana rubeta 362.
in rapo equi 236.
rasura eboris (πρᾶῆσμα ἐλεφάν-
Twvov) 5. 366.
recipit potio 32. 868.
refrigeratoria v. potio.
relaxare
venae ferro relaxatae 34.
remedium certissimum, salu-
tare 96. 109 ei saep.
r. incredibile 129.
remedia vehementiora 359,
remittere igne 255.
renes XIIII. 65. 162. 216. 217.
220. 224. 384. 380.
renibus dissolutus 216.
renes percussi 78.
a renibus subsidunt 267.
reponere 44.
resina 61. 64. 273. 275 saep.
r. aeronalis 252. 409..
r. asclosa 384. 886.
r. Bruttia 453.
r. Colophonia 343. 391.
r. dura 51. 224.
r. ποῖα 318. 3223. 23923.
453.
r. frixa 243. 820. 884. 8380.
442. 449.
r. pityina 384. 453.
r. Scabialis 323.
r. terebinthina 68. 97. 194.
268. 269 et passim.
resolvere 71. 89. 91. 92. 350.
386.
restertit 204, |
reticulatim urere 258.
cf. craticülatim.
Iuw, Pelagonius.
rhododaphne 141.194. 197. 341.
rhododaphnes folia 361.
rhododaphnes sucus 175.
rigare 30.
rigidus
aures rigidae 267.
cauda rigida 294.
cervix rigida 210. 294.
pellis rigida 267.
roborandae 226.
roboratus 278.
roboreus
axes roborei 30.
ad robur ind. cap. XXIII.
294. 297. 300. 405.
roboris passio 183.
ros marinum 102. 105.153. 306.
ros Syriacum 35. 308. 313.
rosa 40. 60. 389.
rosa sicca 463.
rosacium 67. 337. 316.
v. oleum.
rosatum 371.
rostrum [jabrorum 1.
rubeus (muccus) 59.
rubrica 199. 329. 381.
r, Àfra 330.
rugae i» labris 1.
rursum 260. 448.
rursus 260. 269. 370.
ruta (zijoevov) 40. 106. 271.
288. 382. 429.
rutae fasciculus 41. 42. 49.
rutae folia mollia 101.
rutae manipulus 50. 231.
rutae semen 367.
ruta silvatica 26, eius semea
130. 161. 341.
rutae silvestris radices 14.
ruta viridis 67. 96. 378.
rutae viridis fasciculus 372.
396.
rutatus v. oleum.
Sabanum 269. 4061.
herba Sabina8.81.337.3067.439.
15
-- USED S --
sagitta percute 211.
sagum 269. 289.
sal 119. 194. 207. 308. 490.
salis grana 237.
sales 151. 217. 268. 269. 363.
sales minuti 256.
sal Alexandrinus 200.
s. Hammoniacus 146. 313.
339. 340. 413. 416. 430.
s. Hispanus 424.
s. Ponticus? v. sil.
5. frixus 171.
5. fuscus 410.
s. sordidus 218. 225. 234.
5. tritus 387. 388.
saliva ieiuna 437.
salivae defluunt 69.
salivare 21.
sambuci folia 397.
sampsuchum 454.
sandaraca 92. 436.
sandoniecum v. santonicum.
sanguinare 34. 140. 347.
sanguis (cf. urina)
5. bubulus 268.
s, catuli 205.
8, marinae testudinis 21.
s, nimius XXIIII. 302. 310.
sanguinem cacare, emittere,
meiare, vomere 'XXIIIL
sanguinem reicere 304.
s. supprimere 65.
5. demittere 43.
s. emittere 58. 257. 389.
s. mittere cel detrahere de
articulis, de pedibus, de
cervice similia passim.
sanguisde matricetollatur?24.
sanies 205.
santonicum 16.
sapa 205.
sapo 241.
saponis Campani pilae 457.
sarmenta 1660.
sartago 362.
ad satietatem 38.
satureia 313.
saxifraga 367. 454.
scabialis eide resina.
scabiaverit 347.
scabies XXVI. 347. 357. 359.
860. 362. 455.
. Scabies clausa 334.
Scalpellum 2656.
s. famicale 256.
scarifare 256. 957. 409.
schoenu anthos 114. 367. 888.
441. 454.
Sschoenus 187. 390. 391. 395.
402. 463.
scilla
scillae vastiores partes 91.
scilla alba 204.
SCOpa regia( βουνιάδος τῆς οὕτω
καλουμένης βοτάνης) 14.
scordiscus 168.
scordium 257. 369.
semen equi 3.
seminis farina (πέτυρα) 6.
sentire cauterium 448,
dituram 387.
sepia
os sepiae 416. 421. 424.
sepiae os combustum 436.
443.
sepiae marinae os 419.
sepiae testa 487.
lestae sepiarum 414.
serpyllum 14.
serta sive sertula Cans 367.
seta verrina 134.
sevum
8. bubulum 314.
$. caprinum 175. 360. 452.
8. hircinum 72. 84. 85. 460.
463.
8. taurinum 84. 463.
siccare
s. suffusiones vesicasque 491
ex, Veg.
sil
sil Gallieum (σέσελι Γαλλυ-
con-
π΄ --ἡ
κόν) 16 (ἀγαρικοῦ inler-
pres). 187. 218. 801. 395.
sili Pontici? 369 (ἅλατος
Ποντικοῦ interpres).
siliginis flos 330. 430.
silphium 338.
silvaticus v. cucumis, ruta, uva.
simula (σεμέδαλις) 44. 188. 329.
831. 332.
sin aliter 260. )
sinapi sive sinapis 62. 118 (trad.
sinopidem), 200. 229. 261.
257. 408.
sinapis semen 194.
sinapis agrestis semen 437.
sinapi Alexandrinum 194.
200(?). 203. 259.
sinopis 15. 237 (cf. 118).
sisymbrium 222.
sol
ad solem 455.
contra solem 52.
in sole 347. 348. 349.
sine sole 354.
sole calido 48. 354. 355.
in sole calido 297.
sole nimio 270.
sole tepido 301.
solidare (ungulas, articulos,
lumbos) 216. 226. 235. 257.
Solomoniacus lapis 451.
solum veteris gallicae 440.
solves ad calorem 450.
solve in vino 469.
soporare 13. 397.
spado 276.
spasmus 60. 96.
spathomele 448.
speclaria cocta 248.
spica
sp. alii 162.
sp. Celtica 373. 454. 463.
sp. Indica 23. 327. 390.
sp. nardi Indica 365. 367.
sp. nardi 94. 95. 114. 208 οὐ
passim.
sp. nigra 3565.
sp. Syriaca vel Indica 390.
spinae albae sucus 427.
spina equi 30. 172.
spina duplex laudatur 2.
spissus 59. 85. 224. 334. 450.
ad splenem XIII.
splenicus 210.
spleniticus 212.
spodii compositio 344.
spongia 63. 195. 199. 263. 433.
sp. Afra 60.
spongiae calidae 152. 212.
spongia frigida 65.
sp. mollis nitro et aqua ma-
cerata 54.
spongiae ex lasere Cyrenaico
maceratae 200.
spongiaaceto madefacta 445.
Sspuis in aurem 278.
spuma 306. 404.
spuma argenti (λιυϑάργυρος)
2417. 318. 322. 326. 339.
3845. 346. 446.
flos spumae 343.
spuma nitri 443.
spumosus (mucceus) 59.
stabulari 13. 80. 84. /303
saep.
stabulum 24. 30. 226. 868.
in stabulo hordeum quod
nascitur 355.
stercus 268.
st. asininum 281.
sí. bubulum 15. 234.
st. caninum 146. 240.
st. columbinum 131.252.342,
429.
st. corcodili 416—419.
8t. equi 182. 256. 310.
st. equinum 171.
st. gallinaceum 137.138.
st. humanum 120.
st. ipsius iumenti 43.
st. ovillum 362.
st. palumbinum 132,
15*
— OPES |
st. porcinum 455.
st. suillum 159, 353.
sternutat 210.
naribus stertit 140.
storax v. styrax.
Straminibus stabula conster-
nantur 363.
Stranguria 139. 140. 142. 152.
stremma, quam sic intellegi-
mus 256.
strigilibus aut testis exasperato
corpus equi 362.
se strinxerit (calefactio) 384.
strobilus viridis 209.
strobili minuti virides 367.
strophus ind. cap. VII. 28.
130. 151. 183.
ad strumam 66.
(strychnus) 119.
stypticum 200. 256.
styracinus v. oleum.
styrax(storax 299.369)297. 299.
. 803. 323. 829. 341. 343. 369.
styrax rubea 97.
subinde 30. 386.
subsiccare 94. 89.
subsidere 140. 267.
lumbi subsidentes 2.
substrictus venter 2.
subtilissimus homo 1.
subtiliter urito 310.
subtriti pedes 254. 264.
ex nimio sudore complutum 78.
suffimentis suffis 992.
sufflato in oculos 442.
suffrago misera aut tumida 259.
suffragines 226. 265.
suffundes 256.
suffusio oculorum 442.
s. in rapo equi 236.
suffusiones vesicasque 510-
care in genibus 491 ex Veg.
sulphur 31. 32. 172. 205 et
passim.
s. vivum 46. 102. 109. 204.
255 ei saepius.
sulphurei oculi 11.
summus ὃ. liquamen,
oleum, vinum.
suppuratio 279.
suspensus 11. 287. 290.
suspiriosi (equi) 59. 205.
ad suspirium XII. 205—209
saep.
suspiria leviora 34.
herba symphoniaca 97.
mel,
synanche 97.
synchrisma 44 218. 2928.
5. quadrigarum 4538.
tactus auriculae 34.
tali suilli 136.
talparum terra 283.
tantum quantum duplum fuerit
13.
tartaralis
lino tartarali 260.
taurina
cortex vetustae bicoil 431.
taurus 276.
temperare vino simil. 58.65 saep.
lerra
t. formicarum
t. talparum
t. viva 189.
ad tertias coquere vel deco-
quere 11. 96. 244. 452 saep.
lertio uteris 179. tertio ad
diem 467.
tessellatus 270.
testa candens 254.
v. ostreum, sepia.
testes 4nd. cap. XXXIII.
t. pares et exigui laudantur
in equo 2.
t. laxiores 838.
testudo 166.
testudo marina 21.
thymiama 151.
thyminus v. mel.
thymus
herba thymus 284.
| 988.
--- 229 -“--
thymi capitella 459.
thymus silvestris 214.
tibia 491 ex Veg. .
tisana 34. 379. 396. 466.
tisana de hordeo 152.
tisanae sucus 192. 370. 872.
896.
eoquis tisanam cum eatulo
brevi 17.
lisana infusa 85.
tithymallus 312. 314.
to diapente 5. 449.
floceus tomenti 311.
tormenta (ventris) 139. 287.
torosa femora 2.
torrefacis 220.
ad torsionem 278.
ad tortiones 458.
tortionantibus 287.
tortionatur 469.
tortionatus 129. 278.
toto dat. 65.
tracanthum 26. 35. 80. 84. 85.
94. 191. 375 ei passim.
t. infusum 205. 389.
tracta 44. 332.
tractus iliorum graves 33.
transversa cauteria 296.
transvorasse os 403.
traumaticus
compositio traumatica
324.
medicaminis traumatici com-
positio 342.
traumatieum 61. 63.
tr. aromaticum 343.
triduo 9. 464. triduum 374.
per triduum 9 οὐ passim.
trifoium acutum (τριφύλλιον
ὀξύ) 14.
Tiripiste 94 (iris pistae μὲ vi-
detwr).
iripodaverit 196.
iripodo exercetur equus 269.
iripuxinum Ὁ. collyrium.
triticeus
256.
farina triticea 38, 53. 60. 205
saep.
furfures triticel 363.
pollis triticea 44. 64. 401.
triticum 24. 452.
t. aqua maceratum 294.
t. torrefactum 25.
iritici farina 21. 185.
furfures de tritico 868.
íritiei pollis 442.
irixago (χαμαέδρυς) 8. 14. 36.
341. 370. 390.
troglitis v. murra.
tubera 448.
tubercula 57. 196. 257. 448.
tumentia loca 263. 316.
tumor
tumor articulorum 234.
i. pedum 284.
t. testium énd. cap. XXXIII.
t. in genubus 263.
tumoris fervor 219.
ad tumores 337.
ad omnem tumorem 316.
tundere ὅ οὐ passim.
(tuderis pro tutuderis 261?).
turbiscus 327.
tus 21. 44. 79. 80 ei passim.
tus masculum 35. 109. 111.
205 et passim.
manna turis 36. 233.354. 361.
881.
mica turis 162.
turis pollis 48. 48. 63. 65.
184 ei passim.
tussientes 94, 96. 113. 382.
403.
iussis (acc. tussem passim, tus-
sim 81. 460)
ad tusses omnes VI. 95.
tussis cotidiana 76.
t. gravis 89. 91.
t. recens 108.
t. sicca 96.
t. vetus 97. 108. 111.
t. viatoria 77. 460.
c— NN
tussis quae de faucibus na-
scitur 87. 90.
ti. quae de pulmonibus na-
scitur 78. 81.
iympaniticus ind. cap. XIII.
210. 213.
vacca 276.
valetudo vel causa morbi 11.
ad omne genus valetudinis
921.
valvulae 108.
vas novum 208.
v. rude ligneum aut plum-
beum 111.
vena
v. quae in latere est sub
armum 34.
venae in utroque crure sol-
vantur 43.
venam ducens 225.
venae cervicis laxandae sunt
408.
venae fluentes 43. 810.
venas solvere 43. 208. 217.
218.
venae ferro relaxatae 34.
venà percussa ἐμά. cap.
XXIIII. 810.
de venis(?) intellegere fe-
"brientem 84.
venter
ventris dolor 32. 115. 116.
ventris fluxus 47.
ventris tormenta 139.
ventris tumor .212.
venter crescit, increscit 210.
venter non facit 130. .
v. Ssubstrietus 2.
venirem movere 137. 141.
ventrem et testes fumigare
151.
ventus
ventum in 'armum mittüito
44.
si ventum non reddiderit 132.
veratrum nigrum 339. 340.
verbex 276. v. berbecinus.
veretrum 205.
v. porcinum 237.
v. submissum 157.
vermes
de vermibus nd.
XXXIII.
vermes de pistrino 206.
vermes si vulaus fecerit 179.
vermiculi porcelliones qui ap-
pellantur 49.
vermigeratus 278.
vernalis
potio vernalis 454.
cap.
de verrucis pecorum nd. cap.
AXXIIII.
ad pectus versum 211.
vertebra 292.
vesica 141. 146.
vesicaein genibus 491 ex Veg.
vessicula 193.
vesticula 122.
veteri abl. passim, vetere 945.
vettonica 14. 16. 367. 370. 390.
454.
herba vettonica 341.
viatorius
viatorium 461.
viatorium certissimum 427.
remedium viatorium 155.
cf. tussis.
vidella v. bidella.
vinum passim.
v. Afrum 18. 462.
v. album 20. 81. 91. 99.
v. Àmineum 428. 467. .
v. àusterum 58. 212.
v. ealidum 107.
v, candidum 101. 358. 381.
399. 408.
v. Chium v. Chium.
v. cibarium 288.
v. dulcissimum 411..
v. Falernum 420. 426.
v. nigrum 403.
nM
v. optimum 13. 79.
vy. Siculum 459.
v. sincerum sed cibarium 288
(ex Celso).
v. Sucidum 92. 93. 308.
v. summum 268.
v. tepidum 13. 128.
v. yetus 21 saep. v. vetus
album 20.
vini faeces veterrimae 362.
viola 348. 428. 447.
viperae percussus ind. cap. X X.
virga molli armum caedito 44.
virgo
porrus virgo 374.
viscum 4 263.» 343. eiusfolia22?
viscum Campanum 491 ex
Veg.
visci pondera duo 492 ex Veg.
vitis alba 10.
vitium 204. 205. 267. 363 saep.
vituli marini adeps 3659.
ad uleus omne 328.
uleus in dorso 312.
ulmus
arboris ulmi pars (πτελέας
ξύλον) 110.
ulmi folia 185.
umbilicus 213.
ab umbilico ad pectus ver-
sum 211.
adiecta aqua frigida ad um-
bilicum 397.
ad umbras expulsandas de sta-
bulo 451.
umor
umores narium 59.
umor in poplitibus 255.
ad umores (tumores?) morbi
articularis 15.
unctio 297. 301.
unctio ad armorum dolorem
4.
unctio capitis 67.
unctiones ad febres 40.
u. calidae 172. 245. 405..
u. calidissimae 216. 269.
u. quae calefaciant 271.
ἃ. thermanticae 246.
uunctum 80. 356. (u. ranarum).
unguis intortus 256.
ungula 226. 231. 235 saep.
ungulae nigrae et altae et
concavae laudantwr in equo
2. j
ungulae contra ventrem tor-
. tae 266.
ad detritas ungulas 235. 249,
ad durandas ungulas 253.
solidandae ungulae 226.
madescunt ungulae 30.
ad ungulam confirmandam
824.
in unum contere 408. 452.
in unum contunde 257.
in unum contusa 112.
in unum decoquis 360. 452.
in unum misceto 44.
se volutare 33. 140.
ad vomicas 111.
vomere sanguinem md. cap.
XXIIII. 309.
urceolae auriculae 2065.
herba urceolaria 37. 112. 302.
h. urceolaris 39.
urigo? 284.
urina hominis 359.
u. sangainis est 302.
urinam sanguinem fecerit
302.
urinam facere 4. 189. 141.
146. 267.
urere passim.
craticulatim 196.
reticulatim 258.
subtiliter 310.
usta cadunt 294.
urticae radices 9.
usque cum 654. 57. 219. 224.
259. 269.
usque dum exierit 352.
uva lupina (στρύχνος) 12.
— 282 —
uva passa (σταφέδες) 21. 87.
90. 207. 312 saep.
uvae passae enucleatae 371.
uva passa silvatica 313.
uva silvatica 282.
uva amomi? 393 (irad. ham-
moniaca).
vulnus chironium 317.
de vulneribus üd. cap. X XV.
ad vulnera omnia 165. 314.
815.
vulnera omni genere 199.
ad vulnera sordida quae
pataginant 385.
ad vulnera supplenda 333.
ad vulnus oculi 441.
ad vulsos ind. cap. V I. 14. 88.
84. 96. 109. 113.
glutinosa ad vulsos 463.
ad vulsos de recenti 86.
Xylocinnamum 390.
zZingiber 245, 288. 867. 811.463.
III. Conspeetus ponderum et mensurarum.
Cfr. 91.
acetabulum 20. 62. 106.
à. plenum 13.
as
pondo X assis 382.
congius 11.
cornu
ad cornua duo 920.
cotula 214. 408. 404.
c. Attica 204. 208.
c. Corinthia 204.
cyathus 11. 38. 39. 51. 68. 108.
206." 271.
cyathos quod ceperit 421.
422.
instar trium cyathorum 43.
denarius
perscrib. 82. 111. 178.
compendio scrib. X. 114. 382.
dragma 68. 204. 2065.
obolos Atticos sextarius drag-
mae est 277.
hemina (compendio scribi solet
hem. vel. hem.) 13. 39 e£
passim.
hemina dimidia $85. 106.
314.
hemina graece λέτρας τὸ ἥμισυ
89.
libra (compendio seribi solet
lib. vel lib) 8. 37. 40 ei
passim.
olei libra 91.
modius 24.
ultra modium 38.
modius castrensis 25.
obolus 204. 2065.
obolos Atticos 277 (cf. adn.).
(ad» obolos tres 205.
óAx 268.
pondus, pondo (compendio seri-
bitur p. vel p.) 87. 90. 231
saep.
pondus denarii 32.
p. unius denarii 111.
aequo pondere similia 99 cet.
quadrantes 198.
seripulus (compendia occurrunt
serip., scripl, raréus scrp.,
scpl. sim.)
scrip. dimidium 107.
ierlia pars scripuli 107.
selibra (raro perscribitur, com-
pendia sunt selib. vel setb.)
passim.
in cod. B scribitur S
semis (comp. s) 835. 36 saep.
semodius 24,
semuncia 32. 97.
in cod. E compendio scribi
solet sem. vel sem: velut
23. 81. 87. 351 saep.
semel s. 428.
in cod. B compendium ξ est
351.
sescuncia 21.
sextans 265. 409.
sextarius compendio scribi solet
sext. vel sexi. passim.
88. 1s — s(extario) I s(emis)
^ 459.
. 8. serpl. VIII 423.
ad sext. exprimito 154.
ad sextarium non plenum
143.
graece λέίτρα est 35. 88.
sextarius dragmae v. drag-
ma.
uncia passim; raro perscribi-
ἔμ", solent compendia esse
unc., unG., —, ——, —— (in
eod. B —).
aliquantulum 48. 49. 119.
aliquid mellis 13.
eaccabus sed plenus 41.
calix plenus 13.
cocleare, coclearia 5. 8. 23.
109. 111 saep.
cocleare grande. plenum 65.
Ao 8, ἐς
coclearium plenum 38.
digitus
mensura digitis duobus 211.
ad altitudinem digiti 214.
per longitudinem digitorum
quattuor 214.
quod tribus digitis sustu-
leris 205.
quantum digiti minoris ex-
tremitas est 144.
exiguum picis liquidae 279.
faba :
tantum quantum fabae ma-
gnitudo est 91.
magnitudinis fabae 214.
fabae magnitudinem 308.
(κυάμου μέγεϑος 268).
magnitudo, cf. faba, nux, qua-
ternarius.
manus plena 231.
mensura
mensura ovi 9.
m. trium ovorum 9.
aequa mensura olei 110.
mensura sextarii 142.
modicum 6. gen. 6. 86. 92.
8aep.
modico sale 308. similia saep.
modus
ad modum (ἀναλόγως) 204.
pro modo 290. 466.
cum aequo modo 846.
cf. nux, ovum.
nux
&d modum nucis 87. 89.
magnitudo nucis Abellanae
23. 303.
iuxta modum magnitudinis
nucis Abellanae minoris
T1.
ovum
in modum ovi 151.
cf. mensura.
pars
partem unam, partes duas
58. 253.
partes quattuor 91.
aequis partibus 13.
paululum 118.
pondus
aequo pondere 99.
moderatis ponderibus 384.
pari pondere 3659.
similia saepius.
poriione aequa 21.
prout opus fuerit 297.
-- 284. —
quantum satis est 128.
qu. voles 113.
qu. aestimaveris 37.
similia saepius.
quaternarii magnitudo 256.
sufficit
quantum τε quod sufficit
175. 264 saep.
adipes sufficientes 92.
in vino sufficienti 6.
talia saepius.
sufficienter 385.
IV.
a) Nomina propria.
"Awvorog 496.
Ἠμέριτος 495
Πελαγώνιος 414. 481. 484. 486.
502. 503. 505. 507. 508. 511.
Φλῶρος 494.
b) .Res notabiliores.
ἐπὶ τῆς ἀγκύλης 510*.
αἰϑάλη ATT*.
ἄκανϑα 490.
&. λευκή 490.
ἀκρονάριον 508.
ἄλευρον 416.
&. κρέϑινον 480.
&. σίτινον 5809 ἢ,
ἀλοη 509".
ἁμμωνιακόν 498. 494. 496.
496 *.
ἄνϑος χαλκίτεως 506.
ἀξούγγιον παλαιόν 508.
ἀποσμήχειν 508.
ἀποτεφρώσεις 490.
ἀποτρίτωσον 502.
ἀποφύσημα 496*. ᾿
σιρὸς ἄρϑρα κεχαλασμένα 609 *.
ἁρμός 495.
ἀρσενικόν 499*.
ἄρτος 416.
ἀρχέντερον χοέρειον 508.
ἄσβεστος 499*.
ἄσφαλτος 495. 498*.
&. Ἰουδαϊκή 493*. 494. 496 *,
491 *. 500*.
πρὸς αὔξησιν τριχῶν 481. 488 ἢ,
. βήξ
Index Graecus.
ἄφϑορος
οὖρον παιδὸς ἀφϑόρου 411 Ἔ.
ἀφρός
ῥητίνης ἀφρὸς τουτέστιν ἀπο-
φύσημα 496 *.
ἀφρόνιτρον 486.
ἀψίνϑιον 495.
βδέλλιον 493*. 496*.
διὰ βδελλέου malagma 26.9
βδέλλα 498*.
βδέλλα Βαβυλωνία 494.
πρὸς βῆχα 418 ἢ. 419 Ὁ. 480*.
πρὸς βῆχα παλαιάν 508.
πρὸς παντοίαν βῆχα 411.
βλάχνον τὴν βοτάνην 4883*.
βολβός 508.
βολβοὶ ΜΜεγαρικοί 480 ἢ,
πρὸς βουλσούς 414. A15. 508.
βούτυρον 481. 482".
βραχεῖα 508.
γαλαϑηνός 412. 414.
γλήχωνος δεσμή 508.
γλοιὸν παιδικόν 841. 848.
γλύμμα λέοντος 484.
γοῦλα
ὑποκάτω τῆς γούλας 484.
δακτυλέδιον σιδηροῦν 484.
δακτύλιος 508. ;
δαφνέδες 497*. 501.
δαφνόκομκκα 4T78*.
ὃ. χλωρά 508.
δελψάκιον γαλαϑηνόν 412*.
cf. χοιρίδιον.
δεσμίδιον 486.
LU NN τ
διηϑήσας 508.
διηϑισϑῇ 488.
δίχταμνον 495.
ἐγχέω
ἐγχεϑέν 504.
ἔλαιον 490.
ἐλ. ἹΙσπάνιον 418.
ἐλ. καλόν 418.
ἐλ. Κύπρινον 494. 496.
ἐλ. δόδινον 508.
ἐλ. χυδαῖον 486.
πρὸς ἐλεφαντίασιν 501.
πρὸς ἕλμιγγας 504.
ἔνωμος
μόρα ἔνωμα 503.
ἐρέφου κεφαλή 508.
εὐσωμία ἵππου 511.
ἕψημα 4106. 508.
ξέον τὸ αἷμα 414.
ὠὰ ξεσϑέντα A19*.
ξύμη σιτένη 416.
ϑεῖον 486.
ϑεῖον ἄπυρον 486. 500*.
ϑέρμη 507.
ϑλάσμα 485*.
ἰξὸς δούννος 494.
ἴος 506.
κάλλωσον χοέρειον 415.
καρδαμώμου σπέρμα 504.
καστόριον 507.
καταζυμῶσαι 508.
καύμασι πέντε.
510*.
καυστικόν 494. 495. 496 *. 497 *,
498 *,
μάλαγμα καυστικόν 493*.
καυτήρια στρογγύλα ὅ10 ἢ.
κεδρέα 481.
κηρός 481. 495. 496*. 500*.
«X. καϑαρός 494.
κιστέρνα
ἐν ὕδατι ἀπὸ κιστέρνης
508.
ἐν κόγχῃ 488.
κόλλη
εἰς ὁμοιότητα κόλλης 415.
. πλατέσιν
κόξα 496.
κοξάριος
καυστικὸν πρὸς κοξαρίους
4965 (εἰς κόξας M).
κόπρος βοεέα 501.
*. ἱππεία ξηρά 485*.
πρὸς κορδυλώματα 505.
κοριάνδρου σπέρμα 504.
κοχλιάριον μεστόν 411".
κροκόμαγμα 596 *.
κρόκον 480*.
κυάμου μέγεϑος 208.
κύμινον 418 Ἐς 501.
x. Αἰϑιοπικόν 418 Ὁ,
κυνάριον ἑπταήμερον 411.
κυνὸς κεφαλή 482 *.
λαγόνες
ἐὰν ἕλκῃ τὰς λαγόνας AT1*.
λάπαϑον
βοτάνην τὴν λεγομένην λάπα-
ὅον 418.
λάσαρ 500.
λίβανος
λιβάνου ἄλευρον 495. 497*..
498 *,
μάννα λιβάνου 494.
λιβανωτός 269.
λινόσπερμον 480". 508.
μάλαγμα καυστικόν 498",
μανδακηδὸν καίειν 510 *.
μάννα 809 *.
μ. λιβάνου 494.
μέλι 480“.
p. ᾿Δττικόν 490.
μήκων 497. :
μήκωνος σπέρμα 495.
μίσυ 481.
μόρα ἔνωμα 503.
μόρου δίξα 508.
wvsAóg ἐλάφειος 494. 496*.
μυχτῆρας ἀνεῳωγότας 411.
πρὸς νεύρων πόνους 498*.
νηστικὸν τὸ ζῶον 508.
ψίτρον 481. 506. 507.
νοσσιὰ χελιδόνος 488.
ξυλοσπόγγιον A85*.
i WM
πρὸς οἴδησιν ὄρχεων 501.
οἶνος μέλας παλαιός 418“.
οἶνος παλαιός 411.
ὁλκή, ὁλκαΐί 268.
ὄξος 418 Ὁ. 479*. A87.
ὄξος δριμύ 486. 506.
ὀξύκρατον 485*. 501.
ὁπλή 485*.
ὁποπάναξ A96*. 509.
ὁπὸς Κυρηναῖκός 268.
ὄρχις
πρὸς οἴδησιν ὄρχεων 501.
οὖρον παιδὸς ἀφϑόρου 411 ἢ.
πᾶν ὀφϑαλμοῦ πάϑος 490.
πρὸς παραφυλακὴν εὐσωμίας
ἵππου 490.
πάπυρος 481.
διὰ πείρας 411.
πέπερι λευκόν 490.
περδίκιον τὴν ἐν τοῖς τοίχοις
486.
πρὸς περιπνευμονικούς 508.
πετροσέλινον ακεδονικόν
491*.
πήγανον 501.
πηγάνου δεσμή 508.
πηγάνου δεσμὴ μικρά 418 ἕ.
πίσσα 503.
π. Βρυττία 493*. 494. 495.
491. 498*. 509* (in HP
scribitur. βηρυτία).
7. νεαρά 800 ἢ.
π. ὑγρά 481. 496.
πνευμονία 414.
πρὸς πνεύμονα 415.
πράσιον quod Graeci appellant,
Latini marrubium 93.
πράσου yvÀóg 503.
πρόπολις 493*. 495.
|^— 4c. ᾿Δττική 494.
προπότισμα ποιοῦν πρὸς πάντα
508.
πτερῷ τὸν ὀφϑαλμὸν ἐπέχριε
490.
πτισάνη 412*. 508.
πύον 485*.
ῥεῦμα ἐν τοῖς ποσίν 510*.
δέου Ποντικοῦ 5017.
δητίνη 481. 498 ἢ.
ὅ. γαστρική 495.
é. Κολοφωνία 495. 500*,
ῥδητέίνης ἀφρός 496*.
δοδοδάφνη 486.
σιδηρῖτις 486. 503.
64090007
σκόρδα Γαλλικά 480",
σκόρδων κεφαλαί 508.
σκόρπισον 508.
περὶ σκωλήκων 508.
σμύρνα 473*. 509*.
σποδιά 490.
σταφὶς ἀγρία. 481.
στέαρ αἴγειον 485*. 508.
στ. προβάτειον 486*.
στ. ταύρειον 496*.
στ. τράγειον 500 *.
στρώμασι σκέπε 501.
στυπτηρία σχιστή 481.
στύραξ 497*. 498,
συνϑρύπτω 508.
σφαιρίον 476. 418 ὃ. 480 *.
σφέκλη 505.
τερεβινϑίνη 496 5, 497,
τῆλις 480,
τραγάκανϑα 508.
τρέχες
πρὸς αὔξησιν τριχῶν 481.
πρὸς τρέχωσιν 482 *.
ἡ ὑγρά
τὸ τραῦμα ϑεράπευε τῇ ὑγρᾷ
485 Ἐ
ὑγρόπισσα 480 ἢ.
πρὸς ὑδατέδας 509*.
ὕδωρ ἀπὸ κιστέρνης 508.
πρὸς ὑπόχυσιν φυσικὸν ϑαυμα-
στὸν βοτάνης 488.
ὑσσώπου δεσμαί 508.
περὶ φϑειρῶν 503.
πρὸς φϑίσιν 508.
φοένικες 508.
φυσικὸν ϑαυμαστὸν βοτάνης
488.
-- 857
χαλβάνη 498*. 494. 495. 496*.
491, 498*.
χαλκῖτις 505.
ἄνϑος χαλκίτεως 806,
χαμαιλέοντος δίξα 502.
χάρτην ἢ πάπυρον καύσας 481.
χοιρίδιον γαλάϑηνόν 414.
cf. δελφάκιον.
χορδή 508.
ὠὰ ξεσϑέντα 419.
ὠῶν τὸ λευκόν 509*,
V. Index in commentarium et in praefationem. *)
ab post comparat. 421.
abdecet, non decet 2.
absinthium santonicum 16.
absurgiantur? 470.
acrissimus, acerrimus 240.
adreptus, ἐπίληπτος 287.
Aemilius Hispanus p. 18.
aero, κόιξ 2592.
aeronalis v. resina.
aes Campanum, aerugo Cam-
pana 884,
aestimare, extimare 218.
agaricum 16.
anagallicum 71.
Anatolius p. 10. 11. 12.
apiosus 405.
apopiras 18.
Apsyrtus p. 6 sqq. 14. 16.
aquatilia 193.
Arcadius p. 18.
argivum (arctium, arcium) 14.
ἀρχέντερον 508.
Artemisia herba 14.
arum Gallicum 71.
Arzygius p. 15 sq.
as, p. X assis 382.
asarum Ponticum 288.
asclosa v. resina.
a(b)spurgantur 470.
Astyrius p. 16.
Tavenabis 207.
aures arrectae 205,
axes roborei 30.
βήσαλον 398.
bidella, bdella, bdellium 125.
βλάχνον, filix 4g2*.
blitus 455.
βραχεῖα 508.
bratus, brathy 455.
brecta 24.
brevis (catulus brevis) 17.
briti(?) bryon 4565.
bulbi Megarici 463. 479*.
cadialis v. resina.
calidaveris? 132.
cancer, cachry 194.
cantabrum 6.
cariota 16.
casia, κάσσαμον 16.
castrensis modius 25.
catulus, catulus brevis 17.
204.
cavealis v. resina.
cauteria recta, transversa 296.
cauteriare, cauterizare 132.
Caystrus Siculus p. 18.
C-lsus p. 17.
Chiron p. 12.
chironium ulcus, vulnus 317.
Chium (vinum) 456.
cholera 377.
clavus 169.
*) De orthographicis ^" grammaticis quibusdam dixi in
praef, p. 20 sqq.
-- 288 “--
Cleomenes p. 10.
clysteriare, clysterizare 132.
colatum 9.
Columella p. 7 sqq. 17.
consiligo 22. 208.
contra focum, contra solem
52. 85.
coriago, coriaginosus 26.
coriandri sucus 307. 308.
cornu mensura 20.
cornu bilibre 20.
corpus, pars corporis 163.
cotula Attica 204,
craticulatim, reticulatim urere
196.
crocomagma 369. 870.
cursus lunae 405.
curules equi 163.
cyclamen 199.
cyphi (eufi) 138.
debrachiolare 291.
depectorare 6.
despicare, decoriare 88.
detemporare 6.
detramen 199.
diapente, to 5. 366. 449.
Diocles p. 10.
dispicare v. despicare.
dissipare 285. 286.
dolus, dolor 224.
ebuli radices 147.
elimetur 365.
ἐλεφαντίασις 448.
Emeritus p. 17.
eruca, ruta 116. 117.
eryngium, erynge 21.
Ewbwlus p. 18.
Ewmelus p. 7 sqq. 16.
exanimetur 43.
de experimento 18.
extimare, aestimare 218.
faba solida 296.
falangio v. phalangio 282.
F'lerius p. 16.
far cantabrum 6.
farciminosus 448.
Fatuus ficarius, Fauni ficarii
81.
F'estiamus p. 16.
ficus arida, sicca 449.
filix 482 *.
flemina XI (p. 162).
Florus p. 17.
flos calcis 165. flos neutrum
219.
folium, malabathrum 367.
folium nardi 391.
foria 183.
furfures, πιτυρέασις 204.
Gallicanus , | vir clarissimus
p. 47.
gallus et catulus 204.
γάστρα, γαστρικὴ δητίνη 494.
genesta viridis 304.
γλοιὸν παιδικόν 348.
herbacium 878. 488.
hiera botane 14.
Hierocles p. 9. 13.
Hieronymus p. 10 & ad 268.
Hipparchus, ἹΙππάσιος p. 18.
Hippiatrica Graeca p. 5 sqq.
Hippiatrica Latima p. 14. -
Hippocrates p. 10.
in se (— simul) 23.
infrieulare (infrigolare) 467.
inserta, inserata 442.
Ióvis barba, Iovis herba, Iovis
flos 112.
Iudaicus, Iudeicus 194.
κάλλωσον 414.
κάσσαμον 16.
κόκκος Κνίδιος 521.
κρητάριον, creta 58. 501.
κωλέντερον 508.
lactans 204.
laterculi bessales 398.
laterculum, βήσαλον 398.
lepida, lepis 177.
ligusticum, λιβυστικόν 288.
limnias, λιμνία 383.
Litoriws, vir clarissimus
p. 17 sq.
yw
e a oce |
lomentum fabae 72.
' longao, longavo 508.
Lucilius p. 16.
cursus lunae, lunatica passio
405.
luxum, στρέμμα 256.
Lycium 57. 449.
Mago p. 5. 10. 18.
μάλις eius genera 204.
mallo caepe 168.
malum terrae, terrestre 88.
μανδακηδὸν καΐειν 196. 510*.
manna 80. :
bulbi Megarici 463. 480 *.
Mercurialis herba 184.
mentastrum 390.
mercurius 169.
meum, μῆον 390.
minutum, λεπτάριον 261.
modius castrensis 25.
μότα, μοτάριον 199.
nares arrectae 205.
JNatalinius Victorinus 8 1.
obroboratio, φρέκη 137.
oleum Hispanum 316.
ὀνίσκοι (vermiculi) porcelliones
49.
Optatus p. 17.
orthocyllus, orthocolus 266.
ossilago 252. 491.
osticinum 310.
ozaena XVI (p. 169).
Papianus p. 16.
parietaria 75.
pataginare,
335.
peduculus, pediculus 118.
Pelagonius p. 1 8ᾳᾳ. 14 sqq.
perdicium 37.
personacia, personata 14. 455.
phalangio 282.
philocalus 2.
πιτυρίασις, furfures 204.
Pisterius 9.
populus albus? 99.
porcelliones, ὀνέσκοι 49.
patago, patagus
portulaca, porclaca 371.
praecantationes 191. 126. 278.
283.
proba — probatio 292.
quaternarius 256.
ragadia, ragades 457.
in rapo equi 236.
resina aeronalis 252.
resina asclosa, astulosa 384
(cf. 323).
resina cadialis, cavealis, sca-
bialis 323 (ef. 384).
ῥητίνη γαστρική 494.
reticulatim urere 196. 268.
rosa, rosaceum 60.
sanguinem abstinere 63.
santonicum, herba santonica
16.
sapo Campanus, Gallicus 457.
scabialis v. resina.
scabio, ψωριῶ 847.
scalpellum famicale 256.
scarifare, scarificare 256.
scordiscus, ἐφίππιον 168.
serta, sertula Campana 367.
sil Gallicum 16.
σίμβλωσις 417. 421.
simila, simula 188.
speclaria 248.
Stratonicus p. 10.
strychnus 119.
subsiccare 24.
superstitiones vide praecanta-
tiones.
suspensum animal 11.
talparum terra 283.
Tarentinus p. 9.
tartarum, tartaralis 260.
taurina 437.
ternarius v. quaternarius.
Theomnestus p. 10.
tracta, τράκτωμα 44.
iripedo, tripodo, τριποδέζω
269.
Turanius, vir clarissimus p. 17.
v. Vranius.
s UC SEN ΤΩΝ
turbiscus 327.
Tureius .Apronianus | Asterius
p. 16.
Vegetius p. 14. 19 sq.
"vernalis 454.
vessicula, ὑδατίς 193.
viatoria tussis Ἐπ
viatorium (remedium)|
vidella v. bidella.
virgo
porrus virgo — IE 4
canis, charta virgo :
Vranius a» Turanius 414.
urceolaria, urceolaris (herba)37
urigo, uligo, κακοχυμία 234.
usque eum, usque dum 54.
uva amomi 393.
ξυλοσπόγγιον ASb5*.
Conspectus locorum quos Pelagonius ex Co-
lumella quosque Vegetius ex Pelagonio ex-
Col.
Veget.
scripsit.
VI 5, 2—5. Pelag. 21. 22.
VI 5,4 8.
VI 17, 5. 6 219. 280.
VI 29, 2. 8 2.
VI 29, 4. 5 1.
VI 30, 1—4 30 (cf. 226).
VI 30, 3 4.
VI 30, 4 162.
VI 80, 5. cf. 41.
VI 30, 6. 7. 43.
VI 30, 10. cf. 194.
VI 31, 1 (cf. VI 10) 108.
VI 32, 2. 359.
VI 32, 3. 170.
VI 33. 431.
VI 33, 2. 307.
VI 38, 3. 4. 32.
I 18, 8. cf. Pelag. 15.
I 17, 4. 4.
113.5 8. 19.
I 17, 9. 11. cf. 1.
I 17, 10. 9.
I 17, 12. 8.
I 17, 14. 21.
I 17, 15. 18.
II 1, 3—5. 33. 84
II 2. 34.
II 6, 1— 6. 36—41
II 17, 4. 502.
II 17, 5. 504.
II 28, 5. 21.
II 28, 10. cf. 30.
II 28, 16. 32.
II 28, 16—19. 508.
Imw, Pelagonius. 16
Veget. II 28, 283—925.
II 928, 98. 29.
1I 29, 1.
II 30.
ΤΙ 31.
II 82.
II 33.
II 35 (cf. V 60, 1).
III 7, 1—3.
III 9, 6.
III 14, 4—6.
III 90, 2.
III 22, 3.
III 22, 4.
III 92, 5.
III 92, 6.
ΠῚ 99, 7.
III 92, 8.
III 92, 9—11.
III 2, 12.
III 22, 18.
III 22, 14.
III 22, 15.
III 24.
ΠῚ 99.
III 31.
1Π 32.
TII 34, 1 (ef. III 14, 1).
TII 34, 2. 3.
III 35.
III 36 (cf. II 10).
ΠῚ 45, 1—7.
III 48, 9—4.
III 48, 4. 5.
III 48, 8.
III.49, 3. 4.
ΠΙ 49, 5.
III 55, 7.
III 57, 8.
III 58, 1.
III 58, 2.
III 60, 2.
III 61.
III 62, 1. 2.
III 68.
III 64.
242
Pelag.
cf.
cf.
cf.
cf.
24.
231.
814.
378.
454.
318.
152. 153. 155.
168.
50. 51. 53.
405.
54. 55.
43b.
412.
416.
426.
413. 415.
419.
428.
436. 431.
423.
431.
429.
434.
56. 57.
58.
194. 196. 197.
193.
228—230. 232.
259. :
254.
227.
226. 231.
253. 264.
169. 181.
171. 182.
164. 165. 170. 174.
166. 167. 176.
175.
4444d4dd4dd44ddd4d4dddaddd4ddddadcdad4dddddad
2 SELASISZSEZLZERAN
Veget. III 65.
IV 2, 18, 14.
IV 3, 6—10.
IV 3, 12—14.
uw
Lr
ox
SEITE
μὰ μὰ κα μὰ μὰ Qo NO τῷ S
Lud
τ n2 R2 RB
Demp
o wp
-
-»
"
E
P» og OC» 0» 0» r9 r2
|
μ᾿
P
-
|
e *.
-
ὃ9 ΒΘ κὰ μὰ τὰ θὲ μὰ μὰ μὰ τὸ γα
Qoo “ἃ δὺ
E
Ὁ ὅν δὴ ὅν μα . «ἃ σὰ 5» [Ὁ τὸ τῷ «ἃ «ἴ 0» OQ» δι OP
9b
19.
1-4
1—4.
6.
wo o
w-—o€W— 0
Tw»
Tp « κα 5 δ5 δὲ e
5
4, 93 (cf. V 8).
; 1 (ef. II 35).
243
Pelag.
cf.
178.
137. 138.
21.
22.
179. 180.
216. 217.
220—224.
157—161.
302. 808.
304. 309.
310. 311.
152.
141.
142.
151.
143—146.
150.
152—166.
158—162.
294. seq.
211. 215.
213. 214.
396.
212.
188. 189.
186. 187.
185.
404. 407.
267 —2'15.
363.
364.
365.
287. 288. 290.
128.
180, 131.
182, 135.
168.
| — BRA —
Veget. V 67,
6. Pelag. 102. 103. 105. 106.
V 61, 1—9. 107—110.
V 68, 1. 2. 2 111.
V 68, 3. 113.
V 69, 1. 2. 450.
V το, 1. 347.
V 10, 8. 348 seq.
V τὸ, 4. 351—354.
V 10, 5. 356 —358.
V τὸ, 6. 7. 360. 361.
Mt. 291.
V 72. 290.
V 78, 1. 2. 988. 284.
V 80. 282.
.V. 81,1.2 (cf. IV21,5.6). 219. 280.
- "V 81, 8. 281.
V 84, 1—5. 137. 138.
VI 5,2—4 (cf. VI27, 9). 1.
VI 8, 8 sq. 366.
VI 9, 5—7. 450.
VI 18, 3. 390.
VI 14, 3. 4. 491. 492.
VI 971, 8. 490.
VI 27, 4. 5. |». 488, 424.
VI 21, 5. : -ef. 419.
VI 98, 10. 422. 428.
VI 28, 18 sq. 345. 346.
-. VI 98, 15. 342,
VI 98, 17. 288.
VI 98, 94. 336.
VI 28, 26. 331.
VI 28, 30. 31. 810. 811.
——— 9 9 — ———
Addendum et corrigendum.
Ad prolegom. p. 11 seq. De Hippiatricorum Graecorum
codicibus nuper composuit quaedam Costomiris, Revue des
Études grecques V 1892 p. 61 sqq., enumerans septendecim,
Parisinos decem, Britannicos tres, Leidensem unum, Beroli-
nensem unum, Vaticanos duos; qui numerus augeri potest
(cf. proleg. p. 12. 13).
. Pag. 43, 27 scribe pao.
A er qc
A3
C?
79A
Ψ
E
7^
4 á
Q
" * ων:
^ ^f
MS n LE
mi a,
- -
Em n
ü Per 3
N ry 9NS
4, 47 - :
|» - »
EN
Ss d 3
D M
ΤΩ um
' 3
-
v
" »
.
i ^is
3 δὰ T 4A^-
r thx ,
n X.
"5
ki H
e
b E i.
NS * Y
a4 4 ix -
5-24
2 -
"13
( :
p - ^ -*
S AU ar Lo MS
y- μ᾿ »
i
NIRE ᾿
. P
LJ 1 "OE. )'
^ d k
Ü ^^"
4 tU H
͵ ' ν - ,
1 E--
» 1| | mm -
* E ie uM A
2 τ "-
- Us £e ]
en ". p .
E: dI .
* gw ὡ
« - — μα
PAgÜ" i
Les
Lg ΩΝ
"a s
- ἌΝ,
V MA
c iM M
Ng tanen
5
PIS
n
rax
Γ
(3. )
25
*
(22^, Qe
314 d
V
RAMS SS DL.
ΠῚ Áq *po-.fowraieurgieq9A STI44Yy
Z sniuod2eTo9od
: M Ne ; MET) JS TE ES UR
) RS ^ SEN ) ; } | ᾿ δ SSXE
"m VÀ νυ
Lors
Ld viin INA ον ee ASA e via K e PP depu 5 "na c. A
MO A νας τ᾽ * EM SM ) : 3 Ἂς
: DOT EAE ΤΗΣ Σ : - Y :
M am cte, : RD ER EE ete Re ERR EN t Τα τας ΚΣ τ τας ΚΝ Σ : H
- τὰς Je MC Meer LE | rd bna na t i. ] t NL REI EIE TEE ὡς
- δ " κ᾽ dua νας s
LEE Ee eR IS aiP Pp ER eoa ia I S ONUS IRI REIN EUM OR m PR πε, ΟΣ ΠΣ εν Στ δ:
ας ον E ERA NNI SCARE Rp EMe o og Tode Ρ, Στ
ELE TII da πως
^
t
pen
c
(Lg gt
HAC
e
Dar)
24gttdaet dent ds
e - - x m. ^ τ » Sec NR -— "Ero ne.
π᾿ *
a ΣΌΣ RT.
e
EID Στὰ
ICT UE Ret TAA
uu uei
τιν ms
Ν᾽ ΝΑΙ
ΩΣ
τς κε.»
ξένε E
TM.
πὰ
H
,
᾿
t
E:
2T
dent
,
Se
EDS
$127
ΝΣ
nu
-
a
"te
a ea dm e
DIRE 5
7
[4
AE
AN.
f
er To
e drea Trim, m | See
ex^
io
^
rM
e eei
s
Ciel p gt re ente
hes ἃ remeras MAC S ὩΣ
C pt TI zs | TE
Tels
yat?
ὃ
4
Ud
»
S
pef
itt
ΡΝ
e J
tol
NT
DS
2
d
v
NS
Ἄ
Si
p
e^
Yu Re S e το τδὲ
s
D
zu
A t
NS
AU
D ng
j uS
9)
"TAS PI
A
NN
j
7.
mper Ma y M : i
ier R PM ; A Vi ed e ων ον προς . Ἦν
ee. - X
LXV
CES EESAS
DXAMAMS AS
SN τον τα
MN
HET
T
i
Tc
urs,
a
YU
H ;,
e
f
Te
1777
1027
τ;
TM
parodia
ut -
Pes iet δ E rasé ies OP EI. a ue d EL. A. SIS οὐ τ
Pts
; - $3: Καθ, ον SE
» ^ 3 Ἢ 3 D)
δ ΑΝ ANC RE NUT : ANSA CN Y E πε ERR em vd: en VISITA)
P ERI ες ναὶ DOE HN ee Dre RENE ERTNT ν᾿ τ ERA Ea E TRIES AN VO MRSMCAOM MAS e ΡΝ δ δ φασι τα χε νη SER νας IRAE IAE
EP Eie IPTE ANS AR ARENDAS SEE AER APTE SRT p M SAVE CENA PAS AES δ στο στ Ir ARN
2v rs ee C S CL TI RA ; re ιζτον εν QA een d S S T MP eame μαι
m Cu sonde Ud " s. ES : es EATEN
AOENOS : EAE RTLe IR ALIA TER e ER MASA. CC. NDA ERIS URN RES m RORNCMSVERBENISEMARVS RSS